Ŵakhristu Ŵakuŵaliska Ucindami wa Yehova
Ŵakhristu Ŵakuŵaliska Ucindami wa Yehova
“Ngamwaŵi maso ghinu, cifukwa ghakuwona; na makutu ghinu, cifukwa ghakupulika.”—MATEYU 13:16.
1. Kasi tikujifumba fumbo wuli pakuwona umo Ŵaisrayeli ŵakacitira na Mozesi pa Phiri la Sinayi?
ŴAISRAYELI awo ŵakawungana musi mu Phiri la Sinayi ŵakenera kusendelera kwa Yehova. Nakuti wakaŵafumiska mu Eguputo na woko lankhongono. Wakaŵapa ivyo ŵakakhumbanga, wakaŵapa cakurya na maji mu mapopa. Kufuma apo, wakaŵawovwira kuthereska Ŵaamaleki. (Exodus 14:26-31; 16:2–17:13) Apo Ŵaisrayeli ŵakazenga misasa mu mapopa pafupi na Phiri la Sinayi, ŵakawopa cifukwa ca kugululuska na ŵaleza, ndipo ŵakatenthema. Ŵakawona kuti Mozesi wakukhira mu Phiri la Sinayi, ndipo cisko cake cikagadima na ucindami wa Yehova. Kweni m’malo mwakuti ŵakondwe na cinthu cakuzizwiska ici, “ŵakofiwa kwiza pafupi [na Mozesi].” (Exodus 19:10-19; 34:30) Cifukwa wuli ŵakawopa pakuwona kuŵara kwa ucindami wa Yehova, uyo wakaŵacitira vinandi?
2. Kasi Ŵaisrayeli ŵakwenera kuti ŵakawoperaci pakuwona ucindami wa Ciuta pa cisko ca Mozesi?
2 Ŵaisrayeli ŵakwenera kuti ŵakawopa cifukwa ca ivyo vikacitika pakwamba. Ŵakalekera dara kupulikira Yehova na kupanga tholi la golide, ndipo wakaŵalanga. (Exodus 32:4, 35) Kasi ŵakasambirapo kanthu na kuwonga cifukwa ca cilango cira? Ŵanandi ŵakasambirapo yayi. Apo Mozesi wakaŵa pafupi kufwa, wakaŵakumbuska kuti ŵakapanga tholi la golide, na vinyake viheni ivyo ŵakacita. Wakati ku ŵanthu: “Mukagalukira dango la Yehova Ciuta winu, . . . mukapulikana naye [cara], nesi kupulikira lizgu lake. Mukaŵa ŵagaruki kwimikana na Yehova kwamba pa zuŵa ilo nkhamumanyirani.”—Duteronome 9:15-24.
3. Kasi Mozesi wakabenekeleranga wuli cisko cake?
3 Wonani umo Mozesi wakacitira na wofi wa Ŵaisrayeli. Tikuŵazga kuti: ‘Mozesi wakati wamara kuyowoya nawo, wakabenekelera cisko cake na cidiko; kweni papo pose Mozesi wakanjira [mu cihema] pa maso pa Yehova kukayowoya na iye wakawuskako cidiko, mupaka wakafuma; ndipo pa kufuma wakayowoya na Ŵaisrayeli ico wakamuwuzga ndipo Ŵaisrayeli ŵakawona cisko ca Mozesi kuti cikumba ca cisko cake cikagadima; ndipo Mozesi wakawelezgerako cidiko ku cisko cake mupaka wakanjire kukayowoya na [Yehova].’ (Exodus 34:33-35) Cifukwa wuli Mozesi wakabenekeleranga cisko cake? Kasi tingasambirapo vici? Mazgoro gha mafumbo agha ghangatovwira kuti tipime ubwezi withu na Yehova.
Ŵakataya Mwaŵi
4. Kasi mpositole Paulosi wakati Mozesi wakadika cisko cake cifukwa wuli?
4 Mpositole Paulosi wakalongosora kuti Mozesi wakadikanga cisko cifukwa ca maghanoghano na mitima ya Ŵaisrayeli. Wakalemba kuti: “Ŵana ŵa Israyeli ŵakawura kumanya kudodoliska cisko ca Mozesi cifukwa ca ucindami wa cisko cake, . . . mano ghawo ghakanonofyeka.” (2 Ŵakorinte 3:7, 14) Nchacitima comene! Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵanthu ŵakusoreka ŵa Yehova, ndipo wakakhumbanga kuti ŵaŵe pafupi na iyo. (Exodus 19:4-6) Kweni ŵakakhumba yayi kudodoliska ucindami wa Ciuta. M’malo mwakuti ŵang’anamukire kwa Yehova na kujipeleka na mitima yawo kweniso maghanoghano ghawo, iwo ŵakazgokera kunyake.
5, 6. (a) Kasi Ŵaisrayeli mu nyengo ya Mozesi ŵakayana wuli na Ŵayuda mu nyengo ya Yesu? (b) Kasi awo ŵakapulikira Yesu na awo ŵakamukana ŵakaŵa ŵakupambana wuli?
5 Ici ndico cikacitika mu nyengo ya ŵapositole. Apo Paulosi wakang’anamuka kuŵa Mkhristu, Dango la phangano likaŵa kuti lamara nchito, ndipo kukaŵa dango liphya ilo nkhoswe yake ni Yesu Khristu, Mozesi Mukuru. Yesu wakaŵaliska makora ucindami wa Yehova mu mazgu ghake na vyakucita wuwo. Paulosi wakalemba za Yesu uyo wakawuskika kuti ndiyo “kugadima kwa ucindami [wa Ciuta], na cikozgo ceneco ca kaŵiro kake.” (Ŵahebere 1:3) Ŵayuda ŵakaŵa na mwaŵi comene! Ŵakapulikanga mazgu gha umoyo wamuyirayira kwa Mwana wa Ciuta. Kweni nchacitima kuti ŵanandi awo Yesu wakaŵapharazgira ŵakazerezga. Yesu wakawerezgapo mazgu gha Yehova agho wakayowoya mwa nchimi Yesaya kuti: “Mtima wa ŵanthu ŵeneaŵa uli kudindiŵara. Ndipo makutu ghawo ngacizita pakupulika, ndipo maso ghawo ŵali kusizimira; mzire pakunji ŵangawona na maso, ŵangapulika na makutu, ŵangamanyiska na mtima, ŵangang’anamukaso, ndipo ndingaŵacizga.”—Mateyu 13:15; Yesaya 6:9, 10.
6 Ŵayuda ŵakaŵa ŵakupambana comene na ŵasambiri ŵa Yesu awo Yesu wakaŵaphalira kuti: “Ngamwaŵi maso ghinu, cifukwa ghakuwona; na makutu ghinu, cifukwa ghakupulika.” (Mateyu 13:16) Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakunweka kumanya Yehova na kumuteŵetera. Ŵakukondwa kucita khumbo lake, umo liri kuvumbukwira mu Baibolo. Lekani Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu ŵakuŵaliska ucindami wa Yehova mu uteŵeti wawo wa phangano liphya, ndipo ŵa mberere zinyake nawo ndimo ŵakucitira.—2 Ŵakorinte 3:6, 18.
Cifukwa Wuli Makani Ghawemi Ghakabenekelereka?
7. Cifukwa wuli tikuzizwa yayi para ŵanandi ŵakukana kupulika makani ghawemi?
7 Umo tawonera kale, Ŵaisrayeli ŵanandi mu nyengo ya Mozesi na nyengo ya Yesu ŵakakana mwaŵi uwo ŵakapika. Ndimo viliri na lero wuwo. Ŵanthu ŵanandi ŵakukana makani ghawemi agho tikupharazga. Ici cikutizizika yayi. Paulosi wakalemba kuti: ‘Nanga ivangeli lithu liri kubenekelereka, liri kubenekelereka kwa ŵeneawo ŵakuparanyika: ŵeneawo ciuta wa caru cino wali kubulumutizga mahara ghawo ŵambura cipulikano.’ (2 Ŵakorinte 4:3, 4) Kusazga pa ivyo Satana wakucita kuti wabenekelere makani ghawemi, ŵanthu ŵanandi ŵakubisa ŵekha visko vyawo cifukwa cakuti ŵakukhumba yayi kuwona.
8. Kasi ni mwauli umo ŵanandi ŵakujalikira kumaso na ulemwa, ndipo tingajivikilira wuli?
8 Maso gha ŵanandi ghali kujalika cifukwa cakuti ŵakumumanya yayi Ciuta. Baibolo likuti ŵamitundu “ŵakufipiskika mu kumanyiska kwawo; mbayeni [mbalendo] ku umoyo wa Ciuta cifukwa ca ulemwa weneuwo uli mwa iwo.” (Ŵaefeso 4:18) Pambere Paulosi wandaŵe Mkhristu, wakasambira comene Dango, kweni wakajalika kumaso na ulemwa lekani wakasuzganga mpingo wa Ciuta. (1 Ŵakorinte 15:9) Ndipouli, Yehova wakamuvumbulira unenesko. Iyo wakulongosora kuti: “Cifukwa ceneici nkhalengekera lusungu, cakuti mwa ine nda ciŵinda Yesu Khristu walongoleremo kuzizipizga kwake kose, nga ndi cilongolero ca awo mu nyengo yikwiza . . . ŵapulikanenge nayo kuya kafika ku umoyo wa muyirayira.” (1 Timote 1:16) Ŵanandi awo ŵakasuskanga unenesko wa Ciuta nga ni Paulosi, sono mbateŵeti Ŵake. Ntheura nchakwenelera kuti tilutilire kupharazgira waliyose, na awo ŵakutisuska wuwo. Uku tikucita ivi, tikusambira Mazgu gha Ciuta nyengo zose na kughapulikiska, ndipo ici cikutovwira kuti tileke kuŵa ŵalemwa pakucita vinthu na kukwiyiska Yehova.
9, 10. (a) Kasi Ŵayuda ŵakalongora wuli kuti ŵakaŵa ŵambura kusambizgika na kulondezga maghanoghano ghawo? (b) Kasi ŵakuyana na awo ŵali mu Cikhristu cautesi? Longosorani.
9 Ŵanandi ŵakutondeka kupulikiska vinthu vyauzimu cifukwa cakuti ŵakukhumba yayi kusambira, ndipo ŵakungangamira pa ivyo ŵakughanaghana. Ŵayuda ŵanandi ŵakakana Yesu na visambizgo vyake cifukwa cakuti ŵakademelera comene ku Dango la Mozesi. Ndipouli, ŵanyake ŵakaŵa ŵakupulikiska. Mwaciyelezgero, Yesu wakati wawuka, “mzinda ukuru wa Ŵasofi ukapulikiranga.” (Milimo 6:7) Kweni Paulosi wakalemba za Ŵayuda ŵanandi kuti mupaka ‘kuno ku lero, penepapo Mozesi wakuŵazgika, cidiko cikudikika pa mitima yaŵo.’ (2 Ŵakorinte 3:15) Paulosi wakwenera kuti wakamanyanga ivyo Yesu wakaphalira ŵalongozgi ŵa cisopo ca Ŵayuda kuti: “Mukupenjerezga mu Malembo, ndipo imwe mukuti mu gheneagho ndimo muli na umoyo wa muyirayira; ndipo gheneagha ndigho ghakundipanikizgira ine.” (Yohane 5:39) Pakuti ŵanthu aŵa ŵakasandanga Malemba, ŵakenera kumanya kuti Yesu wakaŵa Mesiya. Ndipouli, Ŵayuda ŵakalondezganga maghanoghano ghawo, nakuti ŵakakana kusintha nangauli Mwana wa Ciuta wakacitanga minthondwe.
10 Ndimo ŵanandi awo ŵali mu Cikhristu cautesi ŵakucitira. Ŵali nga Mbayuda ŵakale, “ŵali na mwamphu kwa Ciuta, kweni kwakulingana na kumanya cara.” (Ŵaroma 10:2) Nangauli ŵanyake ŵakusambira Baibolo, ŵakukhumba yayi kugomezga ivyo likuyowoya. Ŵakususka kuti Yehova wakusambizga ŵanthu ŵake kwizira mu gulu lake la Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu la muzga wa magomezgeko na wa vinjeru. (Mateyu 24:45) Kweni ise tikumanya kuti Yehova wakusambizga ŵanthu ŵake, ndipo tikupulikiska unenesko pacoko na pacoko. (Zintharika 4:18) Pakuti tikuzomera kusambizgika na Yehova, tatumbikika pakumanya khumbo lake na ivyo wacitenge.
11. Cifukwa wuli awo ŵakugomezga ivyo ŵakukhumba pera ŵakupulikiska yayi unenesko?
11 Ŵanyake ŵakutondeka kupulikiska cifukwa cakuti ŵakugomezga ivyo ŵakukhumba pera. Vikayowoyeka kale kuti ŵanyake ŵagoskenge ŵanthu ŵa Ciuta na uthenga uwo ŵakupharazga wakukhwaskana na kuŵapo kwa Yesu. Mpositole Petrosi wakalemba kuti: “Ŵakuluwira nchene [dara] ceneici” kuti Ciuta wakaparanya caru na maji mu nyengo ya Nowa. (2 Petros 3:3-6) Mwakuyana waka, ŵanandi awo ŵakuti Mbakhristu ŵakumanya kuti Yehova wakucitira ŵanthu ucizi, ngwalusungu nakuti wakugowokera, kweni ŵakukana kuti wakulanga awo ŵananga. (Exodus 34:6, 7) Ŵakhristu ŵanadi ŵakulimbikira comene kuti ŵapulikiske ivyo Baibolo likusambizga.
12. Kasi ŵanthu ŵajalika wuli kumaso na maluso gha ŵanthu?
12 Ŵanandi awo ŵakusopa lero ŵali kujalika kumaso na maluso gha ŵanthu. Yesu wakaphalira ŵalara ŵa cisopo kale kuti: “Mazgu gha Ciuta muli kughazgora ghawaka cifukwa ca luso lwinu.” (Mateyu 15:6) Ŵayuda ŵakati ŵafuma mu wuzga ku Babulone, ŵakayambaso kusopa kutuŵa, kweni ŵasofi ŵakayamba kujikuzga na kujirunjiska. Ŵakayamba kucita viphikiro kuti ŵafiske waka dango, kwambura kucindika Ciuta. (Malaki 1:6-8) Kuzakafika mu nyengo ya Yesu, ŵalembi na Ŵafarisi ŵakasazgirako maluso ghanandi ku Dango ilo Ciuta wakapeleka kwa Mozesi. Yesu wakati ŵanthu aŵa ŵakaŵa ŵapusikizgi, cifukwa ŵakamanyanga yayi fundo za urunji izo Dango likapelekekera. (Mateyu 23:23, 24) Ŵakhristu ŵeneco ŵakwenera kucenjera kuti ŵaleke kupuluskika na malango gha ŵanthu na kuleka kusopa kwaunenesko.
‘Kulaŵiska Uyo Ngwambura Kuwoneka’
13. Kasi ni nthowa wuli ziŵiri izo Mozesi wakawonera ucindami wa Ciuta?
13 Mozesi wakalomba kuti wawone ucindami wa Ciuta mu lupiri, ndipo wakawona mzgetu wa ucindami wa Yehova. Mu cihema, Mozesi wakadikanga yayi. Wakaŵa na cipulikano ndipo wakakhumbanga kucita khumbo la Ciuta. Nangauli wakaŵa na mwaŵi wa kuwona ucindami wa Yehova mu mboniwoni, kweni wakamuwona kale Ciuta na maso gha cipulikano. Baibolo likuti Mozesi “wakazizipizga nga ngwakumulaŵiska Uyo ngwambura kuwoneka.” (Ŵahebere 11:27; Exodus 34:5-7) Ndipo wakaŵaliska ucindami wa Ciuta nyengo yicoko waka na malazi pa cisko cake yayi, kweni wakalimbikira kovwira Ŵaisrayeli kuti ŵamanye Yehova na kumuteŵetera.
14. Kasi Yesu wakawuwona wuli ucindami wa Ciuta, ndipo wakakondwa kucita vici?
14 Apo Yesu wakaŵa kucanya, wakawona ucindami wose wa Ciuta nyengo yitali comene, pambere vyose vindalengeke. (Zintharika 8:22, 30) Mu nyengo yose iyi, Yehova na Yesu ŵakatemwana comene. Yehova Ciuta wakalongora kuti wakamutemwanga comene mwana wake wakwamba mu cilengiwa cose. Yesu nayo wakalongora kuti wakumutemwa Ciuta, uyo ni Mupi wa umoyo. (Yohane 14:31; 17:24) Ici nchitemwa canadi, pakati pa Dada na Mwana. Nga ni Mozesi, Yesu wakakondwa kuŵaliska ucindami wa Yehova mu ivyo wakasambizganga.
15. Kasi Ŵakhristu ŵakughanaghanira ucindami wa Ciuta mu nthowa wuli?
15 Nga ni Mozesi na Yesu, Ŵakaboni ŵa mazuŵa ghano ŵakutemwa kughanaghanira ucindami wa Yehova. Iwo ŵapokelera makani ghawemi gha ucindami. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Penepapo ŵakung’anamukira kwa Fumu cidiko cikuwuskikapo.” (2 Ŵakorinte 3:16) Tikusambira Malemba cifukwa cakuti tikukhumba kucita khumbo la Ciuta. Tikudokera ucindami uwo ukuŵara pa cisko ca Mwana wa Yehova uyo ni Fumu yakuphakazgika, Yesu Khristu, ndipo tikumuyezga. Nga ni Mozesi na Yesu, tatumbikika comene na uteŵeti, tikusambizga ŵanthu za Ciuta wa ucindami uyo tikusopa.
16. Cifukwa wuli ni thumbiko kuti tikumanya unenesko?
16 Yesu wakalomba kuti: “Nkhumuwongani imwe, Ŵadada, . . . kuti mukabisa vyeneivi ku ŵamahara na ŵakumanya, ndipo mukavivumbulira ŵabonda.” (Mateyu 11:25) Yehova wakovwira awo ŵakukhumba nadi kumanya na ŵakujiyuyura mu mtima kuti ŵapulikiske khumbo lake na wunthu wake. (1 Ŵakorinte 1:26-28) Tili kubisama kwa iyo kuti wativikilire, ndipo wakutisambizga umo tingapindulira na umoyo withu. Ipo mphanyi takoleska mwaŵi wuliwose uwo wasangika mwakuti tiŵe ŵabwezi ŵa Yehova, na kumuwonga pa vinandi ivyo watipa kuti vitovwire kumumanya makora.
17. Kasi tikucita wuli kuti timanye makora wunthu wa Yehova?
17 Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵakuphakazgika kuti: “Ise tose, na visko vyambura kudikika, uku tikuwezga [kuŵaliska] nga ndi kayilore ucindami wa Fumu, tikuzgokera mu cilinganizgo cimoza pera, kufuma ku ucindami na kuya ku ucindami.” (2 Ŵakorinte 3:18) Kwali tikulindilira kuzakaluta kucanya panji kuzakakhala pa caru capasi, usange tikulutizga kumanya Yehova, mikhaliro yake na wunthu wake umo Baibolo likuvumbulira, tikuŵa nga ndiyo. Usange tikulanguruka na kuwonga cifukwa ca umoyo, kweniso uteŵeti na visambizgo vya Yesu Khristu, mbwenu timuyezgenge makora Yehova. Nchakukondweska comene kumanya kuti usange tikucita nthena ndikuti tikulumba Ciuta withu mweneuyo tikukhumba kuŵaliska ucindami wake!
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli Ŵaisrayeli ŵakawopa kuwona ucindami wa Ciuta pa cisko ca Mozesi?
• Kasi makani ghawemi ‘ghakabenekelereka’ wuli mu nyengo yakale na lero?
• Kasi tikuŵaliska wuli ucindami wa Ciuta?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 13]
Ŵaisrayeli ŵakawopa kudodoliska cisko ca Mozesi
[Vithuzithuzi pa peji 15]
Nga ni Paulosi, ŵanandi awo ŵakasuskanga unenesko wa Ciuta, sono ŵakumuteŵetera
[Vithuzithuzi pa peji 17]
Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakukondwa kuŵaliska ucindami wa Ciuta