Cindikani Ciuta “Na Mlomo Umoza”

“Na mlomo umoza mucindike Ciuta na Wiske wa Fumu yithu Yesu Khristu.”—ŴAROMA 15:6.

1. Kasi ni fundo wuli iyo Paulosi wakaphalira ŵasopi ŵanyake pa nkhani ya kupambana maghanoghano?

 MBAKHRISTU wose yayi awo ŵakusankha panji kutemwa vinthu vimoza. Ndipouli, Ŵakhristu wose ŵakwenera kwendera lumoza pa nthowa yakuya ku umoyo. Kasi ici cingacitika? Inya, cingacitika usange tikuleka kupambana maghanoghano pa tunthu tucoko. Iyi ndiyo ni fundo iyo mpositole Paulosi wakaphalira ŵasopi ŵanyake nyengo yakale. Kasi wakayilongosora wuli fundo yakuzirwa iyi? Ndipo lero tingalondezga wuli ulongozgi wake?

Kuzirwa Kwakuti Ŵakhristu Ŵakoleranenge

2. Kasi Paulosi wakayowoyapo wuli pa kukhumbikwa kwa kukolerana?

² Paulosi wakamanya kuti nchakuzirwa kwa Ŵakhristu kuti ŵakoleranenge. Ndipo wakapeleka ulongozgi uwemi comene wakovwira Ŵakhristu kuti ŵazizipizgiranenge mu kutemwa. (Ŵaefeso 4:1-3; Ŵakolose 3:12-14) Ndipo mbu, wakati wakhazikiska na kwendera mipingo yinandi mu vilimika vyakujumpha 20, wakamanya kuti cingaŵa cakusuzga kukolerana. (1 Ŵakorinte 1:11-13; Ŵagalatiya 2:11-14) Lekani wakaciska Ŵakhristu ŵa ku Roma kuti: “Ciuta wa cizizipizgo na cisangulusko wamupani kuti muyanenge mu mtima kwakulingana na bambiro la Khristu Yesu: mwakuti na mtima umoza na mlomo umoza mucindike Ciuta na Wiske wa Fumu yithu Yesu Khristu.” (Ŵaroma 15:5, 6) Lero, nase tikwenera kucindika Yehova Ciuta “na mlomo umoza” pakuŵa gulu lakukolerana la ŵanthu ŵake. Kasi tikucita wuli pa nkhani iyi?

3, 4. (a) Kasi Ŵakhristu ŵa ku Roma ŵakaŵa ŵakupambana wuli mu mikoka? (b) Kasi Ŵakhristu ŵa ku Roma ŵakenera kuteŵetera wuli Yehova “na mlomo umoza”?

³ Ŵakhristu ŵanandi mu Roma ŵakaŵa ŵabwezi ŵa Paulosi. (Ŵaroma 16:3-16) Nangauli ŵakaŵa ŵakupambana mikoka, kweni Paulosi wakawonanga ŵabali wose aŵa kuŵa “ŵakutemweka ŵa Ciuta.” Wakalemba kuti: “Nkhuwonga Ciuta wane mwa Yesu Khristu cifukwa ca imwe mose, pakuti cipulikano cinu cikufumukwa [kupulikikwa] mu caru cose.” Apa cikulongolerathu kuti Ŵakhristu ŵa ku Roma ŵakacitanga makora mu vinandi. (Ŵaroma 1:7, 8; 15:14) Kweni pa nyengo yeneyiyo pera, ŵanyake mu mpingo ŵakapambananga maghanoghano pa nkhani zinyake. Pakuti lero Ŵakhristu ŵakufuma uku na uku kweniso mu kakhaliro aka na aka, ipo kusambira ulongozgi wa Paulosi na umo ŵangamazgira kupambana maghanoghano kungawovwira kuti ŵayowoyenge “na mlomo umoza.”

⁴ Mu Roma mukakhalanga Ŵakhristu Ŵaciyuda na Ŵamitundu wuwo. (Ŵaroma 4:1; 11:13) Nchakumanyamanya kuti Ŵakhristu ŵanyake Ŵaciyuda ŵakaleka yayi tumaluso tunyake uto ŵakalondezganga mu Dango la Mozesi, nangauli ŵakenera kumanya kuti tukaŵa twakwenelera yayi kuti ŵaponoskeke. Kulwande linyake, Ŵakhristu ŵanandi Ŵaciyuda ŵakamanya kuti sembe ya Khristu yikaŵafwatura ku vinthu ivyo ŵakakanizgikanga pambere ŵandazgoke Ŵakhristu. Pa cifukwa ici, ŵakasintha tunthu uto ŵakazgoŵera kucita kweniso mitheto. (Ŵagalatiya 4:8-11) Nangauli ndimo vikaŵira, kuyana na mazgu gha Paulosi, wose ŵakaŵa “ŵakutemweka ŵa Ciuta.” Wose  ŵakenera kulumba Ciuta “na mlomo umoza” cikuru ŵakaŵa ŵakuyana mtima. Nase lero tingapambana maghanoghano pa nkhani zinyake, ntheura tingacita makora kuwona mwakupwelelera umo Paulosi wakulongosolera fundo yakuzirwa iyi.—Ŵaroma 15:4.

“Mupokeleranenge”

5, 6. Cifukwa wuli pakaŵa kupambana maghanoghano mu mpingo wa Roma?

⁵ Mu kalata yake ku Ŵaroma, Paulosi wakuzunura vinthu ivyo vingacitiska kuti ŵanthu ŵapambane maghanoghano. Wakulemba kuti: “Yumoza wali na cipulikano cakulyera vyose: kweni wakutomboroka wakurya mphangwe.” Cifukwa wuli vikaŵa nthena? Dango la Mozesi likakanizganga kurya nkhumba. (Ŵaroma 14:2; Leviticus 11:7) Ndipo mbu, Yesu wakati wafwa, Dango ili likamalira papo. (Ŵaefeso 2:15) Pakati pajumpha vilimika vitatu na hafu Yesu wati wafwa, mungelo wakaphalira mpositole Petrosi kuti palije cakurya ico nchakukazuzgika kwa Ciuta. (Milimo 11:7-12) Pakughanaghanira fundo izi, Ŵakhristu ŵanyake Ŵaciyuda ŵakawona kuti ŵangarya nkhumba, panji vyakurya vinyake ivyo Dango likakanizganga.

⁶ Ndipouli, kughanaghana waka za kurya vinthu ivyo kale vikaŵa vyaukazuzi cikaŵa cakuseluska comene ku Ŵakhristu ŵanyake Ŵaciyuda. Ndipo ŵanthu aŵa ŵakwenera kuti ŵakakhuŵara comene kuwona kuti Ŵakhristu ŵanyawo Ŵaciyuda ŵakurya vinthu ivi. Nakutiso, Ŵakhristu ŵanyake Ŵamitundu, awo mu visopo vyawo ŵakaziŵizganga yayi vyakurya vinyake, ŵakwenera kuti ŵakazizwanga kuwona kuti ŵanthu ŵakupambana pa vyakurya. Mbunenesko kuti cikaŵa ciheni yayi kuti munthu waziŵizge vyakurya vinyake, cikuru wakalekanga kukosera kuti kucita nthena ndiko kungamuponoska. Ndipouli, kupambana maghanoghano mphanyi kukawuska mphindano mu mpingo. Ŵakhristu ŵa ku Roma ŵakenera kucenjera comene kuti kupambana uku kuleke kuŵatimbanizga pa kucindika Ciuta “na mlomo umoza.”

7. Kasi pakaŵa kupambana maghanoghano wuli kuyana na kusunga zuŵa lapadera mu sabata?

⁷ Paulosi wakutipa ciyelezgero caciŵiri, wakuti: “Yumoza wakulumba zuŵa limoza kwakuruska linyake; ndipo munyake wakulumba mazuŵa ghose kwakulingana.” (Ŵaroma 14:5a)  Dango la Mozesi likakanizganga kugwira nchito pa Sabata. Nanga kungaŵa kwenda ulendo kukaŵa kwakukanizgika pa zuŵa ili. (Exodus 20:8-10; Mateyu 24:20; Milimo 1:12) Ndipouli, Dango likati lamara, cikaŵa cakwenelera yayi kusunga Dango ili. Kweni, Ŵakhristu ŵanyake Ŵaciyuda vikaŵakondweskanga yayi kugwira nchito panji kwenda mitunda yitali pa zuŵa ilo kale ŵakaliwonanga kuŵa lakupatulika. Nanga ni apo ŵakazgoka Ŵakhristu, ŵakwenera kuti zuŵa la cinkhondi na ciŵiri ŵakalipatura kucitira vinthu vyauzimu pera, nangauli kwa Ciuta dango la kusunga Sabata likamara nchito. Kasi ŵakananga pakucita nthena? Yayi, cikuru ŵakaleka kukosera kuti Ciuta ndiyo wakati ŵasungenge Sabata. Lekani pakughanaghanira njuŵi za Ŵakhristu ŵanyake, Paulosi wakalemba kuti: “Munthu yose wakhorwe mu mtima wake na wake.”—Ŵaroma 14:5b.

8. Nangauli ŵakenera kughanaghanira njuŵi za ŵanji, kasi ni vici ivyo Ŵakhristu ŵa ku Roma ŵakenera kucita yayi?

⁸ Nangauli ndimo vikaŵira, uku wakuŵaciska mwacitemwa ŵabali kuti ŵazizipizge na awo ŵakalekanga kupulikiska pa nkhani zakukhwaskana na njuŵi, Paulosi wakasuska mwankhongono awo ŵakacicizganga ŵanyawo kuti ŵapulikirenge Dango la Mozesi mwakuti ŵasange ciponosko. Mwaciyelezgero, ca mu ma 61 C.E., Paulosi wakalemba buku la Ŵahebere, kalata yankhongono ku Ŵakhristu Ŵaciyuda, kulongosora makora kuti kupulikira Dango la Mozesi kulije nchito cifukwa cigomezgo cikuru ca Ŵakhristu cikujintha pa sembe ya Yesu yakuwombora.—Ŵagalatiya 5:1-12; Tito 1:10, 11; Ŵahebere 10:1-17.

9, 10. Kasi Ŵakhristu ŵakwenera kuleka kucitaci? Longosorani.

⁹ Umo tawonera, Paulosi wakuciska kuti nchiwemi yayi kuleka kukolerana cifukwa ca kupambana maghanoghano pa vinthu ivyo palije kuswa malango gha Cikhristu. Lekani Paulosi wakufumba Ŵakhristu ŵa njuŵi zakutepwa kuti: “Iwe ukumweluzgiraci mbali wako?” Ndipo wakufumba ŵakukhora (mutepanji awo njuŵi zawo zikaŵazomerezganga kurya vinthu ivyo Dango likakanizganga panji kucita milimo pa zuŵa la Sabata) kuti: “Naweso, ukumuyuyuliraci mbali wako?” (Ŵaroma 14:10) Kuyana na Paulosi, Ŵakhristu ŵa njuŵi zakutepwa ŵakwenera kususka cara ŵabali awo njuŵi zawo ni zakukhora. Kweniso, Ŵakhristu awo mbakukhora ŵakwenera cara kuyuyura awo njuŵi zawo ni zakutepwa pa vinthu vinyake. Wose ŵakwenera kucindikana na kuleka “kujighanaghanira comene kwakuluska umo ŵakwenelera kughanaghanira.”—Ŵaroma 12:3, 18.

¹⁰ Paulosi wakulongosora makora kuti: “Uyo wakurya wangayuyuranga [cara] uyo wakuleka kurya; ndipo uyo wakuleka kurya wangamweruzganga [cara] uyo wakurya: cifukwa Ciuta wali kumupokelera.” Ndipo wakusazgirapo kuti: ‘Khristu nayo wakatipokelera, mwakuti Ciuta wacindikike.’ Pakuti ŵanthu ŵa njuŵi  zakukhora na zakutepwa wuwo mbakupokelereka kwa Ciuta na Khristu, ipo nase tikwenera kuŵa na mtima wakuyana na ‘kupokelerana.’ (Ŵaroma 14:3; 15:7) Ninjani wangakana fundo iyi?

Kutemwa Ŵabali Kukupangiska Kukolerana

11. Kasi ni cinthu wuli capadera ico cikacitika mu nyengo ya Paulosi?

¹¹ Mu kalata yake ku Ŵaroma, Paulosi wakayowoya za cinthu capadera comene. Yehova wakamazga phangano lakale na kuhalizgirapo liphya. Ŵanyake vikaŵasuzganga kuti ŵazgoŵere phangano liphya. Suzgo yanthena iyi lero kulije, kweni vinthu vyakuyana waka vingacitika nyengo zinyake.

12, 13. Kasi ni mu vinthu wuli ivyo Ŵakhristu lero ŵangacindikira njuŵi za ŵabali ŵawo?

¹² Tiyelezgere kuti mwanakazi munyake Wacikhristu pakwamba wakaŵa mu cisopo ico cikukanizga kuvwara malaya ghapacanya na kujitozgatozga. Wati wasambira unenesko, vingamusuzga kuti wapulikiske fundo yakuti nchakukanizgika yayi kuvwara malaya ghawemi gha midyelere pa nyengo yakwenelera panji kujitozga mwakwenelera. Pakuti palije dango la mu Baibolo ilo likunjizgikamo, cingaŵa ciwemi yayi kuti munthu munyake wamucicizge mudumbu uyu kuti wanangire njuŵi yake. Kweniso, nayo wamanye kuti wakwenera cara kususka ŵanakazi ŵanyake Ŵacikhristu awo njuŵi zawo zikuŵazomerezga kucita vinthu ivi.

¹³ Wonani ciyelezgero cinyake. Mwanalume Wacikhristu wakakulira ku malo uko kumwa moŵa kukaŵa kwakukanizgika. Wati wamanya unenesko wa mu Baibolo, wakusambira kuti vinyo nchawanangwa cakufuma kwa Ciuta ndipo lingamweka pacoko waka. (Salmo 104:15) Iyo wakukolerana nayo fundo iyi. Kweni, cifukwa ca uko wali kufuma, wakuwona kuti nchiwemi kulekerathu kumwa vyakuloŵezga. Ndipo wakususka yayi awo ŵakumwapo pacoko waka. Para wakucita nthena, ndikuti wakupulikira mazgu gha Paulosi ghakuti: “Ntheura tilondezgenge vya mtende na vyakukhozgerana.”—Ŵaroma 14:19.

14. Mpha vinthu wuli apo Ŵakhristu ŵangakhumbikwira kupulikira fundo iyo yili mu ulongozgi wa Paulosi ku Ŵaroma?

¹⁴ Vingaŵapo vinthu vinyake ivyo tingakhumbikwira kupulikira fundo iyo yili mu ulongozgi wa Paulosi ku Ŵaroma. Mpingo Wacikhristu wuli na ŵanthu ŵanandi comene, ndipo waliyose wali na ivyo wakutemwa. Lekani ŵangasankha vinthu vyakupambana. Mwaciyelezgero, pa nkhani ya kavwaliro na kawonekero. Nakuti, Baibolo likuzunura fundo zakupulikikwa comene zakuti Ŵakhristu ŵalondezgenge. Paŵavye yumoza wa ise uyo wakwenera kuvwara malaya panji kuŵa na sitayelo ya sisi ivyo ni vyacilendo panji vyambura kupeleka nchindi nesi ivyo vingalongora kuti tikutemwa caru. (1 Yohane 2:15-17) Ŵakhristu ŵakukumbuka kuti nyengo zose, nanga mpha nyengo ya kupumura, iwo mbateŵeti ŵakwimira Fumu ya Cilengiwa cose. (Yesaya 43:10; Yohane 17:16; 1 Timote 2:9, 10) Ndipouli, mu malo ghanandi muli vinthu vinandi ivyo ni vyakuzomerezgeka kwa Ŵakhristu. a

Lekani Kukhuŵazga Ŵanyinu

15. Mphauli apo Mkhristu wangaleka kucita vinthu kuyana na wanangwa wake mwakuti wakondweske ŵabali ŵake?

¹⁵ Pali fundo yaumaliro yakuzirwa iyo Paulosi wakutikumbuska mu ulongozgi wake ku Ŵakhristu ŵa ku Roma. Nyengo zinyake, Mkhristu uyo njuŵi yake njakusambizgika makora wangaleka kucita cinthu ico nchakuzomelezgeka. Cifukwa? Wakumanya kuti para wangacita nthena wangapweteka ŵanyake. Panthena apa, kasi tikwenera kucitaci? Paulosi wakuti: “Nkhuwemi kuleka kurya nyama, pakunji kumwa vinyo, nesi kucita ako mbali wako wakukhuŵaramo.” (Ŵaroma 14:14, 20, 21) Antheura, “ise ta ŵankhongono tikwenera kuyegha matemphentho gha ŵambura nkhongono, na kuleka kujikondweska. Munthu yose wa ise wakondweskenge munyake na ico nchiwemi, mwakuti wamukhozgenge.” (Ŵaroma 15:1, 2) Usange njuŵi ya Mkhristu munyithu yingakhuŵazgika cifukwa ca ivyo tikucita, kutemwa  ŵabali kutovwirenge kuŵaghanaghanira na kuleka kucita vinthu ivyo. Ciyelezgero ciwemi pa nkhani iyi ncha kumwa vyakuloŵezga. Mkhristu wakuzomerezgeka kumwa vinyo pacoko waka. Kweni usange wamanya kuti munyake wangakhuŵara cifukwa ca ici, iyo wangakosera pa wanangwa wake yayi.

16. Kasi tingaghanaghanira wuli awo ŵali mu cigaŵa cithu?

¹⁶ Fundo iyi yingawovwiraso umo tikukhalira na ŵanthu ŵa kuwaro kwa mpingo Wacikhristu. Mwaciyelezgero, tingaŵa mu cigaŵa ico cisopo cakumanyikwa cikusambizga ŵanthu ŵake kuti ŵawonenge zuŵa limoza mu sabata kuŵa lakupumulira. Pa cifukwa ici, mwakuti tileke kukhuŵazga ŵazengezgani ŵithu na kuti tileke kujijalira pakupharazga, tiyezgenge kuleka kucita cilicose pa zuŵa ilo ico cingakhuŵazga ŵazengezgani ŵithu. Nyengo zinyake, Mkhristu musambazi wangasamukira kumalo uko ŵapharazgi mbacoko ndipo ŵanthu ŵanandi mbakavu. Wangasankha kughanaghanira ŵazengezgani ŵake ŵaphya mwa kuleka kuvwara vyapacanya comene panji kukhala umoyo wambura kujilongora nangauli wangaŵa na makopara ghanandi.

17. Cifukwa wuli nchamahara kughanaghanira ŵanyithu pa vinthu ivyo tikukhumba kucita?

¹⁷ Kasi nchamahara kughanaghana kuti awo ‘mbakukhora’ ŵangacita vinthu ivi? Inya, wonani ciyelezgero ici: Uku tikwendeska galimoto mu msewu ukuru, mbwenu panthazi tikuwona ŵana ŵakuseŵera mumphepete mwa msewu. Kasi tilutilirenge kwendeska pa luŵiro ulo ndwakuzomerezgeka mu msewu uwu pakuti ni wanangwa withu kucita nthena? Yayi, tigowozgenge mwakuti tileke kukoma ŵana. Nyengo zinyake, mtima wakuyana waka uwu ndiwo ungakhumbikwa pa ubwezi withu na ŵasopi ŵanyithu panji ŵanthu ŵanyake. Panji tingaŵa kuti tikucita cinthu cinyake ico nchiwemi waka kucicita, ndipo palije dango lililose ilo tikuswa. Kweni, usange cinthu cenecico cingakhuŵazga ŵanyithu panji kukwiyiska awo njuŵi zawo ni zakutepwa, kutemwa ŵabali kutovwirenge kuti ticite mwakucenjera. (Ŵaroma 14:13, 15) Kuŵa ŵakukolerana kweniso kukhozgera vinthu vya Ufumu nkhwakuzirwa comene kuluska kucita vinthu kuyana na wanangwa withu.

18, 19. (a) Pakughanaghanira ŵanyithu, kasi tikulondezga wuli ciyelezgero ca Yesu? (b) Mpha nkhani wuli iyo tikucitira vinthu pamoza, ndipo mu nkhani yakulondezgapo tizamudumbiskana vici?

¹⁸ Para ndimo tikucitira, ndikuti tikulondezga ciyelezgero ciwemi nkhanira. Paulosi wakuti: “Khristu nayo kuti wakajikondweska cara; kweni nga ndi umo kuli kulembekera, Nthombozgo za awo ŵakakutombozganga iwe zikawira pa ine.” Yesu wakanozgeka kupeleka umoyo wake cifukwa ca ise. Nase tili ŵakunozgeka kuleka wanangwa withu usange cingawovwira kuti “ŵambura nkhongono” ŵacindike Ciuta mwakukolerana nase. Nadi pano, kuŵa na mzimu wa kupulikiska na kuŵacitira lusungu Ŵakhristu awo njuŵi zawo ni zakutepwa panji kuleka kucita ivyo tikukhumba kuyana na wanangwa withu, cikulongora ‘mtima wakuyana na uwo Khristu Yesu wakaŵa nawo.’—Ŵaroma 15:1-5.

¹⁹ Nangauli tingapambana maghanoghano pa nkhani izo Malemba ghakukhwaskako cara, kweni tikucitira vinthu pamoza pa nkhani ya kusopa. (1 Ŵakorinte 1:10) Mwaciyelezgero, kukolerana uku kukuwoneka na umo tikucitira na awo ŵakwimikana na kusopa kwaunenesko. Mazgu gha Ciuta ghakuzunura ŵanthu ŵakususka aŵa kuti ŵalendo ndipo ghakuticenjezga kuti ticenjere na ‘mazgu gha ŵalendo.’ (Yohane 10:5) Kasi ŵalendo aŵa tingaŵamanya wuli? Kasi tikwenera kucita nawo wuli? Mafumbo agha ghazgolekenge mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungazgora Wuli?

• Cifukwa wuli nchiwemi yayi kuleka kukolerana cifukwa ca kupambana maghanoghano pa nkhani zinyake?

• Cifukwa wuli ise Ŵakhristu tikwenera kughanaghanirana mwacitemwa?

• Kasi tingalondezga wuli ulongozgi wa Paulosi pa nkhani ya kukolerana lero, ndipo nchivici citiciskenge kucita nthena?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 24]

Ulongozgi wa Paulosi wa kukolerana ukaŵa wakukhumbikwa mu mpingo

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Ŵakhristu mbakukolerana nangauli ŵakupambana mikoka