Pharazgani Kuti Mupange Ŵasambiri

“Para Priskila na Akula ŵakamupulika [Apolo], ŵakamutora na kumwandulira makora ghene ntowa ya Ciuta.”—MILIMO 18:26.

1. (a) Nangauli Apolo wakaŵa na “pampu mu mzimu,” ncivici ico wakakhumbikwiranga? (b) Ncivici ico Apolo wakakhumbikwiranga kuti waŵe wakukwana mwauzimu?

 PRISKILA na Akula, Ŵakristu ŵakutorana ŵa mu nyengo yakale, ŵakapulikanga apo Apolo wakayowoyanga nkani pa sunagoge mu msumba wa Efeso. Ŵantu ŵakategherezganga mazgu ghakunozga na ghakukopa gha Apolo. Iye wakaŵa na “pampu mu mzimu,” na “kusambizga makora ghene vintu vya Yesu.” Kweni, cikawoneka kuti Apolo “wakamanya ubapatizo wa Yohane pera.” Mwakuyana na cimanyisko cake, wakayowoyanga unenesko wakukhwaskana na Yesu. Kweni suzgo likaŵa lakuti vikaŵa vyakukwana yayi. Apolo wakenera kumanya vinandi pakuyowoya za ncito ya Yesu pakufiska khumbo la Yehova.—Milimo 18:24-26.

2. Kasi Priskila na Akula ŵakajipereka kucita ncito wuli yinonono?

² Mwaluŵiro, Priskila na Akula ŵakajipereka kuti ŵamovwire Apolo mwakuti wamanye “kukoreska vyose” ivyo Yesu wakalangura. (Mateyu 28:19, 20) Nkani iyi yikuti ‘ŵakamutora na kumurongosolera makora ghene ntowa ya Ciuta.’ Ndipouli, pakaŵa vintu vinyake ivyo mphanyi vikagongoweska Ŵakristu ŵanyake kuti ŵasambizge Apolo. Vintu wuli? Ndipo tingasambira vici na umo Priskila na Akula ŵakacitira kuti ŵadumbiskane Malemba na Apolo? Kasi tingawovwirika wuli kuti tiŵikengepo mtima kwambiska masambiro gha Baibolo mwa kuwona nkani yakumanyikwa iyi?

Manyani Ivyo Ŵantu Ŵakukhumbikwira

3. Cifukwa wuli Priskila na Akula ŵakareka yayi kusambizga Apolo nangauli wakaŵa wakusambira?

³ Pakuŵa Muyuda, Apolo wakwenera kuti wakakulira mu msumba wa Alesandriya. Nyengo iyo Alesandriya ukaŵa msumba ukuru wa Egupto, uwo ukaŵa na masukulu ghapacanya, ndipo kukaŵa layiburare yikuru comene. Mu msumba uwu mukakhalanga Ŵayuda ŵanandi, kusazgapo awo ŵakasambiranga kwenekuko. Nteura ncito ya kung’anamura Malemba gha Cipangano Cakale kuya mu Cigiriki, agho ghakucemeka Septuagint yikacitikira mu msumba uwu. Ncambura kuzizwiska kuti Apolo wakaŵa “wankongono mu Malembo.” Akula na Priskila ŵakasonanga mahema. Kasi ŵakawopa cifukwa cakuti Apolo wakaŵa muyowoyi waluso? Yayi. Cifukwa ca citemwa ŵakamughanaghanira muntu uyu, ivyo wakakhumbikwiranga na ntowa yakumovwilira.

4. Kasi Apolo wakawovwirika na njani, ndipo mwauli?

⁴ Nangauli Apolo wakaŵa waluso pakuyowoya, wakakhumbikwiranga kurongozgeka. Covwiro ico wakakhumbikwiranga mphanyi wakacisanga ku koleji yiliyose yapacanya yayi, kweni kwa ŵabali mu mpingo Wacikristu. Apolo wakenera kusambira fundo zakuti zimovwire kupulikiska ntowa ya ciponosko iyo Ciuta wali kunozga. Priskila na Akula “ŵakamutora na kumwandulira makora ghene ntowa ya Ciuta.”

5. Kasi mukuti umoyo wauzimu wa Priskila na Akula ukaŵa wuli?

⁵ Priskila na Akula ŵakaŵa ŵakukhwima mwauzimu, ndipo ŵakaŵa na cipulikano cakukhora. Kwambura kukayika, ŵakaŵa ‘mcanya kale mazuŵa ghose kumuzgora yose uyo wakafumbanga cifukwa ca cigomezgo cawo,’ kwali waŵe musambazi, mukavu, wakusambira panji muzga. (1 Petros 3:15) Akula na muwoli wake ‘ŵakarunjikanga makora mazgu gha  unenesko.’ (2 Timote 2:15) Ŵakwenera kuti ŵakasambiranga comene Malemba. Apolo wakakhwaskika comene na urongozgi wakufuma mu ‘mazgu gha Ciuta, agho ngamoyo, ndipo ghali na nkongono’ yakuconta mtima.—Ŵahebere 4:12.

6. Kasi tikumanya wuli kuti Apolo wakakondwa na covwiro ico wakapokera?

⁶ Apolo wakakondwa comene na ciyerezgero ca ŵasambizgi ŵake, ndipo wakazgoka waluso comene pa kupanga ŵasambiri. Wakagwiriskira ncito cimanyisko cake mwakukwana pa ncito ya kupharazga makani ghaweme, comene-comene kwa Ŵayuda. Apolo wakacita ncito yikuru pa kukopa Ŵayuda kuti ŵagomezge Kristu. Pakuti wakaŵa “wankongono mu Malembo,” wakaŵapa ukaboni wakuti ŵaprofeti wose ŵakale ŵakalindiliranga kuti Kristu wakwiza. (Milimo 18:24) Nkani iyi yikusazgirapo kuti kufuma apa, Apolo wakaruta ku Akaya, uko “wakawovwira comene ŵeneawo ŵakapulikana mu ucizi: pakuti  . . . wakatondanga nkanira Ŵayuda pakweru, pakurongora na Malembo kuti Yesu ndi Kristu.”—Milimo 18:27, 28.

Sambirani kwa Ŵasambizgi Ŵanyinu

7. Kasi Akula na Priskila ŵakasambira wuli maluso gha kusambizga?

⁷ Kasi Akula na Priskila ŵakacita wuli kuti ŵasambizgenge Mazgu gha Ciuta mwaluso? Padera pa sambiro la iwo ŵene na kufika pa maungano, ŵakwenera kuti ŵakawovwirika comene cifukwa ca kukhala na Paulos. Paulos wakakhala myezi 18 mu nyumba ya Priskila na Akula ku Korinte. Ŵakasonanga na kugambika mahema lumoza. (Milimo 18:2, 3) Ghanaghanani waka nkani zauzimu izo ŵakwenera kuti ŵakadumbirananga. Kweniso pakucezga na Paulos, ŵakwenera kuti ŵakakhozgeka comene mwauzimu! Lemba la Zintharika 13:20 likuti: ‘Uyo wakwenda na ŵavinjeru naye waŵenge wavinjeru.’ Cifukwa ca kukhala na muntu muweme, ŵakazgoŵera kucita vintu vyauzimu.—1 Ŵakorinte 15:33.

8. Kasi Priskila na Akula ŵakasambira vici apo ŵakawonanga Paulos mu uteŵeti?

⁸ Apo Priskila na Akula ŵakawonanga Paulos wakupharazga Ufumu, ŵakasanga kuti wakaŵa musambizgi muweme. Nkani iyi mu Milimo yikuti Paulos “wakasambizganga sabata na sabata mu sunagoge [ku Korinte], ndipo wakakopanga Ŵayuda na Ŵagriki.” Nyengo yinyake apo wakaŵa lumoza na Sila ndiposo Timote, Paulos “wakatangwanika na mazgu, pakupanikizgira Ŵayuda kuti Yesu ndi Kristu.” Wakati wawona kuti ŵanandi mu sunagoge ŵakaŵikako mahara viŵi yayi, Priskila na Akula ŵakawona kuti Paulos wakuruta uko ŵantu ŵangapulika, ku nyumba ya pafupi na sunagoge, na kwamba kupharazga. Ku nyumba iyi Paulos wakawovwira Krispu, “murara wa sunagoge,” ndipo wakazgoka musambiri. Priskila na Akula ŵakawona kuti cifukwa cakuti muntu yura wakazgoka musambiri, ŵanandi ŵakayamba kutegherezga mu cigaŵa cira. Nkani iyi yikuti: “Krispu . . . wakapulikana na Fumu pamoza na  nyumba yake yose; ndipo Ŵakorinte ŵanandi ŵakati ŵapulika, ŵakapulikana, ndipo ŵakabapatizika.”—Milimo 18:4-8.

9. Kasi Priskila na Akula ŵakacitapoci pa ciyerezgero ca Paulos?

⁹ Ŵapharazgi ŵanyake ŵa Ufumu, nga ni Priskila na Akula ŵakarondezga ivyo Paulos wakacitanga mu uteŵeti wa m’munda. Mpostole Paulos wakakhuŵirizga Ŵakristu ŵanyake kuti: “Mundiyezgenge ine, umo naneso ndiriri wakuyezga Kristu.” (1 Ŵakorinte 11:1) Mwakukolerana na ciyerezgero ca Paulos, Priskila na Akula ŵakawovwira Apolo kuti wapulikiske visambizgo vya Cikristu. Apolo nayo wakawovwira ŵanyake. Tikukayika yayi kuti Priskila na Akula ŵakawovwira kupanga ŵasambiri ku Roma, Korinte na Efeso.—Milimo 18:1, 2, 18, 19; Ŵaroma 16: 3-5.

10. Kasi mwasambira vici mu Milimo cipaturo 18 ico cimovwiraninge kupanga ŵasambiri?

¹⁰ Kasi tingasambira vici mwa kupenda Milimo cipaturo 18? Akula na Priskila ŵakwenera kuti ŵakasambira kwa Paulos, ndipo nase tingasazgirako luso lwithu pakupanga ŵasambiri mwa kurondezga ŵasambizgi ŵaweme ŵa Mazgu gha Ciuta. Tingacezga na ŵantu awo ‘ŵakutangwanika na mazgu’ kweniso awo “ŵakupharazga mwaluso” ku ŵantu. (Milimo 18:5, Kingdom Interlinear Translation) Tingawona umo ŵakucitira kuti ŵaconte mitima ŵantu na maluso gha kukopa pakusambizga. Maluso ghantena agha ghangatovwira kuti tipange ŵasambiri. Para tikusambira Baibolo na muntu, tingamupempa kuti waceme ŵabali ŵake panji ŵazengezgani kuti ŵaŵengepo pa sambiro. Panji tingamufumba usange pali ŵanyake awo ŵangatemwa kuti tisambire nawo Baibolo.—Milimo 18:6-8.

Penjani Ntowa Zakupangira Ŵasambiri

11. Kasi ŵasambiri ŵangasangika nku?

¹¹ Paulos na Ŵakristu ŵanyake wakapenjanga mipata kuti ŵapange ŵasambiri mwantowa ya kupharazga ku nyumba na nyumba, mu musika, na paulendo—titi waka palipose. Pakuti ndimwe mupharazgi wamwampu ndipo mukukhumba kupanga ŵasambiri, kasi mungasazgirako uteŵeti winu wa m’munda? Kasi mungagwiriskira ncito mipata iyo yikusangika kuti mupenje awo mbakwenerera na kuŵapharazgira? Ni ntowa wuli izo ŵapharazgi ŵanyithu ŵa makani ghaweme ŵasangira ŵasambiri? Cakwamba, tiyeni tiwone ntowa ya kupharazga pa telefoni.

12-14. Kuti murongore kuzirwa kwa kupharazga pa telefoni, rongosorani ico imwe mwasanga, panji ico carongosoreka mu ndime.

¹² Apo wakapharazganga ku nyumba na nyumba ku Brazil, Mkristu munyake uyo timucemenge Maria wakapereka trakiti kwa mwanakazi uyo wakafumanga mu nyumba. Wakagwiriskira ncito mutu wa trakiti nga ni malonje, ndipo wakafumba kuti, “Kasi mungatemwa kumanya vinandi vyakukhwaskana na Baibolo?” Mwanakazi wakazgora kuti: “Ningatemwa. Kweni suzgo njakuti ndine musambizgi, ndipo ncito yikunitolera nyengo yane yose.” Maria wakayowoya kuti ŵadumbiranenge mitu ya Baibolo pa telefoni. Mwanakazi yura wakapereka nambara yake ya telefoni kwa Maria, ndipo mise yeneyiyo Maria wakayambiska sambiro pa telefoni mu brosha la Kasi Ncici Ico Ciuta Wakukhumba kwa Ise?  a

¹³ Apo muteŵeti wanyengo zose wakapharazganga pa telefoni ku Ethiopia, wakazizwa kuti apo wakayowoyanga na mwanarumi munyake, wakapulikanga ciwawa pasi-pasi.  Mwanarumi yura wakaphalira mudumbu kuti wamucitireso telefoni pa nyengo yinyake. Apo mudumbu wakacitaso telefoni, muntu yura wakaphepiska na kuyowoya kuti pakwamba apo mudumbu wakacitanga telefoni, ŵakayambana na muwoli wake. Mudumbu wakasangirapo mwaŵi na kumuphalira urongozgi wavinjeru wakukhwaskana na masuzgo gha mu nthengwa, uwo Baibolo likupereka. Wakamuphaliraso kuti mbumba zinandi zawovwirika na buku la Chinsinsi cha Chimwemwe cha Banja, lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova. Mazuŵa ghacoko waka buku likati laperekeka kwa muntu uyu, mudumbu wakamucitiraso telefoni. Pakuzgora wakati: “Buku ili lathaska nthengwa yane!” Wakaŵa kuti wawunjika mbumba yake kuti yipulike fundo ziweme izo wakaŵazga mu buku. Sambiro la Baibolo likayambika, ndipo mwaluŵiro mwanarumi uyu wakayamba kufika pa maungano gha Cikristu nyengo zose.

¹⁴ Ku Denmark, mupharazgi wa Ufumu uyo wakayambiska sambiro la Baibolo pa telefoni wakuti: “Mulaŵiliri wa uteŵeti wakanikhuŵirizga kuti nipharazgenge pa telefoni. Pakwamba nkakhumbanga yayi, nkati: ‘Nkutemwa viŵi yayi upharazgi wantena.’ Kweni zuŵa limoza nkakhuka na kucitira telefoni muntu wakwamba. Sonja wakazgora, ndipo tikati tadumbiskana kwa kanyengo, wakazomera buku lakurongosora Baibolo. Mise yinyake tikadumbiskana za cilengiwa, ndipo wakakhumbanga kuŵazga buku la mutu wakuti Life—How did it Get Here? By Evolution or by Creation. b Ine nkati cingaŵa ciweme kuti tikumane maso na maso na kudumbiskana nkani iyi. Iye wakazomera. Apo nkaruta, Sonja wakaŵa wakunozgeka kusambira, ndipo kwambira apo tikusambira sabata yiliyose.” Paumaliro mudumbu withu Wacikristu uyu wakuti: “Kwa virimika vinandi nkarombanga kuti nisange sambiro la Baibolo, kweni nkalindizganga kuti ningalisanga mwa kupharazga pa telefoni yayi.”

15, 16. Kasi mungarongosora vyakucitika wuli kuti murongore uweme wa kuyezga ntowa zose zakwambira masambiro gha Baibolo?

¹⁵ Ŵanandi ŵakusanga candulo cifukwa ca kurondezga masacizgo gha kupharazgira ŵantu kulikose uko ŵali. Mwanakazi Wacikristu ku United States wakayimika galimoto yake pafupi na galimoto yakuguliskira malonda. Mwanakazi uyo wakaŵa mu galimoto ya malonda wakawona mudumbu uyu, ndipo mudumbu wakayamba kurongosora za ncito yithu ya kusambizga Baibolo. Mwanakazi wakategherezga, wakafuma mu galimoto na kwiza pafupi na galimoto ya mudumbu. Iye wakati: “Nawonga comene kuti wanguyima na kuyowoya nane. Nakhala nyengo yitali kwambura mabuku ghinu ghakurongosora Baibolo. Nakuti nkukhumba kwambaso kusambira Baibolo. Kasi munisambizgenge?” Nteura  mudumbu withu wakasanga mupata uweme wakupharazgira makani ghaweme.

¹⁶ Mudumbu munyake ku United States wakaruta ku Nyumba yakukhalamo ŵacekuru, ndipo pulikani ico cikacitika: Wakakumana na mulaŵiliri wa ncito zinyake pamalo agho na kumuphalira kuti wangajipereka kupwererera umoyo wauzimu wa awo ŵakukhala pamalo agho. Wakatiso wangatemwa kuti wasambirenge Baibolo kwawanangwa sabata yiliyose na awo ŵangakhumba. Mulaŵiliri wakamuzomerezga kuti wendere vipinda vya ŵantu ŵakupambana-pambana. Mu nyengo yicoko, wakayamba kusambira Baibolo na ŵantu 26 katatu pa sabata, ndipo yumoza wakufika pa maungano ghithu nyengo zose.

17. Ni ntowa wuli iyo kanandi yikovwira pakwambiska masambiro gha Baibolo?

¹⁷ Ŵapharazgi ŵanyake ŵa Ufumu ŵasanga kuti ntowa yiweme nkupempa ŵantu kuti ŵasambire nawo Baibolo. Mulenji unyake, mpingo uwo wuli na ŵapharazgi 105 ukayezga comene kupempa ŵantu mu nyumba zose usange ŵangatemwa sambiro la Baibolo. Ŵapharazgi 86 ŵakacitako uteŵeti wa m’munda, ndipo ŵakati ŵapharazga kwa maora ghaŵiri, ŵakayambiska masambiro 15.

Rutilirani Kupenja Awo Mbakwenerera

18, 19. Kasi ni urongozgi wuli wakuzirwa wakufuma kwa Yesu uwo tikwenera kukumbukira, ndipo kuti ticite ntena, tiŵikepo mtima kucita vici?

¹⁸ Pakuŵa mupharazgi wa Ufumu, mungatemwa kuyezga masacizgo agho ghayowoyeka mu mutu uwu. Kweniso cingaŵa camahara kughanaghanira mitheto ya kukwinu para mukusanka ntowa yakupharazgira. Kuruska vyose, tiyeni tikumbukire urongozgi wa Yesu wa kupenja awo mbakwenerera na kuŵawovwira kuti ŵaŵe ŵasambiri.—Mateyu 10:11; 28:19.

¹⁹ Kuti ticite nteura, mphanyi ‘tarunjika makora mazgu gha unenesko.’ Tingacita ici mu ntowa ya kukopa yakujinta pa Malemba. Ici cizamovwira kuti tiŵaconte mitima awo ŵakutegherezga na kuŵaciska kuti ŵacitepo kantu. Apo tikuromba na kugomezga Yehova, nase tingawovwira ŵantu kuti ŵaŵe ŵasambiri ŵa Yesu Kristu. Ndipo ncito iyi yiri na njombe yikuru! Nteura tiyeni ‘tiŵe na mwampu kujirongora ŵakurumbika kwa Ciuta,’ na kucindika Yehova nyengo zose nga mbapharazgi ŵa Ufumu awo ŵakupharazga kuti ŵapange ŵasambiri.—2 Timote 2:15.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbukira?

• Cifukwa wuli Apolo wakakhumbikwiranga kuti ŵamwandulire makora ntowa ya Ciuta?

• Ni ntowa wuli izo Priskila na Akula ŵakasambilira kwa Paulos?

• Kasi mwasambira vici mu Milimo cipaturo 18 pakuyowoya za ncito ya kupanga ŵasambiri?

• Kasi mungapenja wuli ntowa zakupangira ŵasambiri?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 18]

Priskila na Akula “ŵakamwandulira makora ghene [Apolo] ntowa ya Ciuta”

[Cithuzithuzi pa peji 20]

Apolo wakazgoka waluso pa kupanga ŵasambiri

[Cithuzithuzi pa peji 21]

Paulos wakapharazganga kose uko wakarutanga