Kasi Mukuŵanika Ukaboni wa Udangiliri wa Ciuta?

ŴAISRAYELI nesi Ŵaeguputo ŵakaŵa kuti ŵandaciwonepo cinthu canthena. Apo Ŵaisrayeli ŵakafumanga ku Eguputo, mzati wa bingo ukimilira pafupi nawo ndipo ukaŵanga nawo zuŵa na zuŵa. Na usiku ukaŵanga mzati wa moto. Ici cikaŵa cakuzizika comene! Kasi mzati uwu ukafuma nkhu? Cilato cake cikaŵa civici? Nangauli pajumpha vilimika pafupifupi 3,500, kasi tingasambirakoci ku Ŵaisrayeli umo ŵakawoneranga “mzati wa moto na wa bingo”?—Ex. 14:24.

Mazgu gha Ciuta ghakuvumbura uko mzati uwu ukafuma ndiposo cilato cake, ghakuti: “Yehova wakaŵadangilira na muhanya mwa mzati wa bingo kuŵalongozga nthowa, na usiku mwa mzati wa moto kuŵangweluskira nthowa, mwakuti ŵendenge muhanya na usiku.” (Ex. 13:21, 22) Yehova Ciuta wakimika mzati wa moto na wa bingo kuti walongozge ŵanthu ŵake kufuma mu Eguputo ndiposo apo ŵakaŵa mu mapopa. Ŵakeneranga kuŵa ŵakunozgeka kuwulondezga. Apo ŵankhondo Ŵaeguputo ŵakaŵa pafupi kumbwandira ŵanthu ŵa Ciuta, mzati wa bingo ukiza pakati kuti Ŵaisrayeli ŵavikilirike. (Ex. 14:19, 20) Nangauli mzati uwu ukaŵalongozgera ku nthowa yifupi yayi, kweni kuti Ŵaisrayeli ŵakafike ku Caru ca Layizgano, ŵakakhumbikwiranga kuwulondezga.

Mzati uwu ukasimikizgiranga Ŵaisrayeli kuti Yehova wali nawo. Mzati ukimiranga Yehova, ndipo nyengo zinyake wakayowoyanga kwizira mu mzati uwu. (Maŵa. 14:14; Sal. 99:7) Bingo ili, likalongorangaso kuti Mozesi wimikika na Yehova kulongozga mtundu uwu. (Ex. 33:9) Kweniso paumaliro bingo ili, likasimikizgira kuti Yehova wasankha Joshua kunjira m’malo gha Mozesi. (Dute. 31:14, 15) Ulendo wa Ŵaisrayeli ukathembanga pa kuŵanika ukaboni wa udangiliri wa Ciuta na kupulikira.

Ŵakazerezga Ukaboni

Pakwamba apo Ŵaisrayeli ŵakawona mzati, ŵakwenera kuti ŵakatindikika comene. Kweni cacitima nchakuti munthondwe uwo ŵakawonanga ukaŵakhorweska yayi kuti ŵalutilire kugomezga Yehova. Kanandi ŵakimikananga na udangiliri wa Ciuta. Apo ŵasilikari ŵa Eguputo ŵakaŵalondezganga, ŵakalongora kuti ŵakugomezga yayi nkhongono zakuponoska za Yehova. Ŵakatundura Mozesi muteŵeti wa Ciuta kuti wakuŵalongozgera ku nyifwa. (Ex. 14:10-12) Ŵakati ŵaponoskeka pa Nyanja Yiswesi, ŵakadinginyikira Mozesi, Aroni, na Yehova cifukwa ca kughanaghana kuti wafwenge na njara ndiposo nyota. (Ex. 15:22-24; 16:1-3; 17:1-3, 7) Masabata ghati ghajumphapo, ŵakacicizga Aroni kuti waŵapangire katholi kagolide. Ghanaghanirani waka ivyo ŵakacita. Apo Ŵaisrayeli ŵakaŵa pa msasa, ŵakawonanga mzati wa moto na wa bingo, uwo ukaŵa ukaboni wankhongono za uyo wakaŵafumya mu Eguputo. Kweni pa nyengo yeneyiyo ŵakamba kusopa cikozgo, ŵakati: ‘Uyu ni Ciuta wako, Israyeli, ndiyo wakakufumya mu caru ca Eguputo.’ Uwu ukaŵa muyuyuro comene panji kuti “malusosomoro ghakuru.”—Ex. 32:4; Neh. 9:18.

Kugaluka uko ŵakacita, kukulongora umo ŵakayuyulira udangiliri wa Yehova. Suzgo likaŵa lakuti ŵakawonanga yayi mwauzimu.  Mzati ŵakawuwonanga, kweni ŵakaluwa ivyo ukimiranga. Nangauli ivyo ŵakacitanga ‘vikamutoposka moyo Mutuŵa wa Israyeli,’ kweni Yehova wakalutilira kuŵalongozga na mzati mpaka ŵakafika ku Caru ca Layizgano.—Sal. 78:40-42, 52-54; Neh. 9:19.

Wonani Ukaboni wa Udangiliri wa Ciuta

Mazuŵa ghano napo, Yehova waŵaleka ŵekha yayi ŵanthu ŵake kwambura udangiliri wakuwoneka. Ciuta wakalindizganga Ŵaisrayeli kuti ŵajilongozgenge ŵekha yayi pakuya ku Caru ca Layizgano. Mazuŵa ghano napo, wakutilongozga apo tikuya ku caru ciphya ico watilayizga. Yesu Khristu ndiyo wali kwimikika kulongozga mpingo. (Mat. 23:10; Efe. 5:23) Mazaza ghake wagaŵirako muzga wakugomezgeka, panji kuti muteŵeti mulara, ilo ni gulu la Ŵakhristu ŵakuphakazgika. Muzga, nayo wakwimika ŵalaŵiliri mu mpingo.—Mat. 24:45-47; Tito 1:5-9.

Kasi muzga wakugomezgeka panji kuti muteŵeti mulara tingamumanya wuli? Wonani ivyo Yesu wakayowoya: “Ni njani comenecomene muteŵeti mulara wakugomezgeka, wakucenjera, uyo fumu yimwimikenge pa ciwuru ca ŵateŵeti ŵake kuti waŵapenge cakurya cakukwana pa nyengo yakwenelera? Ngwakukondwa muzga uyo, usange fumu yake pakwiza yizamumusanga wakucita ntheura!”—Luka 12:42, 43.

Muteŵeti mulara ‘ngwakugomezgeka,’ ndipo wandajoworepo Yehova, Yesu, unenesko wa mu Baibolo, panji ŵanthu ŵa Ciuta. Muteŵeti mulara ‘ngwakucenjera’ cifukwa wakulongozga makora mulimo wakuzirwa wa kupharazga ‘makani ghawemi gha ufumu’ na kuzgora “ŵanthu ŵa mitundu yose kuŵa ŵasambiri.” (Mat. 24:14; 28:19, 20) “Pa nyengo yakwenelera,” muteŵeti uyu wakupeleka cakurya cauzimu. Ukaboni wakuti Yehova wali na muteŵeti mulara ukuwoneka kwizira mu vinthu ivi: kusazgikira kwa awo ŵakuzomera unenesko, fundo zakuzirwa izo ŵakulondezga, kupulikiska makora visambizgo vya mu Baibolo, kuvikilirika ku ŵalwani, ndiposo mtende wa mu maghanoghano na mu mtima uwo ŵali nawo.—Yes. 54:17; Fil. 4:7.

Zomerani Udangiliri wa Ciuta

Kasi tingalongora wuli kuti tikuzomera udangiliri wa Ciuta? Mpositole Paulosi wakati: “Pulikirani awo ŵakulongozga pakati pinu ndipo mujilambike.” (Heb. 13:17) Kucita nthena nyengo zose kungaŵa kupusu yayi. Jitorani kuti ndimwe Muisrayeli wa mu nyengo ya Mozesi. Mwati mwendapo mbwenu mwasanga mzati wima. Mukumanya yayi nyengo iyo mukhalirenge apo wima, kwali ni zuŵa limoza, sabata yimoza, panji myezi yinandiko. Mutepanji mukujifumba kuti, ‘Kasi nkhwenera kupangulura katundu wane yose?’ Pakwamba, panji mungapangulurapo mucoko waka uyo wakukhumbikwa comene. Kweni mwati mwakhalapo mazuŵa ghanandiko, mungamba kupenja cinthu cinyake na kupangulura katundu winu yose. Apo mukumalizga waka kupangulura, mukuwona kuti mzati wamba kwenda, ndipo mukukhumbikwira kupakiraso. Kucita nthena kungaŵa kupusu yayi. Kweni mzati para wamba kwenda “penepapo” Ŵaisrayeli ŵakeneranga ‘kuwuka ulendo.’—Maŵa. 9:17-22.

Kasi tikucita wuli usange tapokera ulongozgi wa Ciuta? Kasi tikwamba kuwulondezga “penepapo” taupokelera? Panji kasi tikulutilira kucita ivyo tili kuzgoŵera? Kasi tikulondezga ulongozgi uphya wa umo tingacitira sambiro la Baibolo, kupharazgira ŵanthu ŵa ciyowoyero cinyake, kuŵa na Nyengo Yakusopera ya Mbumba yakukhazikika, kukolerana na Makomiti Ghakudumbiskana na Cipatala, ndiposo kulongora nkharo yiwemi pa maungano? Tikulongoraso kuti tikuzomera udangiliri wa Ciuta para tikupulikira ulongozgi. Para tikukhumba kucita cinthu cakuzirwa, tileke kuthemba vinjeru vithu kweni tikwenera kupenja ulongozgi kwa Yehova ndiposo ku gulu lake. Nga umo mwana wakucimbilira ku ŵapapi ŵake para kuli cinthu  cakofya, nase tikupenja civikiliro ku gulu la Yehova para masuzgo gha mu caru ici ghatiwira.

Awo ŵakulongozga cigaŵa ca pa caru capasi ca gulu la Ciuta mbambura kufikapo, ndimo wakaŵiraso Mozesi. Ndipouli, zuŵa na zuŵa mzati ukalongoranga kuti wakimikika na Ciuta. Wonaniso kuti Muisrayeli waliyose wakacitanga kusankha yekha yayi kuti wambe kwenda. Kweni wose ŵakacitanga vinthu ivyo Yehova wakaŵaphaliranga kwizira mwa Mozesi. (Maŵa. 9:23) Ntheura, Mozesi ndiyo wakwenera kuti wakapelekanga cimanyikwiro cakuti ŵambe kwenda.

Mazuŵa ghano, muteŵeti mulara uyo Yehova wimika, wakutipa cimanyikwiro para nyengo yakwana yakuti ulendo wambe. Kasi muteŵeti mulara uyu wakucita wuli? Wakutipa cimanyikwiro kwizira mu Gongwe la Mulinda na Uteŵeti Withu wa Ufumu, mabuku ghaphya, ndiposo nkhani za pa maungano. Ulongozgi ukupelekekaso mu mipingo kwizira mu ŵalaŵiliri ŵakwendakwenda panji makalata panjiso sukulu izo ŵabali awo ŵali na milimo yinyake mu mpingo ŵakusambira.

Kasi mukuwuŵanika makora ukaboni wa udangiliri wa Ciuta? Yehova wakugwiliskira nchito gulu lake kuti watilongozge apo tili mu mapopa panji kuti mazuŵa ghaumaliro gha caru ciheni ca Satana. Lekani tikukolerana, kutemwana, ndiposo kuvikilirika.

Ŵaisrayeli ŵati ŵafika mu Caru ca Layizgano, Joshua wakati: “Mukumanya mu mitima yinu yose na miyoyo yinu yose, kuti palije kutondeka kanthu pa viwemi vyose ivyo Yehova Ciuta winu wakayowoya namwe; vyose vyafiskika kwa imwe.” (Josh. 23:14) Mwakuyana waka, ŵanthu ŵa Ciuta ŵanjirenge mu caru ciphya ico waŵalayizga. Kweni kuti tizakanjire mu caru ciphya ici, waliyose payekha wakwenera kulondezga ulongozgi uliwose wakufuma kwa Ciuta. Ntheura, tiyeni tilutilire kuŵanika ukaboni wa udangiliri wa Yehova!

[Vithuzithuzi pa peji 5]

Mazuŵa ghano tikulongozgeka na gulu la Yehova

Ivyo vikufumiskika pa maungano gha cigaŵa

Sukulu izo ŵanthu ŵa Ciuta ŵakusambira

Tikusambizgika umo tingapharazgira