Cifukwa Wuli Tikwenera Kulondezga “Khristu”?

“Usange yunji wakukhumba kwiza pamanyuma pane, wajipate . . . ndipo wanilondezgenge.”—LUKA 9:23.

1, 2. Cifukwa wuli nchakuzirwa kudumbiskana cifukwa ico tikwenera kulondezgera “Khristu”?

YEHOVA wakwenera kuti wakukondwa comene cifukwa ca kuwona kuti pakati pa ŵasopi ŵake pali imwe mwaŵawukirano ndiposo imwe mwamba waka unenesko. Peneapo mukulutilira kusambira Baibolo, kusangika pa maungano nyengo zose ndiposo kumanya unenesko uwo ukusangika mu Mazgu gha Ciuta, mukwenera kukumbuka ivyo Yesu wakayowoya kuti: “Usange yunji wakukhumba kwiza pamanyuma pane, wajipate na kunyamura khuni lake lakusuzgikirapo zuŵa na zuŵa ndipo wanilondezgenge.” (Luka 9:23) Yesu wakati mukwenera kujipata na kuŵa mulondezgi wake. Ntheura nchakuzirwa comene kusanda cifukwa ico tikwenera kulondezgera “Khristu.”—Mat. 16:13-16.

² Wuli pakuyowoya za ise, taŵeneise tili kwamba kale kulondezga Yesu Khristu? Tikuciskika kuti ‘tilutilire kucita ici mwakukwana nkhanira.’ (1 Tes. 4:1, 2) Kwali tamba sono unenesko, kwali tili kwamba ni kale, kweni kuwona vifukwa ivyo tikwenera kulondezgera Khristu kutovwirenge kukolerana na ulongozgi wa Paulosi na kulondezga Yesu mwakufikapo. Tiyeni tidumbiskane vifukwa vinkhondi vyakulondezgera Khristu.

Kuti Timanye Makora Yehova

3. Ni nthowa wuli ziŵiri izo tingamanyira Yehova?

³ Apo “wakimilira mukati mu Areyopaga” na kuyowoya na Ŵaathene, Paulosi wakati:  “[Ciuta] wakimika nyengo zakutemeka na kuŵika vigoti apo ŵanthu ŵakukhala, kuti iwo ŵapenje Ciuta, usange ŵangamupapaska na kumusanga nadi, nangauli kuti wali kutali cara na waliyose wa ise.” (Mil. 17:22, 26, 27) Tingapenja Ciuta na kumumanya. Mwaciyelezgero, tikusambira vinandi vya mikhaliro ya Ciuta para tikuwona cilengiwa. (Rom. 1:20) Yehova wakujivumbulaso mu Mazgu agho wali kulemba, Baibolo. (2 Tim. 3:16, 17) Para tikughanaghanira pa milimo yake ndiposo kulangurukapo vitovwirenge kumanya makora Yehova.—Sal. 77:12.

4. Kasi kulondezga Khristu kukutovwira wuli kuti timumanye makora Yehova?

⁴ Nthowa yiwemi comene iyo tingamanyira Yehova nkhulondezga Khristu. Ghanaghanirani za ucindami uwo Yesu wakaŵa nawo apo wakaŵa na Awiske “pambere caru cindaŵeko.” (Yoh. 17:5) Iyo ni “jando la vyakulengeka na Ciuta.” (Uvu. 3:14) Pakuŵa “wakwamba kubabika wa cilengiwa cose,” wakakhala na Yehova kwa vilimika vinandi comene. Pambere wandize pa caru capasi, Yesu wakacita milimo yinandi comene pamoza na Awiske. Wakaŵa mubwezi wa Ciuta Wankhongono zose ndipo wakagwiranga nchito mwakukondwa, nakuti palije uyo wali kuŵapo paubwezi wakukhora comene nga uwo ukaŵa pakati pa iyo na Ciuta. Yesu kuti wakawonanga umo Ŵadada ŵake ŵakucitira vinthu pera yayi, kweniso wakamanyanga mikhaliro yawo yikuru ndipo wakasungilira na kulondezga vyose ivyo wakasambira vyakukhwaskana na Ŵadada ŵake. Paumaliro, mwana wakupulikira uyu wakaŵa nga Mbadada ŵake, nakuti Baibolo likulongosora kuti iyo “nchikozgo ca Ciuta wambura kuwoneka.” (Kol. 1:15) Mwakulondezga Khristu na mtima wose, tingaŵa paubwezi wakukhora na Yehova.

Kuti Timuyezge Yehova Fikepo

5. Nchivici ico cingatovwira kumuyezga Yehova fikepo, ndipo cifukwa wuli?

⁵ Tili ‘kulengeka mu cikozgo ca Ciuta, kwakulingana na nkharo yake,’ ntheura tili na mwaŵi wa kulongora mikhaliro ya Ciuta. (Gen. 1:26) Mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu kuti ŵaŵe “ŵakuyezga Ciuta pakuŵa ŵana ŵakutemweka.” (Efe. 5:1) Kulondezga Khristu kukutovwira kuyezga Ŵadada ŵithu ŵakucanya. Vili nthena cifukwa cakuti Yesu wakalongora makora comene maghanoghano gha Ciuta ndiposo mikhaliro yake kuluska waliyose. Apo wakaŵa pa caru capasi, Yesu kuti wakamanyikwiska zina la Yehova pera cara, kweniso, wakavumbura kwa ise umo Mweneko wa zina ili waliri. (Ŵazgani Mateyu 11:27.) Yesu wakamuvumbura Ciuta kwa ise kwizira mu ivyo wakayowoyanga, kucita, kusambizga, ndiposo ciyelezgero cake ciwemi.

6. Kasi ivyo Yesu wakasambizganga vikuvumburaci za Yehova?

⁶ Kwizira mu ivyo wakasambizganga, Yesu wakalongora ivyo Ciuta wakukhumba kwa ise na umo wakuwonera awo ŵakumusopa. (Mat. 22:36-40; Luka 12:6, 7; 15:4-7) Mwaciyelezgero, pamasinda pa kuzunura dango ilo likuti: “Ungaleŵanga” cara, Yesu wakalongosora  ivyo vikucitika mu mtima wa munthu pambere wandacite kwananga. Wakati: “Waliyose uyo wakulutilira kulaŵiska mwanakazi na kuŵa nayo na khumbiro, wacita nayo kale uleŵi mu mtima wake.” (Ex. 20:14; Mat. 5:27, 28) Ndipo wakalongora umo Ŵafalisi ŵakang’anamuliranga Dango la Ciuta mwakupuvya, ŵakatenge: “Utemwenge mzengezgani wako na kutinkha mulwani wako.” Yesu wakayowoya maghanoghano gha Yehova, wakati: “Lutilirani kutemwa ŵalwani ŵinu na kulombera awo ŵakumutambuzgani.” (Mat. 5:43, 44; Ex. 23:4; Lev. 19:18) Kumanya makora umo Yehova wakuwonera vinthu na kughanaghanira kukutovwira kumuyezga fikepo.

7, 8. Kasi kwa Yesu tingasambirakoci za Yehova?

⁷ Kwizira mu ciyelezgero cake ciwemi, Yesu wakavumbura umo Ŵadada ŵake ŵaliri. Mu Baibolo tikuŵazga kuti Yesu wakalengeranga lusungu ŵanthu ŵakusoŵerwa, awo ŵakasuzgikanga ndiposo wakakwiyira ŵasambiri ŵake apo ŵakakanizga ŵana kusendelera kwa iyo. Kasi tikuwona yayi kuti ndimo Ŵadada ŵake nawo ŵakujipulikira? (Mrk. 1:40-42; 10:13, 14; Yoh. 11:32-35) Ivyo Yesu wakacitanga vikutovwira kumanya mikhaliro yikuru ya Ciuta. Kasi minthondwe iyo Khristu wakacitanga yikulongora yayi kuti wakaŵa na nkhongono? Kweni nkhongono izi wakazigwiliskira nchito kuti wasangire ivyo wakakhumbanga yayi, nesi kupwetekera ŵanji. (Luka 4:1-4) Ivyo wakacita pakucimbizga ŵanthu awo ŵakacitanga malonda ghaupusikizgi mu tempele, vikulongora kuti ni murunji. (Mrk. 11:15-17; Yoh. 2:13-16) Ivyo wakasambizganga ndiposo mazgu ghake ghavinjeru agho wakakhorweska nagho ŵanthu vikulongora kuti wakaŵa “wakuluska Solomoni” mu vinjeru. (Mat. 12:42) Citemwa ico Yesu wakalongora pakupeleka umoyo wake cifukwa ca ŵanji cikulongosoreka makora mu Baibolo, apo likuti: “Palije munthu wali na citemwa cikuru kuluska ici.”—Yoh. 15:13.

⁸ Ivyo Yesu wakacitanga na kuyowoya vikalongoranga makora umo Yehova wakucitira, mwakuti wakati: “Uyo wawona ine wawona na Ŵadada wuwo.” (Ŵazgani Yohane 14:9-11.) Kulondezga Yesu kukuyana waka na kulondezga Yehova.

Yesu Ngwakuphakazgika wa Yehova

9. Mphawuli ndiposo mwauli umo Yesu wakazgokera Wakuphakazgika wa Ciuta?

⁹ Ghanaghanirani ivyo vikacitika mu 29 C.E., apo Yesu, uyo wakaŵa na vilimika 30, wakiza kwa Yohane Mbapatizi. Baibolo likuti: “Wakati wabapatizika, nyengo yeneyiyo wakazuwuka mu maji; ndipo wonani! kucanya kukajulika, ndipo Yohane wakawona mzimu wa Ciuta ukakhiranga nga ni nkhunda kwiza pa Yesu.” Panyengo iyi wakazgoka Khristu panji kuti Mesiya. Yehova wakavumbura pakweru kuti Yesu wakaŵa Wakuphakazgika wake, iyo wakati: “Uyu ni Mwana wane, wakutemweka, mweneuyo nkhukondwa nayo.” (Mat. 3:13-17) Tili na cifukwa ciwemi comene ca kulondezgera Khristu.

10, 11. (a) Kasi zina lakuti “Khristu” likulembeka mu nthowa wuli pakuyowoya za Yesu? (b) Cifukwa wuli tikwenera kulondezga Yesu Khristu nyengo zose?

¹⁰ Mu Baibolo, zina lakuti “Khristu” likulembeka mu nthowa zinandi pakuyowoya za Yesu. Yesu Khristu, Khristu Yesu ndiposo Khristu. Yesu iyomwene ndiyo wakamba kuzunura zina lakuti Yesu  Khristu. Kung’anamura kuti zina lakuti Yesu lalondezgana na lakuti Khristu. Pakulomba Ŵadada ŵake, iyo wakati: “Kuti ŵaŵe na umoyo wamuyirayira, ŵakwenera kumumanyani imwe Ciuta waunenesko yekha, ndiposo Yesu Khristu, mweneuyo mukamutuma.” (Yoh. 17:3) Kalembero aka kakutipangiska kuti tighanaghanire comene za uyo wakatumika na Ciuta na kuŵa Wakuphakazgika wake. Para zina lakuti Khristu ndilo layambilira, kulondezgana na lakuti Yesu, likuyowoya comene za udindo wake, kuti za iyomwene yayi. (2 Kor. 4:5) Para lalembeka waka kuti “Khristu” napo likuyowoya comene za udindo wa Yesu nga ni Mesiya.—Mil. 5:42.

¹¹ Nangauli zina lakuti “Khristu” likulembeka mu nthowa zinandi pakuyowoya za Yesu, kweni likukhozgera unenesko wakuti Mwana wa Ciuta wakiza pa caru capasi nga ni munthu na kumanyiska khumbo la Ciuta, kuti wakaŵa munthu panji nchimi bweka yayi, kweni wakaŵa Wakuphakazgika wa Yehova. Tikwenera kumulondezga nyengo zose.

Yesu Ndiyo Nthowa Yekha ya Ciponosko

12. Ni mazgu wuli agho Yesu wakaphalira Tomasi, agho ngakuzirwaso kwa ise?

¹² Yesu wakaphalira ŵapositole ŵake ŵakugomezgeka cifukwa cinyake cakuzirwa ca kulondezgera Mesiya. Pakuzgora fumbo ilo Tomasi wakafumba Yesu lakukhwaskana na kukaŵanozgera malo, Yesu wakati: “Ine ndine nthowa na unenesko na umoyo. Palije uyo wakwiza ku Ŵadada kweni kwizira mwa ine.” (Yoh. 14:1-6) Panyengo iyi Yesu wakayowoyanga ku ŵasambiri ŵake ŵakugomezgeka khumi na yumoza. Wakaŵalayizga kuti wamuŵanozgera malo kucanya, ndipouli ivyo wakayowoya ni vyakuzirwaso ku awo ŵakulindizga kuzakakhala pa caru capasi kwamuyirayira. (Uvu. 7:9, 10; 21:1-4) Cifukwa wuli tikuyowoya nthena?

13. Ni mwauli umo Yesu waliri “nthowa”?

¹³ Yesu Khristu ni “nthowa.” Ici cikung’anamura kuti Yesu ndiyo nthowa yekha yakufikira kwa Ciuta. Fundo iyi njaunenesko comene para tikulomba, cifukwa tingaŵa na cigomezgo cose kuti tipikenge vyose ivyo tikulomba pekha para tikulomba mu zina la Yesu mwakuyana na khumbo la Ciuta. (Yoh. 15:16) Ndipouli, Yesu ni “nthowa” mu ghanoghano linyakeso. Kwananga kukupangiska kuti titalikirane na Ciuta. (Yes. 59:2) Yesu wakapeleka “umoyo wake kuŵa ciwombolero ca ŵanandi.” (Mat. 20:28) Lekani Baibolo likuti: ‘Ndopa za Yesu zikutitozga ku kwananga kose.’ (1 Yoh. 1:7) Ntheura, Yesu wali kujura nthowa yakuti tiphemane na Ciuta. (Rom. 5:8-10) Tingaŵa paubwezi na Ciuta para tikulongora cipulikano mwa Yesu ndiposo kumupulikira.—Yoh. 3:36.

14. Kasi Yesu ni “unenesko” mu nthowa wuli?

¹⁴ Yesu ni “unenesko” cifukwa cakuti wakasambizganga unenesko ndiposo kuwucita pera yayi, kweniso cifukwa cakuti maucimi ghose agho ghakalembeka ghakukhwaskana na Mesiya ghakafiskika mwa iyo. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Nanga malayizgo gha Ciuta ghaŵe ghanandi wuli, ghazgoka Enya kwizira mwa iyo.” (2 Kor. 1:20) Nanga ni ‘muzgezge wa vinthu viwemi ivyo vikwiza,’ uwo wuli mu Dango ilo Ciuta wakapeleka ku ŵana ŵa Israyeli kwizira mwa Mozesi ukafiskika mwa Khristu Yesu. (Heb. 10:1; Kol. 2:17) Maucimi ghose ghakulongosora za Yesu, ndipo ghakutovwira kumanya mulimo wake wakuzirwa pakufiska khumbo la Yehova. (Uvu. 19:10) Kuti tisange candulo na kufiskika kwa ivyo Ciuta watilayizga, tikwenera kulondezga Mesiya.

15. Kasi Yesu ni “umoyo” mu nthowa wuli?

¹⁵ Yesu ni “umoyo” cifukwa cakuti wali  kugura mtundu wa ŵanthu na ndopa zake, ndipo umoyo wamuyirayira nchawanangwa ico Ciuta wali kupeleka “mwa Khristu Yesu Fumu yithu.” (Rom. 6:23) Yesu ni “umoyo” nanga nkhu awo ŵali kufwa. (Yoh. 5:28, 29) Mwakusazgirapo, ghanaghanirani ivyo iyo wazamucita apo wazamuwusa nga ni Musofi Mukuru mu Muwuso wa Vilimika Cikwi. Panyengo iyi wazamuwombora ŵanthu awo ŵazamuwusika na iyo kwamuyirayira ku zakwananga na nyifwa.—Heb. 9:11, 12, 28.

16. Kasi tili na cifukwa wuli ca kulondezgera Yesu?

¹⁶ Tingawona kuti ivyo Yesu wakazgora Tomasi ni vyakuzirwa comene kwa ise. Yesu ni nthowa, unenesko na umoyo. Ndiyo Ciuta wakamutuma mu caru mwakuti ŵanthu ŵaponoskeke kwizira mwa iyo. (Yoh. 3:17) Ndipo munthu waliyose wakwiza kwa Ciuta kwizira mwa iyo. Baibolo likuyowoya mwambura kubisa, likuti: “Kulije ciponosko mu munyakeso, cifukwa palije zina linyake pasi pa mtambo ilo lapika pakati pa ŵanthu, ilo tikwenera kuponoskeka nalo.” (Mil. 4:12) Kwali tikasambizgika vinthu wuli, cingaŵa camahara comene kuti tigomezgenge Yesu na kumulondezga, mwakuti tilongozgekere ku umoyo.—Yoh. 20:31.

Tikulangurika Kupulikizga ku Ivyo Khristu Wakuyowoya

17. Cifukwa wuli nchakuzirwa kwa ise kupulikizga ku ivyo Mwana wa Ciuta wakuyowoya?

¹⁷ Petrosi, Yohane, na Yakobe, ŵakawona apo Yesu wakasintha mawonekero. Panyengo iyo, ŵakapulika lizgu kufuma kucanya, likati: “Uyu ni Mwana wane, uyo wasoleka. Pulikizgani kwa iyo.” (Luka 9:28, 29, 35) Nchakuzirwa comene kupulikira languro kuti tipulikizgenge ku ivyo Mesiya wakuyowoya.—Ŵazgani Milimo 3:22, 23.

18. Kasi tikupulikizga wuli ku ivyo Yesu Khristu wakuyowoya?

¹⁸ Kupulikizga ku ivyo Yesu wakuyowoya kukung’anamura ‘kumulaŵiska iyo dodoli, na kughanaghanira comene ciyelezgero cake ciwemi.’ (Heb. 12:2, 3) Mwantheura, “nchakwenelera kwa ise kuŵikako mahara comene ku vinthu” ivyo tikuŵazga mu Baibolo vyakukhwaskana na iyo ndiposo mu mabuku ghakulembeka na “muzga wakugomezgeka na wakucenjera.” (Heb. 2:1; Mat. 24:45) Pakuŵa mberere zake, tiyeni tipulikizgenge na mtima wose ku ivyo Yesu wakuyowoya na kumulondezga.—Yoh. 10:27.

19. Nchivici cingatovwira kuti tilutilire kulondezga Khristu?

¹⁹ Kasi tingalutilira kulondezga Khristu mwambura kupwelerako za masuzgo? Tingalutilira, cikuru ‘tikukoleska cilongolero ca mazgu’ mwa kucita ivyo tikusambira “pamoza na cipulikano na citemwa ivyo vili mwa Khristu Yesu.”—2 Tim. 1:13.

Kasi Mwasambiraci?

• Cifukwa wuli kulondezga “Khristu” kungatovwira kumanya makora Yehova?

• Cifukwa wuli kuyezga Yesu nkhwakukhumbikwa comene kuti tiyezge Yehova?

• Kasi Yesu ni “nthowa na unenesko na umoyo” mwawuli?

• Cifukwa wuli tikwenera kupulikira Wakuphakazgika wa Yehova?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 29]

Ivyo Yesu wakasambizganga vikalongora kaghanaghaniro kapacanya ka Yehova

[Cithuzithuzi pa peji 30]

Tikwenera kulondezga mwakugomezgeka Wakuphakazgika wa Yehova

[Cithuzithuzi pa peji 32]

Yehova wakati: ‘Uyu ni Mwana wane, pulikizgani kwa iyo’