Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Para Khumbo la Ciuta Lacitika pa Caru Capasi

Para Khumbo la Ciuta Lacitika pa Caru Capasi

Para Khumbo la Ciuta Lacitika pa Caru Capasi

APO Yesu wakasambizganga ŵasambiri ŵake kuromba kuti “Khumbo linu licitike pano pasi, nga nkhucanya,” wakamanya ico wakayowoyanga, cifukwa pakwamba wakakhalanga na Ŵawiske kucanya. (Mateyu 6:10; Yohane 1:18; 3:13; 8:42) Pambere Yesu wandaŵe munthu, wakawona kuti vyose ivyo vikacitika kucanya na pasi vikaŵa vyakuyana na khumbo la Ciuta. Iyi yikaŵa nyengo yiwemi comene, apo vinthu vikapangikanga ndipo vikaŵa vyakukhorweska.—Zintharika 8:27-31.

Cakwamba Ciuta wakalenga ‘ŵangelo ŵake, awo mbankhongono pakufiska mazgu ghake na kucita ivyo wayowoya.’ Iwo ‘mbateŵeti ŵake, ŵakucita khumbo lake!’ (Salmo 103:20, 21) Kasi mungelo waliyose wakaŵa wakufwatuka? Inya, nakuti apo caru cikalengekanga, “ŵana wose ŵa Ciuta [aŵa] ŵakacemelezga na cimwemwe.” (Job 38:7) Waliyose wakalongora kuti wakakondwa na khumbo la Ciuta, ndipo ŵakakolerana nalo.

Ciuta wakati walenga caru capasi, wakacinozga kuti ŵanthu ŵakhalengemo, ndipo paumaliro wakalenga mwanalume wakwamba na mwanakazi wake. (Genesis, cipaturo 1) Kasi ici naco cikaŵa cakwenelera viwongo? Nkhani iyi, yakulembeka na nkhongono ya mzimu yikuti: “Ciuta wakawona vyose ivyo wakavilenga, ndipo wonani, vikaŵa viwemi comene,” inya, vyambura kafukwa, vyakukwana.—Genesis 1:31.

Kasi Ciuta wakakhumbanga vici pakukhwaskana na ŵapapi ŵakwamba ndiposo ŵana ŵawo? Mwakuyana na Genesis 1:28, ici naco cikaŵa ciwemi: “Ciuta wakaŵatumbika, wakati kwa iwo, ‘Babanani, mwandane, muzuzge caru, mucithereske; muŵe na mazaza pa somba za mu nyanja, na pa viyuni vya mu dera, na pa vyamoyo vyose ivyo vikwenda pa caru.’” Kuti khumbo liwemi ili lifiskike, ŵapapi ŵithu ŵakwamba ŵakenera kuŵa ŵamoyo kwamuyirayira pamoza na mphapu yawo. Palije ukaboni wakuti ŵakenera kusuzgika, kuwona nkhaza, kukweŵeka mtima panji kufwa.

Nyengo iyi khumbo la Ciuta likacitikanga kucanya na pano pasi. Awo ŵakacitanga khumbo lake ŵakenera kulicita mwakukondwa. Kasi nchivici cikanangika?

Pakawuka suzgo ilo likatimbanizga khumbo la Ciuta. Suzgo ili likhalilirenge yayi. Ndipouli, lacitiska kukweŵeka na citima kwa nyengo yitali, mwakuti nchinonono kupulikiska khumbo la Ciuta lakukhwaskana na ŵanthu. Tose tikukomwa na suzgo ilo. Kasi likaŵa suzgo wuli?

Khumbo la Ciuta pa Nyengo ya Cigaruka

Yumoza wa “ŵana [ŵauzimu] ŵa Ciuta” wakawona kuti wangatimbanizga khumbo la Ciuta lakukhwaskana na ŵanthu mwakuti wasangepo njombe. Nyengo zose apo wakaghanaghananga ivi, wakawonanga kuti wangavicita nadi, ndipo wakadokera comene kucita nthena. (Yakobe 1:14, 15) Panji wakaghanaghana kuti para wangapusika ŵanthu ŵakwamba ŵara kuti ŵapulikire iyo m’malo mwa Ciuta, ndikuti Ciuta wacicizgikenge kumulekelera kuti wawusenge. Wakaghanaghana kuti Ciuta wangaŵakoma yayi, cifukwa para wangacita nthena ndikuti khumbo Lake litondekenge. Kweni Yehova Ciuta wasinthenge waka nthowa yakufiskira khumbo lake, na kuzomelezga kuti mwana wauzimu uyu walutilire kuwusa ŵanthu awo Wali kulenga. Munthu wakugaruka uyu pamanyuma pake wakacemeka Satana, zina ilo likumuyana comene, cifukwa likung’anamura “Wakususka.”—Job 1:6.

Mwakuyana na khumbo lake, Satana wakiza kwa mwanakazi. Wakamucicizga kuti wasuleko khumbo la Ciuta, na kujimanyira yekha vyakucita, wakati: ‘Mufwenge cara. . . . muŵenge nga ndi Ciuta, kumanya uwemi na uheni.’ (Genesis 3:1-5) Mwanakazi wakawona ngati uwu ukaŵa wanangwa, ndipo wakazomera, cifukwa wakawona ngati ndiwo ungaŵa umoyo uwemi. Pamanyuma pake wakanyengelera mfumu wake kuti wacite umo iyo wakacitira.—Genesis 3:6.

Likaŵa khumbo la Ciuta yayi kuti ŵanthu aŵa ŵacite nthena. Likaŵa khumbo lawo. Ndipo ŵakenera kuvimyantha. Ciuta wakaŵaphalira kale kuti para ŵacita nthena ŵafwenge. (Genesis 3:3) Ŵakalengeka kuti ŵajilongozgenge ŵekha kwambura Ciuta yayi. (Yeremiya 10:23) Kweniso, cifukwa ca ivyo ŵakacita, sono ŵakaŵa ŵakwananga, ndipo kwananga na nyifwa vikenera kwambukira ŵana ŵawo wose. (Ŵaroma 5:12) Satana wanganozgaso yayi vinthu ivi.

Kasi Ciuta wakasintha khumbo lake lakukhwaskana na ŵanthu ndiposo caru capasi cifukwa ca ivi? Yayi. (Yesaya 55:9-11) Kweni pakawuka mafumbo agho ghakenera kuzgoreka: Kasi mbunenesko kuti ŵanthu ‘ŵangaŵa nga ni Ciuta, kumanya uwemi na uheni’ umo wakayowoyera Satana? Panji kuti, usange tingapika nyengo yakukwana, kasi waliyose wangamanya yekha ico nchiwemi na ciheni, cakovwira na cakupweteka pa vinthu vyose mu umoyo wake? Kasi nchakwenelera kupulikira Ciuta pakuti muwuso wake ndiwo nguwemi? Kasi nchakwenelera kupulikira khumbo lake? Imwe mungazgora wuli mafumbo agha?

Pakaŵa nthowa yimoza pera yakumazgira nkhani izi pamaso pa vilengiwa vyose vyamahara: Kuŵaleka awo ŵakakhumbanga wanangwa kuti ŵacite umo ŵakakhumbira nakuti ŵajiwonere ŵekha para ŵangasanga kawemi. Kuŵakoma ŵanthu aŵa yikatenge yiŵenge nthowa yakumazgira nkhani izi yayi. Kuti nkhani izi zimare, ŵanthu wakenera kucita mwakuyana na wanangwa uwo ŵakakhumbanga, pakuti njombe ya wanangwa wawo yikenera kuwoneka. Ciuta wakalongora kuti ndimo wacitirenge na nkhani iyi apo wakaphalira mwanakazi kuti waŵenge na ŵana. Ntheura mbumba ya ŵanthu yikenera kwamba. Tikwenera kuwonga Ciuta pakucita ntheura, lekani tili ŵamoyo lero!—Genesis 3:16, 20.

Kweni ici cikang’anamura kuti Ciuta walekelerenge ŵanthu na mwana wake wakugaruka kuti ŵacitenge vyose umo ŵakukhumbira yayi. Ciuta wakathura pasi mazaza ghake yayi, nesi kuleka khumbo lake. (Salmo 83:18) Wakalongora makora fundo iyi apo wakayowoyerathu kuti uyo wakayambiska cigaruka wazamubwanyika na kuwuskapo ivyo cigaruka cacitiska. (Genesis 3:15) Ntheura kufuma pakwamba, ŵanthu ŵakalayizgika kuti ŵazamuwombokwa.

Ŵapapi ŵithu ŵali kujipatura ku muwuso wa Ciuta pamoza na ŵana ŵawo. Kuti Ciuta wakanizge njombe zose ziheni za vyakucita vyawo, ipo wakwenera kuŵacicizga kucita khumbo lake nyengo zose. Kweni vingayana waka na kuŵanora wanangwa uwo ŵakukhumba.

Munthu waliyose payekha wangasankha muwuso wa Ciuta. Wangasambira khumbo la Ciuta kulazga ku ŵanthu na kukolerana nalo umo wangakwaniskira. (Salmo 143:10) Ndipouli, nawo ŵakusuzgika, cifukwa nkhani yakuti ŵanthu ŵangajiwusa ŵekha yicali yindamare.

Kufuma pakwamba, tikuwona uheni wa kujipenjera wanangwa. Mwana wakwamba uyo wakababika mu mbumba ya ŵanthu, Kayini, wakakoma munung’una wake Abelu cifukwa “milimo yake yikaŵa yiheni, ndipo ya munung’una wake yikaŵa yirunji.” (1 Yohane 3:12) Ili likaŵa khumbo la Ciuta yayi, cifukwa Ciuta wakamusoka kale Kayini, ndipo paumaliro wakamulanga. (Genesis 4:3-12) Kayini wakasankha wanangwa uwo Satana wakapeleka, ntheura “wakaŵa wa muheni.” Ŵanyake nawo ndimo ŵakacitira.

Pakati pajumpha vilimika 1,500 kufuma apo ŵanthu ŵakalengekera, ‘caru cikanangika pamaso pa Ciuta, caru cikazura na nkhaza.’ (Genesis 6:11) Cikaŵa cakwenelera kucitapo kanthu kuti caru cileke kulutilira kunangika. Ciuta wakatuma cigumula pa caru cose na kuvikilira mbumba yimoza yakugomezgeka—Nowa, muwoli wake, ŵana ŵake na ŵawoli ŵawo. (Genesis 7:1) Tose tili ŵazukuru ŵawo.

Kufuma mu nyengo ya Nowa, Ciuta wakulongozga awo ŵakukhumba nadi kumanya khumbo lake. Wakakhuŵirizga ŵanalume ŵakugomezgeka kuti ŵalembere mazgu ghake waliyose uyo wakukhumba kulongozgeka na iyo. Mazgu agha ghali kulembeka mu Baibolo. (2 Timote 3:16) Wakazomelezga ŵanthu ŵakugomezgeka kuti ŵaŵe pa wenenawene na iyo, kweniso kuti ŵaŵe ŵabwezi ŵake. (Yakobe 2:23) Ndiposo wakaŵapa nkhongono mwakuti ŵazizipizge viyezgo vyakuŵinya ivyo vyawira ŵanthu mu vilimika vyose ivyo ŵakujilongozga ŵekha. (Salmo 46:1; Ŵafilipi 4:13) Tikuwonga comene cifukwa ca wovwiri uwu!

“Khumbo Linu Licitike”—Mwakukwana

Ivyo Ciuta wacita kale ni vyose yayi ivyo wakukhumba kucitira ŵanthu. Mpositole Wacikhristu Petrosi wakalemba kuti: “Kwakulingana na cilayizgano cake, tikulindilira macanya ghaphya na caru ciphya mwenemumo mukukhala urunji.” (2 Petros 3:13) Mazgu agha ghakung’anamura boma liphya ilo lizamuwusa ŵanthu, kweniso ŵanthu ŵaphya awo ŵazamuwusika na boma ilo.

Mprofeti Daniyele wakalemba mazgu ghakupulikikwa makora kuti: ‘Mu mazuŵa gha mathemba agha Ciuta wa kucanya wati wimike uthemba, uwo kuti wamkuparanyika cara muyirayira. . . . Wamkuteketa mauthemba ghose agha na kughamara kweni uwu wimilirenge muyirayira.’ (Daniel 2:44) Ucimi uwu ukuyowoyerathu kuti maboma gha mazuŵa ghano agho ghatondeka, ghamalenge ndipo Ufumu, panji kuti boma la Ciuta ndilo liwusenge. Iyi ni nkhani yiwemi comene! Mphindano na uryezi ivyo vyazuzga caru na nkhaza lero, ndipo vikukhumba kunangaso caru, vizamuŵako yayi.

Kasi ivi vicitikenge pawuli? Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakafumba kuti: “Vyeneivi vizamkuŵako pawuli, ndipo nchici cimanyikwiro ca kwiza kwinu, na ca umaliro wa mgonezi?” Cinyake ico Yesu wakayowoya cikaŵa cakuti: ‘Makani ghawemi gheneagha gha Ufumu ghamupharazgika mu vyaru vyose ghaŵe cipanikizgo ku mitundu yose; penepapo ndipo umaliro wizenge.’—Mateyu 24:3, 14.

Ŵanthu wose ŵakumanya kuti nchito ya kupharazga yikucitika sono pa caru cose capasi. Panji imwe mwawona kuti yikucitika uko mukukhala. Pulikani ivyo munthu wakusambira Charles S. Braden wakalemba mu buku lake lakuti These Also Believe, wakati: “Ŵakaboni ŵa Yehova ŵazuzga caru capasi na upharazgi wawo. . . . Pa caru cose capasi, palije cisopo ca mwamphu na citatata pakupharazga makani ghawemi gha Ufumu nga Mbakaboni ŵa Yehova.” Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakulimbikira kupharazga makani ghawemi agha mu vyaru vyakujumpha 230 mu viyowoyero pafupifupi 400. Nkhakwamba kuti nchito yakulayizgika iyi yicitike pa caru cose capasi. Uwu ngumoza wa maukaboni ghanandi ghakuti sono Ufumu uwu wuli pafupi kuwuskapo maboma gha ŵanthu.

Ufumu uwo Yesu wakati upharazgikenge ni uwo wakatiphalira kuti tirombenge mu lurombo ulo wakasambizga: “Ufumu winu wize. Khumbo linu licitike pano pasi, nga nkhucanya.” (Mateyu 6:10) Inya, Ufumu uwu ndiwo Ciuta wazamufiskira khumbo lake pa ŵanthu na caru capasi.

Kasi ici cikung’anamuraci? Lekani lemba la Civumbuzi 21:3, 4 lizgore: ‘Nkhapulika lizgu likuru lakufuma ku cizumbe lakuti, Ehena, hema la Ciuta liri na ŵanthu, ndipo wakhalenge nawo, ndipo iwo ŵaŵenge ŵanthu ŵake. Ndipo Ciuta waŵenge pamoza nawo, na kuŵa Ciuta wawo: ndipo wafyurenge sozi lose ku maso ghawo; ndipo nyifwa kuti yiŵengekoso cara; panji nesi citengero kuti ciŵengekoso cara, nesi kulira, panji nesi kuŵinya: cifukwa vyakudanga vili kuluta.’ Nyengo iyo, khumbo lose la Ciuta lizamucitika nadi pa caru na kucanya. a Kasi mungatemwa kuzakaŵamo?

[Mazgu ghamusi]

a Para mukukhumba kumanya vinandi pa nkhani ya Ufumu wa Ciuta, conde kumanani na Ŵakaboni ŵa Yehova uko mukukhala, panji lembani kalata ku yimoza mwa maadiresi agho ghali pa peji 2 la magazini iyi.

[Cithuzithuzi pa peji 4]

Pali masuzgo cifukwa ca kugalukira khumbo la Ciuta