Umo Tingawonera Ncito Mwakwenelera

MU CARU ici cakutangwanika na malonda ndiposo cakuzura na cipharizgano pakucita vintu, ŵantu ŵanandi ŵakukhumba yayi kuya ku ncito zuŵa lirilose. Kweni tikwenera kukondwa na ncito yithu. Cifukwa wuli? Cifukwa tikalengeka mu cikozgo ca Ciuta, ndipo Ciuta wakukondwa na ncito yake. Mwaciyerezgero, apo wakawonanga ivyo wakaŵa kuti wavilenga paumaliro wa “mazuŵa” ghankondi na limoza, panji pakati pajumpa nyengo yitali, “Ciuta wakawona vyose ivyo wakavilenga, ndipo wonani, vikaŵa viweme comene,” ndimo likuyowoyera lemba la Genesis 1:31.

Mwambura kukayika, cifukwa cakuti Yehova wakutemwa kugwira ncito lekani wakucemeka “Ciuta wacimwemwe.” (1 Timote 1:11 NW) Sono kasi ncakupulikikwa yayi kuti para tikurondezga comene ciyerezgero cake tikuŵaso ŵacimwemwe comene? Pa nkani iyi, Solomon, Themba la Israyeli, ilo likazenganga na kulinganizga vintu likalemba kuti: “Muntu yose waryenge na kumwa na kusekerera mu mlimo wake ndi cawanangwa ca Ciuta.”—Mupharazgi 3:13.

Kukondwa na ncito na kuyiwona mwakwenelera kungaŵa kwakusuzga mu caru ici, umo malo ghakugwilirako ncito ghakusinta-sinta. Kweni Yehova Ciuta wakutumbika awo ŵakupulikira urongozgi wake. (Salmo 119:99, 100) Ŵakuŵa ŵancito ŵakucindikika na ŵakugomezgeka na mabwana ghawo ndipo cikuŵa cakusuzga kuŵalekeska ncito. Kweniso, ŵakusambira kupwererera umoyo wawo na kuleka kulimbana na mausambazi ghakuthupi, kweni vintu vyauzimu. Ici cikuŵawovwira kuti ŵapangenge vyakusanka vyamahara mu umoyo wawo, na kumanya kuti cimwemwe na civikiliro vikwiza cifukwa ca ncito iyo ŵakugwira yayi nesi iyo ŵakupenja. (Mateyu 6:31-33; 1 Ŵakorinte 2:14, 15) Cikuŵawovwiraso kuti ŵawonenge ncito mwakwenelera.

Kondweskani Yehova Pakugwira Ncito

Ŵantu ŵanyake ŵakugwira ncito mwakujumpa cipimo, ŵakughanaghanira comene ncito yawo kuruska cilicose. Ŵanyake ŵakulindilira waka nyengo yakuwelera kunyumba. Kasi ncito tikwenera kuyiwona wuli? Baibolo likuzgora kuti: “Woko limoza lakuzura na cimango ndiweme kwakuruska mawoko ghaŵiri ghakuzura na suzgo na kukweŵeka kwa mtima.” (Mupharazgi 4:6) Kugwira ncito mwakujumpa cipimo ndiposo kwa nyengo yitali comene kukupereka waka suzgo na “kukweŵeka kwa mtima.” Cifukwa wuli? Cifukwa kungatimbanizga vintu ivyo vyatenge vitipenge cimwemwe cikuru nga ni kukhalira pamoza na mbumba yithu na mabwezi ghithu, umoyo withu wauzimu na thupi lithu, kweniso tingafwa luŵiro. (1 Timote 6:9, 10) Nciweme kuŵa na vintu vicoko vyakuthupi na kuŵa wacimwemwe kuruska kujivuska na ncito mwakuti musange vinandi, kweni masuzgo pera phamu-phamu.

Nangauli Baibolo likuticiska kuti tiwonenge ncito mwakwenelera, kweni likuzomerezga ukata cara. (Zintharika 20:4) Ukata ukupangiska kuti tileke kujicindika na kupangiska ŵanji kuleka kutipa ncindi. Kweni ciheni comene ncakuti ukunanga ubwezi withu na Ciuta. Baibolo likuyowoya mwambura kubisa kuti uyo wakukana kugwira ncito waleke kuryera ŵanyake. (2 Ŵatesalonika 3:10) M’malo mwake, wakwenera kuleka nkaro yake na kugwira ncito mwankongono kuti wajiwovwire yekha na awo ŵakugomezga pa iyo. Cifukwa ca kulimbikira ncito, wangawovwiraso awo ŵakusuzgika—cintu ico Mazgu gha Ciuta ghakuticiska.—Zintharika 21:25, 26; Ŵaefeso 4:28.

Ŵakusambizgika Kutemwa Ncito Kwambira pa Wana Ucoko

Kugwira makora ncito kukwiza kwekha yayi, kweni muntu wakusambira pa wana ucoko.  Mwanteura, Baibolo likuphalira ŵapapi kuti: “Lera mwana mu ntowa iyo wakwenera kwendamo, ndipo para wakura kuti wawukengemo cara.” (Zintharika 22:6) Kusazgapo pa kurongora ciyerezgero ciweme pakugwira ncito, ŵapapi ŵamahara ŵakwamba luŵiro kusambizga ŵana ŵawo mwakuŵapa ncito za panyumba zakuyana na msinku wawo. Nangauli ŵana ŵangakondwa yayi na ncito zinyake izo mwaŵapa, kweni ŵazamwamba kujiwona kuŵa ŵakuzirwa mu mbumba, comene-comene usange mwaŵapapi mukuŵarumba para ŵacita makora. Ncacitima kuti ŵapapi ŵanyake ŵakulekerera ŵana ŵawo mwa kuŵacitira cilicose, mutepanyake cifukwa ca lusungu lwambura kwenelera. Ŵapapi ŵa mtundu uwu ŵangacita makora kukumbuka lemba la Zintharika 29:21, ilo likuti: “Uyo walera makora muteŵeti wake [panji mwana wake] kwamba ku wanici wake, watiwawone pa umariro kuti ndiye wamkuhara vyake.”

Ŵapapi ŵamahara ŵakuwoneseskaso kuti ŵana ŵawo ŵakuya ku sukulu, ndipo ŵakuŵaciska kuti ŵasambire na kulimbikira sukulu. Ici cizamovwira ŵana para nyengo yakugwilira ncito yazakakwana.

Sankani Ncito Mwamahara

Nangauli Baibolo likutiphalira yayi mtundu wa ncito iyo tikwenera kugwira, kweni likutipa urongozgi mwakuti tileke kunanga umoyo withu wauzimu, uteŵeti withu kwa Ciuta, na mauteŵeti ghanyake ghakuzirwa. Mwaciyerezgero, mpostole Paulos wakalemba kuti: ‘Nyengo yiri kufupiskika, nteura kufuma ku lero aŵo . . . ŵakusuŵirira vya caru, ŵaŵe nga ndi para ŵakusuŵiriramo nkanira cara: cifukwa [mikhaliro ya caru cino yikusinta, NW].’ (1 Ŵakorinte 7:29-31) Palije cintu cakukhalirira na cambura kusintika mu caru ici. Kumalira nyengo yithu yose pa kufukafukira caru ici kukuyana waka na kuŵika vintu vyose vyakukhumbikwa pa umoyo withu mu nyumba iyo yazengeka pamalo apo maji ghakufulukira. Uku nkupusa kukuru comene!

Mu Mabaibolo ghanyake mazgu ghakuti “kusuŵiliramo nkanira cara “ ghakulembeka kuti “kuleka kujivuska naco” na “kuleka kutangwanika naco.” (The Jerusalem Bible; Today’s English Version) Ŵantu ŵamahara ŵakuruwa yayi kuti nyengo ya caru ici “yiri kufupiskika” na kuti “kujivuska” panji “kutangwanika” naco kuzamupangiska kuti tizakakhuŵare kuntazi.—1 Yohane 2:15-17.

‘Ciuta Wamutayaninge Yayi’

Yehova wakumanya ivyo tikusoŵa kuruska umo ise tikumanyira. Wakumanyaso nyengo iyo tilimo na iyo yakhalako kuti wakwaniske malayizgo ghake. Mwanteura, wakutikumbuska kuti: “Ng’anamukaniko ku kutemwa ndrama: mukhorwenge na ivyo muli navyo; cifukwa [Ciuta] wakati, Kuti nditi ndikutayenge cara, panji nesi kukusida.” (Ŵahebere 13:5) Nako nkupembuzga kwa mazgu agha! Mwakurondezga kufipira mtima uko Ciuta wali nako pa ŵantu ŵake, Yesu wakamalira nyengo yinandi ya Upharazgi wake wa pa Phiri kusambizga ŵasambiri ŵake umo ŵangawonera ncito na vintu vyakuthupi mwakwenelera.—Mateyu 6:19-33.

Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuyezgayezga kurondezga visambizgo ivi. Mwaciyerezgero, apo bwana munyake wakaphalira Kaboni uyo wakugwira ncito ya magesi kuti wagwirenge ncito na pa mazuŵa ghakupumulira wuwo, wancito yura wakakana. Cifukwa wuli? Cifukwa wakakhumba yayi kuti ncito yimupoke nyengo yakucezgera na mbumba yake na yakucitira vintu vyauzimu. Pakuti wakaŵa wancito muweme na wakugomezgeka, bwana wake wakacindika maghanoghano ghake. Mbunenesko kuti vintu vikwenda  makora pera yayi, ndipo muntu wangakhumbikwira kupenja ncito yinyake mwakuti waleke kuŵa na umoyo wakutangwanika. Kweni, awo ŵakuŵika cigomezgo cawo mwa Yehova, kanandi ŵakuwona kuti nkaro yawo na kagwiliro kawo ka ncito vikupangiska kuti bwana wawo waŵatemwenge.—Zintharika 3:5, 6.

Nyengo Iyo Ncito Zose Zizamuŵa Zakukhorweska

Mu caru ici cambura urunji, ncito na mwaŵi wa kusanga ncito viŵengepo vipusu yayi. Kuyowoya unenesko, vintu vihenipenge comene apo caru cikurutilira kuŵa cambura kukhazikika ndipo cuma cikunjira pasi. Kweni ivi ni vya kanyengo kacoko waka. Sono-sono apa, pazamuŵavya muntu wakusoŵa ncito. Cakukondweska comene ncakuti ncito zose zizamuŵa zakukondweska na zakukhorweska. Kasi ici cizamucitika wuli? Ncivici cizamusinta vintu?

Kwizira mwa ncimi yake Yesaya, Yehova wakayowoya za nyengo iyi. Wakati: “Nkulenga mtambo upya na caru cipya; vya kale nta vikumbukikenge panji kunjiraso mu mtima.” (Yesaya 65:17) Wakayowoyanga vya boma lipya ilo wizenge nalo, umo muzamuŵa umoyo upya ndiposo wakupambaniranathu na uwo wulipo sono.—Daniel 2:44.

Kuyana na umo ŵantu ŵa mu boma ili ŵazamukhalira na kugwilira ncito, ucimi ukurutilira kuti: ‘Tiŵazenge nyumba na kukhalamo; tiŵapande mpeska na kurya vipasi. Kuti ŵazengenge cara munyake ndiye wakhalengemo; nta tiŵapande munyake warye; cifukwa nga ndi mazuŵa gha khuni ndimo ghaŵirenge mazuŵa ghaŵo, ndipo ŵakusoreka ŵane tiŵasekererenge swi na milimo ya mawoko ghaŵo. Kuti tiŵateŵetenge waka cara, panji kubabira soka nako cara; cifukwa tiŵaŵenge mpapu ya ŵakutumbikika ŵa Yehova, ndipo ŵana ŵaŵo pamoza naŵo.’—Yesaya 65:21-23.

Oo, nako nkusinta kwa umoyo uko kuzamuŵa mu caru cipya ico Ciuta wizenge naco! Kasi mukukhumba kuzakakhara mu caru ici, umo ‘muzamuteŵeta waka cara’ kweni muzamukondwa comene na “vipasi” vya mawoko ghinu? Kweni wonani awo ŵazamukondwa na vitumbiko ivi: “Mpapu ya ŵakutumbikika ŵa Yehova.” Namwe mungaŵa yumoza wa “ŵakutumbikika” aŵa mwa kusambira za Yehova na kucita ivyo wakukhumba. Yesu wakayowoya kuti: “Uwu mbumoyo wa muyirayira, kuti ŵamumanyani Imwe, Ciuta mweneco yekha, na Yesu Kristu, mweneuyo mukamutuma.” (Yohane 17:3) Ŵakaboni ŵa Yehova ŵazamukondwa kumovwirani kuti muŵe na cimanyisko ici cakupereka umoyo mwa kusambira namwe Mazgu gha Ciuta, Baibolo.

[Bokosi pa peji 4]

“ŴAKUPENJEKA COMENE”

‘Kose ako mukucita, citani na mtima wose, nga ndi para nku Fumu [Yehova] ndiko, ku ŵantu cara.’ (Ŵakolose 3:23) Mwakuwonekerathu, muntu uyo wakugwira ncito mwakurondezga urongozgi uweme uwu wangatemweka comene na mabwana. Pa cifukwa ici, J. J. Luna, mu buku lake la mutu wakuti How to Be Invisible (Umo Mungaŵira na Lumbiri Luweme), wakupereka urongozgi kwa awo ŵakukhumba muntu wancito kuti ŵapenjenge ŵantu awo mbamwampu mu cisopo cawo, ndipo wakusazgirapo kuti: ‘Kweni kanandi ŵantu ŵantena aŵa ŵakuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova.’ Cimoza mwa vifukwa ivyo wakupereka ncakuti Ŵakaboni ŵakumanyikwa makora cifukwa ca mtima wawo waunenesko, ndipo ici cikupangiska kuti ŵantu ŵanandi ‘ŵaŵapenjenge comene’ pa ncito zinandi.

[Vithuzithuzi pa peji 5]

Kuŵika vintu vyauzimu, ncito na vyakusanguruska pamalo ghakwenelera kukukhorweska.