Kuŵa Ŵateŵeti Ŵaluso na Ŵakusinthasintha

“Ku ŵanthu wose nkhaŵira vyose, mwakuti ndiponoskepo ŵanji mu nthowa zose izi.”—1 ŴAKORINTE 9:22.

1, 2. (a) Kasi mpositole Paulosi wakaŵa muteŵeti wakubaba vipambi mu nthowa wuli? (b) Kasi Paulosi wakalongosora wuli umo wakawoneranga mulimo wake?

 WAKAFWASANGA pakucezga na ŵanthu ŵakusambira ndiposo ŵanthu ŵapasi ŵakusona mahema. Wakaŵa wakukopa ku Ŵaroma ŵa maudindo kweniso ku ŵalimi ŵakavu ŵa ku Furugiya. Ivyo wakalembanga vikatora mtima Ŵagiriki na Ŵayuda wuwo. Kalongosolero kake kakaŵa kambura kususkika pakuti ivyo wakayowoyanga vikaŵa vyakupulikikwa. Wakayezganga kuyowoya fundo iyo waliyose wangakolerana nayo mwakuti waguzire ŵanji kwa Khristu.—Milimo 20:21.

² Munthu uyu wakaŵa mpositole Paulosi, ndipo tikukayika yayi kuti wakaŵa mteŵeti wakubaba vipambi kweniso waluso. (1 Timote 1:12) Yesu wakamupa nchito ya kuyeghera “zina la [Khristu] panthazi pa ŵamitundu, na ŵakaronga, na ŵana ŵa Israyeli.” (Milimo 9:15) Kasi wakawupokelera wuli mulimo uwu? Iyo wakati: “Ku ŵanthu wose nkhaŵira vyose, mwakuti ndiponoskepo ŵanji mu nthowa zose izi. Ndipo vyose nkhucitira cifukwa ca ivangeli, mwakuti ndiŵe wakusangana na ŵanyake mwa ilo.” (1 Ŵakorinte 9:19-23) Kasi tingasambiraci kwa Paulosi, ico cingatovwira kuti tiŵe ŵakubaba vipambi para tikupharazga na kusambizga?

Wakati Wasintha Wakafiska Mulimo Unonono

3. Kasi Paulosi wakacitanga nawo wuli Ŵakhristu pambere wandaphenduke?

³ Kasi nyengo zose Paulosi wakaŵa munthu wakuzizipizga, walusungu, wakwenelera nadi mulimo uwo wakapokera? Cara nadi! Saulosi (zina lakwamba la Paulosi) wakazikizganga ŵalondezgi ŵa Khristu cifukwa ca mwamphu wa cisopo. Apo wakaŵa munyamata, wakazomerezga kuti Stefano wakomeke. Kufuma apo, wakamba kuzikizga Ŵakhristu. (Milimo 7:58; 8:1, 3; 1 Timote 1:13) Wakalutilira “kuthutira pa ŵasambiri ŵa Fumu kufinga na kukoma.” Wakakhorwa yayi na kuzikizga Ŵakhristu ŵa mu Yerusalemu pera, ntheura wakamba kuluta ku malo ghanyake mupaka ku Damaseko.—Milimo 9:1, 2.

4. Kasi Paulosi wakenera kusintha vici kuti wafiske mulimo wake?

⁴ Panyake Paulosi wakaghanaghananga kuti Cikhristu cinangiskenge Ciyuda na visambizgo vyacilendo kweniso viheni, lekani wakacitinkhanga. Nakuti Paulosi wakaŵa “Mufarisi,” zina ilo likung’anamura “wapadera.” (Milimo 23:6) Sono ghanaghanani umo Paulosi wakwenera kuti wakatindikikira wakati wamanya kuti Ciuta wamusankha kuti wakapharazge Khristu ku ŵanthu wose, na ku Ŵamitundu wuwo! (Milimo 22:14, 15; 26:16-18) Ŵafarisi ŵakakananga nanga nkhurya pamoza na ŵanthu awo ŵakatenge mbakwananga. (Luka 7:36-39) Tikukayika yayi kuti pakaŵa nchito kuti Paulosi wasinthe maghanoghano ghake kuti ghakolerane na khumbo la Ciuta lakuti ŵanthu wose ŵaponoskeke.—Ŵagalatiya 1:13-17.

5. Kasi tingamuyezga wuli Paulosi mu uteŵeti withu?

⁵ Nyengo zinyake nase ndimo tikwenera kucitira. Peneapo tikusangana na ŵanthu ŵanandi ŵakufuma ku vyaru vinyake, kweniso ŵakuyowoya viyowoyero vinyake, tikwenera kusanda nkharo yithu ndipo tiwuskemo mtima wa kutemwera. (Ŵaefeso 4:22-24) Kwali tikumanya kwali yayi, tose tikucita vinthu kuyana na uko tikukhala kweniso umo tili kusambizgikira. Ici cingacitiska kuti tiŵe na maghanoghano kweniso nkharo ya  kutemwera, na kuŵa ŵanonono mtima. Usange tikukhumba kusanga na kovwira ŵanthu awo ŵangaŵa mberere, tikwenera kuyileka nkharo iyi. (Ŵaroma 15:7) Ndivyo Paulosi wakacita. Wakazomera kuti wasazgireko uteŵeti wake. Cifukwa ca citemwa, wakaŵa na maluso gha kasambizgiro agho ngakwenelera kuti titolereko. Ndipo nadi, para tikuŵazga za uteŵeti wa “mpositole wa ŵamitundu” uyu, tikuwona kuti wakaŵanikanga, wakasinthanga, kweniso wakamanyanga nthowa zakupharazgira na kusambizga. a—Ŵaroma 11:13.

Umo Muteŵeti Waluso Wakacitiranga

6. Kasi Paulosi wakaŵanikanga wuli mdauko wa awo ŵakamupulikizganga, ndipo njombe yake yikaŵa vici?

⁶ Paulosi wakaŵanikanga vigomezgo na mdauko wa awo ŵakamupulikizganga. Apo wakayowoyanga na Fumu Herode Agripa Waciŵiri, Paulosi wakazomerezga kuti fumu yira yikamanyanga “maluso ghose na mafumbo gha mu Ŵayuda.” Ndipo mwaluso Paulosi wakasangirapo mwaŵi pa ivyo Agripa wakagomezganga na kudumbiskana nayo nkhani izo fumu yira yikapulikiska makora. Kalongosolero na cikanga ca Paulosi vikaŵa vyakutora mtima, mwakuti Agripa wakati: “Na kukopeka kucokocoko ukukhumba kundizgora Mkhristu.”—Milimo 26:2, 3, 27, 28.

7. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakasinthanga pakupharazgira wumba mu Lustra?

⁷ Kweniso Paulosi wakasinthanga. Wonani umo wakacitira pakukanizga wumba mu msumba wa Lustra kuti uleke kumusopa iyo na Barnaba nga mbaciuta. Ŵanthu aŵa ŵakayowoyanga Cilukawoniya ndipo ŵakaŵawonanga kuti mbanthu ŵambura kusambira kweniso ŵakagomezganga comene mizimu. Pa Milimo 14:14-18, Paulosi wakaŵaphalira za cilengiwa na vinthu vinyake vyakulengeka kuti mbukaboni wa nkhongono za Ciuta waunenesko. Ivyo wakayowoya vikaŵa vipusu kuvipulikiska, ndipo ‘wakayilekeska mizinda kumukomera sembe’ iye na Barnaba.

8. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakasinthanga nangauli nyengo zinyake wakakwiyanga?

⁸ Kweni Paulosi kuti wakaŵa wakufikapo yayi, nakuti nyengo zinyake wakakwiyanga. Mwaciyelezgero, nyengo yimoza apo ŵakamucitira musinjiro, wakakalipira Muyuda zina lake Ananiya. Kweni ŵakati ŵamuphalira kuti watuka musofi mukuru kwambura kumanya, Paulosi wakaphepiska. (Milimo 23:1-5) Apo wakaŵa ku Athene, pakwamba “wakatopoka moyo pakuwona kuti msumba wazura na vikozgo.” Ndipouli, apo wakayowoyanga pa Lupiri lwa Mars, Paulosi wakalongora ukali yayi. Kweni wakaŵalongosolera ŵanthu ŵa mu Athene pa mphara yawo, kudumbiskana nawo fundo iyo wose ŵakakolerana nayo. Wakayowoya za jochero lawo lakulembeka kuti “Kwa Ciuta Wambura Kumanyikwa,” ndipo wakazunurapo yumoza wa ŵakwata sumu ŵawo.—Milimo 17:16-28.

9. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakaŵa na nthowa zakucitira na ŵanthu ŵakupambanapambana?

⁹ Paulosi wakamanyanga nthowa zakucitira na ŵanthu ŵakupambanapambana. Wakawonanga mitheto na malo ivyo vikalongozganga maghanoghano gha ŵategherezgi ŵake. Apo wakalemberanga Ŵakhristu ŵa mu Roma, wakamanya makora kuti ŵakakhalanga mu msumba ukuru wa ufumu wankhongono comene nyengo yira. Fundo yikuru mu kalata ya Paulosi ku Ŵakhristu ŵa ku Roma yikaŵa yakuti nkhongono ya kwananga kwa Adamu yikuthereskeka na nkhongono ya Khristu ya kuwombora. Wakayowoya fundo izo zingacontha Ŵakhristu mu Roma kweniso ŵanthu ŵanyake.—Ŵaroma 1:4; 5:14, 15.

10, 11. Kasi Paulosi wakayowoya wuli ciyelezgero cakuyana na ŵategherezgi ŵake? (Wonaniso mazgu gha pasi.)

¹⁰ Kasi Paulosi wakacitanga wuli para wakhumba kulongosolera ŵategherezgi ŵake unenesko wa mu Baibolo? Mpositole uyu wakaŵa waluso pakuyowoya viyelezgero vyakumanyikwa makora, vyakupulikikwa luŵiro, kuti walongosore fundo zakusuzga za mu Malemba. Mwaciyelezgero, Paulosi wakamanyanga kuti ŵanthu ŵa mu Roma ŵakawumanyanga wuzga uwo ukaŵa mu Ufumu wose wa Roma. Nakuti ŵanandi awo wakaŵalemberanga ŵakwenera kuti ŵakaŵa ŵazga. Pa cifukwa ici, Paulosi wakayowoya ciyelezgero ca wuzga kuti walongosore fundo yakuti munthu wakusankha kupulikira kwananga panji urunji.—Ŵaroma 6:16-20.

¹¹ Buku linyake likuti: “Kuyana na dango la Ŵaroma, bwana wakafwaturanga muzga wake para wakhumba, panji muzga wakacitanga kugura wanangwa wake kwa bwana wake. Ndimo vingaŵiraso para munthu wazgoka muzga wa ciuta.” Muzga uyo wafwatulika wakalutiliranga kuteŵetera bwana wake na kupoka malipiro. Paulosi wakwenera kuti wakayowoyanga za kacitiro aka apo wakalemba kuti munthu wakucita kusankha uyo wamupulikirenge, kupulikira kwananga panji urunji. Ŵakhristu ŵa mu Roma ŵakafwatulika ku kwananga ndipo ŵakaŵa ŵa Ciuta. Ŵakaŵa ŵanangwa kuteŵetera Ciuta, kweni para ŵakhumba ŵangateŵeteraso kwananga, fumu yawo yakale. Ciyelezgero cipusu kweniso cakumanyikwa ici cikaŵaciska Ŵakhristu mu Roma kujifumba kuti, ‘Kasi nkhuteŵetera fumu nji?’ b

Kusambira Kufuma kwa Paulosi

12, 13. (a) Kasi tikwenera kucita wuli lero kuti ticonthe mtima ŵanthu ŵakupambanapambana awo ŵakutipulika? (b) Nchivici ico imwe mwawona kuti nchakovwira pakupharazgira ŵanthu ŵakupambanapambana?

¹² Nase tiŵe nga ni Paulosi, tiŵanikenge, tisinthenge, kweniso timanyenge umo tingacitira mwakuti ticonthe ŵanthu ŵakupambanapambana.  Para tikukhumba kovwira ŵategherezgi kuti ŵamanye makani ghawemi, tikwenera kucita vinandi kuluska kuluta waka mwadango, na kuyowoya ivyo tanozgekera, panji kupeleka waka mabuku ghakulongosora Baibolo. Tikuyezgayezga kumanya ivyo ŵanthu ŵakusoŵerwa na kufipa navyo mtima, ivyo ŵakutemwa na kutinkha, ivyo ŵakopa na kunyanyara. Nangauli pakukhumbikwira kughanaghanira na kulimbikira, kweni ŵapharazgi ŵa Ufumu pa caru cose ndimo ŵakucitira. Mwaciyelezgero, ofesi ya munthavi ya Ŵakaboni ŵa Yehova ku Hungary yikati: “Ŵabali ŵakucindika mitheto na kakhaliro ka mitundu yinyake ndipo ŵakukhazga kuti ŵanthu aŵa ŵasinthenge na kutolera mitheto ya kuno yayi.” Ndimo ŵakucitira Ŵakaboni kulikose.

¹³ Mu caru cinyake ku Far East, ŵanthu ŵanandi ŵakwenjerwa na umoyo, kulera ŵana, na masambiro. Ntheura nkhani izi ndizo ŵapharazgi ŵa Ufumu awo ŵakukhala mu caru ici ŵakutemwa kudumbiskana na ŵanthu m’malo mwa kuyowoya umo vinthu vyanangikira pa caru cose panji nkhani zinyake zakusuzga kupulikiska. Ŵapharazgi mu msumba unyake ku United States ŵakawona kuti ŵanthu mu cikaya cawo ŵakufipa mtima na vimbundi, unandi wa magalimoto pa msewu, kweniso ucigeŵenga. Ŵakaboni ŵakuzunura nkhani izi pakudumbiskana nawo Baibolo. Awo ŵakumanya makora kusambizga Baibolo ŵakuwoneseska kuti pa mutu wose uwo ŵangasankha, ŵakupeleka cilindizga ciwemi na kukhozga. Ŵakulongosora uwemi wa kupulikira malango gha mu Baibolo sono kweniso kugomezga vinthu viwemi ivyo Ciuta walayizga munthazi.—Yesaya 48:17, 18; 52:7.

14. Longosorani umo tingasinthira kasambizgiro kithu kuyana na ivyo ŵanthu ŵakusoŵerwa kweniso umo vinthu viliri kwa iwo.

¹⁴ Kweniso nchakovwira kuti tisinthenge kayowoyero kithu mu uteŵeti, cifukwa ŵanthu ŵakupambana mitheto, masambiro, na visopo. Umo tingayowoyera na munthu uyo wakugomezga kuti Mlengi waliko kweni wakukana kugomezga Baibolo vikupambana na umo tingayowoyera na munthu uyo wakugomezga kuti Ciuta kulije. Pakuyowoya na munthu uyo wakughanaghana kuti mabuku ghose gha cisopo ngakuthandazgira mautesi, vipambanenge na umo tingayowoyera na munthu uyo wakugomezga ivyo Baibolo likusambizga. Kweniso kusinthasintha nkhwakukhumbikwa para tikuyowoya na ŵanthu ŵa masambiro ghakupambanapambana. Ŵasambizgi awo mbaluso ŵakuyowoya vifukwa na viyelezgero vyakuyana na munthu uyo ŵakuyowoya nayo.—1 Yohane 5:20.

 Kovwira Ŵateŵeti Ŵaphya

15, 16. Cifukwa wuli nchakukhumbikwa kusambizga ŵateŵeti ŵaphya?

¹⁵ Paulosi wakaŵika mtima pa kasambizgiro kake pera yayi. Wakawona kuti nchakukhumbikwa kusambizga ŵanyamata, ŵina Timote na Tito, kuti nawo ŵaŵe ŵateŵeti ŵakubaba vipambi. (2 Timote 2:2; 3:10, 14; Tito 1:4) Lero napo, nchakukhumbikwa nadi kusambizga ndiposo kuti ŵanyake ŵasambire.

¹⁶ Mu 1914, kukaŵa ŵanthu ŵakupharazga Ufumu pafupifupi 5,000 pa caru cose; kweni lero, ŵanthu pafupifupi 5,000 ŵakubapatizika sabata yiliyose. (Yesaya 54:2, 3; Milimo 11:21) Para ŵaphya ŵamba kuwungana na mpingo ndipo ŵakukhumba kupharazga, ŵakwenera kusambizgika na kulongozgeka. (Ŵagalatiya 6:6) Nchakukhumbikwa kuti tilondezgenge nthowa za Fumu Yesu, para tikusambizga na kovwira ŵasambiri. c

17, 18. Kasi tingaŵawovwira wuli ŵaphya kuti ŵaŵe na cikanga mu uteŵeti?

¹⁷ Yesu wakasanga waka ŵanthu na kuphalira ŵapositole ŵake kuti ŵambepo kuyowoya yayi. Wakadankha kuŵaphalira kukhumbikwa kwa mulimo wa kupharazga ndipo wakaŵaciska kuti ŵalombenge. Ndipo wakaŵapa vinthu vitatu kuti viŵawovwire: munthu wakwenda nayo, cigaŵa cakupharazgako, na uthenga wakuti ŵapharazge. (Mateyu 9:35-38; 10:5-7; Marko 6:7; Luka 9:2, 6) Ndimo nase tingacitira. Kwali tikovwira mwana withu, musambiri muphya, panji munthu munyake uyo wakhala nyengo yitaliko kwambura kupharazga, nchakwenelera kuti tisambizgenge mu nthowa iyi.

¹⁸ Ŵaphya ŵakukhumbikwira wovwiri wakukwana kuti ŵaŵe na cikanga pakupharazga uthenga wa Ufumu. Kasi mungaŵawovwira kunozgekera na kuyezgelera upharazgi upusu wakutora mtima? Para muli m’munda, mwambe ndimwe kupharazga pa nyumba zicoko waka, mwakuti nawo ŵasambireko umo ŵangacitira. Mungacita nga umo wakacitira Gidiyoni, uyo wakaphalira ŵasilikari ŵanyake kuti: “Ndilaŵiskani, mucite ntheura.” (Ŵeruzgi 7:17) Ndipo mupani mwaŵi muphya kuti nayo wapharazgepo. Ŵalumbani ŵaphya pa ivyo ŵakucita, ndipo usange mphakwenelera, ŵaphalirani apo ŵangakhumbikwira kunozga.

19. Kasi mwaŵikapo mtima kucitaci kuti mufiske uteŵeti winu?

¹⁹ Kuti ‘tifiske uteŵeti withu,’ tikulimbikira kuti tisinthenge kapharazgiro kithu, ndipo tikukhumba kusambizga ŵateŵeti ŵaphya kuti nawo ndimo ŵacitirenge. Para tikughanaghanira kuti nchakuzirwa kusambizga ŵanthu kumanya Ciuta kuti ŵazakaponoskeke, tikuwona kuti nchakwenelera nadi kuti tiŵe ‘vyose ku ŵanthu wose mwakuti tiponoskepo ŵanji mu nthowa zose izi.’—2 Timote 4:5; 1 Ŵakorinte 9:22.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Kasi tingamuyezga wuli Paulosi mu uteŵeti withu?

• Kasi ni vinthu wuli ivyo tikwenera kusintha mu maghanoghano ghithu?

• Kasi tingacita wuli kuti uthenga withu uŵenge wakukhozga?

• Kasi ŵateŵeti ŵaphya ŵakukhumbikwira vici kuti ŵaŵe na cikanga?

[Mafumbo]

 [Mazgu Ghakukhozgera pa peji  29]

Mpositole Paulosi wakaŵanikanga, wakasinthanga, kweniso wakamanyanga nthowa zakupharazgira na kusambizga

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji  31]

Yesu wakaŵapa vinthu vitatu ŵasambiri ŵake kuti viŵawovwire: munthu wakwenda nayo, cigaŵa cakupharazgako, na uthenga wakuti ŵapharazge

[Vithuzithuzi pa peji 28]

Paulosi wakawovwira ŵanthu ŵakupambanapambana cifukwa cakuti wakasinthanga

[Cithuzithuzi pa peji 30]

Ŵateŵeti awo ŵakumanya nchito ŵakughanaghanira mitheto ya ŵategherezgi ŵawo

[Cithuzithuzi pa peji 31]

Ŵateŵeti awo mbaluso ŵakovwira ŵaphya kunozgekera uteŵeti