Gomezgani Mzimu wa Ciuta Peneapo Umoyo Ukusintha
Gomezgani Mzimu wa Ciuta Peneapo Umoyo Ukusintha
“Uŵe na mwamphu kujilongora wakulumbika kwa Ciuta.”—2 TIMOTE 2:15.
1. Kasi nkhusintha wuli uko kungapangiska umoyo withu wauzimu kuŵa pa ciyezgo?
CARU cikusintha nyengo zose. Tikuwona kuluta panthazi kwa sayansi pamoza na kuhenipa kwa mikhaliro. Nga umo tikawonera mu nkhani iyo yajumpha, Ŵakhristu ŵakwenera kukana mzimu wa caru uwo ukususkana na Ciuta. Ndipouli, peneapo caru cikusintha, ise nase tikusintha mu nthowa zinandi. Tikukura kufuma ku wanici mupaka ku ulara. Tingasanga usambazi panji tingakavuka, tingalwara, tingasanga ŵabwezi panji ŵakutemweka ŵithu ŵangafwa. Nyengo zinandi palije ico ise tingacita kuti vinthu ivi vileke kucitika, ndipo vinthu ivi vingapangiska umoyo withu wauzimu kuŵa pa ciyezgo.
2. Kasi umoyo wa Davide ukasintha wuli?
2 Mbanthu ŵacoko waka awo umoyo wawo ukusintha nga ni umo ukacitira wa Davide, mwana wa Jese. Davide wakasintha mwaluŵiro comene kufuma pa munthu wambura kumanyikwa nga ni muliska wa mberere na kufika pa munthu wakumanyikwa comene. Nyengo yikati yalutapo wakamba kwendendeka mu caru, kuŵingika nga ni nyama na themba la sanje. Pamanyuma pake, Davide wakaŵa themba na kuthereska vyaru vinandi. Wakazizipizga vinthu vinandi vyakupweteka cifukwa ca zakwananga zikuru izo wakacita. Wakakumana na masuzgo kusazgapo kugaŵikana mukati mu mbumba yake. Wakasambazga, kucekura, na kuwona vyakuŵinya vya ucekulu. Nangauli umoyo wake ukasinthasinthanga, Davide wakathemba na kugomezga Yehova na mzimu Wake mu umoyo wake wose. Wakacita vyose ivyo wakafiska kuti waŵe “wakulumbika kwa Ciuta,” ndipo wakamutumbika. (2 Timote 2:15) Nangauli ivyo vikuticitikira ise vikupambana na Davide, kweni tingatorapo sambiro umo wakacitira na vinthu mu umoyo wake. Ciyelezgero cake cingatovwira kupulikiska umo tingacitira kuti tilutilire kovwirika na mzimu wa Ciuta peneapo umoyo withu ukusintha.
Kujicepeska kwa Davide—Ciyelezgero Ciwemi
3, 4. Kasi Davide wakakwera wuli kufuma pa kuliska mberere kufika pa kumanyikwa mu caru cake cose?
3 Pa usepuka, Davide wakaŵa wakumanyikwa yayi nanga mungaŵa mu mbumba yake. Apo nchimi Samuyeli yikiza ku Betelehemu, dada wa Davide wakacema ŵana 7 mwa ŵana ŵanalume 8 awo wakaŵa nawo. Davide, uyo wakaŵa mucoko pa wose, wakamuleka kuti waliskenge mberere. Ndipouli, Yehova wakasankha Davide kuti ndiyo wazakaŵe themba la Israyeli. Davide ŵakamucema ku uliska uko wakaŵa. Ŵakati ŵamucema, Baibolo likuti: ‘Samuyeli wakatora lusengwe lwa mafuta, wakamuphakazga pakati pa ŵanaŵanyake; ndipo mzimu wa Yehova ukiza na kukhala pa Davide kwamba zuŵa lenelira.’ (1 Samuel 16:12, 13) Davide wakagomezga mzimu uwu umoyo wake wose.
4 Pakati pajumpha nyengo yicoko waka musepuka uyu wakaŵa wakumanyikwa mu caru cake cose. Wakacemeka kuti wakateŵetere themba na kuliyimbira sumu. Wakakoma Goliyati, cinkhara ca nkhondo, ico cikaŵa cakofya comene mwakuti nanga ŵangaŵa ŵasilikari ŵa Israyeli ŵakaciwopanga. Wakati wimikika kuŵa mulara wa ŵasilikari, Davide wakatonda Ŵafilisiti. Ŵanthu ŵakamutemwa ndipo ŵakata na kwimba sumu za kumulumba. Kukwambilira, nduna ya Themba Sauli yikati Davide ‘ngwaluso pa kulizga’ zeze ndiposo kuti ‘ni munthu wa cikanga, wakumanya kurwa nkhondo, ngwa mahara mu kayowoyero, ndiposo munthu muwemi mu kawonekero.’—1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7.
5. Kasi ni vici ivyo vikatenge vipangiskenge Davide kuŵa wakujikuzga, ndipo tikumanya wuli kuti wakaŵa wakujikuzga yayi?
5 Kumanyikwa, kuwoneka makora, kuyowoya mwamahara, kwimba sumu mwaluso, kumanya kurwa nkhondo, na kutemweka na Ciuta—vyose ivi Davide wakaŵa navyo. Vinthu ivi vikatenge vimupangiskenge kuŵa wakujikuzga, kweni palije ico cikamupangiska kuŵa ntheura. Awonani umo Davide wakazgolera Themba Sauli apo likati lapeleka mwana wake mwanakazi kuti Davide wamutore. Mwakujicepeska, Davide wakati: ‘Kasi ine ndine njani, ŵabali ŵane mbanjani, na fuko la ŵadada, kuti ine ndiŵe mukweni wa themba?’ (1 Samuel 18:18) Pakuyowoyapo za vesi ili, munthu munyake wakusanda Baibolo wakalemba kuti: “Davide wakang’anamuranga kuti kwali ni maluso ghake, nesi kumanyikwa kwake, mbumba iyo wakababikira, palije ico cikatenge cimupangiskenge kuŵa wakwenelera kuŵa mukweni wa themba.”
6. Nchifukwa wuli tikwenera kuŵa ŵakujicepeska?
6 Davide wakaŵa wakujicepeska cifukwa wakamanyanga kuti Yehova ngwapacanya comene kuluska ŵanthu mu vyose. Davide wakazizwa kuti Ciuta, nangauli ngwapacanya, wakughanaghanira ŵanthu. (Salmo 144:3) Wakamanyaso kuti mazaza ghose agho wakaŵa nagho nchifukwa cakuti Yehova ngwakujicepeska, uyo wakajikhizga kuti wamuvikilire na kumupwelelera. (Salmo 18:35) Ni sambiro liwemi nadi kwa ise! Maluso ghithu, ivyo tacita, na mulimo uwo tikucita mu mpingo, vikwenera yayi kutipangiska kuŵa ŵakujikuzga. “Uli na cici ico ukawura kucipokera?” wakalemba ntheura mpositole Paulosi. “Ndipo usange ukacipokera; ukujikuzgiraci nga ndi para ukawura kucipokera?” (1 Ŵakorinte 4:7) Kuti tiŵe na mzimu wa Ciuta na kuzomelezgeka pamaso pake, tikwenera kujicepeska nyengo zose.—Yakobe 4:6.
‘Lekani Kuwezgera Nduzga’
7. Kasi ni mwaŵi wuli uwo Davide wakaŵa nawo kuti wakome Themba Sauli?
7 Peneapo Davide wakajikuzga yayi cifukwa ca kumanyikwa, kweni kumanyikwa kwake kukapangiska Themba Sauli, uyo mzimu wa Ciuta ukafumamo mwa iyo kukhumba kumukoma. Nangauli palije uheni wuliwose uwo Davide wakacita, wakacimbira na kubisama mu mapopa kuti waponoske umoyo wake. Nyengo yinyake, peneapo wakapenjanga Davide, Themba Sauli likanjira mu mphanji kwambura kumanya kuti Davide na ŵanalume ŵake ŵakabisama mwenemumo. Ŵanalume ŵa Davide ŵakamuromba kuti wasangirepo mwaŵi uwo ŵakati wafuma kwa Ciuta kuti wakome Sauli. Tingaghanaghanira waka kuti ŵali mu mdima mu mphanji, ŵakuphwepwa kwa Davide kuti: “Wonani zuŵa ilo Yehova wakati, Tindipeleke mulwani wako mu woko lake mwakuti umucitire umo tikuŵirenge kuwemi kwa iwe.”—1 Samuel 24:2-6.
8. Nchifukwa wuli Davide wakajikoranga kuti waleke kuwezgera?
8 Davide wakakana kukoma Sauli. Wakalongora cipulikano na kuzizipizga, wakaleka vyose mu mawoko gha Yehova. Themba likati lafumamo mu mphanji, Davide wakacemerezga wakati: ‘Yehova weruzge pakati pa ine na imwe, Yehova ndiye wandiwezgere nduzga pa imwe kweni ine woko lane limuwukireni yayi.’ (1 Samuel 24:12) Nangauli wakamanya kuti Sauli ndiyo wakabuda, kweni Davide wakawezgera yayi; panji kuyowoya mwamusinjiro kwa Sauli. Kanandi Davide wakajikoranga kuti waleke kuwezgera. M’malo mwake, wakathembanga Yehova kuti ndiyo wanyoloske vinthu.—1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11.
9. Nchifukwa wuli tikwenera kuwezgera yayi para ŵanji ŵakutisuska panji kutisuzga?
9 Nga ni Davide, namwe mungaŵa mu ukhaliro wakusuzga. Ŵanyinu ŵangamususkani panji kumusuzgani ku sukulu, pa nchito, mu mbumba, na ŵanji awo ŵali na cipulikano cakupambana na cinu. Lekani kuwezgera. Lindilirani Yehova, na kuromba mzimu wake kuti umovwirani. Nyengo zinyake ŵanthu ŵambura cipulikano aŵa ŵangatoreka mtima na nkharo yinu yiwemi ndipo ŵangaŵa na cipulikano. (1 Petros 3:1) Mulimose umo vingaŵira, manyani kuti Yehova wakuwona ukhaliro winu ndipo wacitengepo kanthu pa nyengo yake. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: ‘Lekani kuwezgera nduzga, mwa ŵakutemweka, kweni musezgere malo ukali wa Ciuta: cifukwa kuli kulembeka, Nduzga ni zane; ine ndizamukuwezgerapo, ndimo yikunenera Fumu.’—Ŵaroma 12:19.
‘Pulikirani Para Mukucenyeka’
10. Kasi Davide wakacita wuli kuti wanange, ndipo wakayezga wuli kubisa kwananga kwake?
10 Vilimika vikajumphapo. Davide wakaŵa themba lakutemweka na lakumanyikwa comene. Kugomezgeka kwake, pamoza na sumu ziwemi izo wakalemba kulumba Yehova, vingapangiska munthu kughanaghana kuti mwanalume uyu wangacita kwananga kukuru yayi. Ndipouli, wakacita kwananga kukuru. Zuŵa limoza, kufumira pa mutenje wa nyumba yake, themba likawona mwanakazi wakutowa wakugeza. Wakafumba za mwanakazi uyu. Wakati wamanya kuti ni Batisheba ndiposo kuti mufumu wake Uriya wali ku nkhondo, Davide wakatuma ŵanthu kuti ŵakamutore ndipo wakagona naye. Nyengo yikati yalutapo, wakamanya kuti mwanakazi uyu wali na nthumbo. Mphanyi yikaŵa nkhani yakukhozga soni comene usange yimanyikwenge ku ŵanthu! Mwakuyana na Dango la Mozesi, munthu uyo wacita uleŵi cilango cake cikaŵa kukomeka. Kwambura kukayika, themba likaghanaghananga kuti kwananga uku kubisikenge. Ntheura likatuma thenga ku nkhondo kuti Uriya wawelere ku Yerusalemu. Davide wakaŵa na cigomezgo cakuti Uriya wazamugona na muwoli wake Batisheba, kweni ici cikacitika yayi. Sono pakuti cakucita cikamusoŵa, Davide wakawezgera Uriya ku nkhondo na kalata yakuti wakapeleke kwa Yoabu, mulara wa ŵasilikari. Kalata iyi yikalangura kuti Uriya waŵikike pa malo agho wangakomeka ku nkhondo. Yoabu wakapulikira, ndipo Uriya wakakomeka. Batisheba wakati wamara kutengelera mufumu wake, Davide wakamutora kuŵa muwoli wake.—2 Samuel 11:1-27.
11. Kasi ni nkhani wuli iyo Natani wakaphalira Davide, ndipo Davide wakacita wuli?
11 Vinthu vikawoneka nga vikamwendera makora, kweni Davide wakeneranga kumanya kuti cinthu cose cili pakweru pamaso pa Yehova. (Ŵahebere 4:13) Myezi yikajumphapo, ndipo mwana wakababika. Mwakulongozgeka na Ciuta, nchimi Natani yikaluta kwa Davide. Nchimi iyi yikaphalira themba nkhani ya munthu musambazi uyo wakaŵa na mberere zinandi kweni wakatora na kukoma mberere yimoza pera ya munthu mukavu. Nkhani iyi yikapangiska Davide kuwona kuti urunji ukwenera kucitika kweni wakamanya yayi kuti yikayowoyanga iyo. Davide wakayowoya kuti munthu musambazi uyu wakeneranga kufwa. Na ukali, wakati kwa Natani: “Munthu mweneuyo wacita cinthu ici wakwenera kufwa!”—2 Samuel 12:1-6.
12. Kasi Yehova wakapeleka ceruzgo wuli kwa Davide?
12 Nchimi yikati: “Munthu uyo ndimwe!” Davide wakajiyeruzga yekha. Mwambura kukayika, ukali wa Davide ukazgoka soni na citima cikuru. Mwakuzizikika, wakategherezga peneapo Natani wakapelekanga ceruzgo ca Yehova ico palije munthu uyo wangacicimbira. Pakaŵavya mazgu gha kupembuzga panji kusanguluska. Davide wakapepuska mazgu ya Yehova mwakucita ico nchiheni. Asi wakakomeska Uriya na lupanga? Lupanga lufumengepo yayi pa nyumba ya Davide. Asi wakatora muwoli wa Uriya ku ubendi? Cinthu ciheni cakuyana waka cicitikenge pa iye, ku ubendi yayi, kweni pakweru.—2 Samuel 12:7-12.
13. Kasi Davide wakacita wuli wakati wacenyeka na Yehova?
13 Cinthu ciwemi ico Davide wakacita nchakuti wakakana yayi kuti wakananga. Wakamukwiyira yayi Natani. Wakagwenthera ku ŵanyake yayi nesi kujigowokera pa ivyo wakacita. Wakati waphalirika zakwananga zake, Davide wakazomera, wakati: “Ndanangira Yehova.” (2 Samuel 12:13) Pa Salmo 51 pakulongora citima ico wakaŵa naco na kulapa kwake. Wakaŵeyelera Yehova kuti: “Lekani kundijowora kundifumya pamaso pinu, ndipo muleke kuwuskapo pa ine mzimu winu utuŵa.” Wakaŵa na cigomezgo kuti Yehova, mu lusungu lwake, wangataya yayi “mtima wakuphyoka na kupera” cifukwa ca zakwananga. (Salmo 51:11, 17) Davide wakalutilira kugomezga mzimu wa Ciuta. Nangauli Yehova wakamuvikilira yayi Davide ku vinthu viheni ivyo vikamucitikira cifukwa ca zakwananga zake, kweni wakamugowokera.
14. Kasi tikwenera kucita wuli para tikucenyeka na Yehova?
14 Ise tose ndise ŵanthu ŵambura urunji, ndipo tikwananga. (Ŵaroma 3:23) Nyengo zinyake tingacita uheni ukuru, nga ni umo Davide wakacitira. Nga ni umo dada wacitemwa wakucenyera ŵana ŵake, Yehova nayo wakucenya awo ŵakukhumba kumuteŵetera. Nangauli kucenyeka nkhwacandulo, kweni nchipusu yayi kuzomera. Nakuti nyengo zinyake kukuŵa kwa “citima.” (Ŵahebere 12:6, 11) Ndipouli, usange ‘tikupulikira para tikucenyeka,’ tingaŵaso paubwezi na Yehova. (Zintharika 8:33) Kuti tilutilire kutumbikika na mzimu wa Yehova, tikwenera kuzomera kucenyeka na kufwilirapo kuti tiŵe ŵakuzomelezgeka pamaso pa Ciuta.
Lekani Kugomezga Usambazi Uwo Ukumara
15. (a) Kasi ŵanthu ŵakucita nawo wuli usambazi wawo? (b) Kasi Davide wakakhumba kucita nawo wuli usambazi wake?
15 Palije ico cikulongora kuti Davide wakababikira mu mbumba yisambazi. Ndipouli, wakati wayamba kuwusa, Davide wakasanga usambazi unandi. Nga ni umo mukumanyira, ŵanthu ŵanandi ŵakusunga waka ndalama zawo, ŵakufwilirapo kuti ŵasazgireko pa izo ŵali nazo, panji kusakaza kwambura kughanaghanira ŵanji. Ŵanji ŵakugwiliskira nchito ndalama zawo kuti ŵalumbike na ŵanthu. (Mateyu 6:2) Davide wakagwiliskira nchito usambazi wake mwakupambana. Wakakhumbisiska kucindika Yehova. Davide wakaphalira Natani khumbo lake la kuzengera Yehova tempele kuti mukhalenge likasa la phangano, ilo pa nyengo iyo ‘likakhalanga mu cihema ca saru’ ku Yerusalemu. Yehova wakakondwa na ivyo vikaŵa mu mtima wa Davide kweni wakamuphalira kwizira mwa Natani kuti tempele lizamuzengeka na mwana wake Solomoni.—2 Samuel 7:1, 2, 12, 13.
16. Kasi ni vici ivyo Davide wakacita kunozgekera kuzenga tempele?
16 Davide wakawunjika vinthu vyakucitira nchito yikuru iyi ya kuzenga. Davide wakati kwa Solomoni: ‘Ndanozgera nyumba ya Yehova matalente gha golide vikwi makumi khumi, na matalente gha siliva vikwi vikwi, na mkuŵa na cuma vyambura kupimika uzitu wake, cifukwa ni vinandi; mathabwa naghoso na mawe ndanozga; iwe usazgireko waka.’ Kufuma ku usambazi wake, wakapeleka matalente gha golide 3, 000 na matalente gha siliva 7,000. a (1 Midauko 22:14; 29:3, 4) Mtima wakupeleka wa Davide ukaŵa wakujilongora waka ku ŵanthu yayi, kweni ukaŵa cilongolero ca cipulikano na kujipeleka kwa Yehova Ciuta. Pakumanya uko kukafuma usambazi wake, wakaphalira Yehova kuti: “Vyose vikufuma kwa imwe, tikumupani vyakufumira mu woko linu.” (1 Midauko 29:14) Mtima wakupeleka wa Davide ukamukhuŵirizga kuti wacite ivyo wangafiska kuti walutiske panthazi kusopa kutuŵa.
17. Kasi ulongozgi uwo wuli pa 1 Timote 6:17-19 ukukhwaska wuli ŵasambazi na ŵakavu wuwo?
17 Mwakuyana waka, mphanyi nase tagwiliskira nchito usambazi withu kucitira viwemi. M’malo mwa kupenja vinthu vyakuthupi, nchiwemi kufwilirapo kuti tiŵe ŵakuzomelezgeka pamaso pa Ciuta—iyi ndiyo ni nthowa yamahara na yacimwemwe. Paulosi wakalemba kuti: ‘Ulangure awo mbasambazi mu nyengo yino ya lero, kuti ŵaleke kujikuzga, nesi kugomezga usambazi wambura kucintha [uwo ukumara], kweni ŵagomezge Ciuta, mweneuyo wakutipa vyose kwa wanangwa kuti tikondwenge; uŵalangure kuti ŵacite uwemi, kuti ŵaŵenge ŵasambazi mu milimo yiwemi, kuti ŵaŵenge mucanya kale kugaŵana na ŵanyawo, ndipo kuti ŵapelekenge na mwamphu; ŵajinozgere cakuzikapo cakukhoma mu nyengo iyo yikwiza, mwakuti ŵakoleske umoyo uwo mbumoyo weneco.’ (1 Timote 6:17-19) Kwali ndise ŵakavu panji ŵasambazi, tiyeni tigomezge mzimu wa Ciuta na kucita vinthu ivyo vingatipangiska kuti tiŵe ‘ŵasambazi kwa Ciuta.’ (Luka 12:21) Palije cinthu ico nchakuzirwa comene kuluska kuŵa wakuzomelezgeka pamaso pa Dada withu wacitemwa wakucanya.
Jilongorani Wakuzomelezgeka kwa Ciuta
18. Kasi Davide wakapeleka ciyelezgero wuli ku Ŵakhristu?
18 Mu umoyo wake wose, Davide wakafwilirapo kuti waŵe wakuzomelezgeka pamaso pa Yehova. Mu sumu iyo wakimba, wakacemerezga kuti: “Ndicitirani lusungu, A Ciuta, ndicitirani lusungu, pakuti mzimu wane ukudinganya [kubisama] mwa imwe.” (Salmo 57:1) Kugomezga Yehova uko Davide wakaŵa nako kukawa pa waka yayi. Davide wakacekura na ‘mazuŵa ghanandi.’ (1 Midauko 23:1) Nangauli Davide wakacita maubudi ghakuru, kweni wakukumbukika kuŵa yumoza wa ŵakaboni ŵanandi ŵa Ciuta awo ŵakalongora cipulikano capadera.—Ŵahebere 11:32.
19. Kasi tingajilongora wuli ŵakuzomelezgeka kwa Ciuta?
19 Peneapo umoyo winu ukusintha, kumbukirani kuti nga ni umo Yehova wakawovwilira, kukhozga na kucenya Davide, wangacita mwakuyana waka na imwe. Nga ni Davide, umoyo wa mpositole Paulosi nawo ukasinthasinthanga. Ndipouli, nayo wakalutilira kuŵa wakugomezgeka mwa kugomezga mzimu wa Ciuta. Wakalemba kuti: “Ndingamanya kucita vyose mwa mweneuyo wakundikhomeska.” (Ŵafilipi 4:12, 13) Para tigomezgenge Yehova, watovwirenge kuti titonde. Iye wakukhumba kuti titonde. Para tikumupulikira na kusendelera kwa iyo, watipenge nkhongono kuti ticite khumbo lake. Ndipo para tikulutilira kugomezga mzimu wake, mbwenu tifiskenge ‘kujilongora wakuzomelezgeka kwa Ciuta’ sono na muyirayira swii.—2 Timote 2:15.
[Mazgu ghamusi]
a Ndalama izo Davide wakapeleka, para tingaziŵika mu ndalama zasono, zingajumpha Madola 1,200,000,000 gha ku America.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi tingacita wuli kuti tileke kujikuzga?
• Kasi nchifukwa wuli tikwenera kuwezgera yayi?
• Kasi ni mwauli umo tikwenera kuwonera kucenyeka?
• Nchifukwa wuli tikwenera kugomezga Ciuta, usambazi yayi?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 28, 29]
Davide wakagomezga mzimu wa Ciuta na kufwilirapo kuti waŵe wakuzomelezgeka pamaso pake. Kasi namwe mukucita mwakuyana waka?
[Cithuzithuzi pa peji 30]
“Vyose vikufuma kwa imwe, tikumupani vyakufumira mu woko linu”