Lekani Kupusikika
Lekani Kupusikika
“Cenjerani mzire waŵepo munthu uyo wangamukorani mikoli na . . . kupusika kwa waka.”—ŴAKOLOSE 2:8.
1-3. (a) Ni viyelezgero wuli ivyo vikulongora kuti utesi wuli palipose? (b) Cifukwa wuli tikwenera kuzizwa yayi kuti pali utesi lero?
“NI LOYA nju wa imwe uyo wandapusikikepo na munthu panji kamupani iyo wakuyiyimira?” Vilimika vya kumanyuma, munthu munyake wakumanya malango wakafumba maloya fumbo ili. Zgoro? Iyo wakati: “Pa maloya ghanandi, yumoza pera ndiyo wakaŵa wandapusikikepo na kamupani iyo wakayiyimiranga.” Cifukwa? “Loya uyu wakaŵa kuti wayamba waka uloya pa kamupani yikuru ndipo wakaŵa kuti wandayowoyepo na munthu wakupempha wovwiri.” Nchacitima nadi kuwona kuti utesi wandana comene lero.
2 Utesi wuli mu nthowa zinandi ndipo wuli palipose. Pa wayilesi na mu nyuzipepara kanandi tikupulika kuti ŵalara ŵa vipani ŵapusika ŵanthu. Tikupulika kuti awo ŵakupendesera ndarama na maloya ŵakwibira kamupani, kweniso awo ŵakusaska malonda ŵakupusika awo ŵakugura. Paliso ŵanthu ŵanyake ŵakupusika makamupani agho ghakuwezgerapo katundu para wasakazika. Ivi ni viyelezgero vicoko waka. Mu visopo namo muliso utesi. Ŵaliska ŵakupusika ŵanthu ŵanandi na visambizgo vyautesi, vinyake mwa ivyo ni umoyo wambura kufwa, ŵanthu ŵakuphya mu moto, na cisambizgo cakuti kuli ŵaciuta Ŵatatu.—2 Timote 4:3, 4.
3 Kasi tikwenera kuzizwa kuti utesi wandana? Viŵi yayi. Cifukwa Baibolo likayowoyerathu kuti: “Mu mazuŵa gha ku umaliro, ŵanthu ŵaheni na ŵakupusika ŵati ŵalutilire pa kuhenipa, ŵakupusika na ŵakupusikika.” (2 Timote 3:1, 13) Pakuŵa Ŵakhristu, tiŵe maso na fundo zakupuluska mwakuti tileke kufumako ku unenesko. Pa cifukwa ici, mafumbo ghaŵiri ghakufumbika: Cifukwa wuli utesi wandana lero, ndipo tingajivikilira wuli kuti tileke kupusikika?
Cifukwa Wuli Utesi Wandana Comene Lero?
4. Kasi Baibolo likuti nchifukwa wuli utesi wandana mu caru?
4 Baibolo likuyowoya makora cifukwa ico uryarya wandanirana pa caru. Mpostole Yohane wakalemba kuti “caru cose cikugona mu nkhongono za muheni.” (1 Yohane 5:19) “Muheni” uyu ni Satana Dyabulosi. Kuyana na iyo, Yesu wakati: “Wakwimilira mu unenesko cara, pakuti mwa iyo mulije unenesko. Para wakuyowoya utesi, wakuyowoya uto nthwake: pakuti ndi mutesi, ndipo ndi wiske wa utesi.” Kasi nchakuzizika nthena kuti caru cili na mzimu na mikhaliro yautesi ya Uyo wakuwusa?—Yohane 8:44; 14:30; Ŵaefeso 2:1-3.
5. Kasi Satana wakhuka wuli mu mazuŵa agha gha umaliro, ndipo kasi wakukhumba kumira ŵanjani?
5 Mu mazuŵa agha gha umaliro, Satana wahaŵa comene. Wali kuponyeka pasi. Satana wakumanya kuti nyengo yamukhalira yicoko comene, ndipo wali na “ukali ukuru.” Wakhuka kuti wakome ŵanthu ŵanandi umo wakukhumbira, lekani “wakupusika caru cose ca pasi.” (Civumbuzi 12:9, 12) Satana walije mphwayi, wakukhomeka comene pakupusika na kupuluska ŵanthu. a Wakucita cilicose mwaucenjezi kuti waburumutizge awo ŵalije cipulikano mwakuti waŵawuskeko kwa Ciuta. (2 Ŵakorinte 4:4) Iyo ni nkhwantha ya utesi ndipo wakukhumba kumira awo ŵakusopa Ciuta “mu mzimu na mu unenesko.” (Yohane 4:24; 1 Petros 5:8) Kuluwa yayi kuti Satana wakuyowoya kuti: ‘Ningapatuska munthu waliyose kufumako kwa Ciuta.’ (Job 1:9-12) Tiyeni tiwone ghanyake mwa “mauryarya gha Satana,” ndipo timanye umo tingajivikilira.—Ŵaefeso 6:11.
Lekani Kupusikika na Ŵakugaruka
6, 7. (a) Ni vici ivyo ŵakugaruka ŵangayowoya? (b) Kasi Baibolo likuti wuli kuyana na ivyo ŵakugaruka ŵakukhumba?
6 Kwamba kale comene, Satana wakunyenga ŵateŵeti ŵa Ciuta kwizira mu ŵanthu ŵakugaruka. (Mateyu 13:36-39) Ŵakugaruka ŵangayowoya kuti ŵakusopa Yehova na kugomezga Baibolo, kweni gulu lake ŵakulikana. Ŵanyake ŵakuwelera ku visambizgo ivyo vikuyuyura zina la Ciuta—visambizgo vya “Babulone Mukuru,” nyinawo wa cisopo cautesi. (Civumbuzi 17:5; 2 Petros 2:19-22) Ŵati ŵakhuŵilizgika na mzimu wa Ciuta, awo ŵakalemba Baibolo ŵakavumbura pakweru ivyo ŵakugaruka ŵakukhumba kweniso njomba izo ŵakucita.
7 Kasi ŵanthu ŵakugaruka ŵakukhumbaci comene? Ŵanandi ŵa iwo ŵakukhumba kufumamo ŵekha yayi mu cisopo ico pakwamba ŵakawonanga kuti nchaunenesko. Kanandi ŵakukhumba kunyenga ŵanji kuti ŵalondezge iwo. M’malo mwa kupanga ŵasambiri ŵawo, ŵakugaruka ŵanandi ŵakukhumba ‘kuguza ŵasambiri [ŵa Khristu] kuti ŵalondezge iwo.’ (Milimo 20:29, 30) Kuyana na ŵasambizgi ŵatesi, mpostole Paulosi wakati: “Cenjerani mzire waŵepo munthu uyo wangamukorani mikoli.” (Ŵakolose 2:8) Asi ŵanthu ŵakugaruka ndivyo ŵakucita? Nga ni uyo wakwiba munthu, ŵakugaruka ŵakukora ŵanthu mu mpingo, na kuŵawuskako ku mskambo.
8. Ni vici ivyo ŵakugaruka ŵakucita kuti ŵafiske khumbo lawo?
8 Ni vici ivyo ŵakugaruka ŵakucita kuti ŵafiske khumbo lawo? Kanandi ŵakuyowoya nkhani iyo yilije ukaboni, kweniso ŵakwata utesi. Yesu wakamanya kuti ŵalondezgi ŵake ŵazamukomwa cifukwa ŵanthu ŵazamuŵayowoyera “utesi wa mtundu wuliwose.” (Mateyu 5:11, Today’s English Version) Ŵanthu ŵaheni aŵa ŵayowoyenge ivyo ni vyautesi mwakuti ŵapuluske ŵanji. Mpostole Petrosi wakacenjezga kuti kuzamuŵa ŵakugaruka awo ŵazamuyowoya “mazgu ghakupusikizga,” kwandaniska ‘visambizgo vyautesi,’ na ‘kubendezga Malemba’ mwakuti ŵafiske khumbo lawo. (2 Petros 2:3, 13; 3:16) Nchacitima kuti ŵakugaruka ŵakwaniska nadi ‘kubwangandula cipulikano ca ŵanji.’—2 Timote 2:18.
9, 10. (a) Kasi tingajivikilira wuli kuti tileke kupusikika na ŵakugaruka? (b) Cifukwa wuli tikukwiya yayi para vinthu vyasintha mu gulu kuyana na khumbo la Ciuta?
9 Kasi tingajivikilira wuli kuti tileke kupusikika na ŵakugaruka? Tipulikire ulongozgi uwo wuli mu Mazgu gha Ciuta wakuti: ‘[Cenjerani, NW] na awo ŵakuwuska mphatukano na vikhuŵazgo, mwakupambana na visambizgo ivyo mukasambira, ndipo patukaniko [kwa iwo].’ (Ŵaroma 16:17) ‘Tikupatukako’ kwa iwo para tikukana fundo zawo—kwali mpha maso na maso, mu mabuku, panji pa makompyuta. Cifukwa wuli tikwenera kucita ici? Cakwamba, Mazgu gha Ciuta ndigho ghakutiphalira kuti ticite nthena, nakuti tikugomezga kuti Yehova wakutikhumbira viwemi pera nyengo zose.—Yesaya 48:17, 18.
10 Caciŵiri, tikulitemwa gulu ilo latisambizga unenesko wakuzirwa comene uwo watipatura ku Babulone Mukuru. Kweniso tikumanya kuti tili ŵakupeleŵera kuyana na khumbo la Ciuta, lekani visambizgo vinyake vyasintha kupambana na umo kale tikavimanyiranga. Ŵakhristu awo mbakugomezgeka ŵakulindizga Yehova kuti wanyolore vinthu. (Zintharika 4:18) Pasono, tilekenge yayi kulondezga gulu ilo Ciuta wakuligwiriska nchito, cifukwa tikuwona ukaboni wakuti Ciuta walitumbika.—Milimo 6:7; 1 Ŵakorinte 3:6.
Tileke Kujipusika
11. Cifukwa wuli ŵanthu ŵambura urunji kanandi ŵakujipusika?
11 Ŵanthu ŵambura urunji kanandi ŵakujipusika, ndipo Satana nayo wakusangirapo mwaŵi panthena apa. Lemba la Yeremiya 17:9 likuti: “Mtima ngwakupusika kwakuluska vyose, nguheni wambura kulorako.” Yakobe nayo wakalemba kuti: ‘Munthu yose wakuyezgeka, [ndipo] para wasongeka wakukopeka na kakhumbiro kake.’ (Yakobe 1:14) Para mtima withu wasongeka, ungatinyenga na makhumbiro ghaheni, na kwamba kuwona viheni nga nviwemi na vyakutowa. Kuwona vinthu mu nthowa iyi nkhwakupusiska, cifukwa para takopeka na kwananga umaliro wake ni nyifwa.—Ŵaroma 8:6.
12. Kasi tingajipusika wuli?
12 Tingakaŵa yayi kujipusika. Pakuti mtima ngwakupusika, mutepanyake tingajigowokera pa tumaluso tunyake tuheni, panji para tacita ubudi ukuru. (1 Samuel 15:13-15, 20, 21) Mtima withu ungatipusika na kwamba kuwona kakhaliro kaheni nga nkhawemi. Mwaciyelezgero, pali maseŵero ghanyake agho ngawemi na ghakukondweska. Kweni ghanandi mwa maseŵero gha mu caru—gha pa TV na pa kompyuta—ngaheni na ghamuziro. Cingaŵa cipusu kughanaghana kuti ningawonelera maseŵero agha kwambura kaheni kalikose. Ŵanyake ŵangayowoya kuti, “Njuŵi yane yikunisuzgapo ha, sono cakunangika nchivici?” Kweni ŵanthu ŵanthena ‘ŵakujipusika’ na kaghanaghaniro kawo.—Yakobe 1:22.
13, 14. (a) Nchiyelezgero wuli ca mu Malemba ico cikulongora kuti kanandi njuŵi yithu yingatilongozga makora yayi? (b) Kasi tingajivikilira wuli kuti tileke kujipusika?
13 Kasi tingajivikilira wuli kuti tileke kujipusika? Cakwamba, tikwenera kumanya kuti njuŵi yithu nyengo zose njakugomezgeka yayi. Tiyeni tiwone ciyelezgero ca Paulosi. Pambere wandaŵe Mkhristu, Paulosi wakasuzganga uheni comene ŵalondezgi ŵa Khristu. (Milimo 9:1, 2) Pa nyengo yira, njuŵi yake yikwenera kuti yikamusuzganga yayi napacoko. Unenesko ngwakuti yikasambizgika uheni. Paulosi wakati: ‘Nkhacitiranga mu ulemwa, na mwambura cipulikano.’ (1 Timote 1:13) Mwantheura, usange njuŵi yikutisuzga yayi para tikuwonelera maseŵero ghanyake, ici nchimanyikwiro cara cakuti ivyo tikucita ni viwemi. Njuŵi yekha iyo yasambizgika makora Mazgu gha Ciuta ndiyo yingatilongozga mwakwenelera.
14 Kuti tileke kujipusika, pali fundo zinyake ziwemi izo tikwenera kuzikumbuka. Jisandani pamoza na kuromba. (Salmo 26:2; 2 Ŵakorinte 13:5) Usange mwajisanda nkhanira fikepo, muwonenge kuti nchakwenelera kusintha vyakucita vinyake. Teghelezgani ku ŵanyinu. (Yakobe 1:19) Pakuti kanandi tikutemwa kulondezga maghanoghano ghithu, nchiwemi kuti tipulikirenge ivyo ŵabali ŵakukhwima ŵakutiphalira. Usange mukughanaghana kucita cinthu cinyake ico panji cingawoneka ciwemi viŵi yayi ku Ŵakhristu ŵanyinu, ipo jifumbani kuti, ‘Kasi cingaŵa kuti njuŵi yane yindasambizgike makora panji mtima wane ukunipusika?’ Nyengo zose sambirani Baibolo na mabuku ghakulongosora Baibolo. (Salmo 1:2) Usange mucitenge nthena maghanoghano na mtima winu vikoleranenge na malango gha Ciuta.
Cenjerani na Mautesi gha Satana
15, 16. (a) Ni mautesi wuli agho Satana wakukhumba kutinyenga nagho? (b) Kasi tingacita wuli kuti tileke kunyengeka na mautesi agha?
15 Satana wali na mautesi agha na agha mwakuti watipuluske. Wakutinyenga kuti usange tiŵenge na cuma mbwenu tiŵenge ŵakukondwa na ŵacimwemwe, ndipouli, kanandi ghakuŵa masuzgo pera. (Mupharazgi 5:10-12) Satana wakukhumba kuti tigomezge kuti caru ciheni cikhalilirenge muyirayira, nangauli pali ukaboni wakuti tikukhala mu “mazuŵa gha ku umaliro.” (2 Timote 3:1-5) Satana wakwandaniska utesi wakuti palije uheni wa kucita uzaghali, nangauli awo ŵakutemwa mukhaliro uwu kanandi ŵakuvuna vyakuŵaŵa. (Ŵagalatiya 6:7) Kasi tingacita wuli kuti tileke kunyengeka na mautesi agha?
16 Wovwirikani na viyelezgero vya mu Baibolo. Baibolo likuticenjezga na viyelezgero vya ŵanthu awo ŵakanyengeka na mautesi gha Satana. Ŵakatemwa cuma, ŵakaluwa nyengo iyo ŵakaŵamo, ŵakajipeleka ku vyauzeleza—ndipo ŵakavuna vyakuŵaŵa. (Mateyu 19:16-22; 24:36-42; Luka 16:14; 1 Ŵakorinte 10:8-11) Sambiraniko kanthu ku viyelezgero vyasono. Nchacitima kuwona kuti nyengo na nyengo Ŵakhristu ŵanyake ŵakuluwa nyengo iyo tilimo, ŵakughanaghana kuti ŵakusoŵa kanthu kanyake kawemi apo ŵakuteŵetera Ciuta. Ŵangaleka unenesko na kwamba kucita ivyo ŵakuti ni vyakukondweska. Ndipouli, ŵanthu ŵanthena aŵa ŵali pa “utelezi,” pakuti ŵavimyanthenge sonosono cifukwa ca nkharo yawo yiheni. (Salmo 73:18, 19) Nchiwemi kuti tisambirepo kanthu pa maubudi gha ŵanyithu.—Zintharika 22:3.
17. Cifukwa wuli Satana wakwandaniska utesi wakuti Yehova wakutitemwa yayi nesi kutipenda?
17 Paliso utesi unyake uwo Satana wakuwugomezga comene—utesi wakuti Yehova wakutitemwa yayi nesi kutipwelelera. Kwamba kale comene, Satana waŵanika apo pali maghanoghano gha ŵanthu ŵakwananga. Wakumanya makora nkhanira kuti tingagongowa usange wangiza na utesi uwu. (Zintharika 24:10) Lekani wakwandaniska utesi wakuti tikumanyikwa yayi mu maso gha Ciuta. Usange ‘tatitimizgikira pasi’ na kwamba kugomezga kuti Yehova wakutipwelelera yayi, nkhongono zithu zikumara. (2 Ŵakorinte 4:9) Ici ndico Mutesi mulara wakukhumba. Kasi tingacita wuli pera kuti tileke kunyengeka na utesi uwu wa Satana?
18. Kasi Baibolo likulongora wuli kuti Yehova wakutitemwa nadi?
18 Ghanaghanani pa ivyo Baibolo likuyowoya kuti Ciuta wakutitemwa. Baibolo liri na mazgu ghakukwezga nkhongono agho ghakulongora kuti Yehova wakumanya na kutemwa waliyose. Ciuta wakuŵika masozi ghinu “mu supa” panji mu botolo, kulongora kuti wakukumbuka masozi agho ghakuthika apo mukupilipita kuti muŵe ŵakugomezgeka. (Salmo 56:8) Wakumanya para ‘mwaphyoka mu mtima’ nakuti wakuŵa pafupi namwe pa nyengo iyi. (Salmo 34:18) Ciuta wakumanya kalikose mwa imwe, kusazgapo unandi wa ‘masisi gha mutu winu.’ (Mateyu 10:29-31) Kuluska vyose, Ciuta “wakapeleka Kananda wake” kuti wamufwirani. (Yohane 3:16; Ŵagalatiya 2:20) Nyengo zinyake mungagomezga yayi kuti Malemba agha ghakuyowoya na imwe pamwekha. Kweni tikwenera kugomezga mazgu gha Yehova. Wakukhumba kuti tigomezge kuti wakutitemwa tose kweniso waliyose payekha.
19, 20. (a) Cifukwa wuli nchiwemi kuŵanika na kukana utesi wa Satana wakuti Yehova wakumutemwani yayi? (b) Kasi mulaŵiliri munyake wakwendakwenda wakovwira wuli awo ŵaphyoka na maghanoghano?
19 Ŵanikani na kukana utesi. Usange mukumanya kuti munthu munyake ni mutesi, mungacita mwamahara kuti muleke kupusikika. Ndimo viliriso nthena, kumanya kuti Satana wakukhumba kuti mugomezge utesi wakuti Yehova wakumutemwani yayi, kumovwiraninge comene. Mkhristu munyake apo wakati waŵazga Gongwe la Mulinda ilo likayowoya za mauryarya gha Satana, wakati: “Nkhamanyanga yayi kuti Satana wakusangirapo mwaŵi para naphyoka na maghanoghano mwakuti wanigongoweske. Pakuti sono namanya, nakhuka kuti nighacimbizge.”
20 Pulikani umo wakucitira mulaŵiliri munyake wakwendakwenda mu caru ca ku South America. Para wakwendera ŵabali awo ŵaphyoka na maghanoghano, kanandi wakuŵafumba kuti, ‘Kasi mukugomezga kuti kuli ŵaciuta Ŵatatu?’ Zgoro lakumanyikwirathu ndakuti, ‘Napacoko pose,’ pakumanya kuti uwu mbutesi unyake wa Satana. Mbali uyu wakufumbaso kuti, ‘Kasi mukugomezga kuti ŵanthu ŵamuphya na moto?’ Zgoro likuŵaso lakuti, ‘Huzwe!’ Mbali wakwendakwenda wakuŵaphalira kuti pali utesi unyake wa Satana uwo undamanyikwe kuti mbutesi. Mbali uyu wakuŵajulira buku la Yandikirani kwa Yehova, b peji 249, ndime 21, ilo likuvumbura utesi wakuti Yehova wakutemwa munthu waliyose payekha yayi. Mulaŵiliri uyu wakuti kucita nthena nkhuwemi comene pakovwira awo ŵaphyoka na maghanoghano kuti ŵaŵanike na kukana utesi wa Satana.
Jivikilirani Kuti Muleke Kupusikika
21, 22. Cifukwa wuli tili mu cisi yayi kuyana na mauryarya gha Satana, ndipo taŵikapo mtima kucitaci?
21 Mu mazuŵa agha ghaumaliro, nchakuzizika yayi kuti Satana walutilirenge kwiza na mautesi na mauryarya ghanandi. Kweni cakukondweska nchakuti Yehova watileka mu cisi yayi, watilongora mauryarya gha Satana. Baibolo na mabuku ghakulongosora Baibolo gha “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru,” ghakuvumbura ucenjezi wa Dyabulosi. (Mateyu 24:45) Kumanyirathu kukovwira kuti tinozgekerethu.—2 Ŵakorinte 2:11.
22 Tiyeni tijivikilire ku fundo za ŵakugaruka. Tiŵikepo mtima kuti tileke kujipusika. Nakuti tiŵanike na kukana utesi wuliwose wa Satana. Para ticitenge nthena, tivikilirenge ubwezi withu na “Ciuta wa unenesko,” uyo wakutinkha utesi.—Salmo 31:5; Zintharika 3:32.
[Mazgu ghamusi]
a Lizgu la pa Civumbuzi 12:9 lakuti “wakupusika,” buku linyake likuti lizgu ili “likung’anamura kuti nchito yicali kucitika ndipo yazgoka waka kaluso.”
b Lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli utesi wandana mu caru lero?
• Kasi tingajivikilira wuli kuti tileke kupusikika na ŵakugaruka?
• Kasi tingacita wuli kuti tileke kujipusika?
• Kasi tingacita wuli kuti tileke kunyengeka na mautesi gha Satana?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Lekani kujipusika na maseŵero ghanyake
[Vithuzithuzi pa peji 18]
Kuti tileke kujipusika, tijisande kweniso tilombe, titegherezge ku ŵanyithu, ndiposo tisambire Mazgu gha Ciuta