Yendani mu Cipulikano, mu Kuwona Cara!
Yendani mu Cipulikano, mu Kuwona Cara!
“Tikwenda mu cipulikano, mu kuwona cara.”—2 ŴAKORINTE 5:7.
1. Nchivici cikulongora kuti mpositole Paulosi wakendanga mu cipulikano, mu kuwona yayi?
MUKAŴA mu 55 C.E. Pafupifupi vilimika 20 vikajumphapo kufuma apo munthu wakucemeka Sauli wakasambilira Cikhristu. Kweni pakwamba wakasuzganga Ŵakhristu. Nyengo yose iyi, cipulikano cake mwa Ciuta cikazizima yayi. Nangauli vinthu vyanadi vya kucanya wakaviwona na maso ghake yayi, kweni wakaŵa wakukhwima mu cipulikano. Lekani mu kalata iyo wakalembera Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu awo ŵakalindiliranga kuzakaluta kucanya, mpositole Paulosi wakati: “Tikwenda mu cipulikano, mu kuwona cara.”—2 Ŵakorinte 5:7.
2, 3. (a) Kasi tikulongora wuli kuti tikwenda mu cipulikano? (b) Kasi kwenda mu kuwona cikung’anamuraci?
2 Kuti tende mu cipulikano, tikwenera kugomezga kuti Ciuta watilongozgenge. Tikwenera kukhorwa kuti iyo ndiyo wakumanya ico nchiwemi kwa ise. (Salmo 119:66) Pakughanaghana ivyo tingacita, tikukumbuka “vyakugomezgeka, . . . vinthu vyambura kuwoneka.” (Ŵahebere 11:1) Vinthu vinyake vyambura kuwoneka ni “macanya ghaphya na caru ciphya.” (2 Petros 3:13) Kweni kwenda mu kuwona cikung’anamura kulongozgeka na ivyo tikuwona pera. Ici nchiheni comene, cifukwa para tingacita nthena tingasurako khumbo la Ciuta.—Salmo 81:12; Mupharazgi 11:9.
3 Kwali tili ŵa “kamskambo kacoko,” ndipo tikulindilira kuzakaluta kucanya, panji ŵa “mberere zinyake,” ndipo tikulindilira kuzakahara caru capasi, tose tikwenera kupulikira cenjezgo lakuti tendenge mu cipulikano, mu kuwona cara. (Luka 12:32; Yohane 10:16) Tiyeni tiwone umo ulongozgi wakupelekeka na Ciuta uwu ungatovwilira kuti tileke ‘kudemwera na viheni’ ivyo vilipo nyengo yicoko waka, mwakuti tileke kuwira mu cipingo ca kutemwa cuma kweniso kuti tileke kuwurawura apo umaliro wa caru ici ukwiza. Ndiposo tiwonenge uheni wa kwenda mu kuwona.—Ŵahebere 11:25.
Kukana “Masekeresko gha Uheni”
4. Kasi Mozesi wakasankha kucitaci, ndipo cifukwa?
4 Ghanaghanani umo Mozesi, mwana wa Amuramu wakatenge waŵirenge. Iyo wakakulira mu mbumba yacifumu mu Eguputo, ndipo mphanyi wakaŵa wankhongono, musambazi ndiposo wamazaza. Wakhumbenge mphanyi wakaghanaghana kuti: ‘Nasambizgika vinjeru vyose vya Eguputo, ndipo nili wankhongono mu mazgu na milimo. Para ningakhala mu nyumba ya uthemba, ningawovwira ŵabali ŵane Ŵahebere na mazaza ghane.’ (Milimo 7:22) Kweni Mozesi wakasankha “kusuzgika pamo na ŵanthu ŵa Ciuta.” Cifukwa? Nchivici cikamutuma Mozesi kuti waleke vyose ivyo vikaŵa mu Eguputo? Baibolo likuzgora kuti: “Na cipulikano [Mozesi] wakasida Eguputo, kwambura kopa kandundu ka karonga; cifukwa wakazizipizga nga ngwakumulaŵiska Uyo ngwambura kuwoneka.” (Ŵahebere 11:24-27) Mozesi wakaŵa na cipulikano kuti Yehova wakuŵapa njombe ŵarunji, ntheura wakakana kwananga na vyakusekereska vya kanyengo.
5. Kasi ivyo Mozesi wakacita vikutikhozga wuli?
5 Nase kanandi tikusuzgika kusankha cimoza pa nkhani izi: ‘Kasi nileke maluso na nkharo iyo yikupambana na fundo izo zili mu Baibolo? Kasi nizomere kugwira nchito iyo nisangenge nayo phindu likuru, kweni yinganinangiska pa umoyo wane wauzimu?’ Ivyo Mozesi wakacita vikutikhozga kuti tileke kucita nga mbanthu ŵa caru ici, awo ŵakughanaghana vya muhanya uno pera; kweni tigomezgenge vinjeru vya “Uyo ngwambura kuwoneka,” Yehova Ciuta. Tikwenera kukoreska ubwezi withu na Yehova kuluska cilicose mu caru, umo wakacitira Mozesi.
6, 7. (a) Kasi Esau wakalongora wuli kuti wakatemwa kwenda mu kuwona? (b) Kasi tikusambirako cenjezgo wuli kwa Esau?
6 Sono wonani mphambano iyo yikaŵapo pakati pa Mozesi na Esau, mwana wa Yisake. Esau wakakhumba kukhuta nyengo yeneyiyo. (Genesis 25:30-34) Pakuti Esau wakadeleranga vinthu vyakupatulika, ‘wakasaska ulara wake na cibo cimoza ca cakurya.’ (Ŵahebere 12:16) Wakamanya yayi kuti para waguliska ulara wake, wanangenge ubwezi wake na Yehova panji kuziyamo mphapu yake. Iyo wakatondeka kuwona makora mwauzimu. Esau wakasurako viwemi ivyo Ciuta wakalayizga, ndipo wakawona ngati vikaŵa vyambura kuzirwa. Wakenda mu kuwona, mu cipulikano yayi.
7 Ivyo wakacita Esau ni cenjezgo kwa ise lero. (1 Ŵakorinte 10:11) Para tikughanaghana vyakucita, kwali ni vikuru panji vicoko, tileke kukopeka na maghanoghano gha caru ca Satana ghakuti munthu wakwenera kusanga ivyo wakukhumba nyengo yeneyiyo. Tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi nkhutolera nkharo ya Esau para nkhughanaghana ivyo ningacita? Kasi nkhwenera kulekezga dankha vyauzimu mwakuti nicite ivyo nkhukhumba? Kasi ivyo nkhucita vikutimbanizga ubwezi wane na Ciuta, ndipo vinganitayiska njombe yane ya munthazi? Kasi ŵanyane ŵakuwona kuti nili munthu wamtundu wuli?’ Para ivyo tikusankha kucita vikulongora kuti tikuŵika mtima pa vinthu vyakupatulika, Yehova watitumbikenge.—Zintharika 10:22.
Kugega Cipingo ca Kutemwa Cuma
8. Kasi Ŵakhristu ŵakacenjezgeka za vici ku Laodikeya, ndipo cifukwa wuli vikutikhwaska?
8 Pa ivyo Yesu Khristu wakavumbulira mpositole Yohane kale, wakayowoyapo uthenga wakuya ku mpingo wa Laodikeya, uwo ukaŵa ku Asia Minor. Wakacenjezga za kutemwa cuma. Nangauli msumba uwu ukaŵa usambazi, Ŵakhristu ku Laodikeya ŵakaŵa ŵakavu mu umoyo wauzimu. M’malo mwakuti ŵende mu cipulikano, ŵakatondeka kuwona makora mwauzimu cifukwa ca usambazi. (Civumbuzi 3:14-18) Ivi ndivyo cuma cikucita na lero wuwo. Cikunanga cipulikano cithu kuti tileke ‘kucimbira mu uzizipizgo cipharizgano’ ca umoyo. (Ŵahebere 12:1) Para tikuleka kucenjera, “vyakusekereska vya umoyo uno” vingajandizga milimo yauzimu ndipo ‘yingafyorongana.’—Luka 8:14.
9. Kasi tikusungika wuli usange tikukhorwa na kuwonga pakuŵa na cakurya cauzimu?
9 Cikuru ico cingativikilira mwauzimu nchakuti tiŵenge ŵakukhorwa m’malo mwa kusuŵilira na caru ici kuti tiwunjike cuma. (1 Ŵakorinte 7:31; 1 Timote 6:6-8) Usange tikwenda mu cipulikano, mu kuwona yayi, tikuŵa ŵakukondwa na paradiso wauzimu uyo walipo sono. Para tikurya cakurya cauzimu cakukhozga, asi tikukhuŵirizgika ‘kwimba na mitima yacimwemwe’? (Yesaya 65:13, 14) Nakuti tikukondwa kwendezgana na awo ŵakulongora kuti ŵali na vipambi vya mzimu wa Ciuta. (Ŵagalatiya 5:22, 23) Ipo nchakuzirwa comene kukhorwa kweniso kukhozgeka na ivyo Yehova wakutipa mwauzimu!
10. Kasi ni mafumbo wuli agho tikwenera kujifumba?
10 Mafumbo ghanyake agho tingajifumba ni agha: ‘Kasi usambazi ngwakuzirwa wuli mu umoyo wane? Kasi nkhusuŵilira kujikondweska panji nkhukhozgera kusopa kutuŵa na cuma cane? Kasi ni vinthu wuli ivyo nkhukondwa navyo comene? Kasi nkhukondwa kusambira Baibolo na kuluta ku maungano, panji nkhutemwa kupumura pa Cisulo na Sabata, kwambura kucita uteŵeti? Kasi nyengo zinandi nkhutemwa kuseŵera m’malo mwa kupharazga na kucita milimo yinyake ya kusopa kutuŵa?’ Usange tikuti tikwenda mu cipulikano tikwenera kutangwanika na nchito ya kupharazga za Ufumu, uku tikugomezga ivyo Yehova walayizga.—1 Ŵakorinte 15:58.
Kulindilira Umaliro
11. Kasi para tikwenda mu cipulikano tikovwirika wuli kulindilira umaliro?
11 Usange tikwenda mu cipulikano, tikukana maghanoghano ghakuti umaliro wuli kutali, panji kuti wizenge yayi. Tikupambana na awo ŵakukayikira na kugoska ivyo ucimi ukuyowoya mu Baibolo. Tikumanya kuti ivyo vikucitika pa caru ndivyo Mazgu gha Ciuta ghakayowoya kale kuti vicitikenge. (2 Petros 3:3, 4) Mwaciyelezgero, asi maghanoghano na nkharo ya ŵanthu vikulongora kuti tili mu ‘mazuŵa gha umaliro’? (2 Timote 3:1-5) Pakuŵa na maso gha cipulikano, tikuwona kuti ivyo vikucitika mu caru lero vili na ng’anamuro. Vinthu ivi ‘nchimanyikwiro ca kwiza [kuŵapo kwa Khristu], na ca umaliro wa mgonezi.’—Mateyu 24:1-14.
12. Kasi mazgu gha Yesu agho ghali kulembeka pa Luka 21:20, 21 ghakafiskika wuli kale?
12 Wonani ico cikacitika mu nyengo yakale, ceneico cikuyana na ico cicitikenge lero. Apo Yesu Khristu wakaŵa pa caru capasi, wakacenjezga awo ŵakamulondezganga kuti: “Para mukuwona Yerusalemu wakuzingirizgika na nkhondo, penepapo manyani kuti kupankhuka kwake kwaneng’enera. Penepapo awo ŵali mu Yudeya ŵacimbilire ku mapiri; ndipo awo ŵali mukati mwake ŵafumengemo.” (Luka 21:20, 21) Ucimi uwu ukafiskika nadi. Ŵasilikari ŵa Roma ŵakulongozgeka na Cestius Gallus ŵakazingirizga Yerusalemu mu 66 C.E. Kweni ŵasilikari aŵa ŵakawelera, ndipo ici cikaŵa cimanyikwiro, nakuti ukaŵa mwaŵi wakuti Ŵakhristu “ŵacimbilire ku mapiri.” Mu 70 C.E., ŵasilikari ŵa Roma ŵakizaso, ŵakawukira msumba wa Yerusalemu na kuparanya tempele. Josephus wakuti Ŵayuda ŵakujumpha miliyoni yimoza ŵakafwa, ndipo ŵakukwana 97,000 ŵakakoreka wuzga. Cilango ca Ciuta cikapelekeka pa Ŵayuda nyengo yira. Awo ŵakendanga mu cipulikano ŵakapulikira cenjezgo la Yesu, ndipo ŵakapona.
13, 14. (a) Kasi ni vinthu wuli ivyo vicitikenge munthazi? (b) Cifukwa wuli tikwenera kuŵa maso na kuwona umo ucimi wa Baibolo ukufiskikira?
13 Kwakhala pacoko waka kuti cinthu cakuyana waka cicitike. Ŵasilikari ŵanyake ŵa wupu wa United Nations ŵazamovwira apo Ciuta wazamupeleka cilango. Kale ŵasilikari ŵa Roma ŵakasambizgika kurwa mwakuti caru cawo ciŵe pa mtende (Pax Romana), ndipo wupu wa United Nations nawo wuli kupangika mwakuti pa caru paŵe mtende. Nangauli ŵasilikari ŵa Roma ŵakalimbikira ndipo nyengo iyo mu caru mukaŵa mtende pacoko waka, kweni ndiwo ŵakaparanya Yerusalemu. Na lero wuwo, ucimi wa Baibolo ukulongora kuti ŵasilikari ŵa United Nations ŵazamuwona kuti cisopo cikutimbanizga vinthu, ndipo ŵazamucitapo kanthu na kuparanya Yerusalemu wa mazuŵa ghano uyu. Lero Yerusalemu wakwimira Cikhristu cautesi na visopo vyose mu Babulone Mukuru. (Civumbuzi 17:12-17) Inya, kwakhala pacoko kuti ufumu wa visopo vyose vyautesi uparanyike.
14 Para visopo vyautesi vyaparanyika, suzgo yikuru yizamwamba. Kuumaliro wa suzgo yikuru, wose awo ŵazamukhalapo mu caru ciheni ici ŵazamuparanyika. (Mateyu 24:29, 30; Civumbuzi 16:14, 16) Pakuti tikwenda mu cipulikano, tili maso kuti tiwone umo ucimi wa Baibolo ukufiskikira. Tikukana kupusikika na kughanaghana kuti wupu wakupangika na ŵanthu nga ni United Nations watumika na Ciuta kuti unozge vinthu pa caru mwakuti paŵe mtende na cimango. Ntheura umo tikukhalira mu umoyo withu tikwenera kulongora kuti tikukhorwa na fundo yakuti “zuŵa likuru la Yehova liri pafupi.”—Zefaniya 1:14.
Cifukwa Wuli Nchiheni Kwenda mu Kuwona?
15. Nangauli Ŵaisrayeli ŵakatumbikika na Ciuta, kasi ŵakawira mu cipingo wuli?
15 Ivyo vikacitikira Ŵaisrayeli kale vikulongora uheni wa kwenda mu kuwona, ico cikucitiska kuti cipulikano cizizime. Ŵaisrayeli ŵakawona miliri khumi iyo yikalongora kuti ŵaciuta ŵa Eguputo ŵakaŵa ŵambura nchito. Kweniso ŵakawona umo ŵakaponera pa Nyanga Yiswesi, kweni ŵakalekera dara kupulikira, ndipo ŵakapanga tholi la golide na kulisopa. Ŵakatondeka kulindilira ŵakati ŵawona kuti Mozesi “waziwulika kwikha mu lupiri.” (Exodus 32:1-4) Lekani ŵakamba kusopa cikozgo ico ŵakawonanga na maso ghawo. Pakuti ŵakendanga mu kuwona, Yehova wakakalipa na kukoma “ŵanalume ngati vikwi vitatu.” (Exodus 32:25-29) Cikuŵa cacitima usange munthu uyo wakusopa Yehova wakucita vinthu ivyo vikulongora kuti wakukayika usange Ciuta wangafiska malayizgo ghake.
16. Kasi Ŵaisrayeli ŵakatimbanizgika wuli na kawonekero ka kuwaro?
16 Ŵaisrayeli ŵakatimbanizgika na kawonekero ka kuwaro mu nthowa zinyake. Pakuti ŵakendanga mu kuwona, ŵakatenthema na ŵalwani ŵawo. (Maŵazgo 13:28, 32; Duteronome 1:28) Ŵakawukira Mozesi cifukwa ca mazaza agho Ciuta wakamupa ndipo ŵakanyunyuta pakukumbuka ivyo ŵakaleka. Iwo ŵakadokera kuwelera ku Eguputo, caru cakulongozgeka na nkhongono ya viŵanda, m’malo mwa Caru ca Layizgano. (Maŵazgo 14:1-4; Salmo 106:24) Cikwenera kuti cikamuŵinya comene Yehova kuwona umo ŵanthu ŵake ŵakamuyuyulira pakuŵa Fumu yawo yambura kuwoneka!
17. Kasi nchivici cikacitiska kuti Ŵaisrayeli ŵakane ulongozgi wa Yehova mu nyengo ya Samuyeli?
17 Mu nyengo ya mprofeti Samuyeli, mtundu wakutemweka wa Israyeli ukawiraso mu cipingo ca kwenda mu kuwona. Ŵanthu ŵakayamba kudokera fumu yakuwoneka. Nangauli Yehova wakalongora kuti wakaŵa Fumu yawo, iwo ŵakakhorwa yayi, ndipo ŵakatondeka kwenda mu cipulikano. (1 Samuel 8:4-9) Ŵakajitayamo, ŵakakana ulongozgi uwemi wa Yehova, ndipo ŵakakhumba kuyana na ŵamitundu.—1 Samuel 8:19, 20.
18. Kasi tasambirapo vici pa uheni wa kwenda mu kuwona?
18 Ise ŵateŵeti ŵa Yehova mazuŵa ghano tikukoreska ubwezi withu na Ciuta. Tikunweka kusambira na kutorapo kanthu pa ivyo vikacitika kale. (Ŵaroma 15:4) Apo Ŵaisrayeli ŵakendanga mu kuwona, ŵakaluwa kuti Ciuta wakaŵalongozganga mwa Mozesi. Para tikuleka kucenjera, nase tingaluwa kuti Yehova Ciuta na Mozesi Mukuru Yesu Khristu ndiwo ŵakulongozga mpingo. (Civumbuzi 1:12-16) Tikwenera kucenjera kuti tileke kudelera gulu la Yehova la pano pa caru capasi. Para tingacita nthena, tingayamba kunyunyuta na kuyuyura ŵimiliri ŵake na cakurya cauzimu ico wakupeleka kwizira mwa “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.”—Mateyu 24:45.
Ŵikanipo Mtima Kwenda mu Cipulikano
19, 20. Kasi mwaŵikapo mtima kuti mucite vici, ndipo cifukwa?
19 Baibolo likuti: “Kulimbana kwithu kuti kuli pa ndopa na nyama cara, kweni pa maufumu na ŵamazaza, na ŵeruzgi caru ŵa cisi cino, pa vita vya mzimu vya uheni mu vyakucanya.” (Ŵaefeso 6:12) Mulwani withu mulara ni Satana Dyabulosi. Khumbo lake ndakuti waparanye cipulikano cithu mwa Yehova. Iyo wayezgenge nipera kutikopa na cilicose ico cingatipatuska mwakuti tileke kuteŵetera Ciuta. (1 Petros 5:8) Kasi nchivici citivikilirenge kuti tileke kupusikika na kawonekero ka kuwaro ka caru ca Satana? Tikwenera kwenda mu cipulikano, mu kuwona cara! Tigomezge Yehova na ivyo walayizga mwakuti tileke kutaya cipulikano cithu. (1 Timote 1:19) Ipo tiyeni tiŵikepo mtima kuti tilutilire kwenda mu cipulikano na kugomezga kuti Yehova watitumbikenge. Mphanyi talutilira kulomba mwakuti tizakapone ku vyose ivyo vyaneng’enera kucitika sonosono.—Luka 21:36.
20 Uku tikwenda mu cipulikano, mu kuwona yayi, walipo uyo tingalondezga. Baibolo likuti: “Khristu . . . wakakomwera imwe, na kumusidirani bambiro, mwakuti mulondezge malwayo ghake.” (1 Petros 2:21) Nkhani iyo yili panthazi yizamulongosora umo tingendera umo wakenderanga iyo.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi mwasambirako vici kwa Mozesi na Esau pa nkhani ya kwenda mu cipulikano, mu kuwona yayi?
• Kaci cikuru ico cingatovwira kuti tileke kutemwa cuma nchivici?
• Para tikwenda mu cipulikano, kasi tikovwirika wuli kukana maghanoghano ghakuti umaliro wuli kutali?
• Cifukwa wuli nchiheni kwenda mu kuwona?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Mozesi wakenda mu cipulikano
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Kasi kanandi mukuseŵera m’malo mwa kucita milimo yauzimu?
[Cithuzithuzi pa peji 12]
Kasi mukusungika wuli para mukupulikira Mazgu gha Ciuta?