‘Temwanani’
‘Temwanani’
“Na ceneici ndico ŵantu wose ŵati ŵamanyirenge kuti muli ŵasambiri ŵane, para mukutemwana.”—YOHANE 13:35.
1. Kasi ni mukhaliro wuli uwo Yesu wakawuyowoya mwakuwerezga-werezga pa usiku wakuti namacero wafwenge?
“MWA twana.” (Yohane 13:32) Yesu wakagwiriskira ncito mazgu ghacitemwa agha, pakuyowoya na ŵasambiri ŵake pa usiku wakuti namacero wafwenge. Makani ghaweme ghakurongora kuti Yesu wakaŵa wandagwiriskirepo ncito nakale mazgu ghacitemwa nga ni agha pakuyowoya nawo. Kweni pa usiku wapadera wura, wakagwiriskira ncito mazgu agha kuti warongore citemwa cikuru ico wakaŵa naco pa ŵasambiri ŵake. Nakuŵa nako, Yesu wakayowoya za citemwa kwanyengo zakukwana 30 pa usiku wura. Cifukwa wuli wakayowoya za mukhaliro uwu mwakuwerezga-werezga?
2. Cifukwa wuli kurongorana citemwa nkhwakukhumbikwa comene pakati pa Ŵakristu?
2 Yesu wakarongosora cifukwa ico citemwa ciliri cakukhumbikwa comene. Iye wakati: “Na ceneici ndico ŵantu ŵose ŵati ŵamanyirenge kuti muli ŵasambiri ŵane, para mukutemwana.” (Yohane 13:35; 15:12, 17) Kuŵa musambiri wa Kristu kukukolerana na kurongora citemwa pa ŵabali. Ŵakristu ŵaunenesko ŵakumanyikwa cifukwa ca kuvwara minjilira panji cifukwa ca kuŵa na mitheto yinyake yayi, kweni cifukwa ca citemwa ico ŵakurongorana. Kuŵa na citemwa ca mtundu uwu ni mukhaliro waciŵiri wakukhumbikwa pa mikhaliro yikuru yitatu ya kuŵa musambiri wa Kristu iyo yikayowoyeka kukwambilira kwa mutu uwo wajumpa. Kasi ncivici cizamutiwovwira kuti tirutilire kufiska mukhaliro uwu?
‘Murutilire Kucita Comene’
3. Kasi ni urongozgi wuli wakukhwaskana na citemwa uwo mpostole Paulos wakapereka?
3 Nga ni umo vikaŵira pa Ŵakristu ŵakwambilira, lero napo citemwa ca mtundu uwu cikuwoneka pakati pa ŵasambiri ŵaunenesko ŵa Kristu. Ku Ŵakristu ŵakwambilira, mpostole Paulos wakalemba kuti: “Nga kuŵe kutemwana na ŵabali, mulive kukhumba kuti muntu wamulemberani: cifukwa mwaŵene mukusambizgika na Ciuta kutemwana; cifukwa nadi mukuŵatemwa ŵabali wose.” Nanga viŵe ntena, Paulos wakasazgirapo kuti: ‘Murutilire kucita comene.’ (1 Ŵatesalonika 3:12; 4:9, 10) Naseso tikwenera kukumbukira urongozgi wa Paulos na kurutilira kurongorana comene citemwa.
4. Kuyana na mazgu gha Paulos na Yesu, kasi tikwenera kovwira ŵanjani?
4 Mu karata yakufunyilirika yeneyiyi, Paulos wakaciska ŵasopi ŵanyake kuti ‘ŵakhwimiskenge ŵakudonda mtima’ na ‘kovwira ŵateciteci.’ (1 Ŵatesalonika 5:14) Nyengo yinyake, wakakumbuska Ŵakristu kuti awo ‘mba nkongono ŵakwenera kuyegha matempento gha ŵambura nkongono.’ (Ŵaroma 15:1) Yesu nayo wakapereka urongozgi wakuyowoya za kovwira ŵambura nkongono. Pamanyuma pa kuyowoyerathu kuti Petros wamumukana para wakoreka na ŵarwani ŵake, Yesu wakamuphalira kuti: ‘Para wang’anamukaso, khozganga ŵabali ŵako.’ Cifukwa wuli? Cifukwa nawo ŵamuŵa kuti ŵamucimbira Yesu ndipo ŵamukhumbikwira wovwiri. (Luka 22:32; Yohane 21:15-17) Mwanteura, Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira kuti tirongorenge citemwa kwa awo ŵalopwa mwauzimu na awo ŵaleka kuwungana na mpingo Wacikristu. (Ŵahebere 12:12) Cifukwa wuli tikwenera kucita ntena? Viyerezgero viŵiri ivyo Yesu wakayowoya vikupereka zgoro.
Mberere Yakuzgeŵa na Ndrama Yakuzgeŵa
5, 6. (a) Kasi ni viyerezgero viŵiri vini vyakudumura ivyo Yesu wakayowoya? (b) Kasi viyerezgero ivi vikuvumburaci za Yehova?
5 Kuti wasambizge ŵapulikizgi ŵake umo Yehova wakuwonera awo ŵapuruka, Yesu wakapereka viyerezgero viŵiri vyakudumura. Cakwamba cikaŵa ca muliska. Yesu wakati: ‘[Ni] muntu nju wa imwe, uyo wali na mberere makumi pera khumi, usange yazgeŵapo yimoza, asi wakusida makumi ghankonde na ghanayi na zinkonde na zinayi mu mapopa, na kuyironda iyo yazgeŵa, wasuke wayisange? Ndipo para wayisanga, wakuyiŵika pa viŵeya vyake na kusekerera. Ndipo para wiza kukaya, wakucema ŵabwezi ŵake na ŵazengezgani ŵake, wakunena naŵo, Musekerere pamoza na ine, pakuti ndayisanga mberere yane iyo yanguzgeŵa. Nkumunenerani, kuti nteura ndimo cimwemwe camkuŵira kucanya na wakwananga yumoza uyo wakung’anamuka, kwakuruska na ŵarunji makumi ghankonde na ghanayi na ŵankonde na ŵanayi, aŵo ŵalive kusoŵa kung’anamuka.’—Luka 15:4-7.
6 Ciyerezgero caciŵiri cikaŵa ca mwanakazi. Yesu wakati: “[Ni] mwanakazi nju, uyo wali na ndrama zake khumi, usange yazgeŵapo yimoza, asi wakukozga muliko, na kupyera nyumba, na kupenja na mwampu wasuke wayisange? Ndipo para wayisanga, wakucema ŵabwezi ŵake na ŵazengezgani ŵake, wakuti, Musekerere pamoza na ine, pakuti ndayisanga ndrama iyo yanguzgeŵa. Nkumunenerani, nteura ndimo cimwemwe camkuŵira pa maso pa ŵangelo ŵa Ciuta na wakwananga yumoza uyo wakung’anamuka.”—Luka 15:8-10.
7. Kasi ni masambiro ghaŵiri nga agho tikusambira pa viyerezgero vya mberere yakuzgeŵa na ndrama yakuzgeŵa?
7 Kasi tikusambirapo vici pa viyerezgero vyakudumura ivi? Vikutirongora (1) umo tikwenera kuwonera ŵantu awo ŵazizima ndiposo (2) ico tikwenera kucita kuti tiŵawovwire. Tiyeni tidumbiskane fundo izi.
Mbakuzgeŵa Kweni Mbakuzirwa
8. (a) Kasi muliska na mwanakazi ŵakacita wuli apo cintu cawo cikazgeŵa? (b) Kasi ico ŵakacita cikutiphaliraci pakuyowoya za umo ŵakawoneranga ico cikazgeŵa?
8 Mu viyerezgero vyose viŵiri, cintu cinyake cikazgeŵa, kweni wonani umo ŵeneko ŵakacitira. Muliska wakayowoya yayi kuti: ‘Mberere yimoza nkavici apo nicali na mberere 99? Nilije nayo ncito.’ Mwanakazi wakayowoya yayi kuti: ‘Nifipireci mtima na kandarama kamoza? Ndarama 9 izo nicali nazo zikunikwana.’ M’malo mwake, muliska wakapenja mberere yake yakuzgeŵa nga nipara yikaŵa yeneyiyo pera. Ndipo mwanakazi nayo wakapenja ndrama yake nga ni para wakaŵavya zinyake. Mu viyerezgero vyose viŵiri, ico cikazgeŵa cikaŵa cakuzirwa kwa mweneko. Kasi ici cikuyerezgera vici?
9. Kasi citemwa ca muliska na mwanakazi cikuyerezgereka na vici?
9 Wonani ivyo Yesu wakayowoya paumaliro wa viyerezgero vyose viŵiri: “Nteura ndimo cimwemwe camkuŵira kucanya na wakwananga yumoza uyo wakung’anamuka” ndiposo “nteura ndimo cimwemwe camkuŵira pa maso pa ŵangelo ŵa Ciuta na wakwananga yumoza uyo wakung’anamuka.” Mwanteura, mtima wa muliska na mwanakazi, pacoko waka ukurongora lusungu lwa Yehova na vilengiwa vyake vya kucanya. Nga ni umo ico cikazgeŵa cikaŵira cakuzirwa kwa muliska na mwanakazi, awo ŵazgeŵa na kuleka kuwungana pamoza na ŵantu ŵa Ciuta nawo ŵacali ŵakuzirwa pamaso pa Yehova. (Yeremiya 31:3) Ŵantu aŵa ŵangaŵa kuti ŵazizima mwauzimu, kweni mbakugaruka yayi. Nangauli ŵazizima, kweni ŵangaŵa kuti ŵacali kusunga marango gha Yehova. (Salmo 119:176; Milimo 15:29) Mwanteura, nga ni umo vikaŵira nyengo yakale, Yehova wakucedwa “kuŵataya kuti ŵafumepo pamaso pake.”—2 Mathemba 13:23.
10, 11. (a) Kasi tikwenera kuŵawona wuli awo ŵaleka kuwungana na mpingo? (b) Kuyana na viyerezgero viŵiri vya Yesu, kasi tingarongora wuli kuŵafipira mtima?
10 Nga ni Yehova na Yesu, nase tikufipira mtima comene ŵantu awo ŵazizima na kuleka kusangika pa maungano gha Cikristu. (Ezekiel 34:16; Luka 19:10) Uyo wazizima mwauzimu tikumuwona nga ni mberere yakuzgeŵa—nga ni mberere yakugaruka ca. Tikuyowoya yayi mu mtima withu kuti: ‘Nifipireci mtima na muntu wakulopwa? Mpingo ukwenda waka makora nangauli iyo palije.’ M’malo mwake, nga ni Yehova, nase tikuŵawona ŵakuzirwa awo ŵakawelera nyuma ndipo sono ŵakukhumba kuwelera ku gulu.
11 Kweni kasi tingarongora wuli kufipira mtima ŵantu aŵa? Viyerezgero viŵiri vya Yesu vikurongora kuti tingacita ici (1) mwa kwamba ndise kucitapo kantu, (2) mwa kuŵa ŵalusungu, ndiposo (3) mwa kuŵikapo mtima. Tiyeni sono tidumbiskane cigaŵa cilicose pacekha-pacekha.
Tiyambe Ndise Kucitapo Kantu
12. Kasi mazgu ghakuti ‘kurondezga iyo yazgeŵa’ ghakutiphaliraci pakuyowoya za mtima wa muliska?
12 Mu ciyerezgero cakwamba, Yesu wakayowoya kuti muliska ‘warondezgenge iyo yazgeŵa.’ Muliska wakwamba ndiyo kucitapo kantu ndipo wakuyezga ntowa iyi na iyi kuti wasange mberere iyo yazgeŵa. Masuzgo agho ghaŵengepo, vintu vyakofya, na mtunda uwo wendenge vikumutondeska yayi kupenja. M’malo mwake, muliska wakulimbikira ‘mupaka wayisange.’—Luka 15:4.
13. Kasi ni mwauli umo ŵanarumi ŵakugomezgeka ŵakale ŵakacitira na awo ŵazizima, ndipo kasi tingarondezga wuli viyerezgero ivi vya mu Baibolo?
13 Mwakuyana waka, kovwira ŵantu awo ŵakukhumba cikhuŵirizgo kukukhumba kuti awo mbakukhora ndiwo ŵayambe kucitapo kantu. Ŵanarumi ŵakugomezgeka ŵakale ŵakamanya ici. Mwaciyerezgero, apo Jonatani, mwana wa Themba Sauli, wakawona kuti mubwezi wake wapamtima Davide wakakhumbikwiranga cikhuŵirizgo, iye ‘wakaruta kwa Davide pa Horesh, wakakhomeska woko lake mwa Ciuta.’ (1 Samuel 23:15, 16) Virimika vinandi vikati vyajumpapo, peneapo Kazembe Nehemiya wakawona kuti ŵanyake mwa ŵabali ŵake Ŵaciyuda ŵawelera nyuma, nayo ‘wakawuka mwaluŵiro’ na kuŵakhozga kuti ‘ŵakumbuke Yehova.’ (Nehemiya 4:14) Naseso lero tikwenera ‘kuwuka’ na kwamba ndise kukhozga awo ŵazizima. Kweni kasi mbanjani mu mpingo awo ŵakwenera kucita ntena?
14. Kasi mbanjani mu mpingo Wacikristu awo ŵakwenera kovwira ŵakulopwa?
14 Ŵarara Ŵacikristu ndiwo comene-comene ŵali na udindo wa ‘kukhozga mawoko ghakulopwa nkongono, na kukhozga makongono ghakuteratera,’ na kuti ‘kwa aŵo ŵali na mtima wa citenthe, “Khwimani; mureke kopa!”’ (Yesaya 35:3, 4; 1 Petros 5:1, 2) Kweni, manyani kuti urongozgi wa Paulos wa ‘kukhwimiska ŵakudonda mtima’ na ‘kovwira ŵateciteci’ ukaperekeka kwa ŵarara pera yayi. M’malo mwake, mazgu gha Paulos ghakayowoyekera “Ekleziya [lose] la Ŵatesalonika.” (1 Ŵatesalonika 1:1; 5:14) Mwanteura, ncito ya kovwira ŵantu awo ŵazizima nja Mkristu waliyose. Nga ni umo wakacitira muliska wa mu ciyerezgero ca Yesu, Mkristu waliyose wakwenera ‘kurondezga iyo yazgeŵa.’ Mbunenesko kuti ici cikucitika makora usange takolerana na ŵarara. Kasi mungacitapo kantu kuti movwirepo muntu wakulopwa mu mpingo winu?
Iŵani Ŵalusungu
15. Cifukwa wuli muliska wakwenera kuti wakacita vintu mu ntowa iyi?
15 Kasi muliska wakucitaci para wayisanga mberere iyo yikazgeŵa? “Wakuyiŵika pa viŵeya vyake.” (Luka 15:5) Nako nkukondweska kwa nkani iyi! Mberere yingaŵa kuti yawurawura kwa mazuŵa ghanandi mu cigaŵa ico yindayendemo nakale, mutepanyake yikakhala pacoko waka kukoreka na nkaramu. (Job 38:39, 40) Mwambura kukayika, mberere iyi sono yilije nkongono cifukwa ca kusoŵa cakurya. Ncakusuzga kuti yiŵe na nkongono zakwendera kuwelera ku ciŵaya. Mwanteura, muliska wakusindama na kuyinyamura makora-makora, kuruta nayo uko kuli mberere zinyake. Kasi tingarondezga wuli pwererero la muliska uyu?
16. Cifukwa wuli tikwenera kurondezga citemwa ico muliska wakarongora pa mberere yakuzgeŵa?
16 Muntu uyo waleka kuwungana na mpingo wangaŵa kuti wavuka mwauzimu. Nga ni mberere iyo yalekana na muliska wake, muntu uyu wangaŵa kuti wawurawura mu caru ici ciheni. Cifukwa ca kuŵavya civikiliro cakufuma ku mskambo, uwo ni mpingo Wacikristu, iyo wangakoreka luŵiro comene na Satana uyo “ndi nkalamo yakuwuruma, wakuyingayinga pakupenja uyo wangamumirimitizga.” (1 Petros 5:8) Kusazgaso apa, walije nkongono cifukwa ca kusoŵa cakurya cauzimu. Mwanteura, pa iyo yekha walije nkongono za kwendera ulendo wake wa kuwelera ku mpingo. Pa cifukwa ici, tikwenera kusindama, ndimo tiyowoyere, na kumunyamura makora-makora, kuwelera nayo ku mpingo. (Ŵagalatiya 6:2) Kasi tingacita wuli ici?
17. Kasi ni mwauli umo tingarondezgera mpostole Paulos peneapo tikucezgera muntu uyo wazizima?
17 Mpostole Paulos wakayowoya kuti: “Ndi njani wakutomboroka, ndipo ine ndirive kutomboroka?” (2 Ŵakorinte 11:29; 1 Ŵakorinte 9:22) Paulos wakalengeranga lusungu ŵantu, kusazgapo ŵakulopwa. Nase tikwenera kulengera lusungu awo mbakulopwa. Para mukwendera Mkristu uyo wazizima kuuzimu, musimikizgirani kuti ngwakuzirwa comene pamaso pa Yehova na kuti Ŵakaboni ŵanyake ŵakumukhumba comene. (1 Ŵatesalonika 2:17) Muphalirani kuti Ŵakristu ŵanyake mbakunozgeka kumovwira ndipo mbakukhumbisiska kuŵa ‘ŵabali ŵake ŵakubabikira kovwira mu suzgo.’ (Zintharika 17:17; Salmo 34:18) Mazgu ghithu ghacitemwa mwapacoko-pacoko ghangamupangiska kuti wawelere ku gulu. Kasi pamanyuma pake tikwenera kucitaci? Ciyerezgero ca mwanakazi ca ndrama yakuzgeŵa cikutipa zgoro.
Ŵikanipo Mtima
18. (a) Cifukwa wuli mwanakazi wa mu ciyerezgero ca Yesu wakutayirathu mtima yayi? (b) Kasi ni kuyezgayezga wuli uko wakucita, ndipo cakufumapo cake ncivici?
18 Mwanakazi uyo wataya ndrama wakumanya kuti ciŵenge cakusuzga kuyisanga kweni kuti wakutayirathu mtima ca. Kuŵenge kuti yawa mu thondo panji mu dambo la mathipa, mphanyi wacita mphwayi na kupenja wuwo. Kweni, cifukwa cakuti wakumanya kuti yasoŵera mu nyumba, umo ncamacitiko kuyisanga, iye wakwamba kupenja na mtima wose. (Luka 15:8) Cakwamba, wakukozga nyali kuti mu nyumba mungweruke. Pamanyuma pake, wakupyera na cipyelero, na cigomezgo cakuti wapulikenge kuti ngwenjere! Paumaliro, wakupenja mwakupwererera mu makona mose na mu malo ghose gha mdima mupaka ungweru wa nyali uŵalire apo ndarama yili. Kuyezgayezga kwake kwamupindulira!
19. Kasi ni sambiro wuli lakukhwaskana na kovwira ŵakulopwa ilo tingasambira pa ivyo mwanakazi wakacita apo ndarama yake yikazgeŵa?
19 Nga ni umo ciyerezgero ici cikurongolera, udindo withu wa m’Malemba wa kovwira Ŵakristu ŵakulopwa ngwakuti tingatondeka yayi kukwaniska. Kweni tikumanyaso kuti ukukhumba kuyezgayezga. Nakuŵa nako, mpostole Paulos wakaphalira ŵarara ŵa mpingo wa Efeso kuti: ‘Na kuyezgayezga mukwenera kovwira ŵakutomboroka.’ (Milimo 20:35a) Kumbukani kuti mwanakazi wakusanga ndarama mwakulaŵiska waka mu nyumba mwapatali-patali cara, panji mwa apo na apo, nesi mwaukata. Kweni wakusanga ndrama iyi cifukwa ca kupenja na mtima wose ‘mupaka wayisange.’ Mwakuyana waka, para tikuyezgayezga kovwira muntu uyo wazizima mwauzimu, tikwenera kuŵikapo mtima na kufwilirapo comene. Kasi tingacita vici?
20. Kasi tingacitaci kuti tovwire ŵakulopwa?
20 Kasi tingawovwira wuli muntu wakulopwa kuti waŵeso na cipulikano na kwamba kutemwaso gulu? Wangakhumbikwira sambiro la Baibolo mu buku lakwenelera la Cikristu. Enya, kucita sambiro la Baibolo na muntu wakulopwa kungapangiska kuti timovwire makora. Ncakumanyikwirathu kuti mulaŵiliri wa uteŵeti ndiyo wangasanka muntu uyo wangapereka wovwiri uwu. Wangasacizga buku ilo lingasambirika, ndiposo mitu iyo yingaŵa yakovwira. Nga ni umo mwanakazi wa mu ciyerezgero ca Yesu wakagwiriskira ncito virwero vinyake kuti wasange ndarama, nase lero tiri na virwero vyakuti vitovwire kucita ncito yithu ya kupika na Ciuta ya kovwira ŵakulopwa. Viŵiri mwa virwero ivi, panji titi mabuku, vizamutovwira comene pa cigaŵa ici. Mabuku agha ni Worship the Only True God (Sopani Ciuta Waunenesko Yekha) na Yandikirani Kwa Yehova. a
21. Ni mwauli umo kovwira ŵakulopwa kukuperekera vitumbiko kwa waliyose?
21 Kovwira ŵakulopwa kukupereka vitumbiko kwa waliyose. Uyo wawovwirika wakuŵa na cimwemwe cifukwa ca kukoleranaso na mabwezi gheneco. Tikuŵa na cimwemwe ca mu mtima ico tikusanga kwekha usange tikupereka. (Luka 15:6, 9; Milimo 20:35b) Mpingo ukuŵa ŵakutemwana usange wose ŵakufipirana mtima. Kweni kuruska vyose, ncindi zikuruta kwa Muliska withu wacitemwa Yehova na Yesu, apo ŵateŵeti ŵawo pa caru ŵakukhumbisiska kovwira ŵakulopwa. (Salmo 72:12-14; Mateyu 11:28-30; 1 Ŵakorinte 11:1; Ŵaefeso 5:1) Ipo tiri na cifukwa ciweme cakuti tirutilire ‘kutemwana’!
[Mazgu ghamusi]
a Ghakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.
Kasi Mungarongosora?
• Cifukwa wuli kurongora citemwa nkhwakukhumbikwa kwa waliyose wa ise?
• Cifukwa wuli tikwenera kurongora citemwa kwa ŵakulopwa?
• Kasi ciyerezgero ca mberere yakuzgeŵa na ndarama yakuzgeŵa cikutisambizga vici?
• Kasi tingacitaci kuti tovwiremuntu wakulopwa?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 24, 25]
Pakovwira ŵakulopwa, tikwamba ndise kucitapo kantu ndipo tikurongora mtima wa lusungu na kufwilirapo
[Cithuzithuzi pa peji 24, 25]
Kovwira ŵakulopwa kukupereka vitumbiko kwa waliyose