Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ŵanthu ŵa Viyowoyero Vyose Ŵakupulika Makani Ghawemi

Ŵanthu ŵa Viyowoyero Vyose Ŵakupulika Makani Ghawemi

Ŵanthu ŵa Viyowoyero Vyose Ŵakupulika Makani Ghawemi

“Ŵanthu khumi ŵa mafuko gha kayowoyero kose ŵati ŵakore salu ya uyo ndi Muyuda na kuti, Mutizomerezge tilute tose, cifukwa tapulika kuti Ciuta wali namwe.”—ZEKARIYA 8:23.

1. Kasi Yehova wakasankha wuli malo na nyengo yiwemi yakwambira nchito ya kupharazgira ŵanthu ŵa mafuko ghose na viyowoyero vyakupambanapambana?

 YIKAŴA nyengo yiwemi comene ndipo vikacitika pa nyengo yake. Likaŵa zuŵa la Pentekoste 33 C.E. Masabata gha kumanyuma, Ŵayuda na ŵanthu awo ŵakaguzikira ku Ciyuda, ŵakufuma mu vigaŵa 15 vya Ufumu wa Roma na malo ghanyake, ŵakathilimukira ku Yerusalemu kukacita Paska. Pa zuŵa lira, ŵanandi ŵakapulika ŵanalume na ŵanakazi awo ŵakaphakazgika na mzimu utuŵa ŵakupharazga makani ghawemi mu viyowoyero vyakupambanapambana ivyo vikayowoyekanga mu ufumu wura. Ŵanthu aŵa ŵakayowoyanga vinthu vyambura kupulikikwa nga umo vikaŵira pa Babele yayi, kweni ŵakayowoyanga vinthu vyakupulikikwa makora. (Milimo 2:1-12) Nyengo iyi ndiyo ukambira mpingo wa Ŵakhristu ndiposo nchito ya kusambizga ŵanthu ŵa viyowoyero vyose, iyo yikucitika pa caru cose mupaka lero.

2. Kasi ŵasambiri ŵa Yesu ŵakazizika wuli wumba wa ŵanthu pa Pentekoste 33 C.E.?

2 Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakwenera kuti ŵakayowoyanga Cigiriki, ico ŵanthu ŵanandi mu nyengo yira ŵakayowoyanga. Kweniso ŵakayowoyanga Cihebere, ciyowoyero ico cikayowoyekanga pa tempele. Kweni pa zuŵa la Pentekoste, ŵasambiri ‘ŵakazizika’ wumba wa ŵanthu apo ŵakamba kuyowoya viyowoyero vinyake vya ŵanthu aŵa. Kasi nchivici cikacitika? Unenesko ukacontha comene mitima ya ŵapulikizgi cifukwa ŵakawupulika mu viyowoyero vyawo vyakonkhera. Pa zuŵa ilo, ŵasambiri awo pakwamba ŵakaŵa ŵacoko comene, ŵakasazgikira kujumpha 3,000!—Milimo 2:37-42.

3, 4. Kasi nchito ya kupharazga yikakura wuli apo ŵasambiri ŵakakhala kuwaro kwa Yerusalemu, Yudeya, na Galileya?

3 Pakati pajumpha nyengo yicoko waka ivi vikati vyacitika, nthambuzgo yikamba mu Yerusalemu, ndipo “awo ŵakaparanyika ŵakacekacekanga [ŵakendanga] na kupharazga ivangeli.” (Milimo 8:1-4) Mwaciyelezgero, mu Milimo cipaturo 8 tikuŵazga za Filipu, uyo wakwenera kuti wakaŵa mupharazgi wakuyowoya Cigiriki. Filipu wakapharazgiranga Ŵasamariya. Kweniso wakapharazgira nthunguli ya ku Etiyopiya, iyo yikawupokelera makora uthenga wakuyowoya za Khristu.—Milimo 6:1-5; 8:5-13, 26-40; 21:8, 9.

4 Apo Ŵakhristu ŵakendendekanga kupenja malo ghakuti ŵakhalepo kuwaro kwa Yerusalemu, Yudeya, na Galileya, ŵakasangana na ŵanthu ŵa mitundu na viyowoyero vyakupambanapambana. Ŵakhristu ŵanyake ŵakwenera kuti ŵakapharazgira Ŵayuda pera. Kweni musambiri Luka wakuti: “Kukaŵa ŵanyake ŵa iwo, ŵanalume ŵa Kupro na ku Kurene, awo, ŵakati ŵafika ku Antiyoke, ŵakayowoya na ku Ŵagiriki wuwo, ŵakapharazga Fumu Yesu.”—Milimo 11:19-21.

Ciuta Wambura Kutemwera Wali na Uthenga wa Ŵanthu Wose

5. Kasi tikumanya wuli kuti Yehova wakutemwera yayi pakuwona umo wacitira na makani ghawemi?

5 Ivyo vikacitika nyengo yira vikukolerana na umo Ciuta waliri. Iyo wakutemwera yayi. Yehova wakati wawovwira mpositole Petrosi kuti wasinthe umo wakawoneranga ŵamitundu, Petrosi wakayowoya mazgu ghakuwonga wakati: “Kwakuneneska nkhuwona kuti Ciuta ndi mulumbacisko cara: kweni mu mitundu yose uyo wakumopa na kucita urunji ngwamapokereko na iyo.” (Milimo 10:34, 35; Salmo 145:9) Apo mpositole Paulosi, uyo pakwamba wakasuzganga Ŵakhristu wakayowoya kuti Ciuta “wakukhumba kuti ŵanthu wose ŵaponoskeke,” wakakhozgeranga fundo yakuti Ciuta wakutemwera yayi. (1 Timote 2:4) Tikumanya kuti Mlengi wakutemwera yayi pakuwona kuti wapeleka mwaŵi ku ŵanthu ŵa mafuko ghose, ŵakufuma mu vyaru vyose, viyowoyero vyose, ŵanalume panji ŵanakazi, kuti ŵazakasangwe mu Ufumu wake.

6, 7. Ni maucimi wuli gha mu Baibolo agho ghakayowoyerathu kuti makani ghawemi ghazamupharazgika ku ŵanthu ŵa mitundu yose na viyowoyero vyose?

6 Vikayowoyekerathu kuti ŵanthu ŵa mitundu yose ŵazamusopa Ciuta. Kuyana na umo ucimi wa Daniel ukuyowoyera, ‘kwa [Yesu] kukapika kuwusa na nchindi na ufumu, kuti ŵanthu wose, ŵa mitundu yose, na mayowoyero ghose ŵamuteŵetere.’ (Daniel 7:14) Pakuti magazini iyi yikupharazgika mu viyowoyero 151 ndipo yikugaŵirika pa caru cose kuti muŵazge za Ufumu wa Yehova, ici cikulongora kuti ucimi uwu ukufiskika.

7 Baibolo likayowoyerathu kuti yizamuŵapo nyengo iyo ŵanthu ŵa viyowoyero vyakupambanapambana ŵazamupulika uthenga wakupeleka umoyo. Pakulongosora umo ŵanthu ŵanandi ŵazamuguzikira na kusopa kwaunenesko, Zekariya wakacima kuti: “Mu mazuŵa agho ŵanthu khumi ŵa mafuko gha kayowoyero kose ŵati ŵakore salu ya uyo ndi Muyuda [Mkhristu wakuphakazgika na mzimu utuŵa, cigaŵa ca “Ŵaisrayeli ŵa Ciuta”] na kuti, Mutizomerezge tilute tose, cifukwa tapulika kuti Ciuta wali namwe.” (Zekariya 8:23; Ŵagalatiya 6:16) Ndipo pakulongosora ivyo wakawona mu mboniwoni, mpositole Yohane wakati: “Ehena, mzinda ukuru, uwo pakaŵavya munthu wakamanya kupenda, kufuma ku mtundu wose, na ku mafuko na ku ŵanthu na ku malulimi, ŵakwimilira panthazi pa cizumbe na pa maso pa Mwanamberere.” (Civumbuzi 7:9) Tawona kuti ucimi uwu ukufiskika!

Kufikira Ŵanthu ŵa Mitundu Yose

8. Ni mukhaliro wuli uwo wulipo sono, uwo wapangiska kuti tisinthe kapharazgiro kithu?

8 Mazuŵa ghano ŵanthu ŵakwendendeka comene. Cifukwa cakuti vyaru vinandi vikucitira lumoza malonda na vinthu vinyake, ŵanthu ŵa caru cinyake ŵakusangika ku caru cinyake. Ŵanthu ŵanandi ŵakufuma mu vyaru ivyo muli nkhondo panji ukavu na kuluta ku vyaru viwemiko kuti ŵakakhale umoyo uwemi. Mu vyaru vinandi, ŵanthu awo ŵakufuma mu vyaru vinyake ndiposo awo ŵakucimbira nkhondo kukwawo ŵapangiska kuti muŵe magulu gha ŵanthu ŵakuyowoya viyowoyero vyakupambanapambana. Mwaciyelezgero, ku Finland kuli viyowoyero vyakujumpha 120, mu Australia muli viyowoyero vyakujumpha 200. Mu msumba umoza pera wa San Diego ku United States, mukupulikikwa viyowoyero 100!

9. Kasi ŵanthu awo ŵakuyowoya viyowoyero vinyake mu cigaŵa cithu tikwenera kuŵawona wuli?

9 Kasi ise ŵateŵeti Ŵacikhristu tikuwona ŵanthu awo ŵakuyowoya viyowoyero vinyake kuti ŵakutimbanizga uteŵeti withu? Yayi! Ŵanthu aŵa tikuŵawona kuti ŵakukuzga cigaŵa cithu cakupharazgako, ndipo ni ‘masika agho ghaca kale.’ (Yohane 4:35) Tikuyezgayezga kovwira ŵanthu awo ŵakumanya kuti mbakavu mwauzimu, mwambura kughanaghanira uko ŵakufumira panji ciyowoyero cawo. (Mateyu 5:3) Cifukwa ca kucita nthena, ŵanthu ŵanandi, ŵa ‘malulimi’ ghose, ŵakuzgoka ŵasambiri ŵa Khristu cilimika cilicose. (Civumbuzi 14:6) Mwaciyelezgero, pakufika mu Ogasiti 2004, upharazgi ku Germany ukacitikanga mu viyowoyero 40. Kweniso ku Australia, makani ghawemi ghakapharazgikanga mu viyowoyero pafupifupi 30, kufuma pa viyowoyero 18 ivyo vikaŵapo vilimika 10 ivyo vyajumpha. Ku Greece, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakapharazgiranga ŵanthu mu viyowoyero pafupifupi 20. Pa caru cose, Pa Ŵakaboni ŵa Yehova 100, 80 ŵakuyowoya viyowoyero vinyake padera pa Cingelezi.

10. Kasi mupharazgi waliyose wali na cigaŵa wuli pa nkhani ya kusambizga ŵanthu ŵa “mitundu yose”?

10 Enya nadi, dango ilo Yesu wakapeleka la ‘kusambizga mitundu yose’ likulondezgeka! (Mateyu 28:19) Cifukwa cakuti mbakunweka kulondezga dango ili, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakhuka nayo nchito iyi mu vyaru 235, ndipo ŵakugaŵira mabuku, magazini, na mathirakiti mu viyowoyero vyakujumpha 400. Nangauli gulu la Yehova likupeleka mabuku kuti ghatovwire pakupharazga, kweni mupharazgi waliyose wa Ufumu wakwenera kucitapo kanthu mwakuti wapharazgenge uthenga wa mu Baibolo ku “ŵanthu wose,” mu ciyowoyero ico ŵangapulika makora. (Yohane 1:7) Kucita vinthu mwakukolerana pa nkhani iyi kukovwira kuti ŵanthu mamiliyoni ghanandi, ŵa viyowoyero vyakupambanapambana ŵasange canduro na makani ghawemi. (Ŵaroma 10:14, 15) Enya, waliyose wa ise wakucita cigaŵa cakuzirwa comene!

Kufiska Vinthu Vyakukhumbikwa

11, 12. (a) Ni masuzgo wuli agho ghalipo, ndipo mzimu utuŵa ukovwira wuli? (b) Cifukwa wuli cikuŵa ciwemi comene kupharazgira ŵanthu mu ciyowoyero cawo?

11 Mazuŵa ghano, ŵapharazgi ŵanandi ŵa Ufumu ŵangatemwa kusambira ciyowoyero cinyake, kweni ŵakulindizga kuti mzimu wa Ciuta uŵawovwirenge kuyowoya ciyowoyero cacilendo yayi. (1 Ŵakorinte 13:8) Kusambira ciyowoyero ciphya ni nchito yamaseŵera yayi. Nanga ni awo ŵakuyowoya kale ciyowoyero cinyake ŵakwenera kusintha kaghanaghaniro na kayowoyero kawo mwakuti uthenga wa mu Baibolo uŵe wakukondweska ku ŵanthu ŵa ciyowoyero ico, awo kakuliro kawo na mitheto yawo ni vinyake. Kweniso, ŵanthu awo mbalendo ku malo ghanyake ŵakuŵa na soni. Kuti munthu wamanye umo ŵakughanaghanira wakwenera kufwilirapo comene.

12 Ndipouli, mzimu utuŵa ucali kovwira ŵateŵeti ŵa Yehova apo ŵakuyezgayezga kovwira ŵanthu ŵa viyowoyero vinyake. (Luka 11:13) Mzimu utuŵa ukutipangiska kuti tiyowoyenge viyowoyero vinyake mwamunthondwe yayi, kweni ukutipa khumbo la kudumbiskana na ŵanthu awo ciyowoyero cithu cikuŵatonda. (Salmo 143:10) Kupharazga panji kusambizga ŵanthu uthenga wa mu Baibolo mu ciyowoyero ico ŵakuleka kucimanya makora kungaŵacontha yayi. Kweni kuti ticonthe ŵategherezgi ŵithu, cikuŵa ciwemi comene kudumbiskana nawo mu ciyowoyero cawo, ciyowoyero ico cikuŵafika pa mtima na kukhwaska vilato na vilindizga vyawo.—Luka 24:32.

13, 14. (a) Nchivici cikupangiska ŵanyake kuti ŵakateŵetere mu cigaŵa ca ŵanthu ŵa ciyowoyero cinyake? (b) Kasi mtima wa kujipeleka ukuwoneka wuli?

13 Ŵapharazgi ŵanandi ŵayamba kupharazga mu cigaŵa ico ŵakuyowoya ciyowoyero cinyake cifukwa ca kuwona umo ŵanthu mu cigaŵa ico ŵakupulikizgira makora unenesko wa mu Baibolo. Ŵanyake ŵakukhuka comene na uteŵeti usange ŵawona kuti ukusuzga ndipo ni vinandi vikukhumbikwa. Ofesi ya munthavi ya Ŵakaboni ŵa Yehova mu caru cinyake ca kumwera kwa Europe yikayowoya kuti: “Ŵanthu ŵanandi awo ŵakufuma kuvuma kwa Europe ŵali na nyota ya kupulika unenesko.” Nchakukondweska comene kovwira ŵanthu awo ŵakupenja unenesko nga ni aŵa!—Yesaya 55:1, 2.

14 Kweni kuti ticite makora nchito iyi, tikwenera kusimikizga mtima na kujipeleka. (Salmo 110:3) Mwaciyelezgero, mbumba zinandi za Ŵakaboni ku Japan zaleka nyumba zawo ziwemi mu misumba na kusamira mu mizi kuti zikawovwire ŵanthu ŵakufuma ku China kuti ŵapulikiske Baibolo. Mu vigaŵa vya mumphepete mwa nyanja kuzambwe kwa United States, ŵapharazgi nyengo zose ŵakwendeska galimoto kwa ora limoza panji ghaŵiri kuti ŵakasambizge Baibolo mu cigaŵa ico mukukhala ŵanthu ŵa ku Philippines. Mbumba yinyake ku Norway yikusambira Baibolo na mbumba ya ku Afghanistan. Ŵakaboni aŵa ŵakugwiliskira nchito burosha la Cingelezi na la ciyowoyero ca Norwegian la Kasi Nchici Ico Ciuta Wakukhumba kwa Ise? a Ŵakuŵazga ndime mu ciyowoyero ca Persian, ico cikuyanako comene na ciyowoyero cakukwawo ca Dari. Kweni ŵakudumbiskana mu Cingelezi na Norwegian. Ŵapharazgi awo ŵakuŵa na mtima wakujipeleka uwu, ŵakutumbikika comene para ŵanthu ŵakufuma ku vyaru vinyake ŵazomera makani ghawemi. b

15. Kasi waliyose wa ise wangayezga wuli kupharazga mu viyowoyero vinyake?

15 Kasi namwe mungacitako nchito iyi ya kupharazgira ŵanthu mu viyowoyero vyakupambanapambana? Mwalekeraci kwambapo kupenja viyowoyero ivyo ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya mu cigaŵa cinu? Para mwavimanya, yeghani mathirakiti panji maburosha gha viyowoyero ivyo. Kabuku ka Makani Ghawemi ku Ŵanthu ŵa Mitundu Yose, ako kakafuma mu cilimika ca 2004, kawovwira comene pakupharazga Ufumu mu nthowa yipusu na yakukondweska comene mu viyowoyero vinandi.

‘Kutemwa Mulendo’

16. Kasi ŵalara ŵangalongora wuli mtima wambura kujighanaghanira ŵekha pakovwira ŵanthu ŵa viyowoyero vinyake?

16 Kwali tikusambira ciyowoyero cinyake kwali yayi, tose tingawovwira kusambizga vinthu vyauzimu ŵanthu ŵa ciyowoyero cinyake mu cigaŵa cithu. Yehova wakaphalira ŵanthu ŵake kuti ‘ŵatemwenge mulendo.’ (Duteronome 10:18, 19) Mwaciyelezgero, mu msumba unyake ukuru ku North America, mipingo yinkhondi yikuwungana mu Nyumba ya Ufumu yimoza. Nga umo vikuŵira pa Nyumba za Ufumu zinandi, mipingo iyi nayo yikusinthana nyengo yakucitira maungano cilimika cilicose. Mu cilimika cinyake, kusinthana uku kukatenge kupangiskenge kuti maungano gha Cichayinizi ghacitikenge pa Sabata namise. Kweni ici cikate citondeskenge ŵanthu ŵanandi ŵa ku China awo ŵakugwira nchito namise mu maresitiranti kuti ŵizenge ku maungano. Ŵalara ŵa mu mipingo yinyake ŵakajipeleka kusintha nyengo yawo mwakuti maungano gha mu Cichayinizi ghacitikenge nyengo yiwemi pa Sabata.

17. Kasi tikwenera kujipulika wuli usange ŵanyake ŵaghanaghana za kusama kuti ŵakawovwire gulu la ciyowoyero cinyake?

17 Ŵalaŵiliri ŵacitemwa ŵakuzomerezga ŵabali na ŵadumbu awo mbakwenelera ndiposo ŵaluso pakusambizga usange ŵakukhumba kusama kuti ŵakawovwire gulu la ciyowoyero cinyake. Mpingo ungawona nga wataya ŵasambizgi ŵawemi ŵa Baibolo aŵa, kweni ŵalaŵiliri ŵakuwona vinthu nga umo ŵakaviwoneranga ŵalara ŵa ku Lustra na Ikoniya. Ŵalara aŵa ŵakakana yayi kuti Timote wendenge na Paulosi, nangauli Timote wakaŵa wakukhumbikwa comene pa mpingo wawo. (Milimo 16:1-4) Kweniso, awo ŵakulongozga nchito ya kupharazga ŵakugongowa yayi cifukwa ca kaghanaghaniro, mitheto, panji nkharo ya ŵalendo awo ŵakupharazgako. Kweni ŵakuwona kuti nchakukondweska kuti taŵanthu tili ŵakupambana, ndipo ŵakupenja nthowa izo ŵangaŵira paubwezi na ŵanthu aŵa kuti ŵaŵapharazgire makora makani ghawemi.—1 Ŵakorinte 9:22, 23.

18. Ni mulyango wuli ukuru wa milimo uwo ngwakujurika kwa waliyose?

18 Nga umo ucimi ukayowoyera, makani ghawemi ghakupharazgika mu ‘viyowoyero vyose.’ Pacali mwaŵi wakuti ciŵelengero ca ŵanthu awo ŵakuyowoya viyowoyero vinyake cikwelenge. Ŵapharazgi ŵanandi ŵaluso ŵanjira pa “muryango ukuru wa milimo.” (1 Ŵakorinte 16:9) Kweni ni vinandi ivyo vikukhumbikwa kuti tipharazge makora mu vigaŵa ivi, nga umo mutu wa panthazi apa ulongolerenge.

[Mazgu ghamusi]

a Lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

b Kuti muwone viyelezgero vinyake, wonani mutu wakuti “Tadalitsidwa Kwambiri Chifukwa Chodzimana Zinthu Zochepa,” mu Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la Epulo 1, 2004, mapeji 24-28.

Kasi Mungalongosora?

•Kasi tingalondezga wuli Yehova mwa kuleka kutemwera ŵanthu?

•Kasi ŵanthu ŵa mu cigaŵa cithu awo ŵakuyowoya ciyowoyero cithu yayi tikwenera kuŵawona wuli?

•Cifukwa wuli nchakovwira comene kupharazgira ŵanthu mu ciyowoyero cawo cakonkhera?

•Kasi tingalongora wuli kuti tikufipira mtima ŵanthu ŵakufuma mu vyaru vinyake awo tikukhala nawo?

[Mafumbo]

[Mapu/Cithuzithuzi pa peji 23]

(Mu magazini yakusindikizga ndimo vikuwoneka makora)

Roma

KRETE

ASIYA

FURUGIYA

PAMFULIYA

PONTO

KAPADOKIYA

MESOPOTAMIYA

MEDIYA

PARITI

ELAMI

ARABIYA

LIBIYA

EGUPUTO

YUDEYA

Yerusalemu

[Bodies of water]

Nyanja ya Meditereniyani

Nyanja Yifipa

Nyanja Yiswesi

Persian Gulf

[Cithuzithuzi]

Pa Pentekoste 33 C.E., ŵanthu ŵakufuma mu vigaŵa 15 vya Ufumu wa Roma na malo ghanyake ŵakapulika makani ghawemi mu viyowoyero vyawo

[Vithuzithuzi pa peji 24]

Ŵanthu ŵanandi ŵakufuma mu vyaru vinyake ŵakupokelera unenesko wa mu Baibolo

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Ciphambano ca Nyumba ya Ufumu mu viyowoyero vinkhondi