Kasi Walipo Uyo Tingamugomezga?

MU 1989, Ciliŵa ca Berlin cati cawa, vintu vinandi vyacisisi vikavumbukwa. Mwaciyerezgero, Lydia a wakabowozga kuti Unduna wa Civikiliro wa boma la Socialist ku East Germany, ukalemba mbiri ya ivyo iyo wakacitanga mwacisisi. Nangauli Lydia wakazizwa pakuwona ivyo vikalembeka, kweni cikamuŵinya wakati wamanya kuti mufumu wake ndiyo wakaphaliranga unduna uwu vyacisisi vyose. Muntu uyo wakamugomezganga comene ndiyo wakamwendera pasi.

Robert wakaŵa mwanarumi muweme comene, ndipo nga umo nyuzipepala ya The Times ya ku London yikuyowoyera, “wakamucindikanga comene dokotala wake, na kumuwona kuŵa waunenesko, na wakugomezgeka.” Ŵantu ŵakayowoyanga kuti Dokotala yura wakaŵa “walusungu na wakughanaghanira ŵanyake.” Mwamabuci, Robert wakafwa. Kasi wakafwa na ntenda ya mtima panji ya stroke? Yayi. Ŵarara-ŵarara ŵati ŵafumbilira, kukawoneka kuti apo Robert na mbumba yake ŵakamanyanga kantu yayi, dokotala wakiza ku nyumba ya Robert na kumulasa sindano kuti wafwe. Robert wakakomeka na muntu uyo wakamugomezganga comene.

Pa nkani ya kugomezgana, Lydia na Robert, ŵanyawo ŵakaŵendera pasi, ndipo vyakufumapo vyake vikaŵa viheni comene. Mu vyakucitika vinyake, vyakufumapo vikuŵa vyakofya viŵi yayi. Ndipo mbu, ni nkani yacilendo yayi usange muntu uyo tikumugomezga watiyendera pasi. Lipoti lakulembeka na wupu unyake ku Germany, Allensbacher Jahrbuch der Demoskopie 1998-2002, likurongora kuti pa ŵantu awo ŵakafumbika, ŵantu 86 pa 100 yiliyose, muntu uyo ŵakamugomezganga wali kuŵayenderapo pasi. Panji namwe vili kumucitikiranipo ntena. Ipo tikwenera kuzizwa yayi kuti nyuzipepala ya ku Switzeraland Neue Zürcher Zeitung mu 2002 yikayowoya kuti “ku vyaru vya ŵazungu, kugomezgana kuli kunjira pasi kwambira kale.”

Kukwamba Pacoko-pacoko, Kukumara Luŵiro

Kasi kugomezgana kukung’anamuraci? Kukung’anamura kuthembana kuti munyako wakuneneska, wali na mtima waunenesko ndipo kuti wacitirenge dala yayi cilicose ico cingakukwenyerezga. Kugomezgana kukwamba pacoko-pacoko kweni kungamara luŵiro. Pakuti pali ŵanandi awo muntu wali kuŵayenderapo pasi, kasi ncakuzizika kuti ŵantu ŵakureka kugomezga ŵanyawo? Kuyana na ivyo ŵakawona ku Germany mu 2002, “ŵantu ŵacoko comene, panji yumoza pa ŵanyamata ŵatatu, ndiyo wakugomezga ŵanyake.”

Ipo tingajifumba kuti: ‘Kasi walipo uyo tingamugomezga nadi? Kasi ncakwenelera kugomezga muntu uyo panyake wangatigongoweska?

[Mazgu ghamusi]

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 3]

Lipoti linyake likurongora kuti pa ŵantu awo ŵakafumbika, ŵantu 86 pa 100 yiliyose, muntu uyo ŵakamugomezganga wali kuŵayenderapo pasi