Khwimani Mtima Nga ni Yeremiya

‘Lindilira Yehova, khwima mtima, mtima wako uŵe wakukhwima; enya, lindilira Yehova.’—SALMO 27:14.

1. Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali na vitumbiko wuli?

 ŴAKABONI ŴA YEHOVA ŵakukhala mu paradiso wauzimu. (Yesaya 11:6-9) Mu caru ici cakuzura na masuzgo, iwo ŵakukhala makora na Ŵakhristu ŵanyawo, awo ŵali pa mtende na Yehova Ciuta. (Salmo 29:11; Yesaya 54:13) Nakuti paradiso wauzimu wakukura. Wose awo “ŵakucita khumbo la Ciuta na mtima [wose],” ŵali na nchito ya kusanuzga paradiso uyu. (Ŵaefeso 6:6) Kasi ŵakucita wuli? Ŵakupulikira ivyo Baibolo likuyowoya, kweniso kusambizga ŵanthu kuti nawo ŵacitenge nthena, kuŵacema kuti nawo ŵazakapokere njombe zinandi za paradiso uyu.—Mateyu 28:19, 20; Yohane 15:8.

2, 3. Ni vinthu wuli ivyo Ŵakhristu ŵakwenera kukhomezga?

² Nangauli tikukhala mu paradiso wauzimu, ici cikung’anamura kuti viyezgo vilekenge kutiwira yayi. Tili ŵanthu ŵakwananga, nakuti tikukomwa na ulwari, ucekuru ndiposo tikufwa. Kweniso, tikujiwonera tekha kuti maucimi gha mu “mazuwa gha ku umaliro” ghakufiskika. (2 Timote 3:1) Nkhondo, ucigeŵenga, ulwari, njara, na masuzgo ghanyake vikuwira ŵanthu wose, na Ŵakaboni ŵa Yehova wuwo.—Marko 13:3-10; Luka 21:10, 11.

³ Padera pa ivi, tikumanya makora nkhanira kuti nangauli tikuvikilirika mu paradiso wauzimu, kweni awo ŵali kuwaro kwa paradiso ŵakutitinkha comene. Yesu wakacenjezga ŵalondezgi ŵake, wakati: “Cifukwa kuti muli ŵa caru cara, kweni ine, nkhamusorani mu caru, lekani caru cikumutinkhani. Kumbukani mazgu agho ndangumunenerani, Muzga kuti ndi mukuru kuluska fumu yake cara. Usange ŵakandizikizga ine, imwe namwe ŵamkumuzikizgani.” (Yohane 15:18-21) Ndimo viliri na lero wuwo. Ŵanthu ŵanandi ŵakumanya yayi nesi kupulikiska kasopero kithu. Kuyana na umo Yesu wakacenjezgera, ŵanyake ŵakutinena, kutihoya, kweniso ŵakutitinkha. (Mateyu 10:22) Kanandi ŵakutifyulira nkhani zautesi pa wayilesi na mu manyuzipepala. (Salmo 109:1-3) Enya, vyakucitika vyakuŵinyiska mutu vikuwira tose, nakuti taŵanyake tingagongowa. Kasi tingakhomezga wuli?

4. Kasi tikugomezga njani kuti watipe nkhongono zakuti tikhomezge?

⁴ Yehova watovwirenge. Mu nkhongono ya Ciuta, wamasalmo wakalemba kuti: “Viphyo vya murunji ni vinandi, kweni Yehova wakumusutula ku vyose.” (Salmo 34:19; 1 Ŵakorinte 10:13) Taŵanandi tingazomelezga kuti para tikugomezga Yehova nkhanira fikepo, iyo wakutipa nkhongono zakuti tikhomezge. Kutemwa Ciuta, kweniso cimwemwe ico caŵikika panthazi pithu vikutovwira kuti tileke kuvuka nesi kopa. (Ŵahebere 12:2) Lekani nanga vingasuzga wuli, kweni tikukhomezga nipera.

Mazgu gha Ciuta Ghakakhozga Yeremiya

5, 6. (a) Kasi tili na viyelezgero wuli vya ŵasopi ŵaunenesko awo ŵakakhomezga viyezgo? (b) Kasi Yeremiya wakati wuli apo wakaphalirika kuti waŵenge mprofeti?

⁵ Kwamba papo kale, ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova mbacimwemwe nangauli masuzgo ghakuŵafyenyera umu na umu. Ŵanyake ŵakakhalanga mu nyengo iyo Yehova wakapungulira ukali pa ŵanthu ŵambura  kugomezgeka. Yeremiya na nthanga zake, kweniso Ŵakhristu ŵakwambilira, mbanthu awo ŵakaŵa ŵakugomezgeka. Nkhani za ŵanthu aŵa zili kulembeka mu Baibolo kuti zitikhozge, nakuti tingasambirako vinandi kwa iwo. (Ŵaroma 15:4) Mwaciyelezgero, tiyeni tiwone nkhani ya Yeremiya.

⁶ Apo wakaŵa musepuka, Yeremiya wakasankhika kuti wacite nchito ya uprofeti mu caru ca Yuda. Iyi yikaŵa nchito yipusu yayi. Ŵanandi ŵakasopanga ŵaciuta ŵatesi. Nangauli Yosiya yikaŵa fumu yakugomezgeka apo Yeremiya wakambanga uteŵeti, kweni mafumu ghose agho ghakalondezgapo ghakaŵa ghaheni pera. Nakuti wose awo ŵakeneranga kusambizga ŵanthu—ŵaprofeti na ŵaprisiti—unenesko mukaŵavya mwa iwo. (Yeremiya 1:1, 2; 6:13; 23:11) Kasi Yeremiya wakati wuli apo Yehova wakamuphalira kuti waŵe mprofeti? Wakatenthema uheni! (Yeremiya 1:8, 17) Yeremiya wakakumbuka umo wakazgolera: “Nkhati, Awe, Fumu Yehova! Wonani, ningamanya kuyowoya cara, cifukwa ndili mwana.”—Yeremiya 1:6.

7. Kasi ŵanthu ŵakaŵa wuli mu cigaŵa ico Yeremiya wakapharazgangamo, ndipo iyo wakati wuli?

⁷ Mu cigaŵa ico Yeremiya wakapharazgangamo, ŵanandi ŵakakananga uthenga wake nakuti kanandi ŵakaŵa ŵankhaza comene. Pa nyengo yinyake, muprisiti Pashuri, wakamutimba na lupi na kumuŵika mu khuni la magoli. Yeremiya wakuyowoya umo vinthu vikaŵira: “Ndimuzunurenge iye cara, nesi kuyowoyaso mu zina lake.” Panji namwe nyengo zinyake muli kucitapo nthena—kughanaghana kuti muleke waka. Wonani ico cikamovwira Yeremiya kuti wakhwime mtima. Wakati: ‘Mu mtima wane, [Mazgu gha Ciuta ghakaŵa] ngati moto wakunyeka wakujalirika mu viwangwa vyane, nkhavuka na kuukora mukati, ndipo nkhatondeka.’ (Yeremiya 20:9) Kasi Mazgu gha Ciuta ndimo ghakucitira nthena mwa imwe?

Ŵanyake ŵa Yeremiya

8, 9. (a) Ni ubudi wuli uwo mprofeti Uriya wakacita, ndipo nchivici cikacitika? (b) Cifukwa wuli Baruki wakagongowa, ndipo wakawovwirika wuli?

⁸ Yeremiya wakaŵa yekha yayi mu nchito ya uprofeti. Wakaŵa na ŵanyake, ndipo ici cikwenera kuti cikamukhozga. Kweni nyengo zinyake, ŵanyake aŵa ŵakacitanga mwambura mahara. Yumoza wawo wakaŵa mprofeti Uriya uyo wakacenjezganga ŵanthu mu Yerusalemu na Yuda “kwakulingana na mazgu ghose gha Yeremiya.” Ndipouli, apo Fumu Yehoyakimu yikati yalangura kuti Uriya wakomeke, mprofeti uyu wakacimbilira ku Eguputo. Kucimbira kukamuthaska yayi. Ŵanyamata ŵa Fumu ŵakamulondezga, ŵakamusanga na kumutora kwiza nayo ku Yerusalemu, ndipo wakakomeka. Yeremiya wakwenera kuti mutu ukayima.—Yeremiya 26:20-23.

⁹ Munyakeso uyo wakaŵa na Yeremiya ni Baruki, mulembi wake. Baruki wakaŵa movwiri muwemi wa Yeremiya, kweni pa nyengo yinyake, wakamba kulazgako msana ku  vinthu vyauzimu. Wakamba kudandaula kuti: ‘Mbaya ‘we ine sono! Cifukwa Yehova wasazgako kuŵinya mtima ku citima cane; nkhulopwa nkhongono mu kutampha kwane, ndipo kuti nkhupumula cara.’ Wati wagongowa, Baruki wakamba kudelera vinthu vyauzimu. Nangauli vikaŵa nthena, kweni Yehova wakamovwira makoramakora Baruki, ndipo wakasintha. Wakaphalirika kuti waponenge para Yerusalemu wakupankhuka. (Yeremiya 45:1-5) Nkhongono za Yeremiya zikwenera kuti zikakwera apo Baruki wakambaso kuwona mwakwenelera vinthu vyauzimu.

Yehova Wakawovwira Mprofeti Wake

10. Kasi Yehova wakalayizga Yeremiya kuti wacitenge nayo wuli?

¹⁰ Cakuzirwa nchakuti Yehova wakamutaya yayi Yeremiya. Wakamanya umo vinthu vikaŵira kwa mprofeti wake ndipo wakamovwira. Mwaciyelezgero, Yeremiya wakati yambe waka uteŵeti, wakakayikanga usange wakwaniskenge, kweni Yehova wakamuphalira kuti: “Ungopanga visko vyawo, cifukwa ine ndili nawe kukuthaska, wakuti Yehova.” Wati wamuphalira mprofeti uyu umo nchito yake yiŵirenge, Yehova wakati: “Ŵatiŵakomane nawe; kweni kuti ŵakuthereske cara, cifukwa ine ndili nawe kukuthaska, wakuti Yehova.” (Yeremiya 1:8, 19) Mazgu ghakukhwimiska nkhanira! Ndipo nadi, Yehova ndimo wakacitira.

11. Kasi tikumanya wuli kuti Yehova wakafiska layizgo lakuti wamovwirenge Yeremiya?

¹¹ Wati waŵikika mu khuni la magoli, nakuti ŵanthu ŵamuhoya, na cikanga cose, Yeremiya wakati: “Yehova wali nane nga ngwankhongono wakofya; ipo ŵazikizgi ŵane ŵati ŵakhuŵale, kuti ŵanditonde cara. Ŵati  ŵakhozgeke nkhanira soni.” (Yeremiya 20:11) Vilimika vikati vyalutapo, apo ŵakakhumbanga kukoma Yeremiya, Yehova wakaŵa nayo nipera. Ndipo nga umo wakaponera Baruki, Yeremiya nayo wakapona pharaniko la Yerusalemu ndipo wakaŵa mwanangwa, kweni awo ŵakamunyozanga na awo ŵakakananga uthenga wake, ŵakwenera kuti ŵakaparanyika panji kuyolekera ku Babulone.

12. Kasi tikwenera kukumbuka vici nangauli tingathika lusoko?

¹² Lero, nga umo vikaŵira kwa Yeremiya, Ŵakaboni ŵanandi ŵa Yehova nawo ŵakusuzgika. Nga umo tayowoyera pakwamba, masuzgo ghanyake ghakucitika cifukwa ca zakwananga zithu, ghanyake cifukwa cakuti caru cafika paheni sono, ghanyakeso ghakucitika na ŵanthu awo ŵakutinkha nchito yithu. Tingagongowa cifukwa ca masuzgo agha. Nga umo wakacitira Yeremiya, nase tingamba kughanaghana kuti tileke waka uteŵeti withu. Nchakumanyikwirathu kuti tingathika lusoko nyengo na nyengo. Kuthika lusoko nchiyezgo cakuti tiwoneke usange tikumutemwa nadi Yehova. Ipo tiyeni tileke kuthika lusoko pakuteŵetera Yehova nga umo wakacitira Uriya. Kweni tiyeni tilondezge Yeremiya na kugomezga Yehova kuti waŵenge nase.

Umo Tingatondera Kugongowa

13. Kasi tingalondezga wuli ciyelezgero ca Yeremiya na Davide?

¹³ Yeremiya wakayowoyanga na Yehova Ciuta nyengo na nyengo, kumuphalira maghanoghano ghake ghose na kumuromba kuti wamupe nkhongono. Ici nchiyelezgero ciwemi cakuti tilondezge. Davide, uyo wakagomezga Ciuta kuti wamupe nkhongono, wakalemba kuti: “Teghelezgani Yehova, pulikani mazgu ghane; makutu ghinu ghapulike kutampha kwane. Pulikani mazgu gha nkhuto yane; ‘mwe Themba lane na Ciuta wane, pakuti ndimwe nkhumuŵeyani.” (Salmo 5:1, 2) Mbiri ya Davide yikulongora kuti kanandi Yehova wakamuzgoranga para waromba wovwiri. (Salmo 18:1, 2; 21:1-5) Usange nase tawona kuti viyezgo vyatifyenya comene panji masuzgo ghakura, nchamahara kuzgokera kwa Yehova, kumuromba na kumukhutulira vya mu mtima withu. (Ŵafilipi 4:6, 7; 1 Ŵatesalonika 5:16-18) Yehova wakukana yayi kutipulikizga. Kweni wakutiphalira kuti ‘wakutipwelelera.’ (1 Petros 5:6, 7) Ndipouli, asi cingaŵa cambura mahara kuromba Yehova kweni tikuleka kupulikira ivyo wakuyowoya?

14. Kasi mazgu gha Yehova ghakapangiska Yeremiya kujipulika wuli?

¹⁴ Kasi Yehova wakuyowoya wuli na ise? Tiyeni tiwoneso umo wakacitira na Yeremiya. Pakuti Yeremiya wakaŵa mprofeti, Yehova wakayowoyanga nayo yekha. Yeremiya wakuyowoya umo mazgu gha Ciuta ghakacitira mu mtima wake: “Mazgu ghinu ghakasangika, ndipo nkhagharya, ndipo mazgu ghinu ghakaŵa kwa ine cimwemwe na kusekelera mu mtima wane; pakuti nkhucemeka na zina linu A Yehova, Ciuta wa mipingo.” (Yeremiya 15:16) Enya, Yeremiya wakakondwa cifukwa wakacemeka na zina la Ciuta, ndipo mazgu Ghake ghakaŵa ghakuzirwa comene kwa mprofeti uyu. Mwantheura, nga umo wakaŵira mpositole Paulosi, Yeremiya wakasekelera kupharazga uthenga uwo wakapika.—Ŵaroma 1:15, 16.

15. Kasi tingaŵika wuli mazgu gha Yehova mu mtima withu, ndipo cifukwa wuli tingakhala cete yayi?

¹⁵ Lero, Yehova wakuyowoya nase nga umo wakayowoyeranga na Yeremiya yayi. Kweni tili na mazgu Ghake mu Baibolo. Usange tikuŵikapo mtima kusambira Baibolo na kughanaghanirapo comene ivyo tikusambira, mbwenu mazgu gha Ciuta ‘ghaŵenge cimwemwe’ mu mtima withu. Ndipo tiŵenge ŵakukondwa kuti tikumanyikwa na zina la Yehova para tikupharazgira ŵanthu. Tingaluwanga yayi kuti palije ŵanthu ŵanyake awo ŵakupharazga zina la Yehova lero. Ŵakaboni ŵake pera ndiwo ŵakupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta na kusambizga ŵakuzika kuti ŵazgoke ŵasambiri ŵa Yesu Khristu.  (Mateyu 28:19, 20) Uwu ni mwaŵi ukuru comene! Pakuwona ivyo Yehova watipa cifukwa ca citemwa cake, kasi tikhale waka cete?

Ticenjere na Awo Tikwenda Nawo

16, 17. Kasi Yeremiya wakayiwona wuli nkhani ya kwenda na ŵaheni, ndipo tingamulondezga mbu?

¹⁶ Yeremiya wakayowoya cinyakeso ico cikamovwira kuŵa na cikanga. Wakati: “Nkhakhala mu ungano wa ŵahoyeleri cara, nanga nkhusekelera; nkhakhala ndekha, cifukwa woko linu likaŵa pa ine, cifukwa mwandizuzga na kubidwa [ukali winu].” (Yeremiya 15:17) Yeremiya wakatemwa kukhala yekha mwakuti waleke kunangika na ŵanthu ŵaheni. Nase lero ndimo tikuwonera nkhani iyi. Tikuluwa yayi mazgu agho Paulosi wakuticenjezga kuti “kwendezgana na ŵaheni kukwananga makhaliro ghawemi,” nanga ni nkharo yiwemi iyo taŵa nayo vilimika vinandi.—1 Ŵakorinte 15:33.

¹⁷ Kwenda na ŵaheni kungapangiska mzimu wa caru kunanga kaghanaghaniro kithu. (1 Ŵakorinte 2:12; Ŵaefeso 2:2; Yakobe 4:4) Ipo nchiwemi kusambizga mahara ghithu kuti timanye ŵanthu ŵaheni na kulekerathu kwenda nawo. (Ŵahebere 5:14) Usange Paulosi waŵengepo sono, kasi mukughanaghana kuti watenge wayowoyenge wuli kwa Mkhristu uyo wakuwonelera mafilimu ghaukazuzi na gha mbembe? Kasi watenge wapelekenge ulongozgi wuli kwa mbali uyo wakucezga na ŵanthu pa kompyuta ŵambura na kuŵamanya wuwo yayi? Kasi watenge waghanaghanenge wuli za Mkhristu uyo wakumalira nyengo yinandi pa maseŵera gha pa vidiyo panji kuwonelera TV, kweni sambiro lake wali kuluwako kale?—2 Ŵakorinte 6:14b; Ŵaefeso 5:3-5, 15, 16.

Khalilirani mu Paradiso Wauzimu

18. Ni vici vingatovwira kuti tiŵe na nkhongono zauzimu?

¹⁸ Tikumutemwa paradiso wauzimu. Palije cilicose ico cikuyana na paradiso uyu mu caru. Nanga mbanthu ŵa kucaru ŵakudokera citemwa, na lusungu, ivyo Ŵakhristu ŵakucitirana. (Ŵaefeso 4:31, 32) Nanga viŵe nthena, kweni sono, kuluska kumanyuma kose, tikwenera kukhwima mtima. Kwenda na ŵanthu ŵawemi, kuromba, na kusambira vitovwirenge kuti tiŵe na nkhongono zauzimu. Vitikhozgenge kuti tigomezge Yehova mukati mu viyezgo.—2 Ŵakorinte 4:7, 8.

19, 20. (a) Nchivici cingatovwira kuti tikhomezge? (b) Kasi nkhani yapanthazi apa yikuyowoya za ŵanjani, ndiposo yovwirenge ŵanjani?

¹⁹ Tileke kuzomelezga awo ŵakukana uthenga wa Baibolo kutiwofya nesi kugowozga cipulikano cithu. Nga umo ŵakacitira ŵalwani ŵa Yeremiya, awo ŵakulimbana nase ndikuti ŵakulimbana na Ciuta. Ŵatondenge yayi napacoko. Yehova, uyo ngwankhongono comene kuluska awo ŵakutitinkha, wakutiphalira kuti: ‘Lindilira Yehova, khwima mtima, mtima wako uŵe wakukhwima; enya, lindilira Yehova.’ (Salmo 27:14) Uku mtima withu ukunweka kulindilira Yehova, mphanyi taŵikapo mtima kuti tileke kuvuka pakucita ico nchiwemi. Nga umo wakacitira Yeremiya na Baruki, mphanyi nase takhomezga kuti tizakavune vitumbiko para taleka kuvuka.—Ŵagalatiya 6:9.

²⁰ Ŵakhristu ŵanandi ŵakulimbalimba nyengo na nyengo kuti ŵaleke kuthika lusoko. Ŵawukirano ŵali na viyezgo vyawo na vyawo. Kweniso ŵali na mwaŵi ukuru comene. Nkhani yapanthazi apa yikuyowoya za ŵawukirano ŵithu. Kweniso yovwirenge ŵapapi na wose awo ŵali kujipatulira, ŵeneawo mu mazgu, na ciyelezgero, ŵali na mwaŵi wa kovwira ŵawukirano mu mpingo.

Kasi Mungazgora Mbu?

• Cifukwa wuli tingagongowa, ndipo tingagomezga njani kuti watovwire?

• Kasi Yeremiya wakacita wuli apo wakamba kugongowa nangauli wakaŵa na mulimo unonono?

• Nchivici cingapangiska mtima withu kuŵa ‘wakukondwa na wacimwemwe’ nanga mungaŵa mu visuzgo?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 19]

Yeremiya wakajiwona kuti wakaŵa mwana ndipo wangaŵa mprofeti yayi

[Cithuzithuzi pa peji 20]

Nanga ni apo wakanyozekanga, Yeremiya wakamanya kuti Yehova wakaŵa nayo “nga ngwankhongono wakofya”