Kupereka Uko Kukupereka Cimwemwe

GENIVAL, uyo wakukhara mu tawuni ya ŵantu ŵakavu ku mpoto kwa Brazil, wakapwerereranga mwanakazi na ŵana ŵake na tundarama tucoko uto wakapokeranga pa ncito yake ya ulonda pa cipatala. Nangauli wakaŵa mukavu, Genival wakaperekanga cakhumi nyengo zose. “Nyengo zinyake mbumba yane yikagonanga na njara,” iyo wakuyowoya mwanteura uku wakora pa nthumbo, “kweni nkakhumbanga kumupa Ciuta ivyo nili navyo, mwambura kupwererako kantu kuti nkujikomora.”

Ncito yake yikati yamara, Genival wakarutilira kupereka cakhumi. Muliska wake wakamuciska kuti wayezge Ciuta mwa kupereka cintu cikuru. Murara wa cisopo uyu, wakamusimikizgira kuti Ciuta wamupenge vitumbiko vinandi usange wacita ntena. Mwanteura, Genival wakaghanaghana za kuguriska nyumba yake na kupereka ndarama zose ku tcharitchi.

Ni Genival pera yayi uyo wali na mtima wa kupereka. Ŵantu ŵanandi awo mbakavu comene ŵakupereka cakhumi nyengo zose cifukwa matcharitchi ghawo ghakuŵasambizga kuti Baibolo ndimo likuyowoyera. Kasi uwu mbunenesko?

Kupereka Cakhumi na Dango la Moses

Kupereka cakhumi likaŵa limoza mwa marango agho Yehova Ciuta wakapereka ku mafuko 12 gha Ŵaisrayeli ŵakale, virimika vyakujumpa 3,500 ivyo vyajumpa. Dango likayowoya kuti cakhumi cilicose ca vyakukolora, vipambi, na viŵeto, vikwenera kuperekeka ku fuko la Levi mwakuti viwovwire pa ncito yawo ya pa cihema cakusoperamo.—Leviticus 27:30, 32; Maŵazgo 18:21, 24.

Yehova wakasimikizgira ŵaisrayeli kuti Dango ili ‘liŵenge linonono cara kwa iwo.’ (Duteronome 30:11) Peneapo ŵakarondezganga marango gha Yehova mwakugomezgeka, kusazgapo dango la kupereka cakhumi, ŵakavunanga vinandi nga ni umo wakaŵarayizgira. Ndiposo, kuti ŵazakaleke kusuzgika kuntazi, cakhumi cinyake cikaŵikikanga pamphepete nyengo zose mwakuti cizakagwiriskirike ncito para mtundu uwu ukucita viphikiro vya cisopo. Mwanteura, ‘mulendo, mwana muranda, na cokoro,’ ŵakaryanga na kukhuta.—Duteronome 14:28, 29; 28:1, 2, 11-14.

Dango likayowoya yayi cilango ico cikenera kuperekeka kwa uyo watondeka kupereka cakhumi, kweni Muisrayeli waliyose wakaŵa na udindo ukuru wa kovwira pa kusopa kwaunenesko. Kuyowoya unenesko, Yehova wakacombora Ŵaisrayeli awo ŵakazerezganga kupereka cakhumi mu nyengo ya Malaki kuti ‘ŵakumwibira mu vyakhumi vyawo na mu sembe zawo.’ (Malaki 3:8, New International Version) Kasi ndimo tingayowoyeraso kwa Ŵakristu awo ŵakuleka kupereka cakhumi?

Aghanaghanirani ici. Marango gha mu vyaru kuti ghakuyana yayi. Mwaciyerezgero, dango la ku Britain lakuti magalimoto ghendenge kumazere likuyana yayi na la ku France. Mwakuyana waka, dango la kupereka cakhumi likaŵa pangano pakati pa mtundu wa Ŵaisrayeli na Ciuta. (Exodus 19:3-8; Salmo 147:19, 20) Mbaisrayeli pera awo ŵakakakika na dango ili.

Mwakusazgirapo, nangauli mbunenesko kuti Ciuta wakusinta yayi, kweni vyakukhumba vyake vikusinta nyengo zinyake. (Malaki 3:16) Baibolo likuyowoya mwakupulikikwa makora kuti nyifwa ya Yesu, mu 33 C.E., ‘yikasisita,’ panji ‘kuwuskapo’ Dango, kusazgapo ‘langulo la kutorako cakhumi.’—Ŵakolose 2:13, 14; Ŵaefeso 2:13-15; Ŵahebere 7:5, 18.

Kupereka kwa Cikristu

Ndipouli, vyakupereka vyakuti viwovwire kusopa kwaunenesko vikaŵa vicali vyakukhumbikwa. Yesu wakatuma ŵasambiri ŵake kuti ŵaŵe  ‘ŵapanikizgi ŵake mupaka ku vigoti vya caru.’ (Milimo 1:8) Peneapo ciŵerengero ca awo ŵakagomezga cikakura, ciŵerengero ca ŵasambizgi na ŵalaŵiliri ŵakuti ŵenderenge na kukhozga mipingo nacoso cikakura. Vyokoro, ŵana ŵaranda, na ŵakavu ŵanyake, ŵakeneranga kupwererereka. Kasi ni mwauli umo Ŵakristu ŵakwambilira ŵakasangiranga ndarama zakuti ŵacitire ivi?

Ca m’ma 55 C.E., pempho likaperekeka ku Ŵakristu ŵamitundu ŵa ku Europe na Asia Minor kuti ŵawovwire mpingo ukavu ku Yudeya. Mu karata iyo wakalembera mpingo wa mu Korinte, mpostole Paulos wakarongosora umo ‘vyakupereka ku ŵatuŵa’ vikanozgekera. (1 Ŵakorinte 16:1) Mungazizwa kuwona ivyo mazgu gha Paulos ghakuvumbura pakukhwaskana na umo Ŵakristu ŵakwenera kuperekera.

Mpostole Paulos wakacicizga yayi Ŵakristu ŵanyake kuti ŵapereke. Ŵakristu ŵa ku Makedoniya awo ŵakaŵa mu “cisuzgo cikuru” na “mu ukavu wawo ukuru” ‘ŵakamurombanga na maŵeyerero ghanandi, kuti waŵe na wezi, na kusangana nawo pa kuteŵetera ŵatuŵa.’—2 Ŵakorinte 8:1-4.

Mbunenesko kuti Paulos wakaciska Ŵakorinte awo ŵakaŵa ŵakusanga makora kuti ŵarondezge mtima wa ŵabali ŵa ku Makedoniya. Kweni nanga viŵe ntena, buku linyake likuti, iye ‘wakaperekanga waka urongozgi, kuti wakapemphanga yayi, kupereka maghanoghano ghake, kukhuŵirizga, nesi kunyengelera. Paulos waŵacicizgenge, mphanyi Ŵakristu ŵa ku Korinte ŵakapereka mwakufumira pasi pa mtima yayi.’ Paulos wakamanya kuti “Ciuta wakutemwa uyo wakupa na kusangwa,” ndipo wakukondwa yayi na uyo wakupereka “na kudonda.”—2 Ŵakorinte 9:7.

Cipulikano na cimanyisko cawo, kusazgapo citemwa cawo cakufumira pasi pa mtima kurazga ku Ŵakristu ŵanyawo, ndivyo vikenera kupangiska Ŵakorinte kupereka na mtima wose.—2 Ŵakorinte 8:7, 8.

‘Nga ni Umo Muntu Waghanaghanira’

M’malo mwa kuyowoya unandi wa vintu ivyo Ŵakristu ŵakeneranga kupereka, Paulos wakasacizga waka kuti “pa zuŵa lakudanga la sabata muntu yose . . . wajiŵikire ku kwake, umo wasakatira.” (1 Ŵakorinte 16:2) Mwa kunozgekera makora na kusungirathu vyakupereka, Ŵakristu ŵa ku Korinte ŵakatenge ŵaperekenge mwakudinginyika yayi nesi mwakudonda para Paulos wiza. Mkristu waliyose wakenera kusanka yekha unandi wa vintu ivyo wakakhumbanga kupereka, “nga ndi umo waghanaghanira mu mtima wake.”—2 Ŵakorinte 9:5, 7.

Kuti ŵatumbikike, Ŵakorinte ŵakenera kupereka mwawanangwa. Pakaŵavya sacizgo la kupereka mwakujikomora. Paulos wakati: ‘Nkukhumba cara kuti imwe muzotofyeke.’ Vyakupereka vikenera kuperekeka ‘kwakuyana na umo muntu wariri navyo, ivyo walije cara.’ (2 Ŵakorinte 8:12, 13; 9:6) Mu karata yinyake, mpostole uyu wakacenjezga kuti “Usange muntu yunji wakureka kuŵaghanaghanira . . . ŵa mu nyumba yake, wali kukana cipulikano, ndipo ndi muheni kwakuruska wambura-cipulikano.” (1 Timote 5:8) Paulos  wakaciska yayi Ŵakristu kuti ŵaperekenge mu ntowa iyo yikuswa dango ili.

Ncakuwonekerathu kuti Paulos wakalaŵiliranga ncito ya kutora ‘vyakupereka vya ŵatuŵa’ awo ŵakaŵa ŵakavu. Kweni palije Lemba ilo likuyowoya kuti Paulos panji ŵapostole ŵanyake ŵakaphalira ŵantu kuti ŵapereke zithero panji vyakupereka vinyake kuti viwovwire uteŵeti wawo. (Milimo 3:6) Pakuti Paulos wakawonganga vyawanangwa ivyo mipingo yikamupanga, wakatceŵanga comene ‘kuzotofya’ ŵabali ŵake.—1 Ŵatesalonika 2:9; Ŵafilipi 4:15-18.

Kupereka Vyawanangwa Mazuŵa Ghano

Mwakuwonekerathu, mu handiredi lakwamba, ŵarondezgi ŵa Kristu ŵakaperekanga vyawanangwa, kuti cakhumi cara. Ndipouli, mungazizwa usange iyi yicali ntowa yiweme yakovwilira kuti makani ghaweme ghapharazgike na kovwilira Ŵakristu ŵakavu.

Aghanaghanirani. Mu 1879, ŵalembi ŵa magazini ghano ŵakayowoya kuti “ŵapempenge covwiro kwa muntu waliyose cara.” Kasi ici capangiska kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵatondeke ncito ya kupharazga unenesko wa mu Baibolo?

Panyengo yasono, Ŵakaboni ŵakugaŵira mabaibolo, mabuku gha Cikristu, na mabuku ghanyake, mu vyaru 235. Magazini ghakusambizga Baibolo gha Gongwe la Mulinda, pakwamba ghakafumanga 6,000 mu ciyowoyero cimoza. Kweni panyengo yasono, ghakufuma kaŵiri pamwezi ndipo ghakujumpa 24,000,000 mu viyowoyero vyakukwana 146. Kuti ncito yawo ya kusambizga Baibolo ya pa caru cose yende makora, Ŵakaboni ŵazenga minthavi yawo mu vyaru vyakukwana 110. Kusazgaso apa, ŵazenga nyumba zinandi zakucitiramo maungano ghawo, kweniso maholo ghakucitiramo maungano ghakuru-ghakuru mwakuti awo ŵakukhumba kusambira vinandi vyakukhwaskana na Baibolo ŵakumanengemo.

Nangauli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuŵika comene mtima pa kupwererera moyo wauzimu wa ŵantu, kweni ŵakuzerezga yayi Ŵakristu ŵanyawo awo ŵakukhumbikira wovwiri wakuthupi. Usange ŵabali ŵawo ŵakusuzgika cifukwa ca  nkondo, vindindindi, njara, panji mpepo ya kavuluvulu, iwo ŵakucedwa yayi kupereka wovwiri wa mukhwara, cakurya, malaya, na vintu vinyake. Vintu ivi vikufuma kwa Mkristu waliyose payekha, panji mpingo.

Kupereka mwakujikhumbira kuti nkuwemi waka yayi, kweniso kukuwuskapo mphingo pa ŵantu awo mbakavu nga ni Genival, uyo wazunurika pakwambilira. Mwamwaŵi, pambere Genival wandaguriske nyumba yake, Mariya, muteŵeti wanyengo zose wa Ŵakaboni ŵa Yehova wakiza panyumba yake. “Ivyo tikadumbiskana vikaponoska mbumba yane ku masuzgo ghanandi,” wakukumbukira mwanteura Genival.

Genival wakawona kuti ncito ya Ciuta yikuthemba pa vyakhumi ca. Kuyowoya unenesko, kupereka cakhumi nkhwa m’Malemba yayi panyengo yasono. Wakasambira kuti Ŵakristu ŵakutumbikika para wakupereka na mtima wose, kweni ŵakwenera kupereka mwakujikomora yayi.

Kupereka mwawanangwa kwapangiska Genival kuŵa wacimwemwe. Iyo wakuti: “Ningapereka cilicose ca nambara 10 ca ivyo nkusanga, panji ningatondeka kukwaniska, kweni nkukondwa na cawanangwa ico napereka, ndipo nkugomezga kuti Yehova nayo wakukondwa.”

[Bokosi/Vithuzithuzi pa peji 6]

Kasi Ŵarara ŵa Tcharitchi Ŵakale Ŵakasambizganga Kupereka Cakhumi?

“Ŵasambazi awo tili nawo ŵakovwira ŵakavu . . . Awo ŵakusanga makora, ŵakupereka ivyo ŵakuwona kuti ni vyakukhumbikwira.”—The First Apology, Justin Martyr, c. 150 C.E.

“Ŵayuda ŵakaperekanga nadi vyakhumi vyawo kwa Ciuta, kweni Ŵakristu ŵakupereka vyose ivyo ŵali navyo kuti viwovwire ncito ya Ciuta, . . . nga ni umo cikacitira cokoro ico cikapereka kwa Ciuta vyose ivyo cikaŵa navyo.”Against Heresies, Irenaeus, c. 180 C.E.

“Nangauli tili na bokosi lakuponyamo ndarama, kweni ilo ndakuponyamo ndarama zakugulira umoyo yayi, nga ni para cisopo tikucita kugura. Kamoza pamwezi, waliyose wakupereka cawanangwa cicoko usange wakukhumba. Para wakhumba yekha, ndiposo usange wangakwaniska kucita nteura: palije kucicizga; vyose vikucitika kuyana na umo muntu wakhumbira.”—Apology, Tertullian, c. 197 C.E.

“Peneapo tcharitchi likakuranga ndipo likaŵa mu malo ghakupambana-pambana, kukaŵa kwakukhumbikwa kuŵika marango agho ghangovwira kuti ŵaliska ŵasangengeko ndarama ya mucere. Dango la kupereka cakhumi likatorekaso ku Dango la Moses . . . Pakwamba, nkani iyi yikaŵa mu karata iyo mabishopu ghakalemba apo ghakakumana mu msumba wa Tours ku France mu 567 C.E. ndiposo iyo ŵakalemba ŵarara ŵa Council of Macon mu 585.”—The Catholic Encyclopedia.

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Ndarama, pacanya kumazere: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Cithuzithuzi pa peji 4, 5]

Kupereka mwawanangwa kukupereka cimwemwe

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Vyakupereka vyawanangwa vikovwira pa ncito ya kupharazga, kovwilira ŵabali awo ŵali mu masuzgo, na kuzengera malo ghakucitiramo maungano