Kanani Cisopo Cautesi!
Kanani Cisopo Cautesi!
“Fumanimo mwa iwo, ndipo patukani, ndimo wanenera Fumu, Ndipo mungakhwaskanga kanthu ka ukazuzi [cara].”—2 ŴAKORINTE 6:17.
1. Kasi ŵanthu ŵanandi ŵakudokera kumanya vici?
ŴANANDI awo ŵakudokera kumanya unenesko ŵakumumanya makora yayi Ciuta na ivyo vicitikirenge ŵanthu kunthazi. Ŵanthu aŵa ŵakuhangayika cifukwa cakuti ŵakutondeka kusanga mazgoro pa ivyo vikuŵafipiska mtima. Ŵanyake ŵakukwana mamiliyoni mbazga ŵa vigomezgo vyautesi, mitheto, na viphikiro ivyo Mlengi wakutinkha. Namwe mukwenera kuti muli na ŵazengezgani panji ŵabali ŵinu awo ŵakugomezga kuti kuli moto wa helo, kuti kuli ŵaciuta ŵatatu, kuti mzimu ukufwa yayi panji cisambizgo cinyake cautesi.
2. Kasi ŵaliska ŵa visopo ŵacita vici, ndipo njombe yake ni vici?
2 Kasi nchivici cacitiska kuti mdima wauzimu uwu uthandazgike? Nchakuzizika kuti cisopo ndico cacita ivi, comene magulu gha visopo na ŵaliska awo ŵakusambizga vyakupambana na maghanoghano gha Ciuta. (Marko 7:7, 8) Lekani ŵanthu ŵanandi ŵapusikika, ndipo ŵakugomezga kuti ŵakusopa Ciuta mweneco, uku ŵakumukwiyiska. Cisopo cautesi ndico cacita ivi.
3. Kasi ni njani uyo wali panthazi kuthandazga cisopo cautesi, ndipo Baibolo likuyowoyaci za iyo?
3 Pali munthu wambura kuwoneka uyo wakutuma cisopo cautesi. Mpositole Paulosi wakayowoya za munthu uyu kuti: “Ciuta wa caru cino wali kubulumutizga mahara gha . . . ŵambura cipulikano, mwakuti kungweruka kwa ivangeli la ucindami wa Khristu, uyo nchilinganizgo ca Ciuta, kuleke kuŵala pa iwo.” (2 Ŵakorinte 4:4) “Ciuta wa caru cino” ni munyake yayi, kweni Satana Dyabulosi. Ndiyo wali panthazi kuthandazga cisopo cautesi. Paulosi wakalemba kuti: “Satana nayo wakujizgora mungelo wa kungweruka. Ntheura kuti . . . [nchakuzizwiska] cara, usange ŵateŵeti ŵake ŵakujizgora nga mbateŵeti ŵa kunyoroka.” (2 Ŵakorinte 11:14, 15) Satana wakuzgora viheni kuwoneka nga ni viwemi na kupusika ŵanthu kuti ŵagomezge utesi.
4. Kasi Dango la Ciuta ku Ŵaisrayeli likatenge wuli za nchimi zitesi?
4 Lekani Baibolo likususka comene cisopo cautesi! Mwaciyelezgero, Dango la Mozesi likacenjezga ŵanthu ŵakusoreka ŵa Ciuta za nchimi zitesi. Waliyose uyo wakakhozgeranga visambizgo vyautesi na kusopa ŵaciuta ŵatesi wakenera ‘kukomeka, cifukwa wakayowoya kuŵagaruska kwa Yehova.’ Ŵaisrayeli ŵakalangurika kuti ‘ŵawuskengemo uheni mukati mwawo.’ (Duteronome 13:1-5) Nadi, Yehova wakuwona kuti cisopo cautesi nchiheni.—Ezekiel 13:3.
5. Kasi ni macenjezgo wuli agho tikwenera kupulikira lero?
5 Yesu Khristu na ŵapositole ŵake ŵakalongoranga umo Yehova wakuwonera cisopo cautesi. Yesu wakacenjezga ŵasambiri ŵake kuti: “Cenjerani na zinchimi zitesi, izo zikwiza kwa imwe zakuvwara nga ndi mberere, na muno mukati ndi mphumphi zakukwapura.” (Mateyu 7:15; Marko 13:22, 23) Paulosi wakalemba kuti “ukali wa Ciuta uli kuvumbulikako kucanya pa ucikana Ciuta wose na kubendera kose kwa ŵanthu, ŵeneawo ŵakutindiŵizga unenesko.” (Ŵaroma 1:18) Nchakuzirwa comene kuti Ŵakhristu ŵeneco ŵapulikirenge macenjezgo agha na kujipatura ku waliyose uyo wakutindiŵizga unenesko uwo wuli mu Mazgu gha Ciuta, panji kuthandazga visambizgo vyautesi!—1 Yohane 4:1.
Fumani mu “Babulone Mukuru”
6. Kasi “Babulone Mukuru” ŵakumulongosora wuli mu Baibolo?
6 Wonani umo buku la Civumbuzi mu Baibolo likulongosolera cisopo cautesi. Cisopo cautesi ŵaciyaniska na mwanakazi muzaghali ndiposo muloŵevu uyo wali na mazaza pa maufumu ghanandi na ŵanthu. Mwanakazi uyu wakucita uzaghali na mafumu, ndipo waloŵera na ndopa za ŵasopi ŵaunenesko ŵa Ciuta. (Civumbuzi 17:1, 2, 6, 18) Pa cisko cake palembeka zina lakuyana na nkharo yake yaukazuzi. Zina ili ni “Babulone mukuru, nyinawo wa ŵazaghali na wa zinthontho za caru capasi.”—Civumbuzi 17:5.
7, 8. Kasi cisopo cautesi cikucita wuli uzaghali, ndipo njombe yake ni vici?
7 Ivyo Malemba ghakuyowoya pakukhwaskana na Babulone Mukuru vikukolerana na visopo vyautesi vyose pamoza. Nangauli visopo vinandi vikucitira vinthu pamoza nga ni gulu yayi, kweni cilato cawo na vyakucita vikuyana. Nga ni mwanakazi muzaghali uyo wayowoyeka mu Civumbuzi, cisopo cautesi cili na mazaza pa maboma. Cisopo cautesi cikucita nga ni mwanakazi wambura kugomezgeka ku mapangano gha nthengwa, ndipo cikuleŵa apo cikukolerana na maufumu ghanandi. Musambiri Yakobe wakalemba kuti: “Ŵanakazi ŵa uleŵi, kasi mulive kumanya kuti ubali wa caru mbulwani na Ciuta? Ntheura uyo wakukhumba kuŵa mbali wa caru, wakujizgora mulwani wa Ciuta.”—Yakobe 4:4.
8 Ŵanthu ŵakomwerapo cifukwa cakuti cisopo cikukolerana na maboma. Munthu wakusanda vya ndyali kuno ku Africa, Dr. Xolela Mangcu wali kuwona kuti “mdauko wa caru cose ukuyowoya za ŵanthu awo ŵali kukomeka mu unandi cifukwa ca kusazga cisopo na ndyali.” Sonosono apa, nyuzipepara yinyake yikati: “Lero mphindano izo zikukomeska ŵanthu ŵanandi na zakofya comene . . . zikwambika mu zina la cisopo.” Ŵanthu ŵanandi comene ŵakukomeka mu nkhondo izo cisopo cikucocozera. Nakuti Babulone Mukuru wayuzga na kukoma ŵateŵeti ŵeneco ŵa Ciuta, ndipo waloŵera na ndopa zawo.—Civumbuzi 18:24.
9. Kasi buku la Civumbuzi likulongora wuli umo Yehova wakutinkhira cisopo cautesi?
9 Ivyo vicitikirenge Babulone Mukuru mbukaboni wakuti Yehova wakutinkha cisopo cautesi. Lemba la Civumbuzi 17:16 likuti: “Masengwe khumi agho ukaghawona, na cikoko, vyeneivi vizamkumutinkha muzaghali, ndipo vizamkumuzgora wa mapopa na wa nkhuli, ndipo vizamkurya nyama yake, ndipo vizamkumocha petu na moto.” Cakwamba, cikoko cikuru cizamukoma muzaghali na kurya nyama yake. Kufuma apo, vyose ivyo vizamukhalako vizamocheka petu! Ici cicitikenge sonosono apo maufumu gha caru ghawukirenge cisopo cautesi. Ciuta ndiyo wazamucitiska vinthu ivi. (Civumbuzi 17:17) Babulone Mukuru, uwo ni ufumu wa pa caru cose wa cisopo cautesi waparanyikenge. “Ndipo kuti wamkusangikaso . . . cara.”—Civumbuzi 18:21.
10. Kasi tikwenera kuciwona wuli cisopo cautesi?
10 Kasi Ŵakhristu ŵeneco ŵakwenera kumuwona wuli Babulone Mukuru? Baibolo likubisa yayi, likuti: “Fumaniko kwa iyo, mwa ŵanthu ŵane, kuti muleke kusangana nayo zakwananga zake, na kuti muleke kupokako vilengo vyake.” (Civumbuzi 18:4) Awo ŵakukhumba kuzakapona ŵakwenera kufumamo mu cisopo cautesi pambere nyengo yindamare. Apo Yesu Khristu wakaŵa pa caru capasi wakayowoyerathu kuti mu mazuŵa ghaumaliro, ŵanandi ŵazamuyowoya waka pa mulomo kuti ŵakumulondezga. (Mateyu 24:3-5) Iyo wakuphalira ŵanthu aŵa kuti: “Nkhamumanyani cara: fumaniko kwa ine, imwe mukucita ucikanamalango.” (Mateyu 7:23) Fumu Yesu Khristu, iyo yikuwusa sono, yacikana cisopo cautesi.
Kasi Tingacikana Wuli?
11. Kasi tikwenera kucita wuli kuti tikane cisopo cautesi?
11 Ŵakhristu ŵeneco ŵakujipatura ku cisopo cautesi na kukana visambizgo vyake. Ici cikung’anamura kuti tileke kupulikizga mapulogiramu gha visopo pa wayilesi na TV, panji kuŵazga mabuku ghawo agho ghakuthandazga mautesi pakuyowoya za Ciuta na Mazgu ghake. (Salmo 119:37) Kweniso nchamahara kukana nchezgo na vyakusanguluska vyakunozgeka na wupu wuliwose wa cisopo cautesi. Ndiposo tikukana kovwira cisopo cautesi mu nthowa yiliyose. (1 Ŵakorinte 10:21) Para tikucita nthena, tikujivikilira kuti ‘munthu waleke kutikora mikoli na kutemwa vinjeru kwake na kupusika kwawaka, kwakulingana na maluso gha ŵanthu, kwakulingana na vyamtendeko vya caru, kwambura kuyana na Khristu.’—Ŵakolose 2:8.
12. Kasi munthu wangacita wuli kuti walekerethu cisopo cautesi?
12 Kweni wuli usange munthu uyo wakukhumba kuŵa Kaboni wa Yehova zina lake licali mu buku la cisopo cautesi? Kanandi ŵanthu ŵakulemba kalata yakulongosora kuti ŵafuma mu cisopo ico. Nchakuzirwa comene kuti munthu wacitepo kanthu mwakuti waleke kufipirwa mwauzimu na cisopo cautesi. Munthu uyo wakukhumba kuŵa Kaboni wa Yehova wakwenera kumanyiska cisopo cake cakale na ŵanthu kuti wafumamo.
13. Kasi mu Baibolo muli ulongozgi wuli pa nkhani ya kukana cisopo cautesi?
13 Mpositole Paulosi wakalemba kuti: ‘Mungakakikanga goliwoli lakupambanapambana pamoza na ŵambura kupulikana: cifukwa kunyoroka kuli na wenenawene wuli na ucikanamalango? Panji kungweruka kukusangana wuli na cisi? Khristu wali na kuyana uli na Beliali? Panji wakupulikana wali na cigaŵa uli na wambura kupulikana? Tempele la Ciuta liri na kuzomerezgana uli na vikozgo? . . . Ntheura, fumanimo mwa iwo, ndipo patukani, ndimo wanenera Fumu, ndipo mungakhwaskanga kanthu ka ukazuzi [cara].’ (2 Ŵakorinte 6:14-17) Tikwenera kupulikira mazgu agha mwakuti tikane cisopo cautesi. Kasi mazgu gha Paulosi ghakung’anamura kugega ŵanthu awo ŵali mu cisopo cautesi?
“Endaninge na Mahara”
14. Kasi tikwenera kuŵagega awo ŵali mu cisopo cautesi? Longosorani.
14 Kasi ŵasopi ŵeneco ŵakwenera kugega ŵanthu awo ŵakusopa mwautesi? Kasi tikwenera kuŵazerezga awo tikupambana mu cipulikano? Zgoro ndakuti yayi. Dango laciŵiri pa malango ghaŵiri ghakuru comene likuti: “Utemwenge munyako nga ndi wamwene.” (Mateyu 22:39) Tikulongora kuti tikutemwa ŵanyithu usange tikuŵaphalira makani ghawemi gha Ufumu. Kweniso tikulongora kuti tikuŵatemwa usange tikusambira nawo Baibolo na kuŵaciska kuti ŵafume mu cisopo cautesi.
15. Kasi tikung’anamuraci para tikuti tili “ŵa caru cara”?
15 Nangauli tikupharazga makani ghawemi ku ŵazengezgani ŵithu, kweni tili “ŵa caru cara,” pakuti tili ŵasambiri ŵa Yesu. (Yohane 15:19) Apa lizgu lakuti “caru” likung’anamura ŵanthu awo ŵakuleka kumanya Ciuta. (Ŵaefeso 4:17-19; 1 Yohane 5:19) Tikujipatura ku caru usange tikuleka kutolera nkharo, kayowoyero na maluso agho ghakukwiyiska Yehova. (1 Yohane 2:15-17) Kweniso mwakuyana na fundo yakuti “kwendezgana na ŵaheni kukwananga makhaliro ghawemi,” tikukhumba yayi kukolerana na awo ŵakusurako makhaliro gha Cikhristu. (1 Ŵakorinte 15:33) Kuleka kuŵa ŵa caru cikung’anamura “kujisungilira kwambura kabanga kakufuma ku caru.” (Yakobe 1:27) Ntheura kuleka kuŵa ŵa caru cikung’anamura kugega ŵanthu ŵa caru ici yayi.—Yohane 17:15, 16; 1 Ŵakorinte 5:9, 10.
16, 17. Kasi Ŵakhristu ŵakwenera kucita wuli na awo ŵakuleka kumanya unenesko wa mu Baibolo?
16 Ipo tikwenera kucita nawo wuli awo ŵakuleka kumanya unenesko uwo Baibolo likusambizga? Paulosi wakalembera mpingo wa Kolose kuti: “Endaninge na mahara kudera ku ŵa kuwaro, pakujigulira nyengo. Mazgu ghinu ghaŵe na ucizi mazuŵa ghose, ghakulungika na mcere, kuti mumanye umo mukwenera kumuzgolera yumoza na yumoza.” (Ŵakolose 4:5, 6) Mpositole Petrosi wakalemba kuti: “Tuŵiskani mu mitima yinu Khristu nga ndi Fumu: uku muli mcanya kale mazuŵa ghose kumuzgora yose uyo wakumufumbani kafukwa ka cigomezgo ico muli naco, kweni na kuzika na wofi.” (1 Petros 3:15) Paulosi wakanjirikizga Ŵakhristu kuti “ŵaleke kunena uheni munthu, panji nesi kupindikana, kweni ŵaŵe ŵakuzika. Ndipo ŵalongore mtima wa kuzika ku ŵanthu wose.”—Tito 3:2.
17 Ise Ŵakaboni ŵa Yehova, tikuyowoya mwaukali yayi na ŵanthu, panji mwamtafu. Tikuŵathya mazina gha musinjiro yayi ŵanthu ŵa visopo vinyake. Kweni tikuyowoya mwanchindi, nangauli mweneko wa nyumba panji wanchito munyithu wangakalipa panyake kutiyowoyera uheni.—Ŵakolose 4:6; 2 Timote 2:24.
‘Koleskani Cilongolero ca Mazgu Gheneco’
18. Kasi umoyo wauzimu wa awo ŵakuwelera ku cisopo cautesi ukunangika wuli?
18 Cingaŵa cakucitiska citima comene usange munthu uyo wasambira unenesko wangawelera ku cisopo cautesi! Baibolo likulongosora uheni wa kucita ntheura, likuti: “Apo ŵafyolowokamo mu vyakukazuzga vya caru pakumanya Fumu na Mponoski Yesu Khristu, usange ŵakuwiraso mwenemumo na kutondeka, kakhaliro kakumalira kakuŵaŵira kaheni kakuluska ka pakudanga. . . . Caŵawira kwakulingana na cinthanguni cakuneneska, Ncheŵe yikuwelera ku maukuzi ghake, na nkhumba yakusavyika kuya kajivivika pa mathipa.”—2 Petros 2:20-22.
19. Cifukwa wuli tikwenera kuŵa maso na ulwani wuliwose wauzimu?
19 Tikwenera kuŵa maso na ulwani wuliwose wauzimu. Tileke kudeka. Mpositole Paulosi wakacenjezga kuti mazgu ghakupelekeka na ‘mzimu ghakuyowoya pakweru kuti mu nyengo za kunthazi ŵanji ŵapatukengeko ku cipulikano, pakuthya makutu ku mizimu ya kusonga na ku visambizgo vya mademone.’ (1 Timote 4:1) Sono tili mu “nyengo za kunthazi.” Awo ŵakuleka kufumamo mu cisopo cautesi “ŵakuyungwayungwa, ŵakupungwapungwa mu mphepo yose ya cisambizgo, na vibizi vya ŵanthu, mu ucenjezi, kwakuyana na uryarya wa usovyi.”—Ŵaefeso 4:13, 14.
20. Kasi tingajivikilira wuli ku cisopo cautesi?
20 Kasi tingajivikilira wuli ku cisopo cautesi? Wonani ivyo Yehova watipa kuti vitovwire. Tili na Mazgu ghake, Baibolo. (2 Timote 3:16, 17) Kweniso Yehova wapeleka cakurya cauzimu cinandi kwizira mwa “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.” (Mateyu 24:45) Apo tikukura mu unenesko, asi tikwenera kutemwa “cakurya cakukhoma [ico] ncha awo ŵali kufikapo pa ulara,” na kutemwa kuwungana uko tikusambilira unenesko wauzimu? (Ŵahebere 5:13, 14; Salmo 26:8) Ntheura tiyeni tisangirepo mwaŵi pa ivyo Yehova watipa mwakuti ‘tikoleske cilongolero ca mazgu gheneco’ agho tapulika. (2 Timote 1:13) Para tacita nthena, tikanenge cisopo cautesi.
Kasi Mwasambira Vici?
• Kasi “Babulone Mukuru” ni vici?
• Kasi tikwenera kucita vici kuti tikane cisopo cautesi?
• Kasi ni maulwani wuli ghauzimu agho tikwenera kugega?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 14]
Kasi mukumanya cifukwa ico “Babulone Mukuru” ŵakumuyaniskira na mwanakazi muzaghali?
[Cithuzithuzi pa peji 15]
“Babulone Mukuru” waparanyikenge
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Tikuŵa ‘ŵakuzika’ na ŵanchindi ku ŵanthu awo tikupambana cipulikano