Jikuzgani Pakuŵa Ŵakhristu!
Jikuzgani Pakuŵa Ŵakhristu!
“Uyo wakujikuzga, wajikuzge mu Fumu.”—1 ŴAKORINTE 1:31.
1. Kasi ŵanthu ŵakucita wuli na cisopo lero?
“MPHWAYI.” Munthu munyake wakulongosora nkhani za visopo wakazunura mazgu agha pakuyowoya umo ŵanthu ŵanandi lero ŵakuwonera cipulikano cawo. Wakati: “Ico cikucitika mu visopo vinandi lero nchakuti ŵanthu mbamphwayi.” Wakalongosora kuti “ŵanthu ŵakuŵikako mahara yayi ku visopo vyawo.” Wali kuwona kuti ŵanthu ŵanandi “ŵakugomezga Ciuta . . . kweni ŵakumusura.”
2. (a) Cifukwa wuli tikuzizwa yayi para ŵanthu mbamphwayi pa vinthu vyauzimu? (b) Kasi Ŵakhristu ŵali mu ulwani wuli cifukwa ca mphwayi?
2 Awo ŵakusambira Baibolo ŵakuzizwa yayi na nkharo iyi. (Luka 18:8) Iwo ŵakumanya kuti ici cingacitika nadi mu visopo. Cisopo cautesi capusika ŵanthu na kuŵakhuŵazga kwamba kale comene. (Civumbuzi 17:15, 16) Cingaŵa cakofya usange Ŵakhristu ŵanadi ŵangaleka kuteŵetera na mtima wose, panji kuwa mphwayi. Tingatemwa yayi kuti cipulikano cithu cizizime, na kutaya mwaŵi wa kuteŵetera Ciuta na mwamphu, kweniso kuyowoya unenesko wa mu Baibolo. Yesu wakacenjezga Ŵakhristu mu Laodikeya cifukwa cakuti ŵakaŵa ŵamphwayi, wakati: ‘Muli ŵakuzizima cara nesi ŵakuthukira: ndakhumbanga kuti mphanyi mwanguŵa ŵakuzizima panji ŵakuthukira. . . Pakuti mukulupuka waka.’—Civumbuzi 3:15-18.
Kujimanya Makora
3. Kasi ni vinthu wuli ivyo Ŵakhristu ŵangajikuzga navyo?
3 Kuti Ŵakhristu ŵaleke kuwa mphwayi, ŵakwenera kujimanya makora, ndipo ŵakwenera kujikuzga cifukwa ca kuŵa Ŵakhristu. Pakuti tili ŵateŵeti ŵa Yehova ndiposo ŵasambiri ŵa Khristu, Baibolo likutovwira kujimanya makora. Tili “ŵakaboni” ŵa Yehova, “ŵalimi ŵamoza na Ciuta,” pa nchito ya kuphalira ŵanthu “makani ghawemi” iyo tikucita na mwamphu wose. (Yesaya 43:10; 1 Ŵakorinte 3:9; Mateyu 24:14) Tili ŵanthu ‘ŵakutemwana.’ (Yohane 13:34) Ŵakhristu ŵanadi “ŵakumanya kupatura uwemi na uheni, cifukwa mamanyiro ghaŵo ghali kuzgoŵelera.” (Ŵahebere 5:14) Tili “malumuli [nyali] mu caru.” (Ŵafilipi 2:15) Tikuyezga comene kuŵa na “kakhaliro . . . kakutowa mu ŵamitundu.”—1 Petros 2:12; 2 Petros 3:11, 14.
4. Kasi uyo wakusopa Yehova wangamanya wuli ico wakwenera kukana?
4 Kweniso Ŵakhristu awo ŵakusopa Yehova mu unenesko ŵakumanya ivyo ŵakwenera kukana. Iwo “mba caru cara,” umo wakaŵira mulongozgi wawo Yesu Khristu. (Yohane 17:16) Ŵakujipatura ku “ŵamitundu” awo “ŵakufipiskika mu kumanyiska kwawo; mbayeni ku umoyo wa Ciuta.” (Ŵaefeso 4:17, 18) Lekani awo ŵakulondezga Yesu ‘ŵakukana ucikana Ciuta, na makhumbiro gha caru; ndipo mu caru cino ca lero ŵakuŵa ŵakuziza na ŵarunji na ŵakusopa Ciuta’—Tito 2:12.
5. Kasi ulongozgi wakuti ‘tijikuzge mu Fumu’ ukung’anamuraci?
5 Cifukwa cakuti tikujimanya makora, nakuti tili pa wene na wene na Fumu ya Cilengiwa cose, ‘tikujikuzga mu Fumu.’ (1 Ŵakorinte 1:31) Kasi uku nkhujikuzga wuli? Pakuŵa Ŵakhristu ŵanadi, tikujikuzga cifukwa cakuti Yehova ndiyo Ciuta withu. Tikupulikira ulongozgi wakuti: ‘Uyo wakujituntha wajitunthire mwa ici, kuti wakupulikiska na kumanyiska ine, kuti ndine Yehova mweneuyo wakucita vya cisungusungu, weruzgi, na urunji mu caru.’ (Yeremiya 9:24) Ise ‘tikujikuzga’ cifukwa cakuti tili na mwaŵi wa kumanya Ciuta, ndipo watituma kovwira ŵanthu.
Apo Pagona Suzgo
6. Cifukwa wuli ŵanyake ŵakuluwa kuti ni mwaŵi kuŵa Ŵakhristu?
6 Mbunenesko kuti nyengo zinyake cikuŵa cakusuzga kumanya kuti tili ŵakupambanako na ŵanthu ŵanyake. Munyamata munyake uyo wakasambizgika na ŵapapi ŵake kuŵa Mkhristu wakayowoya kuti nyengo yinyake wakalopwa pa vinthu vyauzimu. Iyo wakati: “Nyengo zinyake nkhawonanga yayi ico niliri Kaboni wa Yehova. Nkhasambira unenesko kwamba pa wanici. Nyengo zinyake nkhawonanga yayi kuti cisopo cithu nchapadera.” Ŵanyake ŵali kuluwa kuti Mbakhristu, ndipo ŵakutangwanika na vyakusekereska vya caru ici, kujipangira lumbiri na umoyo wambura kopa Ciuta. (Ŵaefeso 2:2, 3) Ŵakhristu ŵanyake ŵangajikayikira na kuwona ngati ŵakusuzgika waka para ŵakulondezga mikhaliro yiwemi na kujipimira vilato vyauzimu.
7. (a) Kasi ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakwenera kujiyezga wuli? (b) Kasi tingaŵa mu ulwani usange tingacita vici?
7 Kasi nchiheni kujisanda nanga mphacoko wuwo? Yayi. Mungakumbuka kuti mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu kuti ŵajisandenge, wakati: “Jiyezgani mwaŵene, usange muli mu cipulikano; jeruzgani mwaŵene.” (2 Ŵakorinte 13:5) Apa mpositole uyu wakakhumbanga kuti Ŵakhristu ŵawone usange ŵakuleka kucita makora vinyake, mwakuti ŵamazge masuzgo agho. Para Mkhristu wakujiyezga usange wali mu cipulikano, wakwenera kuwona usange mazgu ghake na milimo yake vikukolerana na cipulikano cake. Kweni para tikuleka kujiyezga makora, tingamba kujimanya mu nthowa yiheni, panji kupenja mazgoro agho ghangatovwira yayi kukhozga ubwezi withu na Yehova panji mpingo. Tingajisuzga waka na kujiziyamo mwauzimu. a Tikukhumba yayi kuti ‘cipulikano cithu cibwanganduke’!—1 Timote 1:19.
Nase Vingatiwira
8, 9. (a) Kasi Mozesi wakajikayikira wuli? (b) Kasi Yehova wakacitapoci apo Mozesi wakakayikanga? (c) Kasi imwe mukujipulika wuli pakuti Yehova walayizga kuti watovwirenge?
8 Kasi usange Ŵakhristu ŵakujikayikira nyengo zinyake ndikuti mbakutondeka? Yayi. Nakuti ŵangapembuzgika kumanya kuti ivi vyayamba lero yayi. Na kale wuwo, ndimo Ŵakaboni ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakajipulikiranga nyengo zinyake. Yumoza wawo wakaŵa Mozesi, munthu uyo wakaŵa na cipulikano cikuru, ŵakaŵa wakugomezgeka kweniso wakusopa Ciuta. Apo Mozesi wakatumika nchito iyo yikamofya comene, wakafumba mwakujikayikira kuti: “Kasi ndine njani ine?” (Exodus 3:11) Panji wakajizgora kuti, ‘Nili wambura kuzirwa!’ panyake kuti ‘Ningafiska yayi!’ Panyake wakajiwona kuti wakaŵa wakupeleŵera pa vifukwa ivi: Wakaŵa wa fuko la ŵazga. Ŵaisrayeli ŵakamukana. Wakaŵa na cikwikwi. (Exodus 1:13, 14; 2:11-14; 4:10) Wakaliskanga viŵeto, ndipo Ŵaeguputo ŵakatinkhanga ŵaliska. (Genesis 46:34) Lekani wakajiwona kuti wakaŵa wambura kwenelera kuwombora ŵanthu ŵa Ciuta mu wuzga!
9 Yehova wakamukhozga Mozesi pakumulayizga vinthu viŵiri, wakati: ‘Ndiŵenge nawe; ndipo ici ciŵenge cimanyikwiro kwa iwe, cakuti ndakutuma ndine: para waŵafumya ŵanthu mu Eguputo, mumuteŵeterenge Ciuta pa lupiri luno.’ (Exodus 3:12) Apa Yehova wakaphaliranga muteŵeti wake wawofi kuti waŵenge nayo nyengo zose. Kweniso Yehova wakalongora kuti watondekenge yayi kuwombora ŵanthu ŵake. Kwamba kale, Ciuta wakulayizga kuti wawovwirenge ŵateŵeti ŵake. Mwaciyelezgero, apo kukakhala pacoko kuti Ŵaisrayeli ŵanjire mu Caru ca Layizgano wakatuma Mozesi kuti waŵaphalire ici: ‘Muŵe ŵankhongono na kukhwima mtima, . . . pakuti Yehova Ciuta winu ndiye wakwenda namwe, . . . wamulekaninge [cara], panji kumusidani.’ (Duteronome 31:6) Ndiposo Yehova wakapanikizgira Yoswa kuti: ‘Wamkuŵako cara munthu wa mazaza kwima pamaso pako mazuŵa ghose gha umoyo wako; . . . ndiŵenge na iwe; ndikulekenge cara panji kukusida.’ (Joshua 1:5) Ndipo wakulayizga Ŵakhristu kuti: ‘Ndimutayaninge cara, panji nesi kumusidani nakamo kose.’ (Ŵahebere 13:5) Pakuti tili na movwiri wankhongono nthena, ipo tikwenera kujikuzga kuti tili Ŵakhristu!
10, 11. Kasi Mulevi Asafu wakawovwirika wuli kupanikizga kuti nchakuzirwa kuteŵetera Yehova?
10 Pafupifupi vilimika 500 Mozesi wakati wafwa, Mulevi wakucemeka Asafu wakalemba kwambura kubisa kuti wakawonanga ngati wakasuzgikanga waka kucita urunji. Apo Asafu wakalimbikira kuteŵetera Ciuta nangauli wakasuzgikanga na kuyezgeka, wakawona kuti ŵanthu awo ŵakayuyuranga Ciuta ŵakaŵa ŵamazaza ndiposo ŵasambazi. Kasi Asafu wakajipulika wuli? Iyo wakati: “Kweni ine, malundi ghane ghakaŵa pafupi kukhuŵara, marwayo ghane ghakaŵa pafupi kutelera. Pakuti nkhaŵa na sanji na ŵakujikuzga, pakuwona kusakata kwa ŵakwananga.” Iyo wakamba kukayika usange nchakuzirwa kusopa Yehova. Wakati: “Nadi, ndakhala nawo mtima wane wambura kwananga ndipo ndasavya mawoko mu kuwura uheni, kweni nkhwawaka. Pakuti ndakweŵeskeka muhanya wose, mlenji na mlenji ndalangika.”—Salmo 73:2, 3, 13, 14.
11 Kasi Asafu wakacita nagho wuli maghanoghano agha? Kasi wakazerezga waka? Yayi. Wakaphalira Yehova mu lurombo, umo tikuwonera mu Salmo 73. Asafu wakasintha maghanoghano wakati wanjira mu malo ghatuŵa mu tempele. Apo wakaŵa mu malo agha, wakamanya kuti cinthu cakuzirwa comene nkhusopa Ciuta. Pakuti sono wakawona kuti vinthu vyauzimu ni viwemi, wakapulikiska kuti Yehova wakutinkha uheni, nakuti ŵaheni ŵazamulangika para nyengo yakwana. (Salmo 73:17-19) Sono Asafu wakakondwa cifukwa ca kuŵa na mwaŵi wa kuteŵetera Yehova. Wakati kwa Ciuta: ‘Ndili namwe lutaluta; mukundikora ku woko la malyero. Mundilongozge na vipango vinu, pamanyuma mwamundipokelera mu ucindami.’ (Salmo 73:23, 24) Asafu wakayambaso kukondwa na Ciuta wake.—Salmo 34:2.
Iwo Ŵakajimanyanga Makora
12, 13. Zunurani ŵanthu awo Baibolo likulongora kuti ŵakajikuzga pakuŵa ŵabwezi ŵa Ciuta.
12 Nthowa yimoza iyo tingaŵira ŵakukondwa nyengo zose pakuŵa Ŵakhristu njakuti tisandenge na kulondezga cipulikano ca ŵasopi ŵakugomezgeka awo ŵakaŵako kale. Nanga muŵe mu visuzgo ŵakakondwanga cifukwa cakuti ŵakaŵa ŵabwezi ŵa Ciuta. Wonani umo wakacitira Yosefe, mwana wa Yakobe. Apo wakaŵa msepuka, ŵakamuguliska mu wuzga ndipo awo ŵakamugura ŵakaluta nayo ku Eguputo, kutali comene na awiske awo ŵakaŵa ŵakopa Ciuta, ndiposo kutali na ŵanthu awo ŵakamovwiranga. Ku Eguputo kukaŵavya munthu wakuti Yosefe wafumbeko vinthu vyauzimu, ndipo wakayezgeka kuti wacite uheni kweniso kuti waleke kugomezga Ciuta. Ndipouli, njuŵi yake yikamovwira kujisunga pakumanya kuti wakaŵa muteŵeti wa Ciuta, nakuti wakacitanga ivyo wakamanya kuti vikaŵa viwemi. Iyo wakawonanga kuti kusopa Yehova ukaŵa mwaŵi ukuru comene, nangauli wakakhalanga na ŵanthu ŵaheni, ndipo wakabisa yayi maghanoghano ghake.—Genesis 39:7-10.
13 Vilimika 800 pamanyuma pake, msungwana wa ku Israyeli uyo wakakoreka pa nkhondo na kuŵa muzga wa Namani, mulara wa nkhondo ku Siriya, wakaluwa yayi kuti wakaŵa muteŵeti wa Yehova. Apo mwaŵi ukasangika, wakakhozgera Yehova mwacikanga apo wakayowoya kuti Elisha yikaŵa nchimi ya Ciuta waunenesko. (2 Mathemba 5:1-19) Vilimika vikati vyalutapo, Fumu Yosiya, uyo nyengo iyo wakaŵa msepuka, wakawezgerapo kusopa kwanadi. Nangauli nyengo iyo vinthu vikaŵa makora yayi, wakanozga tempele la Ciuta, ndipo wakadangilira mtundu wura kuti wambeso kusopa Yehova. Wakaŵa wakukondwa na cipulikano cake kweniso cisopo. (2 Midauko, vipaturo 34, 35) Daniyeli na Ŵahebere ŵanyake ŵatatu ku Babulone ŵakaluwa yayi kuti ŵakaŵa ŵateŵeti ŵa Yehova. Nanga ni apo ŵakacicizgikanga na kuyezgeka kuti ŵacite mwambura kwenelera, iwo ŵakagomezgeka nipera. Tikukayika yayi kuti ŵakajikuzga pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova.—Daniel 1:8-20.
Jikuzgani Pakuŵa Ŵakhristu
14, 15. Kasi tingajikuzga wuli cifukwa ca kuŵa Ŵakhristu?
14 Ŵateŵeti ŵa Yehova aŵa ŵakacita makora cifukwa cakuti ŵakajikuzga pakuŵa ŵabwezi ŵa Ciuta. Ise ke lero? Kasi tingajikuzga wuli cifukwa ca kuŵa Ŵakhristu?
15 Cakwamba, tikwenera kuwonga kufumira pasi pa mtima cifukwa cakuti tili ŵanthu awo ŵakumanyikwa na zina la Yehova, ndipo wakutitumbika na kutitemwa. Ciuta wakuŵamanya makora awo mbake. Mpositole Paulosi, uyo wakaŵako apo ŵanthu ŵanandi ŵakasopanga mwambura kwenelera, wakati: “Fumu yikuŵamanya aŵo mbake.” (2 Timote 2:19; Maŵazgo 16:5) Yehova wakukondwa na “awo mbake.” Iyo wakuti: “Uyo wakukhwaska imwe wakukhwaska mboni ya jiso” lane. (Zekariya 2:8) Yehova wakutitemwa nadi. Nase tikwenera kuŵa pa ubwezi na iyo cifukwa cakuti tikumutemwa kufumira pasi pa mtima. Paulosi wakawona kuti: “Usange munthu wakutemwa Ciuta, uyo ndiyo wakumanyikwa na iyo.”—1 Ŵakorinte 8:3.
16, 17. Cifukwa wuli Ŵakhristu, ŵana na ŵalara ŵakujikuzga na ciharo cawo cauzimu?
16 Ŵawukirano awo ŵalereka kuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵangacita makora kujifumba usange ŵakukondwa kuŵa Ŵakhristu cifukwa cakuti ŵali pa ubwezi na Ciuta. Iwo ŵangagomezganga cipulikano ca ŵapapi ŵawo cara. Pulikani ivyo Paulosi wakalembera waliyose uyo ni muteŵeti wa Ciuta: “Ku fumu yake na yake [munthu] wakwima panji wakuwa.” Ndipo wakasazgirapo kuti: “Ntheura ise tose yumoza yumoza tizamujipatawulira kwa Ciuta.” (Ŵaroma 14:4, 12) Para tikulondezga waka ŵapapi ŵithu kwambura kuŵikapo mtima ise taŵene, mbwenu titondekenge kuŵa pa ubwezi uwemi, wamuyirayira na Yehova.
17 Kwamba kale, kwaŵa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi. Ŵaŵako kwambira pa munthu wakugomezgeka Abelu, uyo wakaŵako vilimika 6,000 ivyo vyajumpha mupaka lero apo kuli “mzinda ukuru” wa Ŵakaboni, na ŵasopi ŵa Yehova ŵanandi awo ŵazamupokera umoyo wamuyirayira. (Civumbuzi 7:9; Ŵahebere 11:4) Ndise muwiro wa ŵanthu awo ŵakusopa na cipulikano mazuŵa ghano. Tili na ciharo cikuru comene ca vinthu vyauzimu!
18. Kasi nkharo yithu na fundo za urunji vikutipatura wuli ku caru?
18 Kweniso tili na dango, nkharo yiwemi, fundo za urunji na mikhaliro iyo yikulongora kuti tili Ŵakhristu. Iyi ni “Nthowa” yimoza pera iyo tingakhalira makora na kukondweska Ciuta. (Milimo 9:2; Ŵaefeso 4:22-24) Ŵakhristu ‘ŵakupima vinthu vyose’ na ‘kukoreska ico nchiwemi.’ (1 Ŵatesalonika 5:21) Tikumanya makora mphambano iyo yilipo pakati pa Cikhristu na caru cambura kumanya Ciuta. Yehova wakupambaniska makora pakati pa cisopo canadi na cautesi. Wakayowoya mwa mprofeti Malaki kuti: “Mwamkumanyiskaso kupatura pakati pa ŵakunyoroka na ŵaheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Ciuta na uyo kuti wakumuteŵetera cara.”—Malaki 3:18.
19. Kasi nchivici ico cizamuŵacitikira yayi Ŵakhristu?
19 Pakuti nchakuzirwa comene kujikuzga mwa Yehova mu caru cakupuruka ici, kasi nchivici cingatovwira kuti tilutilire kujikuzga mwa Ciuta withu pamoza na mwaŵi wa kuŵa Ŵakhristu? Mu nkhani yakulondezgapo muli masacizgo ghakovwira. Pakuwona masacizgo agha, mungakhorwa kuti: Ŵakhristu ŵazamuŵapo na “mphwayi” yayi.
[Mazgu ghamusi]
a Apa tikunena kufumba vinthu vyauzimu. Awo ŵakulwara matenda gha maghanoghano, ŵangacita makora kufumba dokotala.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi Ŵakhristu ‘ŵangajikuzga wuli mu Fumu’?
• Kasi mwasambirako vici kwa Mozesi na Asafu?
• Kasi mbanjani awo Baibolo likuti ŵakajikuzga pakuteŵetera Ciuta?
• Kasi tikulongora wuli kuti tikujikuzga pakuŵa Ŵakhristu?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 14]
Nyengo yinyake Mozesi wakajikayikira
[Vithuzithuzi pa peji 15]
Ŵateŵeti ŵanandi ŵa Yehova kale ŵakajikuzga pakuŵa ŵapadera