Sambiro Lithu Ilo Likutipangiska Kuŵa Ŵasambizgi Ŵakukwana

“Koserezga mu vyeneivyi; uvifukatire nkanira; mwakuti ŵose ŵawone umo ukukulira makora. Jicenjererenge, ndiposo na kusambizga kwako.”—1 TIMOTE 4:15, 16.

1. Ncivici cikukhumbika kuyana na nyengo na sambiro lithu?

 “KANTU kose kali na nyengo yake na yake,” ndimo likuyowoyera lemba la Mupharazgi 3:1. Umu ndimo viliriso na sambiro la taŵene. Ŵanandi ŵakuwona kuŵa cakusuzga kuranguruka pa vintu vyauzimu usange nyengo njiheni panji malo ngambura kwenelera. Mwaciyerezgero, pamanyuma pa kugwira ncito yinonono na kurya cakurya cinandi ca namise, kasi mungaŵa na khumbo la kusambira, comene-comene usange mwakhala pa mpando wakuwofoka uku mukuwonelera TV? Viŵi yayi. Kasi munkhwara wa suzgo iyi ni vici? Kusanka nyengo na malo ghakwenelera mwakuti titorepo kantu mwakukwana pa sambiro lithu.

2. Ni nyengo wuli iyo kanandi yikuŵa yiweme kucitira sambiro lithu?

² Ŵanandi ŵakuwona kuti nyengo yiweme yakusambilira ni mulenji apo wongo ukuŵa kuti undavuke. Ŵanyake ŵakucita sambiro lifupi pa nyengo yakupumula ya muhanya. Awonani umo ŵanyake ŵayowoyerapo kuyana na nyengo yakucitira milimo yakuzirwa yauzimu. Themba lakale la Ŵaisrayeli likalemba kuti: “Zomerani kuti ndipulike vya cifundu  cinu mlenji na mlenji cifukwa nkutamira mwa imwe; mundimanyiske ntowa iyo nkwenera kwendamo cifukwa nkwinuskira mzimu wane kwa imwe.” (Salmo 143:8) Ncimi Yesaya nayo yikamanya uweme wa sambiro, yikati: “Yehova Ciuta wandipa lulimi lwa ŵakusambira, kuti ndimanye kumuyowoyera lizgu la kumovwira mweneuyo wavuka. Mlenji na mlenji wakuwuka, wakuwuska khutu lane kupulika nga ngwakusambira.” Fundo njakuti nyengo yiliyose iyo tingasanka pa zuŵa, tikwenera kucita sambiro na kuyowoyeskana na Yehova.—Yesaya 50:4, 5; Salmo 5:3; 88:13.

3. Ni malo wuli ghakukhumbika para tikucita sambiro?

³ Cinyake ico cingatovwira kuti titorepo kantu pa sambiro ni kuleka kukhala pa mpando uwo tulo tungiza luŵiro nga ni sofa. Usange tikhalenge ntena mbwenu tambenge kugompora. Ivyo tikusambira vikwenera kunjira mu maghanoghano ghithu para tikusambira, kweni para vikunjira yayi, nakalinga tiwonenge kuti tulo twafika. Kweniso, malo ghaweme ghakucitirako sambiro na kuranguruka ni agho ghalije ciwawa ndiposo vyakutangwaniska. Para mukusambira uku wayilesi panji TV yikwimba, panji ŵana ŵakucita ciwawa, mbwenu muwerengepo waka nte. Apo Yesu wakakhumbanga kuranguruka, wakaruta kukakhala pa malo gha yi-i-i. Wakayowoyaso za uweme wa kusanga malo gha ku udesi gha kuromberako.—Mateyu 6:6; 14:13; Marko 6:30-32.

Sambiro Ilo Likutipangiska Kunozgekera Kuzgora

4, 5. Ni mwauli umo brosha la Ico Wakukhumba liriri lakovwira comene?

⁴ Sambiro likunozga usange tikugwiriskira ncito mabuku agho ghakovwira kupulikiska Baibolo. Mabuku agha ghakutovwira kujima mukati mu nkani, comene-comene usange tikucita ici kuti tizgore mafumbo agho ŵantu ŵatifumba. (1 Timote 1:4; 2 Timote 2:23) Ŵanyake ŵanandi awo ŵamba kuwungana nase ŵakwamba kusambira brosha lakuti Kasi Ncici Ico Ciuta Wakukhumba kwa Ise?, a leneilo sono liri mu viyowoyero 261. Ni brosha lipusu na lakudumura, liri na nkani za mu Baibolo zekha-zekha. Likovwira awo ŵakusambira sono kumanya mwaluŵiro ivyo Ciuta wakukhumba pa kusopa kwaunenesko. Ndipouli, kalembekero  kake nkakuti muntu wasokotore tuntu tose yayi pa mutu wuliwose. Usange musambiri winu wafumba mafumbo ghakukhwaskana na nkani zinyake za Baibolo, kasi mungacita wuli kuti musange fundo zinandi za mu Baibolo izo zingamovwirani kuzgora mafumbo ghake?

⁵ Awo ŵali na Watchtower Library pa CD-ROM (programu ya kompyuta) mu ciyowoyero cawo, ncipusu kuruta mu nthamba iyi pa kompyuta kuti ŵamanye vinandi. Wuli awo ŵalije kompyuta? Tiyeni tiwone nkani ziŵiri izo zili mu brosha la Ico Wakukhumba ndipo tiwone umo tingazgolera makora para muntu wafumba fumbo lakuti Ciuta ni Njani, na lakuti kasi Yesu ni Njani?—Exodus 5:2; Luka 9:18-20; 1 Petros 3:15.

Kasi Ciuta Ni Njani?

6, 7. (a) Ni fumbo wuli likufumbika pakuyowoya za Ciuta? (b) Kasi muliska wakawuskamo vici cakukhumbika mu nkani yake?

⁶ Sambiro 2 mu brosha la Ico Wakukhumba likuzgora fumbo lakuzirwa lakuti Kasi Ciuta ni Njani? Cisambizgo ici ncakukhumbika nadi cifukwa muntu wangasopa yayi Ciuta waunenesko usange wakuleka kumumanya panji kukayika kuti waliko. (Ŵaroma 1:19, 20; Ŵahebere 11:6) Ndipouli, pa caru cose capasi ŵantu ŵali na vigomezgo vyakupambana-pambana pakuyowoya za Ciuta. (1 Ŵakorinte 8:4-6) Visopo vilivyose vikuzgora mwakupambana-pambana umo Ciuta waliri. Visopo vya Cikristu vikusambizga kuti Ŵaciuta mbatatu. Muliska munyake wakumanyikwa wa ku United States wakayowoya nkani ya mutu wakuti “Kasi Mukumumanya Ciuta?” kweni wakazunurapo cara nanga nkamoza zina la Ciuta, nangauli pafupi-pafupi wakayowoyanga mazgu gha mu Testamenti Lakale. Nakuti wakaŵazganga mu Baibolo la kang’anamuliro kakusuzga kupulikiska, leneilo liri na zina lakuti “Fumu” m’malo mwa Yehova panji Yawe.

⁷ Muliska uyo wakawinda fundo yakukhumbika apo wakazunura mazgu gha pa Yeremiya 31:33, 34 ghakuti: “Palije muntu waliyose wazamusambizgaso muzengezgani wake, na muntu yose mbali wake, kuti, ‘Manya Fumu’ [Cihebere, “Manya Yehova”], cifukwa wose ŵanimanyenge kwamba ku ŵacoko na ku ŵarara wuwo, yikuti Fumu [Cihebere, Yehova].” Baibolo ilo wakaŵazganga lirije zina lakukhumbika la Ciuta, Yehova.—Salmo 103:1, 2.

8. Ncivici cikurongora kuti nkhwakuzirwa kugwiriskira ncito zina la Ciuta?

⁸ Lemba la Salmo 8:9 likurongora cifukwa ico kugwiriskira ncito zina la Yehova nkhwakuzirwa comene. Likuti: ‘A Yehova, Yehova withu: nako nkuruska kwa zina linu mu caru cose!’ Yerezgerani vesi ili na mazgu gha mu King James Version ghakuti, “A FUMU, Fumu yithu, nako nkuzirwa kwa zina linu mu caru cose!” wonaniso mu The New American Bible, The Holy Bible—New International Version, Tanakh—The Holy Scriptures. Nangauli vili ntena, kuyana na umo tikawonera mu nkani iyo yajumpa, tingasanga “mahara ghakumanyira Ciuta” usange tikuzomerezga Mazgu ghake kutijura maso. Kweni kasi ni buku wuli ilo lingatovwira kupulikiska Baibolo na kuzgora mafumbo ghakukhwaskana na kuzirwa kwa zina la Ciuta?—Zintharika 2:1-6.

9. (a) Ni brosha wuli lingatovwira kurongosora za kuzirwa kwa kugwiriskira ncito zina la Ciuta? (b) Kasi ŵang’anamuri ŵanandi ŵatondeka wuli kucindika zina la Ciuta?

⁹ Tingatora brosha lakuti Dzina la Mulungu Limene Lidzakhala Kosatha, leneilo liri kung’anamurika mu viyowoyero 69. b Pa mutu wakuti “Dzina la Mulungu—Tanthauzo ndi Matchulidwe Ake” (peji 6-11) pakurongora makora kuti malembo ghanayi agho ghakwimira zina la Yehova ghakuwoneka mu malo ghakujumpa 7,000 mu Testamenti Lakale. Kweni, ŵang’anamuri ŵa Ciyuda na ŵarara ŵa Visopo vya Cikristu ŵawuskiramo dala mu Mabaibolo ghanandi. c Kasi ŵangayowoya wuli kuti ŵakumanya Ciuta na kuŵa paubwezi nayo usange ŵakukana kucema zina lake? Zina lake leneco likujura ntowa yakumanyira khumbo lake na umo waliri. Ndiposo, kasi lurombo lwa Yesu lwakuti ‘Ŵadada  ŵithu mwa ŵa kucanya, litumbikike zina linu’ luli na ncito wuli usange zina la Ciuta likuyowoyeka na kuyowoyeka wuwo caa?—Mateyu 6:9; Yohane 5:43; 17:6.

Kasi Yesu Kristu Ni Njani?

10. Nimwauli umo tingamanyira vinandi vya umoyo na uteŵeti wa Yesu?

¹⁰ Pa sambiro 3 mu brosha la Ico Wakukhumba pali mutu wakuti “Yesu Kristu Ndi Njani?” Mu ndime zinkondi na yimoza, brosha ili likuyowoya mwakudumura za Yesu, umo wakaŵirako, na cifukwa ico wakizira pa caru capasi. Ndipouli, usange mukukhumba kumanya nkani yose ya umoyo wake, palije buku linyake—padera pa nkani za mu mabuku ghakwambilira ghanayi mu testamenti lasono—kuruska buku la Munthu Wamkulu Woposa Onse Amene Anakhalako, leneilo liri mu viyowoyero 111. d Kufumira mu nkani za mabuku ghakwambilira ghanayi agha, buku ili likurongosora vyakucitika vyose vya umoyo wa Kristu na visambizgo vyake mwakuyana na nyengo iyo vikacitikiranga. Vipaturo vyake 133 vikurongosora vyakucitika vya umoyo na uteŵeti wa Yesu. Usange mukukhumba kumanya vyakucitika vyake mu vigaŵa-vigaŵa, wonani buku la Insight, Voliyumu 2, pa mutu wakuti “Jesus Christ.”

11. (a) Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupambana wuli na visopo vinyake pakuyowoya za Yesu? (b) Ni Malemba wuli ghanyake agho ghakususka pakweru cisambizgo ca Utatu, ndipo ni brosha wuli ilo lingatovwira pa nkani iyi?

¹¹ Mu visopo vinandi, nkani yagona pakuti kwali Yesu ni “Mwana wa Ciuta” panji ni “Ciuta Mwana”—panji tiyowoye kuti mpindano iyo buku la Catechism of the Catholic Church likuti ni “cisisi ca cipulikano ca Cikristu,” Utatu. Mwakupambana na visopo vinyake, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumanya kuti Yesu wakalengeka na Ciuta kweni kuti ni Ciuta cara. Brosha lakuti Kodi Muyenera Kukhulupirira Utatu? ilo liri mu viyowoyero 95, likurongosora mwakupulikikwa makora nkani iyi. e Ghanyake mwa Malemba agho likususkira cisambizgo ca Utatu ni Marko 13:32 na 1 Ŵakorinte 15:24, 28.

12. Ni fumbo wuli ilo tikwenera kughanaghanirapo?

¹² Karongosolero ako kali pacanya apa kuyana na Ciuta na Yesu Kristu kakurongora waka ntowa izo tingacitira sambiro lithu kuti tovwire awo ŵandamanye makora unenesko wa mu Baibolo mwakuti nawo ŵamanye. (Yohane 17:3) Wuli awo ŵakhala mu mpingo Wacikristu nyengo yitali? Pakuti ŵakulimanya makorako Baibolo, kasi nawo ŵakwenera kurutilira nipera kucita sambiro lawo la Mazgu gha Yehova?

Cifukwa Wuli Tikwenera ‘Kujicenjerera’?

13. Kasi ŵanyake ŵangamba kughanaghana wuli kuyana na sambiro lawo?

¹³ Ŵanyake awo ŵaŵa ŵakuwungana na mpingo nyengo yitali ŵangamba kuthemba pa ivyo ŵakumanya kale mu Baibolo, ivyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaŵasambizga pakwambilira. Nyengo zinyake ŵangamba kughanaghana kuti: “Nkhwenera kusambira comene yayi nga umo ŵakucitira awo ŵakwamba sono. Nakuti nasambira mwakuwerezga-werezga Baibolo na mabuku ghakurongosora Baibolo.” Kacitiro aka kangayana waka na kuyowoya kuti: “Nkhwenera kupwererera cara karyero kane sono, cifukwa wonani, vyakurya vyose ivyo narya kumanyuma uku.” Tikumanya kuti thupi kaŵiri-kaŵiri likukhumba cakurya cakunowa, cakunozgeka makora kuti liŵe liweme na lankongono. Asi ndimo kukwenera kuŵiraso kwa ise kuti tiŵe ŵankongono na ŵamoyo kuuzimu?—Ŵahebere 5:12-14.

14. Cifukwa wuli tikwenera kujicenjerera?

¹⁴ Pa cifukwa ici, ise tose, kwali tasambira Baibolo nyengo yitali panji yifupi, tikwenera kurondezga urongozgi wa Paulos kwa Timote, munyamata uyo panyengo yira wakaŵa mulaŵiliri wakukhwima: “Jicenjererenge, ndiposo na kusambizga kwako. Ukhalirire mu vyeneivi; cifukwa pa kucita ceneici uti ujiponoske wamwene na aŵo ŵakukupulika.” (1 Timote 4:15, 16) Cifukwa wuli tikwenera kurondezga urongozgi wa Paulos? Kumbukani kuti Paulos wakayowoyaso kuti tiri na nkondo yakurwana na “mauryarya gha Satana” na ‘vita vya mzimu uheni vya kucanya.’ Mpostole Petros nayoso wakacenjezga kuti Satana ‘wakupenja uyo wangamumirimitizga,’  ndipo muntu “uyo” wangaŵa waliyose wa ise. Usange tikudeka mbwenu tiŵenge yumoza wa awo wakupenja.—Ŵaefeso 6:11, 12; 1 Petros 5:8.

15. Ncirwero wuli cauzimu ico tiri naco, ndipo tingacinozga wuli?

¹⁵ Ncivikiliro wuli ico tiri naco? Mpostole Paulos wakutikumbuska kuti: ‘Jitorerani mahomwa ghose gha Ciuta, mwakuti muŵe na nkongono zakwimikirana nayo mu zuŵa liheni lira, ndipo para mwacita vyose, cintani.’ (Ŵaefeso 6:13) Cirwero cauzimu ici kuti cigwire makora ncito cikuthemba pa upya wake pera yayi kweniso kucinozga nyengo na nyengo. Cirwero ici cakufuma kwa Ciuta cikwenera kusazgapo cimanyisko ca sono ca Mazgu ghake. Ici cikurongora kukhumbika kwa kwendera lumoza na unenesko uwo Yehova wavumbura mu Mazgu ghake ndiposo kwizira mwa muzga wa magomezgeko na wa vinjeru. Kusambira Baibolo kaŵiri-kaŵiri na mabuku ghanyake nkhwakukhumbika comene kuti tinozge cirwero cithu cauzimu.—Mateyu 24:45-47; Ŵaefeso 6:14, 15.

16. Kasi tingacita wuli kuti tiwoneseske kuti ‘nguru yithu ya cipulikano’ yikugwira makora ncito?

¹⁶ Paulos wakuyowoya za kukhumbika kwa kujivikilira taŵene na “nguru ya cipulikano,” yeneiyo tikuŵekera na kuzimwira mivwi yamoto ya Satana—mautesi na visambizgo vyaucigaruka. (Ŵaefeso 6:16) Pa cifukwa ici, nciweme kuwona umo ciskango cithu ca cipulikano ciliri cakukhora na ivyo tingacita kuti ticinozge na kucikhozga. Mungajifumba kuti: ‘Kasi nkunozgekera wuli sambiro la Baibolo la sabata na sabata mwakugwiriskira ncito Gongwe la Mulinda? Kasi nanozgekera mwakukwana kuti ‘nkakhuŵirizge [ŵanyane] ku kutemwa na ku milimo yiweme’ mwa kuzgora mazgoro ghaweme? Kasi nkujura Baibolo na kuŵazga malemba agho ghaŵikika, kweni mazgu ghake ghandalembeke? Kasi nkukhuŵirizga ŵanyane mwa kuzgora na kuyowoya nkani mu maungano?’ Cakurya cithu cauzimu ncinonono, ndipo kusumba mwankongono ndiko kukukhumbika kuti titorepo kantu mwakukwana.—Ŵahebere 5:14; 10:24.

17. (a) Ni poyizoni wuli uyo Satana wakucinga ŵantu kuti wakome umoyo wawo wauzimu? (b) Ni mbozga wuli iyo yingamazga poyizoni wa Satana?

¹⁷ Satana wakumanya kuti tiri ŵakwananga ndipo para wakucita tuntu, wakucita mwaucenjezi nkanira. Ntowa yimoza iyo wakwandaniskira mauryarya ghake ni vithuzithuzi vya ŵantu ŵambura kuvwara ivyo vikuwoneka pa TV, pa programu ya kompyuta, mavidiyo, na mabuku. Ŵakristu ŵanyake ŵazomerezga Satana kuŵacinga poyizoni wake, ndipo ici capangiska kuleka uteŵeti wawo wakuzirwa mu mpingo panji kusangana na vyakufumapo vyakofya. (Ŵaefeso 4:17-19) Kasi ni mbozga wuli iyo yingakoma poyizoni wauzimu wa Satana? Tingalekanga cara kucita sambiro lithu la Baibolo nyengo na nyengo, kufika pa maungano gha Cikristu, na kuvwara cirwero cose cakufuma kwa Ciuta. Vyose ivi, vikutipa mahara ghakupambaniska pakati pa ciweme na ciheni na kutinka ivyo Ciuta wakunyanyara.—Salmo 97:10; Ŵaroma 12:9.

18. Kasi “lupanga lwa mzimu” lungatovwira wuli pa nkondo yithu yauzimu?

¹⁸ Usange tirutilirenge kucita sambiro la taŵene, ndiposo kugwiriskira ncito “lupanga lwa mzimu, ulo ndi mazgu gha Ciuta,” cirwero cithu ciŵenge cakuŵekera pera cara, kweniso ciŵenge na nkongono za kwimikirana na mauryarya gha Satana. Mazgu gha Ciuta ‘ngakuthwa kuruska lupanga lwa uyi kose-kose, ghakuporota ghasuke ghapatulanye pakati umoyo na mzimu, na marungo na mongo wuwo, ghapusu  kuvumbula maghanoghano na madazgo gha mtima.’ (Ŵaefeso 6:17; Ŵahebere 4:12) Usange taŵa ŵaluso pakugwiriskira ncito “lupanga” ulu, para takumana na viyezgo, tipusikikenge yayi napacoko-pose na cose ico cingawoneka nga ncambura kofya, panji cakunozga, m’malo mwake ticimanyenge makora kuti ncipingo cakukoma ca muheni. Kumanya Baibolo na kulipulikiska kutovwirenge kukana ico nciheni na kucita ico nciweme. Pa cifukwa ici, ise tose tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi lupanga lwane ndwakuthwa panji ndwakubumpha? Kasi cikuniŵira cinonono kukumbuka lemba la mu Baibolo ilo linganikhozga kulimbana na nkondo?’ Tiyeni tirutilire kucita sambiro la Baibolo mwakuti tilimbane nayo Diabolosi.—Ŵaefeso 4:22-24.

19. Ni uweme wuli ungaŵa withu usange tikuŵikapo mtima pa sambiro la taŵene?

¹⁹ Paulos wakalemba kuti: “Malembo ghose ghakuperekeka na Ciuta ghakwanduliraso kusambizga, na kucenya, na kunozga, na kulanga uko kuli mu urunji; mwakuti muntu wa Ciuta waŵenge wakufikapo, wakunozgekera nkanira milimo yose yiweme.” Usange tirondezgenge mazgu gha Paulos, agho wakayowoyera Timote, mbwenu tikhozgenge umoyo withu wauzimu na kupanga uteŵeti withu kuŵa wakupambika vipambi. Ŵarara ŵakukhwima na ŵateŵeti ŵakuteŵetera ŵangaŵa ŵakovwira nkanira ku mpingo, ndipo tose tingimilira nga-nga-nga mu cipulikano.—2 Timote 3:16, 17; Mateyu 7:24-27.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Kasi ni vici vingapangiska sambiro lithu kuŵa lacandulo?

• Ni ubudi wuli uwo mang’anamuliro ghanandi gha Baibolo ghali nawo pakuyowoya za zina la Ciuta?

• Ni Malemba wuli agho mungagwiriskira ncito kususkira cisambizgo ca Utatu?

• Kasi tingacita wuli kuti tijivikilire ku mauryarya gha Satana, nangauli takhala mu unenesko nyengo yitali?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Kuti mutorepo kantu pa sambiro linu, mukwenera kusanka malo ghakwenelera na gha yi-i-i

[Cithuzithuzi pa peji 29]

Kasi “lupanga” lwinu ndwakuthwa panji ndwakubumpha?