Kasi Visambizgo vya Yesu Khristu Vikumukhwaskani Wuli Imwe?

KUYANA na ivyo tawona mu nkhani yajumpha, kasi tingakayika kuti ivyo Yesu wakasambizga vikatora mtima ŵanthu ŵanandi pa caru cose? Kweni fumbo lakuzirwa ilo tingajifumba ndakuti: “Kasi visambizgo vya Yesu vikunovwira wuli ine panekha?”

Yesu wakasambizga nkhani zinandi waka. Ndipo ivyo wakasambizga vingamovwirani pa vinandi mu umoyo winu. Tiyeni tiwone ivyo Yesu wakasambizga pakukhwaskana na kucita dankha ivyo ni vyakuzirwa, kuŵa pa ubwezi na Ciuta, kukhala makora na ŵanyithu, kuzizipizga visuzgo, ndiposo kukana nkhaza.

Citani Dankha Ivyo Ni Vyakuzirwa

Lero mu caru muli vinthu vinandi comene ivyo vikutimalira nyengo na nkhongono zithu, mwakuti tikuŵavya nyengo yakucitira vinthu vyauzimu. Pulikani za mwanalume wa vilimika vyakujumpha 20 uyo timucemenge  Jerry. Nangauli Jerry wakutemwa kuyowoya vinthu vyauzimu ndipo wakucindika comene ivyo wakusambira, iyo wakudandaura kuti: “Nyengo yakuti nicitire vinthu vyauzimu mwakukhazikika ndiyo yikunisoŵa. Nkhugwira nchito kwamba Mande mupaka Cisulo. Zuŵa lakupumulira nda Sabata pera. Nakuti para namara kucita vinthu vinyake, mbwenu nkhuŵa kuti navuka uheni comene.” Usange namwe vikumucitikirani vyanthena ivi, mbwenu mungapindura na ivyo Yesu wakasambizga pa Upharazgi wa pa Phiri.

Yesu wakaphalira wumba kuti: “Mungenjerwanga na umoyo winu, kuti muryengeci, panji mumwengeci; panji na thupi linu, muvwarengeci. Asi umoyo ukuluska vyakurya, ndipo thupi likuluska vyakuvwara? Awonani viyuni vya mu dera, kuti vikumija cara, panji nesi kuvuna, nesi kulonga mu nthamba; ndipo Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵakuvilera. Asi [imwe] muli ŵakuzirwa kwakuluska ivyo? . . . Ntheura lekani kwenjerwa, kuti, Tiryengeci? panji, Timwengeci? Panji, Tivwarengeci? Cifukwa vyose vyeneivi Ŵamitundu ŵakupenja: cifukwa Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵakumanya kuti mukukavuka vyose vyeneivi. Kweni penjani nanga Ufumu wake, na urunji wake; ndipo vyose vyeneivi viti visazgikirengeko kwa imwe.” (Mateyu 6:25-33) Kasi tikusambirapo vici pa nkhani iyi?

Apa Yesu wakang’anamuranga kuti tileke kujipwelelera nesi kuleka kupwelelera mbumba zithu cara. Nakuti Baibolo likuti: “Usange munthu yunji wakuleka kuŵaghanaghanira ŵake na ŵake, comenecomene ŵa mu nyumba yake, wali kukana cipulikano, ndipo ndi muheni kwakuluska wambura cipulikano.” (1 Timote 5:8) Kweni Yesu wakati usange tikudangizga vinthu vyakuzirwa na kwamba kucita vinthu vyauzimu, Ciuta wazamutovwira kuti tisange vinthu vinyake ivyo tikukhumba. Apa sambiro ndakuti tikwenera kucita dankha ivyo ni vyakuzirwa. Para tingalondezga mazgu agha tiŵenge ŵacimwemwe, cifukwa “mba mwaŵi [mbacimwemwe] ŵakavu mu mzimu.”—Mateyu 5:3.

Kuŵa pa Ubwezi na Ciuta

Awo mbakavu mwauzimu ŵakumanya kuti ŵakwenera kuŵa pa ubwezi uwemi na Ciuta. Kasi para tikukhumba kukorana ubwezi na munthu tikucita wuli? Asi cakwamba tikudankha kumumanya makora? Tikuwoneseska dankha kuti timanye maghanoghano ghake, nkharo, maluso, ivyo wacita pa umoyo wake, ivyo wakutemwa na kutinkha. Ndimo vikuŵira para tikukhumba kuŵa paubwezi na Ciuta. Tikwenera kumumanya makora. Apo Yesu wakalomberanga ŵasambiri ŵake, wakati: “Uwu mbumoyo wa muyirayira, kuti ŵamumanyani imwe, Ciuta Mweneco Yekha, na Yesu Khristu, Mweneuyo mukamutuma.” (Yohane 17:3) Ni nthena nadi, kuti tikorane ubwezi na Ciuta tikwenera kumumanya dankha. Ndipo nthowa yimoza pera yakuti timumanyire ndiyo kusambira Mazgu Ghake, Baibolo. (2 Timote 3:16) Ipo tikwenera kupatura nyengo yakuti tisambirenge Malemba.

Kweni kumanya waka nkhanthu yayi. Mu lurombo lura, Yesu wakati: “[Ŵasambiri] ŵali kusungilira mazgu ghinu.” (Yohane 17:6) Tikwenera kumumanya Ciuta kweniso kucita ivyo tamanya. Kasi panji yilipo nthowa yinyake iyo tingaŵira ŵabwezi ŵa Ciuta? Kasi mukughanaghana kuti ubwezi ungalutilira na munyithu usange tikucitira dala vinthu ivyo iyo wakuleka kukolerana navyo? Ipo maghanoghano na fundo za Ciuta, ndivyo vikwenera  kutilongozga mu mendero ghithu. Wonani umo fundo ziŵiri za Yesu izi zikutovwilira kukhala makora na ŵanyithu.

Kukhala Makora na Ŵanyithu

Nyengo yimoza Yesu wakayowoya nkhani yifupi waka mwakuti wasambizge kuti nchakuzirwa kukhala makora na ŵanyithu. Wakayowoya kuti kukaŵa fumu iyo yikakhumbanga kupenderana ndarama na ŵazga ŵake. Kweni yumoza wa ŵazga ŵake wakaŵa na ngongoli yikuru comene ndipo wakatondeka kuwezga. Ntheura fumu yira yikalangura kuti munthu yura, muwoli wake, na ŵana ŵaguliskike mwakuti walipire ngongoli. Kweni muzga yura wakawa pasi na kuŵeyelera: ‘Munizizipizgire ndipo nditi ndimuwezgeraninge vyose.’ Fumu yira citima cikayikora ndipo yikamugowokera. Kweni muzga yura wakati wafuma para mbwenu wakasangana na muzga munyake uyo wakaŵa nayo na ngongoli yicoko comene, ndipo wakamulozga. Muzga munyake uyu wakaŵeya kuti wamucitire lusungu, kweni muzga wakwamba yura wakamupulika cara ndipo wakamupeleka ku jere kuti wawezge dankha ngongoli. Sono fumu yira yikati yapulika, yikakalipa comene. Yikamufumba kuti: “Asi kukenera kuti nawe umulengere lusungu muteŵeti munyako, nga ndi umo ine nkhakulengelera lusungu iwe?” Ndipo yikamupeleka muzga wambura kugowoka yura ku jere mupaka wawezge ngongole iyo wakaŵa nayo. Yesu wakaŵaphalira sambiro kufuma mu nkhani kuti: “Ntheura Ŵadada ŵa kucanya ndimo ŵati ŵacitirenge na imwe, usange mukuleka kugowokera ku mitima yinu munthu yose mbali wake.”—Mateyu 18:23-35.

Pakuŵa ŵanthu ŵambura kufikapo, tikubuda vinandi. Ndipo tingamuwezgera cara Ciuta ngongoli yikuru iyo tili nayo cifukwa ca ivyo tikumubudira. Ico tingacita nkhulomba kuti watigowokere. Nakuti Yehova ngwakunozgeka kutigowokera, cikuru nase tikuŵagowokera ŵabali ŵithu pa ivyo ŵatinangira. Ili ni sambiro liwemi nadi! Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake kuti pakulomba ŵatenge: “Mutigowokere mateu ghithu, umo nase taŵagowokelera ŵa mateu ŵithu.”—Mateyu 6:12.

Fumyanipo Ico Cikwambiska Masuzgo

Yesu wakamanyanga comene umo ŵanthu ŵaliri. Wakati para tikukhumba kutonda suzgo tikwenera kufumyapo cisinkho ca suzgo iyo. Wonani fundo ziŵiri izo wakayowoya.

Wakati: “Mwapulika kuti kukanenekera ŵa mwaka, Ungakomanga; ndipo mweneuyo wati wakome wamkuŵa mu ulwani wa ceruzgo: Kweni Ine nkhumunenerani, kuti yose uyo wakukalipira mbali wake wamkuŵa mu ulwani wa ceruzgo.” (Mateyu 5:21, 22) Apa Yesu wakalongora kuti ico cikupangiska ŵanthu kukomana nchinyake, kuti ni nkhaza izo ŵakucita cara. Ni ivyo vili mu mtima wa munthu uyo wakukoma. Ŵanthu ŵalekenge kusungirana vyakusingo panji kukalipirana, mphanyi mbembe kulije. Ŵanthu ŵapulikirenge cisambizgo ici mphanyi kulijirethu kuthiska ndopa.

Wonani umo Yesu wakazunuliraso cisinkho ca suzgo yinyake iyo yikutopora mtima comene. Wakaphalira wumba kuti: “Mwapulika kuti kukaneneka, Ungaleŵanga: Kweni Ine nkhumunenerani, Yose uyo wakulaŵiska mwanakazi na kumukhumbira, waleŵa nayo kale mu mtima wake. Ndipo usange jiso lako la ku malyero likukhuŵazga iwe, ulikozombole, ulitaye.” (Mateyu 5:27-29) Yesu wakasambizga kuti suzgo ili likwambira patali. Likucitika cifukwa ca makhumbiro gha ukazuzi. Usange munthu wakuleka kughanaghana viheni na ‘kuvikozombora’ mu mtima wake, mbwenu wangaleŵa cara.

“Wezgera Lupanga Lwako mu Malo Ghake”

Mu usiku uwo Yesu wakapelekekera na kukakika, yumoza wa ŵasambiri ŵake wakasolora lupanga kuti wamuthaske. Kweni Yesu wakamuphalira kuti: “Wezgera lupanga lwako mu malo ghake; cifukwa wose awo ŵakukora  lupanga ŵati ŵamarenge na lupanga.” (Mateyu 26:52) Kukati kwaca, Yesu wakaphalira Pontiyo Pilato kuti: “Ufumu wane kuti ngwa caru cino cara: Ufumu wane uŵenge wa caru cino, mphanyi ŵanthu ŵane ŵapota homwa, kuti ndileke kupelekeka ku Ŵayuda: kweni sono Ufumu wane kuti ngwa pano cara.” (Yohane 18:36) Kasi cisambizgo ici cikaŵa ciwemi yayi?

Kasi Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakacita wuli na cisambizgo ca Yesu ca kuleka kucita nkhaza? Buku la The Early Christian Attitude to War likuti: “Pakuti [visambizgo vya Yesu] vikakanizga nkhaza ya mtundu uliwose na kupwetekana, ici cikang’anamuranga kuti kunjira mu nkhondo [cikaŵa] cakukanizgika. . . . Ŵakhristu ŵakale ŵakapulikira mazgu gha Yesu, ndipo ŵakamanya kuti Yesu wakakhumbanga kuti ŵaŵenge ŵakuzika na ŵamtende. Cisopo cawo cikamanyikwanga na mtende; ŵakakanirathu nkhondo pakuti yikuthiska ndopa.” Awo ŵakuti Mbakhristu ŵalondezgenge nadi cisambizgo ici mphanyi vinthu vikwenda makora comene!

Mungapindura na Visambizgo Vyose vya Yesu

Visambizgo vya Yesu ivyo tadumbiskana ni viwemi, vyakupulikikwa, kweniso vyakovwira. Ŵanthu ŵangapindura na visambizgo vyake usange ŵangavisambira na kuvicita. a

Ŵakaboni ŵa Yehova kukwinu uko mbakunozgeka kumovwirani kuti mupindule na visambizgo vyapacanya nkhanira, ivyo palije munthu bweka wali kusambizgapo. Tikumupemphani kuti mukumane nawo panji mulembere kalata pa adiresi iyo yili pa peji 2 mu magazini yino.

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 5]

“Ŵawiskemwe ŵakucanya ŵakuvilera”

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Ivyo Yesu wakasambizga vingamupindulirani comene pa umoyo winu