‘Khalirirani mu Mazgu Ghane’
‘Khalirirani mu Mazgu Ghane’
“Usange mukukhalirira mu mazgu ghane, ipo muli ŵasambiri ŵane nadi.”—YOHANE 8:31.
1. (a) Apo Yesu wakaweleranga kucanya, kasi wakandakaleka vici pa caru capasi? (b) Kasi ni mafumbo wuli agho tighanaghanirengepo?
APO Yesu Kristu, Mwambiski wa Cikristu wakaweleranga kucanya, wakalekapo mabuku ghalighose cara pa caru capasi ghakulembeka na iye, panji nyumba zakuzengeka na iyo, nesi mausambazi ghake. Kweni wakandakaleka ŵasambiri na vintu vyakukhumbikwira kuti ŵavifiskenge. Nakuŵa nako, mu Makani Ghaweme ghakulembeka na Yohane, tikuwona kuti Yesu wakazunura vintu vitatu vyakukhumbikwa ivyo waliyose uyo wakukhumba kuŵa murondezgi wake wakwenera kufiska. Kasi vintu ivi ni vini? Kasi tingacitaci kuti tivifiske? Ndipo ni mwauli umo tingawoneseskera kuti tiri ŵakwenelera kuŵa ŵasambiri ŵa Kristu lero? a
2. Kasi ncintu wuli cakukhumbikwa ico musambiri wakwenera kufiska, ico Yohane wakalemba?
2 Apo kukakhala myezi yinkondi na umoza kuti wakomeke, Yesu wakaruta ku Yerusalemu kukapharazgira mzinda wa ŵantu awo ŵakawungana kuti ŵacite Ciphikiro ca Misasa ca sabata yimoza. Cakufumapo cake cikaŵa cakuti apo ciphikiro cikaŵa pakati “ŵanandi ŵa mu mzinda ŵakapulikana nayo.” Yesu wakarutilira kupharazga, mwakuti pa zuŵa laumaliro la ciphikiro, ŵantu “ŵanandi ŵakapulikana nayo.” (Yohane 7:10, 14, 31, 37; 8:30) Panyengo iyi, Yesu wakang’anamukira kwa ŵasambiri ŵapya na kuyowoya cintu ico ŵasambiri ŵake ŵakwenera kufiska, ico mpostole Yohane wakalemba kuti: “Usange mukukhalirira mu mazgu ghane, ipo muli ŵasambiri ŵane nadi.”—Yohane 8:31.
3. Kuti muntu ‘wakhalirire mu mazgu gha Yesu’ kasi ni mukhaliro wuli uwo ngwakukhumbikwa?
3 Apo wakayowoyanga mazgu agha, Yesu kuti wakang’anamuranga kuti ŵasambiri ŵapya ŵakaŵavya cipulikano cara. Kweni wakang’anamuranga kuti ŵakaŵa na mwaŵi wa kuŵa ŵasambiri ŵake ŵeneco—usange ŵakhalirirenge mu mazgu ghake, na kuzizipizga. Ŵakapokera mazgu ghake, kweni ŵakakhumbikwira kukhalirira mwenemumo. (Yohane 4:34; Ŵahebere 3:14) Enya, Yesu wakawona kuzizipizga kuŵa mukhaliro wakukhumbikwa comene ku ŵarondezgi ŵake mwakuti pa cidumbirano cake caumaliro na ŵapostole ŵake, ico cili kulembeka mu makani ghaweme gha Yohane, Yesu wakayowoya kaŵiri kuti: “Rutilirani kurondezga ine.” (Yohane 21:19, 22, NW) Ŵakristu ŵanandi ŵakwambilira ndimo ŵakacitira. (2 Yohane 4) Ncivici cikaŵawovwira kuti ŵazizipizge?
4. Ncivici cikawovwira Ŵakristu ŵakwambilira kuti ŵazizipizge?
4 Mpostole Yohane, uyo wakaŵa musambiri wakugomezgeka wa Kristu kwa virimika 70, wakayowoya cintu cinyake cakukhumbikwa. Wakarumba Ŵakristu ŵakugomezgeka kuti: “Muli na nkongono, ndipo mazgu gha Ciuta ghakukhala mwa imwe, ndipo mwatonda muheni.” Ŵasambiri aŵa ŵa Kristu ŵakazizipizga panji kukhalirira mu mazgu gha Ciuta, cifukwa mazgu gha Ciuta ghakakhalirira mwa iwo. Ŵakaghazirwiskanga comene. (1 Yohane 2:14, 24) Mwakuyana waka, kuti nase lero ‘tizizipizge mupaka ku umaliro,’ tikwenera kuwoneseska kuti mazgu gha Ciuta ghakukhalirira mwa ise. (Mateyu 24:13) Kasi tingacita wuli ici? Ciyerezgero ico Yesu wakayowoya cikupereka zgoro.
“Kupulika Mazgu”
5. (a) Kasi ni mitundu wuli yakupambana-pambana ya dongo iyo Yesu wakazunura mu cimoza mwa viyerezgero vyake? (b) Kasi mbuto na dongo vikuyimira vici mu ciyerezgero ca Yesu?
5 Yesu wakayowoya ciyerezgero ca mumiji uyo wakumija mbuto, ndipo cili kulembeka mu makani ghaweme gha Mateyu, Marko, na Luka. (Mateyu 13:1-9, 18-23; Marko 4:1-9, 14-20; Luka 8:4-8, 11-15) Peneapo mukuŵazga ciyerezgero ici, muwonenge kuti fundo yikuru njakuti mbuto ya mtundu umoza yikuwa pa mtundu wakupambana-pambana wa dongo, ndipo yikuŵa na vyakufumapo vyakupambanaso. Dongo lakwamba ndinonono, laciŵiri liri na jarawe kusi kwakhe, ndipo lacitatu pali kumera minga. Kweni mwakupambana na mitundu yinyake, dongo lacinayi ‘ndiweme’ na ‘la vundira.’ Kuyana na umo Yesu wakarongosolera, mbuto ni uthenga wa Ufumu uwo wuli mu Mazgu gha Ciuta, ndipo dongo likuyimira ŵantu ŵa mitima yakupambana-pambana. Nangauli ŵantu awo ŵakuyerezgereka na mitundu yakupambana-pambana ya dongo ŵali na vintu vinyake vyakukozgana, kweni awo ŵakuyerezgereka na dongo liweme ŵali na mikhaliro yakupambana na ŵanyawo.
6. (a) Ni mwauli umo mtundu wa dongo lacinayi la mu ciyerezgero ca Yesu ukupambanirana na mitundu yinyake, ndipo ici cikung’anamuraci? (b) Kuti tirongore kuzizipizga nga mbasambiri ŵa Kristu, kasi cakukhumbikwa ncivici?
6 Mazgu gha pa Luka 8:12-15 ghakurongora kuti mu vigaŵa vyose vinayi, ŵantu ‘ŵakupulika mazgu.’ Ndipouli, awo ŵali na ‘mtima waunenesko na uweme’ ŵakucitapo kantu. “Ŵakughakoreska, ndipo ŵakupambika vipambi na cizizipizgo.” Pakuti dongo liweme na la vundira nditeci, ilo likupangiska kuti misisi ya mbuto yinjire pasi, ndipo cakufumapo cake ncakuti mbuto yikutikitira makora na kupambika vipambi. (Luka 8:8) Mwakuyana waka, awo ŵali na mtima uweme wakupulikiska vintu, ŵakuzirwiska, na kufukatira mazgu gha Ciuta. (Ŵaroma 10:10; 2 Timote 2:7) Mazgu gha Ciuta ghakukhalirira mwa iwo. Ndipo ŵakupambika vipambi na cizizipizgo. Mwanteura, kutemwa na kuzirwiska Mazgu gha Ciuta nkhwakukhumbikwa mwakuti tirongore kuzizipizga nga mbasambiri ŵa Kristu. (1 Timote 4:15) Kweni kasi tingayamba wuli kuzirwiska Mazgu gha Ciuta?
Mtundu wa Mtima na Kughanaghanirapo
7. Kasi ncivici ico cikuyana na mtima uweme?
7 Wonani ico Baibolo mwakuwerezga-werezga likuyaniska na mtima uweme. ‘Mtima wa murunji ukughanaghana makora mazgorero.’ (Zintharika 15:28) “Mazgu gha mlomo wane na maranguruko gha mtima ghaŵe gha mapokerereko pamaso pinu, A Yehova.” (Salmo 19:14) “Maghanoghano gha mtima wane ghaŵenge gha mahara.”—Salmo 49:3.
8. (a) Para tikuŵazga Baibolo, tikwenera kutceŵa vici ndipo tikwenera kucitaci? (b) Kasi ni vyandulo wuli ivyo tikusanga para tikughanaghanira mwapempero pa Mazgu gha Ciuta? (Sazganipo fundo za mu bokosi lakuti ‘Ŵakukhora mu Unenesko.’)
8 Nga ni umo ŵakacitira ŵalembi aŵa ŵa Baibolo, naseso tikwenera kuzirwiska na kughanaghanira mwalurombo pa Mazgu gha Ciuta na ncito zake. Para tikuŵazga Baibolo panji mabuku ghakurongosora Baibolo, tileke kucita nga ni mulendo uyo waruta ku caru cinyake kukawona malo ghakukondweska, kweni wakughawona mwakucimbilira, wakujambura-jambura waka vithuzithuzi na kutondeka kughawoneseska makora. M’malo mwake, para tikusambira Baibolo, tikwenera kuŵa na nyengo ya kuyima na kukondwa na malo ghakukondweska, ndimo tiyowoyere. b Para tikughanaghanira pa ivyo tikuŵazga, mazgu gha Ciuta ghakukhwaska mtima withu. Ghakukhwaska mahara ghithu na kuwumba kaghanaghaniro kithu. Ghakutipangiskaso kuti tiphalireko Ciuta maghanoghano ghithu mu lurombo. Pamanyuma pake, ubwezi withu na Yehova ukukhora, ndipo kutemwa kwithu Ciuta kukutipangiska kurutilira kurondezga Yesu nangauli tingakumana na mikhaliro yakusuzga. (Mateyu 10:22) Mwakuwonekerathu, usange tikukhumba kugomezgeka mupaka kuumaliro, ncakukhumbikwa kughanaghanira pa ivyo Ciuta wakuyowoya.—Luka 21:19.
9. Kasi tingacita wuli kuti mtima withu urutilire kupokera mazgu gha Ciuta?
9 Ciyerezgero ca Yesu cikurongoraso kuti pali vintu vinyake ivyo vikutondeska mbuto ya mazgu gha Ciuta kuti yikure. Mwanteura, kuti tirutilire kuŵa ŵasambiri ŵakugomezgeka, tikwenera (1) kumanya vintu ivyo vikuyimira dongo liheni ilo likuyowoyeka mu ciyerezgero ca Yesu na (2) kucitapo kantu kuti tivimazge panji kuvitceŵa. Para ndimo tacitira, mbwenu mtima withu urutilirenge kupokera mbuto za Ufumu na kurutilira kupambika vipambi.
Iyo Yawa “mu Ntowa mu Mpepete” Yikuyimira Awo Ŵakutangwanika
10. Rongosorani mtundu wakwamba wa dongo la mu ciyerezgero ca Yesu, na kurongosora ng’anamuro lake.
10 Mtundu wakwamba wa dongo ilo mbuto yikuwapo nda “mu ntowa mu mpepete,” ndipo ‘yikukandika na marundi.’ (Luka 8:5) Dongo la mu mpepete mwa ntowa iyo yikuya ku munda likusindirika na marundi gha ŵantu. (Marko 2:23) Mwakuyana waka, awo ŵakuzomerezga kuti vintu vya caru viŵapokenge nyengo na nkongono zawo ŵangawona kuti ŵakuŵa ŵakutangwanika comene mwakuti ŵakutondeka kuzirwiska mazgu gha Ciuta. Ŵakupulika mazgu, kweni ŵakutondeka kughanaghanirapo. Mwanteura, mtima wawo ukuŵa unonono. Pambere ŵandayambe kughatemwa, “wakwiza Satana, wakukwapula mazgu mu mitima yaŵo, mwakuti ŵareke kupulikana na kuphokwa.” (Luka 8:12) Kasi ici cingatceŵeka?
11. Kasi tingacitaci kuti mtima withu ureke kuŵa nga ni dongo linonono?
11 Pali vinandi ivyo tingacita kuti mtima withu uleke kuŵa nga ni dongo liheni la mu mpepete mwa ntowa. Dongo linonono na lakusindirika lingaŵa liteci na liweme usange lingagaurika na kupatuska ntowa kuti yende kunyake. Mwakuyana waka, kuŵa na nyengo ya kusambira na kughanaghanira pa Mazgu gha Ciuta kungapangiska mtima kuŵa nga ni dongo liweme na liteci. Munkhwara wake ni kuleka kutangwanika comene na vintu vyambura kuzirwa vya mu umoyo. (Luka 12:13-15) M’malo mwake, woneseskani kuti mukuŵa na nyengo ya kughanaghanira pa vintu “ivyo nvyakuzirwa” mu umoyo.—Ŵafilipi 1:9-11.
Iyo Yawa “pa Jarawe” Yikuyimira Awo Ŵali na Wofi
12. Cifukwa ceneko ico mbuto ya pa dongo laciŵiri la mu ciyerezgero ca Yesu yikufwira ncivici?
12 Para mbuto yawa pa mtundu waciŵiri wa dongo, kuti yikukhala waka pacanya nga ni umo vikuŵira pa mtundu wakwamba yayi. Yikuphuka na kuthaza. Kweni para zuŵa lakwera, yikupya na cithukivu na komira. Ndipouli, wonani fundo iyi yakuzirwa. Cifukwa ceneko ico mbuto iyi yikomilira kuti ni cithukivu ca. Ivi vili ntena cifukwa mbuto iyo yili pa dongo liweme nayo yikupokera zuŵa leneliro pera, kweni yikomira yayi, m’malo mwake, yikuthaza. Ncivici cikupangiska kuti paŵe mphambano? Yesu wakurongosora kuti mbuto yikomira, ‘cifukwa ca kuŵavya dongo linandi’ kweniso mtika. (Mateyu 13:5, 6; Luka 8:6) “Jarawe” panji libwe, ilo liri kusi kwa dongo, likupangiska kuti mbuto yitondeke kunjizga misisi pasi kuti yimwe maji na kuleka kuwa na mpepo. Mbuto yikomira cifukwa ca kusoŵa dongo lakunjizgapo misisi.
13. Kasi ni ŵantu wuli awo ŵali nga ni dongo ilo kusi kuli jarawe, ndipo cifukwa cikuru ico ŵakuŵira na wofi ncivici?
13 Cigaŵa ici ca ciyerezgero ca Yesu cikuyimira ŵantu awo “ŵakupokerera mazgu na cimwemwe” na kulimbikira kurondezga Yesu kwa “kanyengo kacoko” waka. (Luka 8:13) Para kwiza cithukivu ca “kusuzgika panji kuzikizgika,” iwo ŵakucita wofi mwakuti ŵakutaya cimwemwe na nkongono zawo ndipo ŵakuleka kurondezga Kristu. (Mateyu 13:21) Ndipouli, cifukwa cikuru ico iwo ŵakucitira wofi kuti ni kususkika ca. Ivi vili ntena cifukwa ŵasambiri ŵanandi ŵa Kristu ŵakukumana na suzgo kweni ŵakurutilira kuŵa ŵakugomezgeka. (2 Ŵakorinte 2:4; 7:5) Cifukwa ceneco ico ŵanyake ŵakuŵira na wofi na kuleka unenesko ncakuti mitima yawo ya nga ni jarawe yikuŵatondeska kughanaghanirapo comene pa vintu viweme na vyauzimu. Cakufumapo cake ncakuti citemwa cawo pa Yehova na mazgu ghake cikuŵa cambura kujinta misisi ndipo ŵakuŵavya nkongono za kutondera suzgo. Kasi muntu wangatceŵa wuli ici?
14. Kasi muntu wakwenera kucitaci kuti mtima wake uleke kuŵa nga ni dongo ilo kusi kuli jarawe?
14 Muntu wakwenera kuwoneseska kuti vintu vyakuyana na jarawe, nga ni suzgo, mzimu wa kupenja ivyo muntu wakukhumba, panji mtima unonono, vileke kunjira mu mtima wake. Usange vintu ivi vili kale mu mtima withu, nkongono ya mazgu gha Ciuta yingavigumura. (Yeremiya 23:29; Ŵaefeso 4:22; Ŵahebere 4:12) Pamanyuma pake, kughanaghanira mwapempero pa mazgu gha Ciuta kuzamupangiska kuti “mazgu ghakupandika” ghanjizge misisi mu mtima wa muntu. (Yakobe 1:21) Ici cizamutipa nkongono zakuti tizizipizgire para tikuwerera nyuma na kutipa cikanga cakuti tiŵire ŵakugomezgeka nanga paŵe viyezgo.
Iyo Yawa “mu Minga” Yikuyimira Awo Ŵali na Mitima Yiŵiri
15. (a) Cifukwa wuli mtundu wacitatu wa dongo ilo Yesu wakayowoya tikwenera kucenjera nawo comene? (b) Ncivici ico pamanyuma pake cikucitika pa mtundu wacitatu wa dongo, ndipo cifukwa wuli?
15 Mtundu wacitatu wa dongo, ilo pali minga, ndiwo tikwenera kucenjera nawo comene cifukwa mu vigaŵa vinyake ukuyanako na dongo liweme. Mwakuyana waka na dongo liweme, dongo ilo pali minga likuŵa liteci ndipo mbuto yikunjizga misisi pasi na kuthaza. Pakwamba, pakuŵavya mphambano yiliyose pakati pa mbuto izo zamera pa mitundu yiŵiri iyi ya dongo. Kweni, mukuruta kwa nyengo, pakuŵa vintu vinyake ivyo vikupangiska kuti mbuto yifyorongane. Mwakupambana na dongo liweme, minga zikuthaza pa dongo ili. Peneapo mbuto yikwamba kukura, yikulimbana na ‘minga izo zikukura pamoza nayo.’ Mukuruta kwanyengo, vyose vikupokana vundira, ungweru, na kwamba kufyenyana, ndipo pamanyuma pake minga zikujanda mbuto na “kuyifyoronganiska.”—Luka 8:7.
16. (a) Mbantu wuli awo ŵakuyana na dongo ilo pali minga? (b) Kuyana na Makani Ghaweme ghakulembeka na ŵasambiri ŵatatu, kasi minga zikuyimira vici?—Wonani futunoti.
16 Kasi mbantu wuli awo ŵakukozgana na dongo ilo pali minga. Yesu wakuti: “Mbeneaŵo ŵakupulika, ndipo umo ŵakwendera ŵakufyoronganiskika na vyakwenjerwa na usambazi na vyakusekereska vya umoyo uno, ndipo kuti ŵakupambika vipambi vyakukhoma cara.” (Luka 8:14) Nga ni umo mbuto ya mumiji na minga vikumelera pa nyengo yimoza, ŵantu ŵanyake ŵakusazga mazgu gha Ciuta na “vyakusekereska vya umoyo uno.” Unenesko wa mazgu gha Ciuta ukumijika mu mtima wawo, kweni ukulimbana na vyakusekereska ivyo ŵakupenja. Mtima wawo wakuyerezgera ukugaŵikana. (Luka 9:57-62) Ici cikuŵatondeska kuti ŵaŵe na nyengo ya kuŵazgira na kughanaghanira pa mazgu gha Ciuta. Ŵakutondeka kughanaghanirapo comene pa mazgu gha Ciuta mwanteura ŵakutondeka kughazirwiska—uko nkhwakukhumbikwa kuti muntu wazizipizge. Mukuruta kwa nyengo, vintu vyathupi vikwamba kujandizga vintu vyauzimu ndipo ‘ŵakufyorongana.’ c Nawo mbumaliro wakucitiska citima kwa ŵantu awo ŵakuleka kutemwa Yehova na mtima wose!—Mateyu 6:24; 22:37.
17. Kasi ni vyakusanka wuli ivyo tikwenera kupanga mu umoyo withu mwakuti tileke kufyoronganiskika na minga zakuyerezgera za mu ciyerezgero ca Yesu?
17 Mwa kuŵika vintu vyauzimu pamalo ghakwamba kuruska usambazi wakuthupi, tikutceŵa kufyorongana na vyakuŵinya ndiposo vyakusekereska vya caru ici. (Mateyu 6:31-33; Luka 21:34-36) Tileke kuzerezga kuŵazga Baibolo na kughanaghanira pa ivyo tikuŵazga. Tizamuŵa na nyengo yinandi ya kuŵazgira Baibolo na kughanaghanira mwapempero pa ivyo tikuŵazga usange tacepeskako vyakukhumba vinandi mu umoyo. (1 Timote 6:6-8) Ŵateŵeti ŵa Ciuta awo ŵacita ici, awo mwakuyerezgera, ŵazgura minga mwakuti mbuto yiŵe na cakurya cinandi, ungweru na malo ghanandi mwakuti yipambike makora, ŵakupokera vitumbiko kwa Yehova. Sandra, uyo wali na virimika 26 wakuti: “Para nkughanaghanira vitumbiko ivyo navisanga mu unenesko, nkuwona kuti palije cilicose ico caru cingapereka cakuti cingajumpha vitumbiko ivi!”—Salmo 84:11.
18. Kasi tingakhalirira wuli mu mazgu gha Ciuta na kuzizipizga nga Mbakristu?
18 Mwakuwonekerathu, waliyose wa ise, mwana na murara, wakhalirirenge mu mazgu gha Ciuta na kuzizipizga nga mbasambiri ŵa Kristu usange mazgu gha Ciuta ghakukhalirira mwa ise. Mwanteura, tiyeni tiwoneseske kuti dongo la mu mtima withu wakuyerezgera lireke kuŵa linonono, la jarawe, panji la minga, kweni liŵe liteci na la vundira. Para ndimo vyaŵira, mbwenu mazgu gha Ciuta ghazamunjiramo makora na “kupambika vipambi na cizizipizgo.”—Luka 8:15.
[Mazgu ghamusi]
a Mu mutu wuno, tidumbiskanenge cintu cakwambilira mwa vintu vyakukhumbika ivi. Vinyake viŵiri vizamuyowoyeka mu mitu yakurondezgapo.
b Kuti mughanaghanire mwapempero pa ivyo mwaŵazga mu Baibolo, mungajifumba mafumbo agha: ‘Kasi ivyo naŵerenga vikuvumbura mukhaliro umoza panji yinandi ya Yehova? Kasi vikukolerana wuli na mutu ukuru wa Baibolo? Kasi ningavigwiriskira wuli ncito mu umoyo wane panji kovwilira ŵanji?’
c Kuyana na mabuku ghatatu gha Makani Ghaweme agho muli ciyerezgero ca Yesu, mbuto yikufyorongana cifukwa ca vyakuŵinya na vyakusekereska vya caru ici: “Vyakwenjerwa vya nyengo yino,” “upusikizgi wa usambazi,” “vikhumbisko vya vintu vinyake,” na “vyakusekereska vya umoyo.”—Marko 4:19; Mateyu 13:22; Luka 8:14; Yeremiya 4:3, 4.
Mazgoro Ghinu Ngakuti Wuli?
• Cifukwa wuli tikwenera ‘kukhalirira mu mazgu gha Yesu’?
• Kasi tingazomerezga wuli kuti mazgu gha Ciuta ghakhalirire mu mtima withu?
• Mbantu wuli awo ŵakuyerezgereka na mitundu yinayi ya dongo la mu ciyerezgero ca Yesu?
• Kasi mungasanga wuli nyengo ya kughanaghanira pa mazgu gha Ciuta?
[Mafumbo]
[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 19]
‘ŴAKUKHORA MU UNENESKO’
ŴANTU ŵanandi awo ŵaŵa ŵasambiri ŵa Yesu kwanyengo yitali, cirimika na cirimika ŵakurongora kuti ‘mbakukhora mu unenesko.’ (2 Petros 1:12) Ncivici cikuŵawovwira kuzizipizga? Wonani vinyake ivyo iwo ŵayowoya.
“Nkumalizga zuŵa lirilose mwa kuŵazga cigaŵa ca mu Baibolo na kupempera. Ndipo nkughanaghanira pa ivyo naŵazga.”—Jean, uyo wakabapatizika mu 1939.
“Para nkughanaghanira umo Yehova uyo ngwapacanya comene wakutitemwera, nkujiwona kuŵa wakuvikilirika ndipo nkhuŵa na nkongono zakuŵira wakugomezgeka.”—Patricia, uyo wakabapatizika mu 1946.
“Cifukwa ca kudemelera ku cizgoŵi cane ca kucita sambiro la Baibolo na kughanaghanira pa ‘vintu vikuru vya Ciuta,’ narutilira kuteŵetera Yehova.”—1 Ŵakorinte 2:10; Anna, uyo wakabapatizika mu 1939.
“Nkuŵazga Baibolo na mabuku ghithu ghakurongosora Baibolo mwakuti nisande mtima na maghanoghano ghane.”—Zelda, uyo wakabapatizika mu 1943.
“Nyengo yiweme kwa ine ni para nkunyolorapo marundi na kupempera kwa Yehova, kumuphalira umo nkujipulikira.”—Ralph, uyo wakabapatizika mu 1947.
“Nkhwamba zuŵa mwa kuŵazga lemba la zuŵa na kuŵazga cigaŵa ca mu Baibolo. Ici cikunipangiska kuti niŵe na cintu cakuti nighanaghanirengepo zuŵa lose.”—Marie, uyo wakabapatizika mu 1935.
“Ine nkukondwa comene para buku la mu Baibolo likukonkhoskeka vesi na vesi.”—Daniel, uyo wakabapatizika mu 1946.
Kasi mphauli apo imwe mukuŵa na nyengo ya kughanaghanira mwapempero pa mazgu gha Ciuta?—Daniel 6:10b; Marko 1:35; Milimo 10:9.
[Cithuzithuzi pa peji 22]
Mwakuŵika vintu vyauzimu pamalo ghakwamba, ‘tingapambika vipambi na cizizipizgo.’