Nozgekerani Zuŵa la Yehova
Nozgekerani Zuŵa la Yehova
“Muŵe ŵakunozgeka: cifukwa mu ora ilo mulive kughanaghana ndilo Mwana wa munthu wakwiza.”—MATEYU 24:44.
1. Cifukwa wuli tikwenera kuŵikako mahara ku zuŵa la Yehova?
ZUŴA lakofya la Yehova lizamuŵa la nkhondo na ukali, la kukweŵeka mtima na suzgo, la mdima na pharaniko. Zuŵa “likuru na lakofya” la Yehova lizenge kwambura kutondeka pa caru ciheni ici, nga umo Cigumula cikizira pa caru ciheni mu nyengo ya Nowa. Zuŵa ili lizenge nadi. Ndipouli, ‘yose uyo wakucema pa zina la Yehova wazamuthaskika.’ (Joel 2:30-32; Amos 5:18-20) Yehova wazamuparanya ŵalwani ŵake na kuthaska ŵanthu ŵake. Mprofeti Zefaniya wakati: “Zuŵa likuru la Yehova liri pafupi, laneng’enera likungofira kwiza.” (Zefaniya 1:14) Kasi ceruzgo ici ca Ciuta cizenge pawuli?
2, 3. Cifukwa wuli nchamahara kuti tinozgekere zuŵa la Yehova?
2 Yesu wakati: ‘Vya zuŵa ilo na ora ilo palive munthu wakumanya, nanga mbangelo, panji nesi Mwana, kweni Ŵawiske pera.’ (Mateyu 24:36) Pakuti tikumanya yayi zuŵa leneco, ipo nchakuzirwa nadi kupulikira mazgu gha lemba lithu la cilimika ca 2004 lakuti: “Muŵe maso . . . Muŵe ŵakunozgeka.”—Mateyu 24:42, 44.
3 Yesu wakalongora kuti ŵanthu awo ŵali maso ŵazamupona mwamabuci kweni ŵanyake ŵazamusidika, wakati: ‘Ŵanthu ŵaŵiri ŵati ŵaŵenge mu munda; munyake wakutorekapo, ndipo munyake wakusidika: ŵanakazi ŵaŵiri ŵati ŵasirenge pa lwara (libwe); munyake wakutorekapo, ndipo munyake wakusidika.’ (Mateyu 24:40, 41) Kasi ise tizamuŵa wuli pa nyengo ya suzgo iyi? Kasi tizamuŵa ŵakunozgeka, panji tizamuŵa ŵakudeka? Vinandi vikuthemba pa ivyo tikucita sono. Kuti tinozgekere zuŵa la Yehova, tikwenera kukanizga mzimu uwo wandana lero, tulo twauzimu, na mikhaliro yinyake.
Kanani Mzimu wa Kusulako
4. Kasi mu nyengo ya Nowa ŵanthu ŵakaŵa na mzimu wuli?
4 Aghanaghanani za nyengo ya Nowa. Baibolo likuti: “Na cipulikano Nowa, wakati wasokeka na Ciuta na ivyo vikaŵa vindawoneke, wakakhuŵilizgika na kopa Ciuta, wakanozga cingalaŵa cakuponoskeramo mbumba yake.” (Ŵahebere 11:7) Wakenera kupanga cingalaŵa cikuru comene. Kweniso, Nowa wakaŵa “mupharazgi wa urunji.” (2 Petros 2:5) Mu nyengo ya Nowa, ŵanthu ŵakaŵikako mahara yayi ku nchito yake ya kuzenga na kupharazga. Cifukwa? Cifukwa ‘ŵakaryanga, ŵakamwanga, ŵakatoranga, ŵakatengwanga.’ Ŵanthu awo Nowa wakaŵapharazgiranga ŵakasuŵiliranga na vyakusekereska kwakuti “[ŵakasulako, NW], cikasuka cikiza Ciwowota, ndipo cikaŵakukura wose.”—Mateyu 24:38, 39.
5. Kasi ŵanthu mu Sodoma ŵakacitanga wuli mu nyengo ya Loti?
5 Ndimo vikaŵiraso mu nyengo ya Loti. Baibolo likutiphalira kuti: ‘Ŵakaryanga, ŵakamwanga, ŵakagulanga, ŵakaguliskanga, ŵakapandanga, ŵakazenganga: kweni mu zuŵa ilo Loti wakafumiramo mu Sodoma kukalokwa vura ya moto na vyoto kufuma kucanya, ndipo vikaŵaparanya wose.’ (Luka 17:28, 29) Pamanyuma pakuti ŵangelo ŵamucenjezga Loti kuti pharaniko lizenge, iyo wakaphalira ŵakweni ŵake. Kweni mu maso gha ŵakweni ŵake “wakawoneka nga ndi para wakupekula (kuteta).”—Genesis 19:14.
6. Ni mzimu wuli uwo tikwenera kuwukanizga?
6 Yesu wakati nga ni umo kukaŵira mu nyengo ya Nowa na Loti, ndimo “kuŵirenge kwiza kwa Mwana wa munthu.” (Mateyu 24:39; Luka 17:30) Inya, ŵanandi lero ŵali na mzimu wa kudemwera. Tikwenera kucenjera kuti tileke kwamburako mzimu uwu. Nchiheni yayi kurya cakurya ciwemi na kumwa mwasayizi. Mwakuyana waka, Ciuta ndiyo wakayambiska nthengwa. Kweni usange vinthu ivi tavitora nga ni vyakuzirwa comene mu umoyo withu kwakuti vyauzimu tasezgera pamphepete, kasi ndikuti tikunozgekera zuŵa lakofya la Yehova?
7. Ni fumbo wuli lakuzirwa ilo tikwenera kujifumba pambere tindacite cilicose, ndipo cifukwa wuli?
7 Paulosi wakati: “Nyengo yili kufupiskika, ntheura kufuma ku lero awo ŵali na ŵanakazi ŵaŵenge nga ndi para ŵalive.” (1 Ŵakorinte 7:29-31) Kwakhala nyengo yicoko comene yakuti timalizgire nchito iyo Ciuta walikutipa ya kupharazga Ufumu. (Mateyu 24:14) Paulosi wakaphalira nanga ni awo mbakutorana kuti ŵaleke kutangwanika comene kwakuti vinthu vya Ufumu viŵe vyaciŵiri mu umoyo wawo. Apa, nchakuwonekerathu kuti Paulosi wakakhumbanga kuti tiŵe maso, ŵakudeka yayi. Yesu wakati: “Penjani nanga Ufumu [wa Ciuta], na urunji wake.” (Mateyu 6:33) Para tikughanaghana za kucita cinthu cinyake panji pambere tindambe kucita cilicose, fumbo lakuzirwa ndakuti, ‘Kasi cinthu ici cinipenge mwaŵi wa kudangizga Ufumu mu umoyo wane?’
8. Kasi tikwenera kucitaci usange tayamba kutangwanika na vinthu vya zuŵa na zuŵa?
8 Wuli usange tamanya kuti tayamba kutangwanika na milimo ya zuŵa na zuŵa mwakuti tasezgera vinthu vyauzimu kumphepete? Kasi nkharo yithu yikupambana pacoko waka na ya ŵanyithu awo ŵakumanya makora cara Malemba, ndiposo awo mbapharazgi ŵa Ufumu yayi? Usange ndimo viliri, ipo tikwenera kuromba. Yehova wangatovwira kuti tiŵe na mtima wakwenelera. (Ŵaroma 15:5; Ŵafilipi 3:15) Wangatovwira kuti tambeso kudangizga Ufumu, kucita ico nchakwenelera, na kufiska mulimo withu.—Ŵaroma 12:2; 2 Ŵakorinte 13:7.
Kanizgani Tulo Twauzimu
9. Kuyana na Civumbuzi 16:14-16, cifukwa wuli nchiwemi kukanizga tulo twauzimu?
9 Ucimi wenewuwo pera uwo ukuyowoya za kwiza kwa “nkhondo ya zuŵa likuru la Ciuta, Mwenenkhongonozose,” ukucenjezga kuti ŵanyake ŵaŵenge maso yayi. “Ehena, nkhwiza nga ndi munkhungu,” yikuti Fumu Yesu. ‘Ngwa mwaŵi uyo wakuŵa maso, na kusungilira minjilira yake, mzire wende nkhuli, ndipo [ŵanthu] ŵawone soni zake.’ (Civumbuzi 16:14-16) Munjilira uwo ukuyowoyeka apa ni ico cikutilongora kuti ndise Ŵakaboni ŵa Yehova. Ici cikusazgapo nchito yithu ya kupharazga Ufumu kweniso nkharo yithu ya Cikhristu. Usange tikusiwa, ico tikumanyikwa naco nga Mbakhristu cingavulika. Ici nchakukhozga soni na cakofya comene. Tipwelelere comene kuti tileke kusiwa mwauzimu panji kuŵa ŵakata. Kasi tingakanizga wuli mukhaliro uwu?
10. Cifukwa wuli kusambira Baibolo zuŵa lililose kutovwilenge kuti tiŵe maso?
10 Baibolo likuwerezgapo kanandinandi waka kuti tikwenera kuŵa maso. Mwaciyelezgero, likutikumbuska kuti: “Muŵe maso” (Mateyu 24:42; 25:13; Marko 13:35, 37); “muŵe ŵakunozgeka” (Mateyu 24:44); “cenjerani, muŵe maso” (Marko 13:33); “muŵenge ŵakunozgeka” (Luka 12:40). Wati wayowoya kuti zuŵa la Yehova lizenge mwakubucizga pa caru ici, mpostole Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵanyake kuti: “Tileke kugona tulo, nga ndi umo ŵakucitira ŵanyake, kweni . . . tizize [“tiŵe maso,” NW].” (1 Ŵatesalonika 5:6) Mu buku laumaliro la Baibolo, Yesu Khristu uyo ngwakucindikika wakuyowoya kuti wizenge mwakubucizga, wakuti: “Nkhwiza luŵiro.” (Civumbuzi 3:11; 22:7, 12, 20) Ŵaprofeti ŵanandi Ŵacihebere nawoso ŵakayowoyapo na kucenjezga za zuŵa likuru la ceruzgo ca Yehova. (Yesaya 2:12, 17; Yeremiya 30:7; Joel 2:11; Zefaniya 3:8) Zuŵa lililose kuŵazga Mazgu gha Ciuta, Baibolo, na kughanaghanira pa ivyo taŵazga kutovwilenge kuti nyengo zose tiŵenge maso mwauzimu.
11. Cifukwa wuli sambiro la Baibolo ndakuzirwa kuti tiŵe maso mwauzimu?
11 Enya, kufwilirapo kusambira Malemba mwa kugwiliskira nchito mabuku ghakulongosora Baibolo ghakunozgeka na “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” ni munkhwara uwemi wakucimbizgira tulo. (Mateyu 24:45-47) Ndipouli, kuti sambiro liŵe na vipambi, likwenera kucitika nyengo zose. (Ŵahebere 5:14–6:3) Tikwenera kurya cakurya cauzimu nyengo na nyengo. Cingaŵa cakusuzga kusanga nyengo yakusambilira lero. (Ŵaefeso 5:15, 16) Tingapindula yayi usange tikusambira Baibolo na mabuku ghakulongosora Malemba apo tasangira nyengo pera. Nchakuzirwa kusambira nyengo na nyengo mwakuti ‘tikhome mu cipulikano.’—Tito 1:13.
12. Kasi maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa ghakovwira wuli kuti tulo twauzimu tucimbire?
12 Maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa naghoso ghakovwira kucimbizga tulo twauzimu. Mwauli? Kwizira mu ulongozgi uwo tikupokera. Pa maungano agha, kasi nyengo na nyengo tikukumbuskika yayi kuti zuŵa la Yehova laneng’enera? Maungano gha sabata yiliyose nagho ghakupelekaso mwaŵi wa ‘kukhuŵilizgana ku kutemwa na ku milimo yiwemi.’ Kukhuŵilizgana nkhuwemi comene kuti tiŵe maso. Lekani tikuciskika kuti tiwunganenge nyengo zose ‘apo tikuwona zuŵa likuneng’enera.’—Ŵahebere 10:24, 25.
13. Kasi uteŵeti Wacikhristu ukutovwira wuli kuti tiŵe maso?
13 Kucita uteŵeti Wacikhristu na mtima wose nakoso kutovwilenge kuti tiŵe maso nyengo zose. Kuyana na vimanyikwiro vya nyengo yithu, kasi yilipo nthowa yinyake yiwemi yakuti tiŵire maso kuluska kuphalirako ŵanyithu? Ndiposo para tikuwona awo tikusambira nawo Baibolo ŵakucita makora comene na kwamba kukolerana na ivyo ŵakusambira, nkhongono zikukwera. Petrosi wakati: “[“Nozgekani mu maghanoghano,” NW] ghinu, muzize . . . nkhanira.” (1 Petros 1:13) Kweniso, “mazuŵa ghose [“kuŵa na vinandi vyakucita,” NW] mu mulimo wa Fumu,” ni munkhwara uwemi wakuti tileke kusiwa mwauzimu.—1 Ŵakorinte 15:58.
Kanani Mikhaliro Yakupweteka Mwauzimu
14. Nga ni umo pakuyowoyera pa Luka 21:34-36, ni mikhaliro wuli iyo Yesu wakati ticenjere nayo?
14 Apo Yesu wakayowoyanga za cimanyikwiro ca kuŵapo kwake, iyo wakacenjezgaso kuti: “Mujicenjelere, mzire pakunji mitima yinu yizotope na kudindiŵara, na kuloŵera, na vyenjezgo vya umoyo uno, ndipo zuŵa lira liti limwizirani na kucirukizga nga ndi nkhoka: cifukwa ntheura ndimo liti lizirenge pa ŵose awo ŵakukhala pa cisko ca caru cose capasi. Kweni imwe ŵani maso nyengo zose, murombenge kuti muzakapone ku vyose vyeneivi vyaneng’enera kucitika, na kwimilira pa maso pa Mwana wa munthu.” (Luka 21:34-36) Yesu wakayowoya mikhaliro iyo ŵanthu ŵanandi sono ŵakucita: uryezi, uloŵevu, na vinyake ivyo vingapangiska munthu kwenjerwa.
15. Cifukwa wuli tikwenera kuŵambara uryezi na uloŵevu?
15 Baibolo likuzomerezga yayi uryezi na uloŵevu, ndipo nadi tikwenera kuyikana mikhaliro iyi. “Ungakhalanga nawo ŵakumwakumwa vinyo, na awo ŵakuryakurya nyama,” ndimo likuyowoyera Baibolo. (Zintharika 23:20) Ndipouli, munthu wakupwetekeka mwauzimu nanga ni para wandafike pakuŵa muryezi na muloŵevu. Para wakufika pa sayizi iyi ndikuti tulo na ukata vyakoma kale. Baibolo likuti: “Mzimu wa mukata ukudokera ndipo kuti ukupokera kanthu cara.” (Zintharika 13:4) Munthu wanthena uyu wangatemwa kucita khumbo la Ciuta, kweni wakukwaniska yayi cifukwa ca mphwayi.
16. Kasi tingaleka wuli kwenjerwa na umo tingalelera mbumba yithu?
16 Kasi ni vinthu wuli ivyo Yesu wakacenjezga kuti munthu wakwenjerwa navyo? Ivi vikusazgapo kupenja cakurya ca mbumba, na vinyake. Nchambura mahara kuti tiphyokenge maghanoghano na vinthu ivi. Yesu wakafumba kuti: “Ndi njani mwa . . . imwe na kwenjerwa wakumanya kurungako (kuŵikirako) mukono umoza ku msinkhu wake?” Wakaphaliraso ŵapulikizgi ŵake kuti: “Lekani kwenjerwa, kuti, Tiryengeci? panji, Timwengeci? Panji, Tivwarengeci? Cifukwa vyose vyeneivi Ŵamitundu ŵakupenja: cifukwa Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵakumanya kuti mukukavuka vyose vyeneivi.” Usange tidangizgenge Ufumu mu umoyo withu na kugomezga kuti Yehova watipenge ivyo tikukhumba, mbwenu kwenjerwa kungacepa nakuti tingaŵa maso.—Mateyu 6:25-34.
17. Kasi kwenjerwa kungiza wuli cifukwa ca kukhumba vinthu vyapacanya?
17 Nyengo zinyake kwenjerwa kungatisanga cifukwa cakuti tikupenja vinthu vyapacanya. Mwaciyelezgero, ŵanyake ŵakujiŵika mu suzgo cifukwa cakuti ŵakupenja vinthu ivyo ŵangakwaniska yayi. Ŵanyake ŵali na mtima wakuti nikhupuke luŵiro na kwamba kucita nthowa ziheni zakusangira ndarama. Ŵanyake, sukulu ya ku caru nchipingo kwa iwo, cifukwa yaŵa nga ni nthowa yakuti ŵasangire usambazi. Inya, nchiwemi kuti munthu wasambireko sukulu mwakuti wasange nchito. Kweni, unenesko ngwakuti ŵanthu ŵanandi ŵapwetekeka mwauzimu cifukwa ca kumalira nyengo yitali pa kupenja masambiro ghapacanya. Ni ngozi yikuru comene kucita nthena apo zuŵa la Yehova likuneng’enera. Baibolo likuticenjezga kuti: “Awo ŵakukhumba kusambazgika ŵakuwa mu lwavyo na cipingo na makhumbiro ghanandi ghakupusa na ghakupweteka, agho ghakubizga ŵanthu mu pharaniko na mu kutayika.”—1 Timote 6:9.
18. Kuti tileke kuyegheka na vyathupi, kasi tikwenera kuŵa na mahara wuli?
18 Cinthu cakuzirwa ico cingatovwira kuleka kuyegheka na vyathupi ndico kuŵa na mahara ghakupambaniskira ciwemi na ciheni para tikucita vinthu. Tikuŵa na mahara agha para nyengo na nyengo tikurya ‘cakurya cakukhoma ca awo ŵali kufikapo pa ulara,’ kweniso ‘kuzoŵezga kamanyiro kithu.’ (Ŵahebere 5:13, 14) Kumanya ivyo “nvyakuzirwa” comene para tikucita vinthu nakoso kutovwilenge kuleka kusankha uheni.—Ŵafilipi 1:10.
19. Kasi tingacitaci usange tili na nyengo yicoko comene yakucitira vyauzimu?
19 Kutemwa vyathupi kungatijara kumaso, kweniso kungatilyera nyengo yithu yose yakucitira vyauzimu. Kasi tingajipenda wuli kweniso kugega cipingo ca umoyo wanthena uwu? Tikwenera kuromba umo tingakhalira na umoyo wambura kukhumba vinandi. Kale, Solomon Fumu ya Israyeli yikati: “Tulo twa munthu uyo wakulima nthuwemi, nanga warye vicoko waka panji vinandi, kweni uzali wa musambazi kuti ukumugoneka tulo cara.” (Mupharazgi 5:12) Kasi nyengo na nkhongono zithu zikumalira pa kupwelelera katundu wambura kuzirwa? Para tili na katundu munandi, pakukhumbikwaso kuŵikapo mahara comene kuti wapwelereke na kusungika makora. Kasi cingaŵa ciwemi yayi kucepeskako katundu withu munyake?
Mukwenera Nadi Kuŵa Ŵakunozgeka
20, 21. (a) Ni mazgu wuli agho mpostole Petrosi wakayowoya kuyana na zuŵa la Yehova? (b) Ni milimo wuli iyo tikwenera kucita apo tikunozgekera zuŵa la Yehova?
20 Nyengo yikakwana kuti caru ciparanyike mu nyengo ya Nowa, ndipo yikwanengeso yakuti caru ici cifumepo. Mpostole Petrosi wakutiphalira kuti: “Zuŵa la Fumu liti lizenge nga ndi munkhungu; mu leneilo macanya ghizamkungunuka na mphomo yikuru, ndipo vitopoko vizamkwengetuka na cithukivu cikuru, ndipo caru na milimo iyo yili mwenemumo cizamkocheka.” Nanga ni macanya ghakuyelezgera (maboma ghaheni) nesi caru cakuyelezgera (ŵanthu awo ŵakukana Ciuta) vizamupona yayi ku ukali wa Ciuta. Pakulongora umo tinganozgekera zuŵa ilo, Petrosi wakuti: ‘Apo vyose vyeneivi vizamkwengetuka, kasi imwe mukwenera kuŵa ŵanthu wuli mu makhaliro ghose ghatuŵa na kusopa Ciuta, uku mukulindilira na kunweka kwiza kwa zuŵa la Ciuta?’—2 Petros 3:10-12.
21 Milimo ya kusopa Ciuta yikusazgapo kwiza ku maungano gha Cikhristu nyengo zose, kweniso kupharazga makani ghawemi. Tiyeni timucitire Ciuta milimo iyi kufumira pasi pa mtima apo tikulindilira mwakuzikira zuŵa lake likuru. Tiyeni tilimbikire ‘kuti [Ciuta] wazakatisange mu mtende, ŵambura kabanga nesi kamlandu.’—2 Petros 3:14.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli tikwenera kunozgekera zuŵa la Yehova?
• Kasi tikwenera kucitaci usange tikutangwanika comene na milimo ya zuŵa na zuŵa?
• Nchivici cingatovwira kuti tileke kusiwa mwauzimu?
• Ni mikhaliro wuli yakupweteka iyo tikwenera kuyikana, ndipo mwauli?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 16, 17]
Ŵanthu mu nyengo ya Nowa ŵakaŵikako mahara yayi ku ceruzgo ico cikaneng’enera—imwe ke?