‘Wonani! Uyu Ndiye Ciuta Withu’
‘Wonani! Uyu Ndiye Ciuta Withu’
Fundo zose izo zili mu nkani ziŵiri izi (yino na yakurondezgapo) zafuma mu buku la Yandikirani kwa Yehova, ilo likafumiskika pa ungano wa cigaŵa uwo ukacitika pa caru cose mu 2002/03.—Wonani nkani yakuti “Likafiska Khumbo la Mtima Wane,” pa peji 29.
‘Wonani! Uyu ndiye Ciuta withu; tamusimpirira kuti watiponoske. Uyu ndi Yehova.’—YESAYA 25:9.
1, 2. (a) Kasi Yehova wakayowoya kuti sekuru Abrahamu ninjani wake, ndipo ici cingatipangiska kufumba fumbo wuli? (b) Kasi Baibolo likutisimikizgira wuli kuti ncipusu kuŵa paubwezi na Ciuta?
“MUBWEZI wane.” Umu ndimo Yehova, Uyo wali kulenga kucanya na caru capasi wakayowoyera kwa sekuru Abrahamu. (Yesaya 41:8, NW) Aghanaghanani waka—muntu wakorane ubwezi na Fumu ya cilengiwa cose! Panyake mungafumba kuti, ‘Kasi ncamacitiko kwa ine kuti niŵe mubwezi wa Ciuta’?
2 Baibolo likutiphalira kuti ncamacitiko kuŵa paubwezi weneco na Ciuta. Abrahamu wakaŵa paubwezi wantena uwu cifukwa wakaŵa na ‘cipulikano mwa Ciuta.’ (Yakobe 2:23) Na lero wuwo ŵakunyoroka ndiwo ŵali paubwezi na Yehova. (Zintharika 3:32) Pa Yakobe 4:8, Baibolo likutiphalira kuti: “Sendererani kwa Ciuta, ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe.” Apa tawona kuti usange tisendererenge kwa Yehova, nayo ndimo wacitirenge. Enya, wasendererenge pafupi nkanira na ise. Kweni kasi lemba ili likung’anamura kuti ise—ŵantu ŵakwananga, ŵambura urunji—ndise tikwamba kucitapo kantu? Yayi. Ncamacitiko kuŵa paubwezi na Yehova cifukwa iyo wali kunozga ntowa ziŵiri.—Salmo 25:14.
3. Ni ntowa ziŵiri zini izo Yehova wanozga kuti tiŵe paubwezi na iyo?
3 Cakwamba, Yehova wakatuma Yesu kuti ‘wapereke umoyo wake kuŵa thumba la kuwombola ŵanandi.’ (Mateyu 20:28) Sembe iyi yikupangiska kuti tiŵe pafupi na Ciuta. Baibolo likuti: ‘Ise tikutemwa cifukwa iye wakadanga kutitemwa.’ (1 Yohane 4:19) Enya, pakuti Ciuta ndiyo ‘wakadanga kutitemwa,’ wakaŵika lufura lwakuti tiŵe paubwezi na iyo. Caciŵiri, Yehova wajivumbura iyo mweneko kwa ise. Ubwezi wuliwose uwo tikuŵa nawo na muntu, ukujinta pa kumumanya makora muntu uyo, kudokera na kutemwa mikhaliro yake. Tiyeni tiwone ng’anamuro la fundo iyi. Yehova waŵenge wakubisika, wambura kumanyikwa, mphanyi canguŵa cinonono kusenderera kwa iyo. Yehova wakukhumba yayi kuti wajibise, kweni wakukhumba kuti timumanye nkanira fikepo. (Yesaya 45:19) Mu Mazgu ghake, Baibolo, wakujivumbura mu ntowa yakuti tingapulikiska makora, uwu mbukaboni wakuti wakutitemwa pera yayi, kweniso wakukhumba kuti nase timumanye na kumutemwa pakuti ni Dada withu wakucanya.
4. Kasi timuwonenge wuli Yehova para tamanya makora mikhaliro yake?
4 Kasi muli kuwonapo kamwana kakurongora adada ŵake ku ŵabwezi ŵake na kuyowoya na cimwemwe cose kuti, “Mwaŵawona adada ŵane”? Ŵantu ŵa Ciuta ŵali na cifukwa ciweme ca kumuwonera Yehova mu ntowa iyi. Baibolo likuyowoyerathu za nyengo iyo ŵantu ŵakugomezgeka ŵazamucemerezga kuti: ‘Wonani! Uyu ndiye Ciuta withu.’ (Yesaya 25:8, 9) Para timanyenge makora mikhaliro ya Yehova, apo ndipo tiwonenge kuti tiri na Dada withu muweme na Bwezi la pamtima ilo tindaŵepo nalo nakale. Enya, kumanya mikhaliro ya Yehova kukutipa vifukwa vinandi vyakuti tisenderere kwa iyo. Tiyeni sono tiwone umo Baibolo likurongolera mikhaliro yakuzirwa ya Yehova—nkongono, urunji, mahara, na citemwa. Mu nkani iyi, tidumbiskanenge mikhaliro yakwamba yitatu.
‘Ngwakuruska mu Nkongono’
5. Cifukwa wuli ncakwenelera kuti Yehova yekha ndiyo wakucemeka “Mwene-nkongono-zose,” ndipo nkongono zake wakucitira vici?
5 Yehova ‘ngwakuruska mu nkongono.’ (Job 37:23) Lemba la Yeremiya 10:6 likuti: “Kulije wakuŵa nga ndimwe, A Yehova; ndimwe ŵakuru, na zina linu ndikuru mu nkongono.” Yehova wali na nkongono zambura kumara mwakupambana na cilengiwa cilicose. Pa cifukwa ici, ndiyo pera wakucemeka “Mwene-nkongono-zose.” (Civumbuzi 15:3) Yehova wakugwiriskira ncito nkongono zake kulengera vintu, kuparanyira, kuvikilira, na kunozgera vintu. Tiyeni tiwone viyerezgero viŵiri pera—nkongono zake za kulengera vintu na za kuvikilira.
6, 7. Kasi zuŵa ndankongono wuli, ndipo likutisambizga unenesko wuli wakuzirwa?
6 Para mwimilira pa muhanya, kasi mukupulika wuli? Kuthukira kwa zuŵa. Enya, kuthukira uko ncintu cimoza mwa ivyo nkongono yakulenga ya Yehova yikucita. Kasi zuŵa ndankongono wuli? Pakati-kati pa zuŵa pali cithukivu cikuru cakukwana madigiri 15 miliyoni. Usange mungatora kacibentu kacoko ka zuŵa kakuyana na mutu wa muzumali na kukaŵika pano pasi, cithukivu ico cingafuma ku kantu kacoko aka ncakuti cingamukomani pa mtunda wakucepera makilomita 140! Pa sekondi yiliyose zuŵa likufumiska nkongono iyo yikuyana na mabomba mamiliyoni ghanandi agho ghaphunta pa nyengo yimoza. Nangauli vili ntena, kweni caru cili pa utali wakwenelera kufuma ku nkongono iyi ya cithukivu. Usange caru cingaŵa pafupi comene, mbwenu maji ghose pa caru ghakamukenge; usange cingaŵa kutali comene, mbwenu maji ghakhomenge gwa! Mulimose umo vingaŵira, usange caru cingaŵa kutali comene panji pafupi comene, umoyo pano pasi mbwenu uŵengepo yayi.
7 Nangauli umoyo wa ŵantu ukuthemba pa zuŵa, kweni ŵanandi ŵakuŵikako mahara yayi. Pa cifukwa ici, ŵakumanya yayi ivyo zuŵa lingatisambizga. Lemba la Salmo 74:16 likuti pakuyowoya za Yehova: “Mukimika nyenyezi na mwezi na zuŵa.” Enya, zuŵa likucindika Yehova, uyo “wakalenga mtambo na caru.” (Salmo 146:6) Nangauli vili ntena, zuŵa ndimoza waka mwa vilengiwa vinandi ivyo vikutisambizga za nkongono zikuru za Yehova. Para tisambirenge vinandi pakuyowoya za nkongono ya Yehova, apo ndipo timucindikenge comene Ciuta.
8, 9. (a) Nciyerezgero wuli ico cikutirongora citemwa ca Yehova pa kuvikilira na kupwererera ŵateŵeti ŵake? (b) Kasi muliska mu nyengo yakale wakapwerereranga wuli mberere zake, ndipo tikusambirapo vici za Muliska withu Mukuru?
8 Yehova wakugwiriskiraso ncito nkongono zake kuvikilira na kupwererera ŵateŵeti ŵake. Baibolo liri na mazgu ghakukondweska kweniso viyerezgero vyanadi pakuyowoya za malayizgo gha Yehova ghakuti wapwerererenge ŵantu ŵake. Mwaciyerezgero, wonani lemba la Yesaya 40:11. Apa Yehova wakujiyerezgera na muliska, ŵantu ŵake wakuŵayerezgera na mberere. Lemba ili likuti: “Tiwaliskenge mskambo wake nga ni muliska, tiwawunjike twanamberere mu mawoko ghake, kutupakata pa cipakato cake, ndipo tiwarongozge makora-makora [izo zikonkheska, NW].” Kasi mungaŵa na cithuzithuzi ca ivyo vesi ili likuyowoya?
9 Ni nyama zicoko waka izo zikutondeka kujivikilira zekha nga ni mberere. Mu nyengo yakale, muliska wakeneranga kuvwara zikhore kuti wavikilire mberere ku mpumpi, nkaramira na nkaramu. (1 Samuel 17:34-36; Yohane 10:10-13) Kweni pakaŵangaso nyengo apo muliska wakeneranga kurongora citemwa kuti wavikilire na kupwererera mberere. Mwaciyerezgero, para mberere yababira kutali na ciŵaya, kasi muliska wakavikiliranga wuli kana ka mberere? Wakanyamuranga kana ka mberere mu “mawoko,” mutepanyake kwa mazuŵa ghanandiko, kukavunga na munjilira. Kasi kana ka mberere kakwenera kuti kakasangika wuli mu “mawoko” gha muliska? Kakwenera kuti kakiza pafupi na muliska, mutepanyake kumugung’ura marundi ghake. Kweni muliska ndiyo wakenera kusindama na kunyamura kana ka mberere mu mawoko. Ici nciyerezgero ciweme nadi, ico cikurongora umo Muliska withu Mukuru wakutemwera, kupwererera, na kuvikilira ŵateŵeti ŵake!
10. Ncivikiliro wuli ico Yehova wakupereka lero, ndipo cifukwa wuli ncakuzirwa comene?
10 Yehova wacita vinandi kuruska kulayizga waka kuti wativikilirenge. Mu nyengo zakale, wakarongora mu ntowa zapadera kuti ‘wakumanya kuthaska awo ŵakusopa Ciuta.’ (2 Petros 2:9) Lero ke? Tikumanya kuti nkongono zake zikutivikilira ku masuzgo ghose cara. Nangauli vili ntena, kweni wakupereka cintu cinyake cakuzirwa nkanira—civikiliro cauzimu. Ciuta withu wacitemwa wakutivikilira ku urwani wauzimu mwa kutipa vintu ivyo vingatovwira kuti titonde viyezgo na kuvikilira ubwezi wakuzirwa uwo tiri nawo na iyo. Mwaciyerezgero, pa Luka 11:13 pakuti: ‘Usange imwe, mwa ŵaheni, mukumanya kuŵapa ŵana ŵinu vyawanangwa viweme, asi comene kwakuruska Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵati ŵaŵapenge mzimu utuŵa awo ŵakuŵaromba?’ Nkongono iyi yingatovwira kuti titonde ciyezgo panji suzgo yiliyose iyo yingatiwira. (2 Ŵakorinte 4:7) Mwanteura, Yehova wakuvikilira umoyo withu, pa nyengo yicoko waka yayi, kweni kwamuyirayira. Pakumanya za ici, suzgo yiliyose mu caru ici yingawoneka kuti ‘njiyuyu na ya kanyengo kacoko.’ (2 Ŵakorinte 4:17) Kasi tikusenderera cara kwa Ciuta uyo wakutivikilira na nkongono zake?
“Yehova Wakutemwa Urunji”
11, 12. (a) Cifukwa wuli urunji wa Yehova ukutisendezga pafupi na iyo? (b) Kasi Davide wakamanya vici kuyana na urunji wa Yehova, ndipo mazgu agha ghangatipembuzga wuli?
11 Yehova wakucita vintu mwakunyoroka na mwaurunji, nakuti nyengo zose wakucita ntena kwambura kusanka. Urunji wa Ciuta ni mukhaliro wakofya yayi uwo ukutipangiska kumucimbira, kweni ni mukhaliro uwo ukutisendezga kwa iyo. Baibolo likurongosora makora kuzirwa kwa mukhaliro uwu. Tiyeni tiwone ntowa zitatu izo Yehova wakurongolera urunji.
12 Cakwamba, urunji wa Yehova ukumucitiska kuti wagomezgeke ku ŵateŵeti ŵake. Davide wakajiwonera yekha urunji wa Yehova. Malinga na ivyo wakawona ndiposo ivyo wakasambira kuyana na umo Ciuta wakucitira, kasi Davide wakamanya vici? Wakati: ‘Yehova wakutemwa urunji; kuti tiwaside ŵatuŵa ŵake cara. Ŵakunyoroka tiŵasungike muyirayira.’ (Salmo 37:28) Ili ni layizgo lakupembuzga nadi! Ciuta waŵatayenge yayi ŵantu awo mbakugomezgeka kwa iyo. Tikwenera kuthemba nadi pa iyo cifukwa wakutitemwa na kutipwererera. Urunji wake ukukhozgera fundo iyi!—Zintharika 2:7,8.
13. Kasi Dango ilo Yehova wakapereka ku Ŵaisrayeli likarongora wuli kuti wakufipira mtima awo ŵakusuzgika?
13 Caciŵiri, urunji wa Ciuta ukucitapo kantu para ŵantu ŵakusuzgika. Dango ilo Yehova wakapereka ku Ŵaisrayeli likurongora kuti wakufipira mtima ŵantu ŵakusuzgika. Mwaciyerezgero, pakaŵa Dango lakuti ŵaranda na vyokoro ŵakhalenge makora. (Duteronome 24:17-21) Pakumanya za masuzgo gha mbumba izi, Yehova iyo mweneko wakaŵa Mweruzgi na Muvikiliri wawo. (Duteronome 10:17, 18) Yehova wakacenjezga Ŵaisrayeli kuti usange ŵasuzgenge vyokoro na ŵana ŵaranda, wapulikenge madandauro ghawo. “Ukali wane unyekenge,” ndimo wakayowoyera, nga umo pali kulembekera pa Exodus 22:22-24. Nangauli ukali ni mukhaliro ukuru yayi wa Ciuta, kweni wakuranga mwaurunji awo ŵakucitira dala vintu viheni, comene-comene usange awo ŵakusuzgika mbantu ŵambura kafukwa.—Salmo 103:6.
14. Kasi pali ukaboni wuli wakuti Yehova walije sanko?
14 Cacitatu, pa Duteronome 10:17 Baibolo likutiphalira kuti Yehova “wakulaŵiska cisko ca ŵantu cara panji kupokera cimbundi.” Yehova wakupambana na ŵantu ŵanandi ŵamazaza, iyo wakuyegheka na cuma yayi nesi kawonekero ka muntu. Walije sanko. Ukaboni wakuti wakutemwera yayi ni uwu: Wapereka mwaŵi kwa waliyose uyo wakukhumba kumusopa iyo mu unenesko, na cilindizga ca umoyo wamuyirayira. Lemba la Milimo 10:35 likuti: ‘Ciuta wakurumba cisko cara: kweni mu mitundu yose uyo wakumopa na kucita urunji ngwa mapokereko na iyo.’ Mwaŵi uwu wajulikira waliyose—kwali wali mu caru wuli, wali na ncito wuli, panji ngwa mtundu wuli. Kasi uwu ni urunji ukuru yayi? Enya, kumanya makora urunji wa Yehova kukutisendezga kwa iyo.
‘Nawo Mbunandi . . . wa Mahara gha Ciuta!’
15. Kasi mahara ni vici, ndipo Yehova wakurongora wuli kuti ngwamahara?
15 Mpostole Paulos wakakhuŵirizgika kuyowoya mazgu gha pa Ŵaroma 11:33, kuti: ‘Nawo mbunandi . . . wa mahara gha Ciuta!’ Enya, para tikughanaghanirapo vigaŵa vyakupambana-pambana ivyo vikurongora mahara gha Yehova, palije ico tingacita, kweni kuzura waka na wofi. Kweni kasi mahara ni vici? Mahara agho ghakuyowoyeka apa nkugwiriskira ncito umanyi na vinjeru mwakuti ico cikukhumbikwa cicitike. Pakuti ngwavinjeru kweniso ni kamanyi-manyi wa vyose, Yehova nyengo zose wakucita vintu viweme pera na mwakwenelera.
16, 17. Kasi cilengiwa ca Yehova cikukhozgera wuli kuti wali na mahara ghanandi? Zunuranipo ciyerezgero.
16 Kasi pali ukaboni wuli wakuti Yehova wali na mahara ghanandi? Lemba la Salmo 104:24 likuti: “A Yehova, nawo mbunandi wa ncito zinu! Mulikuzicita zose na vinjeru vinu; caru ncakuzura na vilengiwa vinu.” Enya nadi, para tikusambira vintu vinandi ivyo Yehova wali kulenga, tikuzizwa comene na vinjeru vyake. Nanga mbasayansi ŵasambira vinandi ku vintu ivyo Yehova wali kulenga! Paliso ŵasayansi ŵanyake awo ŵakuyezga kupanga vintu mwakutolera pa ivyo Yehova wali kulenga.
17 Mwaciyerezgero, panyake muli kuzizwapo kuwona lutatavi lwakutowa lwakutaŵa. Ici ncilengiwa cakuzizika nadi. Lutatavi lunyake ndwakukhora comene kuruska cisulo, ndwankongono kuruska wuzi wa vyakuvwara ivyo mporoporo zikunjira yayi. Kasi ici cikung’anamuraci comene? Aghanaghanani za lutatavi lukuru lwakuyana na mukwawu wakukolera somba. Lutatavi lwantena ulu ndwakukhora kwakuti lungayimika ndenge iyo yili mu sipidi yiheni. Yehova wali kupanga nadi vyose ivi “na vinjeru.”
18. Kasi mahara gha Yehova ghakuwoneka wuli apo wakasanka ŵantu kulemba Mazgu ghake, Baibolo?
18 Ukaboni ukuru wakuti Yehova ngwamahara ukusangika mu Mazgu ghake, Baibolo. Urongozgi wamahara wa mu Baibolo ukutisambizga za kakhaliro kaweme. (Yesaya 48:17) Kweniso mahara ghambura kuyerezgereka gha Yehova ghakuwoneka umo Baibolo likalembekera. Mwauli? Mu mahara ghake, Yehova wakasanka ŵantu kuti ŵalembe Mazgu ghake. Watumenge ŵangelo kuti ŵalembe Mazgu ghake, kasi uthenga wa Baibolo mphanyi ngwakunozga? Mbunenesko kuti ŵangelo ŵakatenge ŵarongosorenge Yehova kuyana na umo ŵakumanyira, nakuti mphanyi ŵakarongosora umo ŵakusopera. Kweni, kasi maghanoghano ghithu ghakatenge ghayanenge na gha vilengiwa ivi vyauzimu na vyaurunji, ivyo vili na vinjeru na nkongono kuruska ise?—Ŵahebere 2:6, 7.
19. Nciyerezgero wuli ico cikurongora kuti kusanka ŵantu kulemba Baibolo kuli kupangiska kuti liŵe lakukondweska nakuti litifike pa mtima?
19 Kusanka ŵantu kuti ŵalembe Baibolo kuli kupangiska kuti liŵe lakukondweska nakuti litifike pa mtima. Awo ŵakalemba Baibolo ŵakaŵa ŵantu ŵa maghanoghano ghakuyana na ghithu. Cifukwa cakuti ŵakaŵa ŵakwananga, masuzgo na viyezgo vikaŵawiranga nga umo vikuwira ise. Nyengo zinyake, ŵakalembanga vintu ivyo vikaŵacitikiranga. (2 Ŵakorinte 12:7-10) Mwanteura, ŵakalembanga mazgu agho mungelo wakatenge walembenge yayi. Mwaciyerezgero, wonani mazgu gha Davide pa Salmo 51. Kuyana na mazgu gha pacanya pa cipaturo ici, Davide ndiyo wakalemba Salmo ili pamanyuma pakuti wacita ubudi ukuru. Wakakhutura vyose ivyo vikaŵa mu mtima wake, wakarongora citima cikuru na kuromba Ciuta kuti wamugowokere. Salmo 51:2, 3 ghakuti: ‘Mundisavye (munifyure) nkanira ku ubendezi wane, munditozge ku kwananga kwane! Cifukwa nkuzomera [ubudi wane], kwananga kwane kuli pamaso pane nyengo zose.’ Salmo 51:5 likuti: ‘Wonani, ine nkawumbika mu ubendezi, ndipo ŵamama ŵandizuwura mu kwananga.’ Salmo 51:17 likusazgirapo kuti: “Sembe ya . . . Ciuta ndi mzimu wakupyoka, mtima wakupyoka na kupera, imwe [Ciuta] kuti timuwuyuyurenge cara.” Kasi mukuwona yayi kukweŵeka kwa mlembi uyu? Ninjani munyake kupaturapo muntu wakwananga wangalemba mazgu agha?
20, 21. (a) Nangauli ŵantu ndiwo ŵakalemba Baibolo, cifukwa wuli tingayowoya kuti liri na mahara gha Yehova? (b) Kasi tizamuwonaci mu nkani iyo yikwiza?
20 Kwizira mu ŵantu ŵakwananga, Yehova wakapereka vintu ivyo tikukhumba—mazgu “ghakuperekeka na [iyo],” kweni ghali kulembeka mu ntowa iyo taŵantu tingaghapulikiska makora. (2 Timote 3:16) Enya, ŵalembi aŵa ŵakarongozgeka na mzimu utuŵa. Mwanteura, ŵakalembanga mahara gha Yehova, ghawo yayi. Mahara agha ngakugomezgeka nkanira. Ngapacanya comene kuruska ghithu, lekani Ciuta wakuticiska mwacitemwa kuti: “Tamira mwa Yehova na mtima wako wose, ungeghamanga ku umanyi wako wekha. Mu mendero ghako ghose umuzomere iye, ndipo tiwanyoroskenge ntowa zako.” (Zintharika 3:5, 6) Para tipulikirenge urongozgi wamahara uwu, mbwenu tiŵenge pafupi na Ciuta withu wa mahara ghambura kuyerezgereka.
21 Mukhaliro uweme comene kuruska mikhaliro yose ya Yehova ncitemwa. Mu nkani iyo yikwiza tizamuwona umo Yehova warongolera citemwa.
Kasi Mungakumbuka?
• Ni ntowa wuli izo Yehova wanozga mwakuti tiŵe paubwezi na iyo?
• Ni viyerezgero wuli ivyo vikurongora kuti Yehova wali na nkongono zakulengera na kuvikilira?
• Ni mwauli umo Yehova wakurongolera urunji?
• Kasi mahara gha Yehova ghakuwoneka wuli mu vilengiwa kweniso mu Baibolo?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 20]
Mwakuyana na muliska uyo wakuyegha kana ka mberere mu mawoko, Yehova wakupwererera mberere Zake
[Cithuzithuzi pa peji 22]
Mahara gha Yehova ghakuwoneka umo Baibolo liri kulembekera