Ku Vinjeru Vinu Muŵikeko Kujikora
Ku Vinjeru Vinu Muŵikeko Kujikora
‘Ku vinjeru vinu . . . muŵikeko kujikora.’—2 PETROS 1:5-8.
1. Masuzgo ghanandi agho ŵantu ŵakukumana nagho ncifukwa cakuti ŵakutondeka kucitaci?
MUKATI mwa kamupeni yikuru ya kulimbana na kugwiriskira ncito munkhwara mu ntowa yambura kwenerera, ŵawukirano ku United States ŵakaphalirika kuti: “Mutenge waka nakana.” Vintu vingaŵa makora comene usange waliyose wangakana kugwiriskira ncito munkhwara pera yayi kweniso kureka kumwa moŵa mwakujumpizga, kucita uzaghali, uryarya mu bizinesi, ndiposo kukana “makhumbiro gha thupi.” (Ŵaroma 13:14) Ndipouli, ninjani uyo wangazomerezga kuti kuyowoya kuti nakana ncipusu?
2. (a) Ni viyerezgero wuli vya mu Baibolo ivyo vikurongora kuti kutondeka kuyowoya kuti nakana ncacilendo yayi? (b) Kasi viyerezgero ivi vikwenera kuticiska kucitaci?
2 Pakuti tose tiri ŵambura kufikapo ndipo tikutondeka kujikora, ipo tikwenera kuŵa ŵakunweka kusambira umo tingatondera maubudi ghithu. Baibolo likutiphalira za ŵantu ŵa mu nyengo za kumanyuma awo ŵakayezgayezga kuteŵetera Ciuta kweni nyengo zinyake ŵakatondekanga kuyowoya waka kuti nakana. Kumbukani za ureŵi uwo Davide wakacita na Bath-sheba. Ukakomeska mwana uyo ŵakababirana mu ureŵi ndiposo mfumu wa Bath-sheba, ŵantu ŵambura na kunanga wuwo ha. (2 Samuel 11:1-27; 12:15-18) Panji ghanaghanani za mpostole Paulos uyo wakazomera pakweru kuti: “Cifukwa uweme uwo nkukhumba, kuti nkuwucita cara, kweni uheni uwo [nkuwukhumba, NW] cara, ndiwo nkucita.” (Ŵaroma 7:19) Kasi namwe nyengo zinyake mukujipulika ntena? Paulos wakarutirizga kuti: “Cifukwa mu wuntu wa mukati nkukondwa na marango gha Ciuta, kweni nkuwona dango linyake mu viŵaro vyane ilo likurwa na dango la vinjeru vyane ndipo likundizgora [muzga] wa dango la kwananga ilo liri mu viŵaro vyane. Ndamuntu wakusokwa ine! Ndi njani wati wanditaskenge ku thupi la nyifwa yeneiyi?” (Ŵaroma 7:22-24) Viyerezgero vya mu Baibolo vikwenera kutikhozga kuti tireke kuwelera nyuma pa kupiripita kwithu kuti tiŵe ŵakujikora.
Tikwenera Kusambira Kujikora
3. Rongosorani cifukwa ico tingaghanaghanira kuti kujikora ncipusu yayi.
3 Kujikora, lizgu ilo likusazgapo kuyowoya kuti nakana, likuzunurika pa Lemba la 2 Petros 1:5-7 lumoza na cipulikano, kazirwiro, vinjeru, [kuzizipizga], kusopa-Ciuta, kutemwa ŵabali, na kutemwa. Pa mikhaliro yose yiweme iyo yazunurika apa palije uwo muntu wakucita kubabika nawo. Yikwenera kusambirika. Kuti tiyirongore mwakufikapo pakukhumbikwira kusimikizga na citatata. Anteura, kasi tikwenera kughanaghana kuti kujikora nkupusu?
4. Cifukwa wuli ŵantu ŵanandi ŵalije navyo ncito vya kujikora, kweni kasi ici ncimanyikwiro ca vici?
4 Mbunenesko kuti ŵantu ŵanandi ŵalije navyo ncito vya kujikora. Ŵakujikhalira umo ŵeneco ŵakukhumbira, kwali ŵakumanya panji yayi, ŵakujicitira na umo thupi lawo likuŵazomerezgera ndipo ŵakughanaghanako yayi umo vyakucita vyawo vikuŵakhwaskira panji umo vikukhwaskira ŵanji. (Yuda 10) Ŵanandi lero wakutondeka kuyowoya kuti nakana kuruska kale. Ici ncimanyikwiro cakuti tikukhala nadi mu “mazuŵa gha ku umaliro” gheneagho Paulos wakayowoya kuti: “Nyengo zinonono ziti zizenge. Cifukwa ŵantu ŵati ŵaŵenge ŵakujitemwa, ŵakutemwa ndarama, ŵakujituntumuska, ŵakujiŵikamo, ŵakutuka, . . . ŵambura kujikora.”—2 Timote 3:1-3.
5. Cifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova mbakunweka kusambira kujikora, ndipo ni urongozgi wuli uwo ucali wakukhumbikwa?
5 Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumanya makora kuti kujikora nkhwakusuzga comene. Nga ni Paulos, ŵakumanya za nkondo iyo yilipo pakati pa kukondweska Ciuta mwakurondezga vipimo vyake, na ivyo thupi lakwananga likuŵatuma kuti ŵacite. Pa cifukwa ici, ŵaŵa ŵakukhumbisiska comene kumanya umo ŵangatondera nkondo iyi. Kunyuma uku mu cirimika ca 1916, nkani ya mu magazini yino yikayowoyapo za “ntowa yakwenerera iyo ise tingarondezga kuti tijikore taŵene, maghanoghano ghithu, mazgu ghithu na nkaro yithu.” Yikayowoyapo kuti tikwenera kukumbukira urongozgi wa Lemba la Ŵafilipi 4:8. Urongozgi wa Ciuta wa mu lemba ili ucali wakukhumbikwa, nangauli ukaperekeka virimika 2,000 ivyo vyajumpa ndipo ungaŵa wakusuzga kuwurondezga sono kuruska pa nyengo iyo ukalembekanga panji mu 1916. Ndipouli, Ŵakristu ŵakuyezgayezga mwankongono kukana makhumbiro gha caru, uku ŵakumanya kuti usange ŵakucita nteura, ŵakukolerana na Mlengi wawo.
6. Cifukwa wuli tikwenera kutaya mtima yayi peneapo tikusambira kujikora?
6 Lizgu lakuti kujikora likuzunurika pa lemba la Ŵagalatiya 5:22, 23 nga ncimoza ca “vipambi vya mzimu [utuŵa].” Usange tikurongora mukhaliro uwu pamoza na “kutemwa, cimwemwe, mtende, kuzizipizga, wezi, uweme, magomezgeko [na] kuzika,” tizamusanga nadi candulo. Nga ni umo Petros wakarongosorera, kucita nteura kuzamutovwira kutceŵa kuŵa “ŵakata panji ŵambura vipasi” mu uteŵeti withu kwa Ciuta. (2 Petros 1:8) Kweni tikwenera kutaya mtima yayi panji kujisuska usange tikutondeka kurongora mikhaliro iyi mwaluŵiro ndiposo mwakukwana nga ni umo tikukhumbira. Mutepanji muli kuwonapo kuti pa sukulu musambiri yunji wakumanya luŵiro vintu kuruska munyake. Panji pa ncito muntu munyake wakusambira maluso ghapya mwaluŵiro kuruska ŵanyake awo wakugwira nawo ncito. Mwakuyana waka, ŵanji ŵakusambira na kurongora mwaluŵiro mikhaliro ya Cikristu kuruska ŵanyawo. Kweni cintu cakuzirwa nkurutilira kuŵa na mikhaliro ya Ciuta mu ntowa yiweme umo tingakwaniskira. Tingacita ici mwakugwiriskira ncito mwakukwana wovwiri uwo Yehova wakupereka kwizira mu Mazgu ghake na mpingo. Nkhwakuzirwa comene kuyezgayezga na mtima wose kuti tirutilire kuya pantazi kuruska kucimbilira waka kufiska cilato cithu.
7. Ncivici ico cikurongora kuti kujikora nkhwakuzirwa?
7 Nangauli ukuzunurika paumaliro pa mikhaliro yose ya vipambi vya mzimu, kujikora kuti nkhwakuzirwa pacoko kuruska mikhaliro yinyake yayi. Napacoko-pose. Tikwenera kumanya kuti “milimo ya thupi” yose tingayitceŵa usange tingajikora mwakufikapo. Ndipouli, pakuŵa ŵantu ŵambura urunji tiri na kaluso ka kucita yinyake mwa “milimo ya thupi . . . , uzaghali, ukazuzi, ukwakwa, kusopa vikozgo, ufwiti, maurwani, zawe, bina, maukali, zimpindano, zimpatukano, visambizgo vya utesi.” (Ŵagalatiya 5:19, 20) Ipo tikwenera kurutilira kulimbalimba, na kusimikizga kuti tiwuskemo maluso ghaheni mu mtima na maghanoghano ghithu.
Ŵanji Ŵali na Suzgo Yikuru pa Kujikora
8. Kasi ni vintu wuli ivyo vikupangiska kujikora kuŵa kunonono ku ŵanji?
8 Ku Ŵakristu ŵanji kujikora nkhwakusuzga comene kuruska ŵanji. Cifukwa? Kureka kusambizgika makora na ŵapapi panji vyakukumana navyo vya kunyuma vingapangiska kuti ŵaŵe ŵanteura. Usange kujikora nkhwakusuzga cara kwa ise, tikwenera kukondwa. Kweni tikwenera kuŵa ŵalusungu na kughanaghanira awo ŵali na suzgo la kujikora, nangauli kureka kujikora kwawo kungatilengeska. Pakughanaghanira za kuwura urunji kwithu, ni njani wali na cifukwa ca kujirongora nga ni murunji?—Ŵaroma 3:23; Ŵaefeso 4:2.
9. Kasi ni makhumbiro wuli ghaheni agho ŵanji ŵali nagho, ndipo mpauli apo makhumbiro ghaheni agha ghazamumalirathu?
9 Tiyerezgere kuti ŵanji mwa Ŵakristu ŵanyithu awo ŵali kureka hona panji kugwiriskira ncito munkhwara wa “kugotomaliska” nyengo zinyake ŵacali na ciryoko cankongono ca vintu ivi. Panji ŵanyake ŵangawona kuti ncakusuzga kuti ŵacepeskeko karyero kawo panji kumwa vyakuroŵezga. Ŵanji ŵali na suzgo la pa mlomo, anteura nyengo zinandi ŵakukhuŵazga ŵanyawo mu kayowoyero. Kuti timazge vyakumara mahara ivi pakukhumbikwira citatata kuti tiŵe ŵakujikora. Cifukwa? Lemba la Yakobe 3:2 likuzomerezga kuti: ‘Tose tikukhuŵara mu tuntu tunandi. Usange muntu wakureka kukhuŵara mu kayowoyero, ndiyo muntu wakufikapo, wakumanyaso kujikora thupi lose.’ Ŵanji ŵacali kudokera comene kutcova njuga. Panji kungaŵa kunonono kwa iwo kujikora para ŵakaripa. Kungatora nyengo yitali kuti tisambire kulimbana na mikhaliro iyi panji yinyake yakuyana nayo. Nangauli pa nyengo yasono tingayezgayezga kunyolorera, kweni makhumbiro ghaheni ghazamumalirathu apo tizamuŵa ŵakufikapo. Pa nyengo yasono, kuyezgayezga kujikora kutovwirenge kuti tireke kuwelera ku uheni. Peneapo nkondo yikurutilira, tiyeni tithererane yumoza na munyake kuti tireke kulopwa.—Milimo 14:21, 22.
10. (a) Cifukwa wuli kujikora nkhwakusuzga ku ŵanji pa nkani za kugonana? (b) Kasi nkusinta kukuru wuli uko mbali munyake wakapanga? (Wonani bokosi pa peji 16.)
10 Cigaŵa cinyake ico kujikora nkhwakusuzga ku ŵanji ni kugonana. Taŵantu tikuŵa na khumbo la kugonana cifukwa ndimo Yehova Ciuta wali kutipangira. Ndipouli, ŵanji ŵali na suzgo la kujikora pa nkani ya kugonana mwakuyana na khumbo la Ciuta. Suzgo yawo yingaŵatorera kuheni cifukwa ŵali na ciryoko cankongono ca kugonana. Tikukhala mu caru cakuzura na uzaghali ndipo cikurutiska pantazi macitiro gha kugonana mu ntowa zinandi. Ici cingaŵa cakumara-mahara cikuru comene kwa Ŵakristu awo ŵakukhumba kukhala kwambura kutora, panji kwa kanyengo, mwakuti ŵateŵetere Ciuta mwakufwatuka kuruska kutangwanika na vya nthengwa. (1 Ŵakorinte 7:32, 33, 37, 38) Kweni mwakuyana na languro la m’Malemba lakuti “nkuweme kutorana kwakuruska kukweŵerera-kweŵerera,” ŵangasanka kutora, ndipo ici nciweme nadi. Kweni ŵakwenera kusimikizga kutorana “mu Fumu pera,” nga ni umo Malemba ghakuyowoyera. (1 Ŵakorinte 7:9, 39) Tiri ŵakusimikizga kuti Yehova wakukondwa kuwona kuti ŵakudemelera ku marango ghake gha urunji. Ŵakristu ŵanyawo ŵakukondwa cifukwa ca kwendezgana na ŵasopi ŵaunenesko ŵa mikhaliro yapacanya iyi na ŵakugomezgeka.
11. Kasi tingawovwira wuli mbali panji mudumbu uyo wakukhumba kutora panji kutengwa kweni walije mwaŵi uwu?
11 Wuli usange muntu wakwenerera wakuti mutorane nayo wakusangika yayi? Aghanaghanirani kukwenyerera uko wangaŵa nako muntu uyo wakudokera kutora kweni wakutondeka kucita nteura! Wangawona ŵabwezi ŵake ŵakutora ndipo ŵakusangwa, uku iye wacali kupenja muntu wakwenerera kuti watorane naye. Ku ŵanji awo ŵali mu ukhaliro uwu, cizgoŵi ca kuseŵereska nkule lingaŵa suzgo lambura kumara. Mulimose umo vingaŵira, palije Mkristu uyo wakukhumba kukhuŵazga munyake uyo wakupiripita kuti wakhalirire wambura kukazuzgika. Tingakhuŵazga muntu usange tingayowoya mwambura kughanaghanira kuti, “Kasi mutorenge pauli?” Nyengo zinyake tingayowoya ntena na cakulata cakuti timukhuŵazge yayi, kweni kungaŵa kuweme kuti tirongore kujikora mwa kupwererera lulimi lwithu. (Salmo 39:1) Wose awo ŵakukhalirira ŵakugomezgeka uku mbambura kutora panji kutengwa tikwenera kuŵawonga comene. M’malo mwa kuŵayowoyera ivyo vingaŵagongoweska, tiyezgeyezge kuti tiŵakhuŵirizge. Mwaciyerezgero, tingacita makora kuŵacemerako ŵantu ŵambura kutora pa cakurya panji pa ncezgo ya Cikristu.
Kujikora mu Nthengwa
12. Cifukwa wuli kujikora nkhwakukhumbikwa nanga kungaŵa kwa ŵantu ŵakutorana?
12 Kuŵa wakutora panji wakutengwa kuti kukumazga kukhumbikwa kwa kujikora pa nkani za kugonana yayi. Mwaciyerezgero, khumbo la kugonana la mwanarumi na muwoli wake lingaŵa lakupambana comene. Panji suzgo la mu thupi la yumoza nyengo zinyake lingapangiska kugonana kuŵa kwakusuzga panji kwambura macitiko nyengo zinyake. Mutepanji cifukwa ca ivyo vikamucitikira kunyuma uku, yumoza wa mu nthengwa cingamuŵira cakusuzga kupulikira languro lakuti: “Mwanarumi wapereke ku muwoli wake ico cikumwenerera; ndipo kwakulingana nayoso mwanakazi ku mfumu wake.” Mu ukhaliro wantena uwu, munyake wakwenera kujikora comeneko. Kweni wose ŵaŵiri ŵangakumbukira urongozgi wacitemwa wa Paulos ku Ŵakristu ŵakutorana wakuti: “Mungazgererananga, kwambura kuti mpa kuzomerezgana kwa kanyengo, mwakuti mujipereke ku kuromba, na kukumanaso, kuti Satana wareke kumuyezgani cifukwa ca kujikora kwinu.”—1 Ŵakorinte 7:3, 5.
13. Kasi tingaŵawovwira wuli awo ŵakupiripita kuti ŵaŵe ŵakujikora?
13 Naco ncimwemwe ico ŵantu ŵakutorana ŵangaŵa naco usange wose ŵaŵiri ŵasambira kujikora mwakwenerera mu ubwezi wa citemwa uwu. Kweniso, ŵakwenera kughanaghanira ŵasopi ŵanyawo awo ŵacali kupiripita kuti ŵarongore mukhaliro uwu pa nkani iyi. Tingaruwanga cara kuromba Yehova kuti waŵape ŵabali ŵithu ŵauzimu umanyi, cikanga, na cisimikizgo kuti ŵarutilire pa nkondo yawo yakuti ŵarongore kujikora ndiposo kusanka ntowa izo ŵangamazgira makhumbiro ghaheni.—Ŵafilipi 4:6, 7.
Rutilirani Kovwirana Yumoza na Munyake
14. Cifukwa wuli Ŵakristu ŵanyithu tikwenera kucita nawo mwalusungu ndiposo kuŵaghanaghanira?
14 Nyengo zinyake, tingatondeka kughanaghanira Ŵakristu ŵanyithu awo ŵakusuzgika kujikora mu cigaŵa ico ise tikuwonapo suzgo yayi. Kweni taŵantu tikupambana mwakawiro. Ŵanji ŵakuyegheka maghanaghano luŵiro kuruska ŵanji. Ŵanji cikuŵaŵira cipusu comene kujiwezga, kujikora kuti ni suzgo viŵi kwa iwo cara. Ŵanji cikuŵaŵira cinonono comene. Ndipouli, kumbukirani kuti muntu uyo wakupiripita kuti ni muheni yayi. Ŵakristu ŵanyithu ŵakukhumbikwira kuti tiŵaghanaghanire na kuŵalengera lusungu. Tizamuŵa ŵacimwemwe peneapo tikurutilira kurongora lusungu kwa awo ŵacali kupiripita kuti ŵaŵe ŵakujikora. Tingawona ici kufuma mu mazgu gha Yesu agho ghali kulembeka pa Mateyu 5:7.
15. Cifukwa wuli mazgu gha pa lemba la Salmo 130:3, ngakupembuzga pa nkani ya kujikora?
15 Tikwenera kuŵawonera mpuvya yayi Ŵakristu ŵanyithu awo mu vyakucitika vinyake ŵangatondeka kurongora wuntu wa Cikristu. Nako nkukhozga kumanya kuti padera pa kuwona vintu ivyo nyengo zinyake tikutondeka kucita makora, Yehova nyengo zinandi wakuwona ivyo tikucita makora, nangauli Ŵakristu ŵanyithu ŵangaviwona cara. Ncakupembuzga comene kukumbukira mazgu gha pa lemba la Salmo 130:3 ghakuti: “Usange imwe, A Yehova, muŵanikenge maubendezi, kasi ndinjani wangima, Fumu?”
16, 17. (a) Ni mwauli umo tingagwiriskira ncito lemba la Ŵagalatiya 6:2, 5 pa nkani ya kujikora? (b) Kasi mu nkani yakurondezgapo tizamudumbiskana vici pa kuyowoya za kujikora?
16 Kuti tikondweske Yehova, waliyose wa ise wakwenera kuŵa wakujikora, kweni tingawovwirika comene na ŵabali ŵithu Ŵacikristu. Uku waliyose wa ise wakwenera kuyegha mphingo yake, tikuciskika kovwirana kuti tireke mikhaliro yiheni. (Ŵagalatiya 6:2, 5) Tingakondwa na ŵapapi, munyithu wa mu nthengwa, panji mubwezi mweneuyo wakutiwezgako ku malo ghambura kwenerera, kutikanizga kuwona vintu viheni, panji kucita vintu vyambura kwenerera. Iwo ŵakutovwira kuti tiŵe ŵakujikora!
17 Ŵakristu ŵanandi ŵangaŵa kuti ŵakucita makora pa ivyo tadumbiskana mu nkani iyi, kweni ŵangajipulika kuti ŵakukhumbikwira kunyolorera mu tuntu tunyake. Ŵakukhumba kujikora mwakukwana, na umo ŵangakwaniskira nga mbantu ŵambura kufikapo. Kasi imwe ndimo mukujipulikira ntena? Ipo ncivici ico mungacita kuti muŵe na mukhaliro uwu, uwo ncipambi ca mzimu wa Ciuta? Ndipo kasi kucita nteura kungamovwirani wuli kuti mufike pa vyakulata vinu vya kuŵa Mkristu nyengo zose? Tiyeni tiwone mu nkani yakurondezgapo.
Kasi Mukukumbukira?
Cifukwa Wuli Kujikora . . .
• nkhwakuzirwa kuti Ŵakristu ŵaŵe nako?
• nkhwakusuzga comene ku ŵanji?
• nkhwakukhumbikwa mu nthengwa?
• ni mukhaliro uwo tingawovwirana yumoza na munyake kuti tiŵe nawo?
[Mafumbo]
[Bokosi/Cithuzithuzi pa peji 16]
Wakasambira Kuyowoya Kuti Nakana
Yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova ku Germany wakagwiranga ncito ya makompyuta. Ncito yake yikasazgapo kulaŵilira masiteshoni ghakupambana-pambana ghakukwana 30 gha maprogramu gha pa TV na wayilesi. Para vintu vyatimbanizgika, wakeneranga kuŵika pwererero ku programu mwakuti wawone ico casuzga. Iye wakati: “Kanandi vintu vikatimbanizgikanga pa nyengo yiheni comene, pa nyengo yeneiyo vithuzithuzi vya mbembe panji vya kugonana vikarongorekanga. Vintu viheni vikakhaliriranga mu maghanoghano ghane kwa mazuŵa ghanandi panji masabata ghanandi, nga ni para vyadindika mu wongo wane.” Iye wakuzomerezga kuti ici cikaŵa na vyakufumapo viheni comene pa umoyo wake wauzimu, wakuti: “Nkamba kuŵa mukari, anteura vithuzithuzi vya ciwawa vikapangiskanga kuŵa kunonono kuti nijikore. Vithuzithuzi vya kugonana vikambiskanga mbembe pakati pa ine na muwoli wane. Nkaŵa pa nkondo zuŵa lirilose. Mwakuti nireke kuthera pa nkondo iyi, nkaghanaghana kupenja ncito yinyake, nanga yiŵe ya ndarama zicoko. Mwambura kutaya nyengo nkayisanga. Khumbo lane lafiskika.”
[Vithuzithuzi pa peji 15]
Cimanyisko ico tikusanga pa kusambira Baibolo cikutovwira kuŵa ŵakujikora