Cenjerani na ‘Mazgu gha Ŵalendo’
Cenjerani na ‘Mazgu gha Ŵalendo’
‘Ndipo muyeni [mulendo] kuti zimulondezgenge cara, kweni zimucimbirenge: pakuti zilije kumanya mazgu gha ŵayeni.’—YOHANE 10:5.
1, 2. (a) Kasi Mariya wakucita wuli apo Yesu wakucema zina lake, ndipo cakucitika ici cikukhozgera fundo wuli iyo Yesu wakayowoya pambere ivi vindacitike? (b) Kasi nchivici cikutovwira kuŵa pafupi na Yesu?
YESU wati wawuka ku ŵakufwa, wakuwona mwanakazi wimilira pafupi na dindi lamwazi. Mwanakazi uyu ngwacilendo cara kwa iyo. Ni Mariya wa ku Magadala. Pafupifupi vilimika viŵiri ivyo vyajumpha, iyo ndiyo wakamucizga mwanakazi uyu ku mizimu yiheni. Kufuma apo, Mariya wakendanga na Yesu pamoza na ŵapositole, kuŵateŵetera zuŵa na zuŵa. (Luka 8:1-3) Kweni pa zuŵa ili, Mariya wakulira, citima camukora cifukwa apo Yesu wakafwanga nayo wakaŵapo ndipo sono thupi lake lazgeŵa! Ntheura, Yesu wakumufumba: “Wa mwanakazi, ukuliraci? Kasi ukupenja njani?” Pakughanaghana kuti panji ni mweneco wa munda, Mariya wakuti: “Dada ‘we, usange ndiwe wamufumyapo, ndiphalira uko wamuŵika, ndipo ine nkhamuwuskepo.” Ntheura Yesu wakuti: “Mariya!” Nakalinga wakumanya mazgu ghake. “Msambizgi!” wakuthanika mwakukondwa. Ndipo wakumuvumbatira.—Yohane 20:11-18.
2 Nkhani iyi yikukhozgera makora comene ivyo Yesu wakayowoya pambere ivi vindacitike. Pakujiyelezgera na muliska kweniso ŵalondezgi ŵake na mberere, wakati muliska wakucema mberere zake na zina ndipo zikumanya mazgu ghake. (Yohane 10:3, 4, 14, 27, 28) Nadi, umo mberere zikumanyira muliska wawo, ndimo Mariya nayo wakamanyira Muliska wake, Khristu. Ndimo ŵakucitira ŵalondezgi ŵa Yesu na lero wuwo. (Yohane 10:16) Nga umo kuŵanika mazgu kukovwilira mberere kukhala pafupi na muliska wawo, ntheura pera kumanya vinthu vyauzimu kukutovwira kuti tilondezgenge malundi gha Muliska withu Muwemi, Yesu Khristu.—Yohane 13:15; 1 Yohane 2:6; 5:20.
3. Kasi pangafumbika mafumbo wuli kuyana na ntharika ya Yesu ya mberere?
3 Kweni, kuyana na ntharika yeneyiyo pera, kuŵanika mazgu gha ŵanthu kukovwira mberere kumanya mubwezi pera yayi kweniso mulwani wake. Fundo iyi njakuzirwa comene cifukwa tili na ŵanthu ŵaryarya awo ŵakutisuska. Kasi mbanjani? Kasi ŵakucita wuli? Ndipo tingajivikilira wuli? Kuti timanye, tiyeni tiwone vinyake ivyo Yesu wakuyowoya mu ntharika yake ya mberere.
‘Uyo Wakuleka Kunjira pa Muryango’
4. Kuyana na ntharika ya muliska, kasi mberere zikulondezga njani, ndipo ni njani uyo zikuleka kumulondezga?
4 Yesu wakuti: ‘Uyo wakunjira pa muryango ndi muliska wa mberere. Ndiyo mulinda wa pa muryango wakumujulira; ndipo mberere zikupulika mazgu ghake: ndipo wakuzicema mberere zake mazina, wakuzilongozgera kuwaro. Ndipo para wazifumya zake zose, wakudangira panthazi, ndipo mberere zikumulondezga: pakuti zikumanya mazgu ghake. Ndipo mulendo kuti zimulondezgenge cara, kweni zimucimbirenge: pakuti zilije kumanya mazgu gha ŵalendo.’ (Yohane 10:2-5) Wonani, Yesu wazunura kuti “mazgu” katatu. Kaŵiri wayowoya za mazgu gha muliska, kweni kacitatu, wayowoya za ‘mazgu gha ŵalendo.’ Kasi mulendo uyo Yesu wakuyowoya apa ngwamtundu wuli?
5. Cifukwa wuli tikwenera cara kupokelera mulendo uyo wakuyowoyeka pa Yohane cipaturo 10?
5 Apa Yesu wakuyowoya za mulendo uyo tikwenera kumupokelera yayi. Nakuti, mazgu ghakuti kupokelera ŵalendo, mu Baibolo ng’anamuro lake leneco ni “kutemwa ŵalendo.” (Ŵahebere 13:2) Kweni mu ntharika ya Yesu, mulendo uyu ngwambura kucemeka. ‘Wakuleka kunjira pa muryango mu ciŵaya ca mberere, kweni wakukwera pa waka.’ Ni ‘munkhungu na muparanyi.’ (Yohane 10:1) Kasi ni njani uyo ngwakwamba kuzunulika mu Mazgu gha Ciuta kuti wakazgoka munkhungu na muparanyi? Ni Satana Dyabulosi. Ukaboni tikuwusanga mu buku la Genesis.
Apo Mazgu gha Mulendo Ghakambira Kupulikikwa
6, 7. Cifukwa wuli Satana wangacemeka nadi kuti ni mulendo kweniso munkhungu?
6 Lemba la Genesis 3:1-5, likulongosora umo mazgu gha mulendo ghakapulikikwira kakwamba pa caru capasi. Nkhani iyi yikuyowoya kuti Satana wakiza kwa mwanakazi wakwamba Heva, kwizira mu njoka kuti wamupuluske. Mbunenesko kuti mu nkhani iyi Satana wakucemeka nadi “mulendo” yayi. Kweni, ivyo wakacita ndivyo munandi vikuyana waka na mulendo uyo Yesu wakamulongosora mu ntharika yake pa Yohane cipaturo 10. Wonani kuyana kunyake uko kulipo.
7 Yesu wakuti mulendo uyu wakunjira mu ciŵaya ca mberere mwakugwegwetera. Ndimo Satana nayo wakizira kwa Heva mwakubisama mu njoka. Kafikiro aka kakulongora umo Satana waliri nadi, mulendo muryarya. Kweniso, mulendo wa mu ntharika ya mberere wakukhumba kwiba mberere zamwene. Nakuti, ni muheni comene kuluska munkhungu, cifukwa wakukhumbaso “kukoma na kuparanya.” (Yohane 10:10) Ntheura pera, Satana wakaŵa munkhungu. Pakumupusika Heva, ndikuti wakamwibira wanangwa wake wakuti wapulikire Ciuta. Nakwenenako, Satana wakiza na nyifwa ku ŵanthu. Lekani nchigeŵenga cakukoma ŵanthu.
8. Kasi Satana wakabendezga wuli mazgu gha Yehova na vilato Vyake?
8 Uryarya wa Satana ukawoneka umo wakabendezgera mazgu gha Yehova na vilato vyake. Wakafumba Heva kuti: “Ŵati, kasi Ciuta wanena kuti, muleke kurya vipambi vya makuni ghose?” Apa Satana wakaŵa ngati wakuzizwa, nga ni para wakayowoya kuti: ‘Cifukwa wuli Ciuta ni munonono nthena?’ Wakatiso: “Ciuta wakumanya kuti mu zuŵa leneilo timulyerengepo maso ghinu tighajurikenge.” Wonani kayowoyero kake: “Ciuta wakumanya.” Apa Satana wakaŵa ngati wakuti: ‘Nkhumanya ivyo Ciuta wakumanya. Nkhumanya ivyo wakukhumba, ndipo ni viheni.’ (Genesis 2:16, 17; 3:1, 5) Cacitima nchakuti Heva na Adamu ŵakarazgako nkhonyoro yayi ku mazgu gha mulendo uyu. Kweni ŵakamupulikira, ndipo ŵakajicemera soka pa iwo ŵene na ŵana ŵawo.—Ŵaroma 5:12, 14.
9. Cifukwa wuli lero napo tingapulika mazgu gha ŵalendo?
9 Nthowa zakuyana waka ndizo Satana wakupuluskira ŵanthu ŵa Ciuta lero. (Civumbuzi 12:9) Iyo ni “wiske wa utesi,” ndipo wose awo ŵakupuluska ŵateŵeti ŵa Ciuta nga ndiyo, mbana ŵake. (Yohane 8:44) Tiyeni tiwone nthowa zinyake izo mazgu gha ŵalendo aŵa ghakupulikikwira lero.
Umo Mazgu gha Ŵalendo Ghakupulikikwira Lero
10. Kasi mazgu gha ŵalendo ghakupulikikwa kwizira mu vici?
10 Visambizgo vyautesi. Mpositole Paulosi wakuti: ‘Mungapuluskikanga na visambizgo ivi na ivi vyacilendo.’ (Ŵahebere 13:9) Kasi ni visambizgo vya mtundu wuli? Pakuti ‘vingatipuluska,’ nchakumanyamanya kuti Paulosi wakunena visambizgo ivyo vingananga umoyo withu wauzimu. Kasi mbanjani awo ŵakusambizga vinthu vyacilendo? Paulosi wakaphalira ŵalara Ŵacikhristu kuti: “Mwa ku imwe mwaŵene muti muwuke ŵanthu, ŵakuyowoya vyakubendera, mwakuti ŵaguze ŵasambiri kuti ŵalondezge iwo.” (Milimo 20:30) Inya, lero mwakuyana na mu nyengo ya Paulosi, ŵanthu ŵanyake awo pakwamba ŵakaŵa mu mpingo Wacikhristu sono ŵakukhumba kupuluska mberere mwa kuyowoya “vinthu vyakubendera,” vyambura na mutu wuwo cara kweniso mautesi gha phyuu. Umo mpositole Petrosi wakuyowoyera, ŵakuyowoya “mazgu ghakupusikizga,” mazgu agho ghakuŵa ngati mbunenesko kweni ngawakawaka nga ni ndarama zautesi.—2 Petros 2:3.
11. Kasi mazgu gha pa 2 Petros 2:1, 3 ghakuvumbura wuli nthowa kweniso ivyo ŵacigaruka ŵakukhumba?
11 Petrosi wakuvumburaso nthowa zinyake za ŵacigaruka, wakuti: “Ŵizamutoleramo ku udesi visambizgo vyautesi vyakuparanya.” (2 Petros 2:1, 3) Nga umo munkhungu wa mu ntharika ya Yesu wakulekera “kunjira pa muryango kweni wakukwera pa waka,” ndimo ŵakucitira ŵacigaruka, ŵakwiza mwakuŵendelera. (Ŵagalatiya 2:4; Yuda 4) Kasi ŵakukhumba vici comene? Petrosi wakuti ŵakukhumba ‘kumuguliskani.’ Nadi, kwali ŵacigaruka ŵangayezga kujithaska wuli, kweni khumbo lawo leneco ndakuti ‘ŵibe na kukoma na kuparanya.’ (Yohane 10:10) Cenjerani na ŵalendo ŵanthena!
12. (a) Kasi awo tikucezga nawo ŵangatitolera wuli ku mazgu gha ŵalendo? (b) Kasi pali kuyana wuli pakati pa mauryarya gha Satana na gha ŵalendo lero?
12 Kucezga na ŵanthu ŵaheni. Tingapulika mazgu gha ŵalendo kwizira mu awo tikucezga nawo. Ŵawukirano ndiwo comene ŵali pangozi ya kucezga na ŵanthu ŵaheni. (1 Ŵakorinte 15:33) Kumbukani kuti pa ŵanthu ŵaŵiri ŵakwamba, Satana wakasankhapo Heva cifukwa wakaŵa mucoko kweniso wakamanyanga vinandi yayi. Wakamukhorweska kuti Yehova wakumunora comene wanangwa, kweni ukaŵa utesi pera. Yehova wakutemwa ŵanthu ŵake awo wakaŵalenga na kupwelelera umoyo wawo. (Yesaya 48:17) Lero napo, ŵalendo ŵakukhumba kunyengelera imwe ŵawukirano kuti ŵapapi ŵinu ŵakumunorani wanangwa. Kasi ŵalendo aŵa ŵangamunangani wuli? Msungwana munyake Wacikhristu wakuti: “Pacoko cipulikano cane cikazizima, comene cifukwa ca ŵanyane ŵa mu kilasi. Ŵakaninenanga kuti cisopo cane nchakukhwimiska comene vinthu.” Kweni unenesko ngwakuti ŵapapi ŵinu ŵakumutemwani. Ntheura, para ŵanyinu ku sukulu ŵakukhumba kumunyengani kuti muleke kugomezga ŵapapi ŵinu, mungapuluskikanga yayi umo wakacitira Heva.
13. Kasi ni nthowa wuli yamahara iyo Davide wakalondezga, ndipo nthowa yimoza yakuti tingamulondezgera ni nji?
13 Pa nkhani ya kucezga na ŵanthu ŵaheni, wamasalmo Davide wakuti: “Ndilije kukhala pamo na ŵanthu ŵa utesi, nanga [mbakujibisa umo ŵaliri] ntha nkhulongozgana nawo.” (Salmo 26:4) Kasi mwawona umo ŵalendo aŵa ŵakucitira? Ŵakujibisa umo ŵaliri, umo Satana nayo wakajibisira mu njoka. Lero, ŵanthu ŵanyake ŵa mikhaliro yiheni ŵakujibisa kweniso ŵakubisa ivyo ŵakukhumba kwizira pa kompyuta. Kwizira pa kompyuta, ŵanthu ŵalara comene ŵangajiphara kuti mbawukirano mwakuti ŵamunjizgani mu suzgo. Conde, ŵanyamata, cenjerani comene mzire munangike mwauzimu.—Salmo 119:101; Zintharika 22:3.
14. Kasi nyengo zinyake, ŵa nyuzipepara panji wayilesi, ŵakupharazga wuli mazgu gha ŵalendo?
14 Nkhani zautesi. Nangauli nyengo zinyake awo ŵakupharazga makani mu nyuzipepara ŵakulemba nkhani ziwemi zakukhwaskana na Ŵakaboni ŵa Yehova, kweni nyengo zinyake ŵakutumika kuti ŵapharazgenge mazgu gha ŵalendo. Mwaciyelezgero, mu caru cimoza mukapharazgika nkhani yautesi yakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakakhozgeranga boma lankhaza la Hitler mu Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose. Mu caru cinyakeso, mukapulikikwa nkhani yautesi yakuti Ŵakaboni ŵakubwangandura machalichi. Mu vyaru vinandi ŵa nyuzipepara na wayilesi ŵakucombora Ŵakaboni kuti ŵakukana kupeleka munkhwara kwa ŵana ŵawo. Kweniso ŵakuti ŵakulekelera comene para musopi munyawo wacita ubudi ukuru. (Mateyu 10:22) Nanga vingaŵa nthena, ŵanthu ŵamahara awo ŵakutimanya makora nkhanira ŵakumanya kuti wose uwu mbutesi pera.
15. Cifukwa wuli nchambura mahara kugomezga vilivyose ivyo vyapharazgika pa wayilesi panji mu nyuzipepara?
15 Kasi para tapulika nkhani zautesi zakuthandazgika mu mazgu gha ŵalendo tikwenera kucita vici? Tipulikire ulongozgi wa lemba la Zintharika 14:15 wakuti: “Muzereza wakupulikana bweka vyose, kweni wamahara wakupwelelera mendero ghake.” Nchambura mahara kugomezga vilivyose ivyo vyapharazgika pa wayilesi panji mu nyuzipepara. Nangauli tikukayikira nkhani zose yayi, kweni tikumanya kuti “caru cose cikugona mu nkhongono za muheni.”—1 Yohane 5:19.
‘Pimani Mazgu’
16. (a) Kasi ivyo mberere zikucita vikulongora wuli kuti mazgu gha Yesu pa Yohane 10:4 ngaunenesko? (b) Kasi Baibolo likuticiska kuti ticitengeci?
16 Ipo pera, tingamanya wuli kuti uyo tikucezga nayo ni mubwezi panji mulwani? Yesu wakuti mberere zikulondezga muliska “pakuti zikumanya mazgu ghake.” (Yohane 10:4) Mberere zikulondezga muliska cifukwa ca umo wakuwonekera yayi; kweni mazgu ghake. Buku linyake lakulongosora za malo agho kukalembekera Baibolo likuyowoyapo za mulendo munyake uyo wakakosera kuti mberere zikumanya muliska wawo cifukwa ca malaya, mazgu ghake yayi. Muliska wakamuphalira kuti zikumanyira mazgu. Kuti wamupanikizgire uwo mbunenesko, ŵakasinthana vyakuvwara na mulendo yura. Wati wavwara malaya gha muliska, mulendo yura wakacema mberere, kweni zikati waka cete. Mazgu ghake zikaghamanya yayi. Kweni, apo muliska wakazicema, nangauli wakavwara malaya ghanyake, nakalinga mberere zikamucimbilira. Ntheura, nanga munthu munyake wangawoneka nga ni muliska kweni ku mberere uwu mbukaboni wakukwana yayi kuti ndiyo nadi. Ipo tingati mberere zikupima mazgu gha uyo wakuzicema, na kughayaniska na mazgu gha muliska. Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira kuti ndimo nase ticitirenge. ‘Tipimenge mizimu [mazgu], usange panji njakufuma kwa Ciuta.’ (1 Yohane 4:1; 2 Timote 1:13) Kasi nchivici cingatovwira kuti ticite nthena?
17. (a) Kasi tikuzgoŵerana wuli na mazgu gha Yehova? (b) Kasi kumumanya Yehova kukutovwira kucitaci?
17 Nchakupulikikwa nadi kuti para tikumanya makora mazgu gha Yehova, tingamanyaso luŵiro mazgu gha ŵalendo. Baibolo likulongosora umo tingaŵira na kamanyiro aka. Likuti: “Makutu ghinu tighapulike lizgu kunyuma kwinu, likuti, Iyi ndiyo nthowa, endaninge mwa iyo.” (Yesaya 30:21) “Lizgu” ili kunyuma kwithu likufuma mu Mazgu gha Ciuta. Nyengo zose para tikuŵazga Baibolo, tikuŵa ngati tikupulika mazgu gha Muliska withu Mulara, Yehova. (Salmo 23:1) Para tikusambira comene Baibolo, apo ndipo tizgoŵeranenge comene na mazgu gha Ciuta. Sono ivyo tamanya ndivyo vikutovwira kupanikizga luŵiro mazgu gha ŵalendo.—Ŵagalatiya 1:8.
18. (a) Kasi kumanya mazgu gha Yehova kukusazgapo vici? (b) Kuyana na Mateyu 17:5, cifukwa wuli tikwenera kupulikira mazgu gha Yesu?
18 Ni vici vinyake ivyo vikukhumbikwa pa kumanya mazgu gha Yehova? Padera pa kupulika, tikwenera kupulikira. Wonaniso Yesaya 30:21. Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Iyi ndiyo nthowa.” Inya, pakusambira Baibolo, tikupulika ulongozgi wa Yehova. Kaciŵiri, ghakulangura kuti: “Endaninge mwa iyo.” Yehova wakukhumba kuti ticitenge ivyo tapulika. Lekani para tikucita ivyo tasambira, tikulongora kuti tapulika waka mazgu gha Yehova yayi kweniso tikupulikira. (Duteronome 28:1) Para tikupulikira mazgu gha Yehova tikwenera kupulikiraso mazgu gha Yesu, pakuti Yehova mweneco ndiyo wakatiphalira kuti ticitenge nthena. (Mateyu 17:5) Kasi Yesu, Muliska Muwemi, wakutiphalira kucitaci? Wakutiphalira kuti tisambizgenge ŵanthu kweniso kuti tigomezgenge “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.” (Mateyu 24:45; 28:18-20) Para tapulikira mazgu ghake tizamusanga umoyo wambura kumara.—Milimo 3:23.
‘Mulendo Zimucimbirenge’
19. Kasi tikwenera kucita wuli na mazgu gha ŵalendo?
19 Ipo tikwenera kucita wuli na mazgu gha ŵalendo? Ticite umo mberere zikucitira. Yesu wakuti: ‘Mulendo kuti zimulondezgenge cara, kweni zimucimbirenge.’ (Yohane 10:5) Ticitengepo kanthu mu nthowa ziŵiri. Yakwamba, mulendo ‘timulondezgenge cara.’ Inya, mulendo timupulikirenge cara na pacoko. Nakuti, mazgu gha pa Yohane 10:5 umo ghakalembekera mu Cigiriki cakale, ghakulongora kukana mwaciŵenjuŵenju. (Mateyu 24:35; Ŵahebere 13:5) Yaciŵiri, mulendo ‘timucimbirenge,’ panji kupatukako kwa iyo. Yekha iyi ndiyo nthowa yiwemi yakucitira na awo ŵakusambizga vinthu vyakupambana na mazgu gha Muliska Muwemi.
20. Kasi ticitenge wuli para tasangana na (a) ŵacigaruka, (b) ŵabwezi ŵaheni, (c) tapulika nkhani zautesi pa wayilesi panji nyuzipepara?
20 Ntheura, para tasangana na awo ŵakuyowoya fundo za ucigaruka, tikwenera kucita ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya kuti: ‘Thoŵani [cenjerani na] awo ŵakuwuska mphatukano na vikhuŵazgo, kwakupambana na visambizgo ivyo mukasambira, ndipo patukaniko kwa iwo.’ (Ŵaroma 16:17; Tito 3:10) Mwakuyana waka, ŵawukirano Ŵacikhristu awo ŵakucezga na ŵanthu ŵaheni ŵakwenera kupulikira ulongozgi wa Paulosi kwa muwukirano Timote wakuti: “Cimbira makhumbiro gha uwukirano.” Ndipo para tapulika nkhani zautesi pa wayilesi panji nyuzipepara, tikumbuke ulongozgi unyake wa Paulosi kwa Timote wakuti: ‘Iwo [awo ŵakutegherezga mazgu gha ŵalendo] ŵang’anamukirenge ku vidokoni. Kweni iwe uzize mu vinthu vyose.’ (2 Timote 2:22; 4:3-5) Nanga mazgu gha ŵalendo ghaŵe ghakunozga wuli, ticimbirenge cilicose ico cingananga cipulikano cithu.—Salmo 26:5; Zintharika 7:5, 21; Civumbuzi 18:2, 4.
21. Kasi ni njombe wuli iyo yikulindilira awo ŵakukana mazgu gha ŵalendo?
21 Mwa kukana mazgu gha ŵalendo, Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu ŵakupulikira mazgu gha Muliska Muwemi agho ghali pa Luka 12:32. Pa lemba ili Yesu wakuti kwa iwo: “Ungopanga wa kamskambo kacoko; pakuti Ŵawiskemwe ŵakukondwa kumupani Ufumu.” Na “mberere zinyake” nazo ni nthena pera, zikulindilira na kunweka kuzakapulika mazgu gha Yesu ghakuti: “Zaninge, mwa ŵakutumbikika ŵa Ŵadada, muhare Ufumu uwo ukamunozgekerani kufuma ku mtendeko wa caru.” (Yohane 10:16; Mateyu 25:34) Ni njombe yiwemi nadi iyo yikutilindilira usange tikukana ‘mazgu gha ŵalendo’!
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi Satana wakuyana wuli na mulendo wakuzunulika mu ntharika ya Yesu ya mberere?
• Kasi mazgu gha ŵalendo ghakupulikikwa wuli lero?
• Kasi tingaghamanya wuli mazgu gha ŵalendo?
• Kasi tikwenera kucita wuli na mazgu gha ŵalendo?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 32]
Kasi tikucita wuli na mazgu gha ŵalendo?