Gomezgani Yehova na Mtima Winu Wose
Gomezgani Yehova na Mtima Winu Wose
“Awo ŵakumanya zina linu ŵakumugomezgani”—SALMO 9:10.
1, 2. Ni vintu wuli vinyake vyambura kugomezgeka ivyo ŵantu ŵakughanaghana kuti vingaŵavikilira?
LERO, apo vintu vinandi vikupangiska kuti tileke kukhala makora, ncacilendo yayi kupenja muntu panji cintu cinyake ico cingativikilira. Ŵanyake ŵakughanaghana kuti kuŵa na ndarama zinandi kungapangiska kuti ŵaŵe na muntazi mwakuvikilirika, kweni unenesko ngwakuti ndarama nzakugomezgeka yayi. Baibolo likuti: “Uyo wakutamira mu usambazi tiwawenge pasi.” (Zintharika 11:28) Ŵanyake ŵakugomezga ŵarongozgi, kweni nanga ŵarongozgi ŵangaŵa ŵaweme wuli, nawo ŵakupuvya. Ndipo paumaliro ŵakufwa. Baibolo likuyowoya mwavinjeru kuti: “Reka kutamira ŵakaronga, panji mwana wa muntu; walije kumanya kovwira.” (Salmo 146:3) Mazgu ghakufunyilirika agha ghakuticenjezga kuti tileke kugomezga mahara ghithu patekha. Nase tiri waka ‘ŵana ŵa ŵantu.’
2 Mprofeti Yesaya wakasuska ŵarongozgi ŵa mtundu wa Israyeli ŵa mu nyengo yake cifukwa cakuti ŵakagomezganga “ciphokwero ca utesi.” (Yesaya 28:15-17) Pakupenja civikiliro, ŵakapanga ubwezi na mitundu yapafupi. Uwo ukaŵa ubwezi wambura kugomezgeka—ukaŵa utesi. Mwakuyana waka, lero ŵarongozgi ŵa visopo ŵanandi ŵakukorana ubwezi na ŵarongozgi ŵa ndyari. Ubwezi uwu nawo uzamumanyikwa kuti ni “utesi.” (Civumbuzi 17:16, 17) Ncivikiliro cakukhaliska yayi.
Ciyerezgero Ciweme ca Yoswa na Kalebu
3, 4. Kasi ivyo Yoswa na Kalebu ŵakayowoya vikapambana wuli na ivyo ŵanyawo 10 ŵara wakayowoya?
3 Ni nku pera uko tikwenera kupenja civikiliro? Ni uko Yoswa na Kalebu ŵakapenja civikiliro mu nyengo ya Moses. Nyengo yicoko waka Ŵaisrayeli ŵakati ŵafuma mu Egupto, ŵakanozgeka kunjira mu Kenani, Caru ca Layizgano. Ŵanarumi 12 ŵakatumika kuti ŵakayendere caru, ndipo pakati pajumpa mazuŵa 40 ŵakawerako kuti ŵakayowoye umo ŵakendera. Ŵantu ŵaŵiri pera, Yoswa na Kalebu ndiwo ŵakayowoya kuti cikaŵa camacitiko kupoka Kenani. Ŵanyake wakazomerezga kuti caru cikaŵa ciweme nadi, kweni ŵakati: ‘Ŵantu ŵenecaru mbankongono, na mizi yaŵo nja malinga, ndipo njikuru comene . . . Tilije nkongono kukwera na kwimikana na ŵantu, cifukwa mbankongono kwakuruska ise.’—Maŵazgo 13:27, 28, 31.
4 Ŵaisrayeli ŵakapulikira ivyo ŵakayowoya ŵantu 10 ŵara ndipo ŵakacita wofi, mwakuti ŵakadinginyikira Moses. Paumaliro, Yoswa na Kalebu ŵakayowoya mwakusimikizga kuti: ‘Caru ico tikendamo kucipacira ndi caru ciweme kwakuruska. Usange Yehova wakuca nase, watinjizgenge mu caru ici, na kucipereka kwa ise, caru ico mukwenda mkaka na uci. Kweni mungagarukiranga Yehova kwimikana naye; nesi kopa ŵantu ŵa mu caru ici.’ (Maŵazgo 14:6-9) Kweni Ŵaisrayeli ŵakakana kupulikira, lekani ŵakazomerezgeka yayi kunjira mu Caru ca Layizgano nyengo yira.
5. Cifukwa wuli Yoswa na Kalebu ŵakayowoya lipoti liweme?
5 Cifukwa wuli Yoswa na Kalebu ŵakapereka lipoti liweme, apo ŵanyawo 10 ŵara ŵakapereka lipoti liheni? Wose 12 ŵakayiwona misumba ya malinga na mitundu ya ŵantu ŵankongono. Ŵanarumi 10 ŵara ŵakaneneskanga kuti Ŵaisrayeli ŵakaŵavya nkongono kuti ŵapoke caru. Yoswa na Kalebu nawo ŵakamanyanga ici. Ndipouli, ŵanarumi 10 ŵara ŵakawonanga vintu na maso ghauntu. Kweni Yoswa na Kalebu ŵakagomezga Yehova. Ŵakawona milimo yake yankongono mu Egupto, pa Nyanja Yiswesi na musi mu Phiri la Sinayi. Virimika vikati yajumpapo, malipoti pera gha ivyo Yehova wakacita ghakacitiska Rahabi wa ku Yeriko kuŵika umoyo wake pangozi cifukwa ca ŵantu ŵa Yehova. (Joshua 2:1-24; 6:22-25) Yoswa na Kalebu, awo ŵakawona na maso ghawo milimo ya Yehova, ŵakaŵa na cigomezgo cose kuti Ciuta warutilirenge kurwera ŵantu ŵake. Virimika 40 panyuma pake, cigomezgo cikawoneka kuti ncaunenesko apo Yoswa wakarongozga muwiro upya wa Ŵaisrayeli, kunjira mu Kenani na kupoka caru.
Vifukwa Vyakugomezgera Yehova na Mtima Wose
6. Cifukwa wuli Ŵakristu lero ŵakuyezgeka, ndipo ni nku uko ŵakwenera kugomezga?
6 Mu “nyengo zinonono” izi, nga ni umo vikaŵira kwa Ŵaisrayeli, nase tikukumana na ŵarwani ŵankongono kuruska ise. (2 Timote 3:1) Nkaro na mikhaliro yithu yauzimu vikuyezgeka, ndipo nyengo zinyake tikutimbika. Patekha tingafiska yayi kukanizga viyezgo ivi pakuti vikufumira kwa muntu wankongono kuruska ise, Satana Dyabulosi. (Ŵaefeso 6:12; 1 Yohane 5:19) Ni nku uko tingasanga covwiro? Mu lurombo lwake kwa Yehova, muntu wakugomezgeka wakale wakati: “Awo ŵakumanya zina linu ŵakumugomezgani.” (Salmo 9:10) Usange tikumumanya nadi Yehova na ivyo zina lake likung’anamura, timugomezgenge nga ni umo wakacitira Yoswa na Kalebu.—Yohane 17:3.
7, 8. (a) Kasi cilengiwa cikutipa wuli vifukwa vyakugomezgera Yehova? (b) Kasi Baibolo likupereka vifukwa wuli vyakugomezgera Yehova?
7 Cifukwa wuli tikwenera kugomezga Yehova? Cintu cimoza ico Yoswa na Kalebu ŵakagomezgera Yehova cikaŵa cakuti ŵakawona maukaboni gha nkongono zake. Nase tiri nagho. Ghanaghanirani waka ivyo Yehova wali kulenga, kusazgapo vyakucanya, na vipinga-usiku vyake vinandi comene. Vintu vyankongono mu cilengiwa vikurongozgeka na Yehova, kurongora kuti Ngwankongono-zose nadi. Para tikughanaghanira vintu vyakuzizwiska vya cilengiwa, tikwenera kukolerana na Yobu uyo wakayowoya mazgu agha pakukhwaskana na Yehova: “Ndi njani wangamukanizga? Ndi njani tiwanene kuti, ‘Kasi mukucitaci?’ ” (Job 9:12) Mwaunenesko, usange Yehova wali nase, tikwenera kopa muntu waliyose cara mu caru.—Ŵaroma 8:31.
8 Ndiposo ghanaghanani za mazgu gha Yehova, Baibolo. Cisimi cambura kukamuka ca mahara gha Ciuta ici ncankongono kutovwira kukanizga maluso ghaheni, na kukhala mwakuyana na khumbo la Yehova. (Ŵahebere 4:12) Tikumanya Yehova na zina lake, kweniso ivyo likung’anamura kwizira mu Baibolo. (Exodus 3:14) Tikumanya kuti Yehova wangazgoka Dada wacitemwa, Mweruzgi murunji panji Msilikari wankongono, kuti wafiske ivyo wakukhumba. Ndipo tikuwona umo mazgu ghake ghaliri ghaunenesko nyengo zose. Apo tikusambira Mazgu gha Ciuta, tikukhuŵirizgika kuyowoya nga ni wamasalmo uyo wakati: “Pakuti nkutamira mu mazgu ghinu.”—Salmo 119:42; Yesaya 40:8.
9. Kasi sembe na ciwuka ca Yesu vikukhozga wuli cigomezgo cithu mwa Yehova?
9 Sembe yakuwombolera ncifukwa cinyake cakugomezgera Yehova. (Mateyu 20:28) Ncintu capadera comene kuti Ciuta wakatuma Mwana wake kuzakafwa kuti watiwombole. Sembe njankongono nadi. Yikubenekelera zakwananga za ŵantu wose awo ŵakulapa na kung’anamukira kwa Yehova na mtima waunenesko. (Yohane 3:16; Ŵahebere 6:10; 1 Yohane 4:16, 19) Yesu wakenera kuwuskika mwakuti wapereke sembe. Muntondwe wura, uwo ŵanandi ŵakawuwona na maso ghawo, ncifukwa cinyake cakugomezgera Yehova. Ncisimikizgo cakuti vilindizga vithu vyose vizamuleka yayi kufiskika.—Milimo 17:31; Ŵaroma 5:5; 1 Ŵakorinte 15:3-8.
10. Tiri na vifukwa wuli vya ise taŵene vyakugomezgera Yehova?
10 Ivi ni vifukwa vicoko waka ivyo tingaŵira na cigomezgo cose mwa Yehova. Paliso vifukwa vinandi, vinyake ni vya ise taŵene. Mwaciyerezgero, nyengo na nyengo, tose tikusangana na mikhaliro yakusuzga mu umoyo withu. Apo tikupenja urongozgi wa Yehova na umo tingacitira na masuzgo, tingawona umo wuliri wakovwira. (Yakobe 1:5-8) Para tikugomezga comene Yehova mu umoyo withu wa zuŵa na zuŵa na kuwona uweme wa kucita ntena, cigomezgo cithu mwa iye ciŵenge cankongono.
Davide Wakagomezga Yehova
11. Davide wakagomezga Yehova kwambura kupwererako kantu za mikhaliro wuli?
11 Davide wa mu Israyeli wakale nciyerezgero ciweme ca kugomezga Yehova. Wakaŵa na wofi cifukwa cakuti Themba Sauli wakakhumbanga kumukoma, ndipo ŵasilikari ŵankongono ŵa Ŵafilisti ŵakalimbikiranga kuti ŵapoke Israyeli. Ndipouli, wakapona kweniso wakatonda. Cifukwa wuli? Davide iyemwene wakurongosora kuti: “Yehova ndiye kungweruka kwane na ciponosko cane, kasi ine ndopenge njani? Yehova ndiye linga la umoyo wane; kasi ine nditentemenge njani?” (Salmo 27:1) Nase tizamutonda usange tikugomezga Yehova.
12, 13. Kasi Davide wakarongora wuli kuti tikwenera kugomezga Yehova nangauli awo ŵakutitinka ŵangagwiriskira ncito malulimi ghawo nga ni virwero kwa ise?
12 Nyengo yinyake Davide wakaromba kuti: ‘Pulikani mazgu ghane, A Ciuta, mu kudagha kwane. Sungirirani umoyo wane, ndireke kopa murwani, mundibise ku wupu wa ŵaheni mu ubendi, na ku civulupi ca ŵakwananga, ŵeneaŵo ŵakunora malulimi nga ndi lupanga, na kukweta mauta ghaŵo kuponya mivwi ya mazgu ghakuŵaŵa, ŵakuponya mwakukhazga pa muweme wakufikapo.’ (Salmo 64:1-4) Tikumanya yayi comene-comene ico cikapangiska Davide kulemba mazgu agha. Kweni tikumanya kuti lero, awo ŵakutitinka ‘ŵakunora malulimi ghawo’ na kugwiriskira ncito mazgu nga ncirwero ca nkondo. “Ŵakuponya” pa Ŵakristu ŵambura cifukwa para ŵakuyowoya panji kulemba mazgu nga ni “mivwi,” mwa kuŵapusikizgira. Usange tikugomezga Yehova kwambura kusunkunyika, cakufumapo cake cizamuŵa civici?
13 Davide wakurutizga kuti: ‘Ciuta tiwaponye mivwi yake pa iwo; tiŵalasike mwamabucibuci. Cifukwa lulimi lwaŵo Iye tiwakhuŵaliske; . . . Ŵarunji ŵakwenera kukondwa mwa Yehova, na kupenja kuphokwa mwa Iye!’ (Salmo 64:7-10) Inya, nangauli ŵarwani ŵakunora lulimi lwawo kulimbana nase, kweni ‘lulimi lwawo luzamuŵawukira.’ Paumaliro Yehova wakuzgora vintu kuŵa viweme kuti awo ŵakugomezga iye ŵakondwe.
Cigomezgo ca Hezekiya Cikawoneka Kuŵa Caphindu
14. (a) Hezekiya wakarongora kugomezga Yehova apo wakakumana na mikhaliro wuli yakofya? (b) Hezekiya wakarongora wuli kuti wakagomezga yayi utesi wa ŵa Asiriya?
14 Themba Hezekiya wakaŵa muntu munyake uyo cigomezgo cake mwa Yehova cikamupindulira. Apo Hezekiya wakaŵa themba, ŵasilikari ŵankongono ŵa Asiriya ŵakafingira Yerusalemu. Ŵasilikari aŵa ŵakathereska mitundu yinandi. Ŵakapoka misumba ya Yuda mupaka kukakhala Yerusalemu pera, ndipo Senakeribu wakati wapokenge na Yerusalemu wuwo. Kwizira mwa Rabshake, wakaneneskanga kuti kukaŵa kwambura candulo kugomezga covwiro ca Egupto. Ndipouli, wakayowoyaso kuti: ‘Ciuta uyo ukumugomezga waleke kukupusika kuti Yerusalemu nta waperekeke mu woko la themba la Asiriya.’ (Yesaya 37:10) Kweni Hezekiya wakamanya kuti Yehova ni mutesi yayi. Nteura wakaromba, wakati: ‘A Yehova Ciuta withu, mutiponoske ku woko lake kuti maufumu ghose gha caru ghamanye kuti imwe pera Yehova ndimwe Ciuta.’ (Yesaya 37:20, NW ) Yehova wakapulika lurombo lwa Hezekiya. Mu usiku umoza, mungelo wakakoma ŵasilikari ŵa Asiriya ŵakukwana 185,000. Yerusalemu wakapona, ndipo Senakeribu wakawelerakoso yayi ku caru ca Yuda. Wose awo ŵakapulika ivyo vikacitika ŵakamanya kuti Yehova ni mukuru.
15. Ncintu wuli cimoza ico cizamutovwira kunozgekera mukhaliro wuliwose wakusuzga mu caru cambura kukhazikika ici?
15 Nga ni Hezekiya, nase lero tiri mu nkondo. Nkondo yithu njauzimu. Kweni nga mbasirikari ŵauzimu, tikukhumbikwira kusambira maluso ghakuti ghatovwire kupona. Tikwenera kuwona urwani uwo ukwiza muntazi na kunozgekera mwakuti tizakawutonde. (Ŵaefeso 6:11, 12, 17) Mu caru cambura kukhazikika ici, vintu vingasinta mwamabuci. Suzgo yingayamba mwambura kumanyikwa makora. Vyaru ivyo vyazomerezga kusopa mwawanangwa kwa nyengo yitali vingayamba kukanizga. Usange tanozgekera nga ni Hezekiya, mwa kugomezga Yehova kwambura kusunkunyika apo ndipo pekha tingazakaŵa ŵakunozgeka kukumana na cose ico cingiza.
Kasi Kugomezga Yehova Kukung’anamuraci?
16, 17. Ni mwauli umo tikurongolera kuti tikugomezga Yehova?
16 Kugomezga Yehova ni nkani ya kuyowoya waka pa mulomo yayi. Kukusazgapo mtima withu, ndipo kukurongoreka na vyakucita vithu. Usange tikugomezga Yehova, tigomezgengeso comene Mazgu ghake Baibolo. Tiliŵazgenge zuŵa na zuŵa, kughanaghanira ivyo tikuŵazga na kuzomerezga kuti lirongozge umoyo withu. (Salmo 119:105) Kugomezga Yehova kukusazgaposo kugomezga nkongono ya mzimu utuŵa. Na covwiro ca mzimu utuŵa, tingapambika vipambi ivyo vikukondweska Yehova na kumazga mikhaliro yiheni iyo yajinta misisi mwa ise. (1 Ŵakorinte 6:11; Ŵagalatiya 5:22-24) Na covwiro ca mzimu utuŵa, ŵanandi ŵaleka kukhweŵa hona panji kugwiriskira ncito minkhwara yakuroŵezga. Ŵanyake ŵaleka maluso ghaukazuzi. Inya, ici ncamacitiko usange tikugomezga Yehova, na kucita vintu mu nkongono zake, zithu yayi.—Ŵaefeso 3:14-18.
17 Kweniso kugomezga Yehova kukusazgapo kugomezga awo iye wakugomezga. Mwaciyerezgero, Yehova wapanga manozgero ghakuti “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wapwerererenge vintu vya Ufumu pa caru capasi. (Mateyu 24:45-47) Tikucita vintu mwakujiyimira yayi, ndipo tikukolerana na kusankika kwa muzga uyu, cifukwa tikugomezga manozgero gha Yehova. Kusazgaso apa, ŵarara ŵakuteŵetera mu mipingo ya Cikristu, ndipo mwakuyana na mazgu gha Paulos, iwo ŵakwimikika na mzimu utuŵa. (Milimo 20:28) Mwakukolerana na manozgero gha kuŵikika kwa ŵarara mu mipingo, tikurongoraso kuti tikugomezga Yehova.—Ŵahebere 13:17.
Rondezgani Ciyerezgero ca Paulos
18. Kasi Ŵakristu lero ŵakurondezga wuli ciyerezgero ca Paulos, kweni ni nku uko ŵakuleka kugomezga?
18 Mpostole Paulos wakakumana na masuzgo ghanandi mu uteŵeti wake, nga ndise. Nyengo yira, ŵarara ŵa boma ŵakapulikiranga mautesi gha ŵantu pakuyowoya za Cikristu, ndipo nyengo zinyake iye wakayezganga kunyolorera mautesi agho kuti wakhozge na kuvikilira makani ghaweme. (Milimo 28:19-22; Ŵafilipi 1:7) Lero, Ŵakristu ŵakurondezga ciyerezgero cake. Usange ncamacitiko, tikovwira ŵanji kujurika kumaso pakuyowoya za ncito yithu, mwakugwiriskira ncito ntowa yiliyose. Ndipo tikuyezgayezga kuvikilira makani ghaweme. Kweni kuti ndivyo tikuŵikapo cikugomezgo cithu cose yayi, cifukwa tikumanya kuti kutonda panji kutondeka kwithu kukuthemba pa kuwina mirandu ya mu khoti yayi, nesi kutemweka na ŵantu. M’malo mwake, tikugomezga Yehova. Tikukumbuka umo iye wakakhozgera Ŵaisrayeli kale kuti: “Timuponoskekenge; mu bata na mu cigomezgo mwamkuŵa nkongono zinu.”—Yesaya 30:15.
19. Ni mwauli umo ŵabali ŵithu ŵarongolera kugomezga Yehova para ŵakutambuzgika?
19 Pa nyengo yinyake kunyuma uku, ncito yithu yikakanizgika mu vigaŵa vinyake vya Europe, mu vigaŵa vya Asia na Africa, ndiposo mu vyaru vinyake Kumwera na Kumpoto kwa America. Kasi ici cikung’anamura kuti tikugomezga Yehova pawaka? Yayi. Nangauli nyengo zinyake Yehova wakuzomerezga kuti tisuzgike pa cifukwa ciweme, wakukhozga awo ŵakutambuzgika. Ŵakristu ŵanandi ŵamanyikwa cifukwa ca cipulikano cawo na kugomezga Yehova apo ŵakasuzgikanga.
20. Nangauli tingasanga candulo na wanangwa wakuperekeka na boma, ni vici ivyo tizamunjizgikamo yayi?
20 Kulwande linyake, mu vyaru vinandi ncito yithu njakuzomerezgeka na boma, ndipo nyengo zinyake tikurumbika na awo ŵakuthandazga makani. Tikuwonga cifukwa ca ici ndipo tikumanya kuti ni ntowa yinyake iyo Yehova wakufiskira khumbo lake. Kuti tikugwiriskira ncito vitumbiko vyake na wanangwa kucitira vyakukhumba vithu yayi, kweni kuti titeŵetere Yehova pakweru ndiposo mwakukwana. Ndipouli, tizamunjizgikamo mu vyakucitika vya ndyari yayi, panji kuwelera nyuma mu uteŵeti withu mwakuti tikondweske ŵarara ŵa boma, nesi kulopwa mu ntowa yiliyose mu uteŵeti withu kwa Yehova. Tiri pasi pa Ufumu wa Mesiya, ndipo tikukhozgera muwuso wa Yehova mwakufikapo. Cilindizga cithu ciri mu caru ici yayi, kweni mu caru cipya, mwenemumo muzamuŵa boma limoza pera. Ufumu wakucanya wa Mesiya ndiwo uzamuwusanga pa caru capasi. Palije mabomba, panji ndege za nkondo zingasunkunya boma ilo, panji kuliwiska kufuma kucanya. Lingathereskeka yayi, ndipo lizamufiska khumbo la Yehova.—Daniel 2:44; Ŵahebere 12:28; Civumbuzi 6:2.
21. Kasi ncivici ico tiri ŵakusimikizga kucita?
21 Paulos wakuti: “Ise tiri ŵamo na aŵo ŵakucizuka kuya ku paraniko cara; kweni tiri ŵamo na aŵo ŵakupulikana kuya ku kuponoska mzimu.” (Ŵahebere 10:39) Mphanyi tose tarutilira kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka mupaka ku umaliro. Tiri na cifukwa cikuru cakuŵira na cigomezgo cose mwa Yehova sono na muyirayira.—Salmo 37:3; 125:1.
Kasi Mwasambirapo Vici?
• Cifukwa wuli Yoswa na Kalebu ŵakiza na lipoti liweme?
• Ni vifukwa wuli vinyake ivyo tikwenera kugomezgera comene Yehova?
• Kasi kugomezga Yehova kukung’anamuraci?
• Uku tikugomezga Yehova, tasimikizga kucita vici?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 28]
Cifukwa wuli Yoswa na Kalebu ŵakapereka lipoti liweme?
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Cilengiwa cikutipa cifukwa cankongono cakugomezgera Yehova
[Kulongosora Cithuzithuzi]
Vithuzi vyose vitatu: Na cizomerezgo ca Anglo-Australian Observatory, vyakujambulika na David Malin
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Kugomezga Yehova kukung’anamura kugomezga awo iye wakugomezga