Ulongozgi Wavinjeru ku Awo Ŵali Ŵekha na ku Ŵakutorana
Ulongozgi Wavinjeru ku Awo Ŵali Ŵekha na ku Ŵakutorana
“Nkhuyowoya . . . kumuciskirani ku ico nchakwenelera na ico cikung’anamura kuteŵetera Fumu nyengo zose kwambura nthimbanizgo.”—1 KOR. 7:35.
1, 2. Cifukwa wuli munthu wakwenera kupenja ulongozgi wa mu Baibolo pa nkhani ya kunjira mu nthengwa panji yayi?
KANANDI tikukondwa, kukhuŵara, panji kwenjerwa para tili paubwezi na munthu uyo ni mwanalume panji mwanakazi munyithu yayi. Ipo cingaŵa ciwemi kupenja ulongozgi kwa Ciuta kuti ticite makora pa nkhani iyi. Mwaciyelezgero, Mkhristu uyo walije khumbo la kutora panji kutengwa, wangawona kuti ŵamumbumba yake panji ŵabwezi ŵake ŵakumucicizga kuti wanjire mu nthengwa. Munyake wangaŵa kuti wakukhumba kutora panji kutengwa, kweni wandasange munthu wakwenelera kutorana nayo. Ŵanji ŵakukhumbikwira kulongozgeka kuti ŵamanye udindo wakuŵa mfumu panji muwoli. Awo ŵandanjire mu nthengwa na awo ŵali mu nthengwa, wose ŵakuyezgeka na makhumbiro gha uzaghali panji uleŵi.
2 Nkhani izi zikukhwaskaso comene ubwezi withu na Yehova Ciuta. Mu cipaturo 7 ca kalata yakwamba iyo Paulosi wakalembera Ŵakorinte, wakapeleka ulongozgi ku awo ŵandanjire mu nthengwa na awo ŵali mu nthengwa. Wakaciskiranga ŵanthu ku “ico nchakwenelera na ico cikung’anamura kuteŵetera Fumu nyengo zose kwambura nthimbanizgo.” (1 Kor. 7:35) Apo mukusanda ulongozgi wake pa nkhani zakuzirwa izi, wonani kuti ni mwaŵi winu kuti muteŵetere Yehova mwakukwana, kwali muli mu nthengwa panji yayi.
Cakusankha ca Munthu
3, 4. (a) Kasi pangaŵa masuzgo wuli usange ŵanji ŵakufipira comene mtima munyawo uyo wandatore panji kutengwa? (b) Kasi ulongozgi wa Paulosi ungawovwira wuli kuti munthu wawonenge nthengwa mwakwenelera?
3 Nga Mbayuda mu nyengo yakale, mazuŵa ghano napo mitundu yinandi yikuzirwiska comene nthengwa. Usange munyamata panji msungwana wajumpha pa msinkhu unyake wacali wandanjire mu nthengwa, ŵabali panji ŵabwezi ŵake awo ŵakumufipira mtima ŵangamba kumupa ulongozgi. Ŵangamuciska kuti wafwilirepo kupenja munyake wakutorana nayo. Ŵangamuphalira za munthu uyo ŵakuwona kuti wangamwenelera. Ŵanganozga nthowa yaucenjezi kuti ŵaŵiri aŵa ŵakumane. Nyengo zinyake kacitiro aka kangapangiska kuti yunji wakhozgeke soni, ubwezi utimbanizgike, kweniso kukhuŵazgika.
4 Paulosi wakacicizganga ŵanji yayi kuti ŵanjire mu nthengwa nesi kuti ŵaleke kutora panji kutengwa. (1 Kor. 7:7) Iyo wakakhorwanga kuteŵetera Yehova kwambura muwoli, kweni wakacindikanga wanangwa wa ŵanji wa kunjira mu nthengwa. Mazuŵa ghano napo, Mkhristu waliyose wali na wanangwa wa kunjira mu nthengwa panji kuleka kunjira mu nthengwa. Ŵanji ŵaleke kumusankhira cakucita.
Vyandulo Ivyo Ŵambura Kutora Panji Kutengwa Ŵakusanga
5, 6. Cifukwa wuli Paulosi wakati kuleka kunjira mu nthengwa nkhuwemi?
5 Mazgu agho ghali mu kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵakorinte ghakutovwira kumanya kuti Ŵakhristu ŵambura kutora panji kutengwa ŵangateŵetera Ciuta makora. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 7:8.) Nangauli Paulosi wakaŵa wambura kutora, kweni wakajiwonanga kuti wakuluska ŵanyake yayi, nga umo ŵakucitira ŵalongozgi ŵa visopa awo ŵakukanizga kutora. M’malo mwake, Paulosi wakalongosora waka vyandulo ivyo Ŵakhristu ŵambura kutora panji kutengwa ŵakusanga pakuteŵetera Ciuta. Kasi ni vyandulo wuli?
6 Mkhristu uyo wandanjire mu nthengwa kanandi wakuŵa na mpata wa kucita mulimo uliwose mu uteŵeti wa Yehova weneuwo uyo wali mu nthengwa wangausanga yayi. Paulosi wakapika uteŵeti wapadera kuŵa “mpositole ku mitundu.” (Rom. 11:13) Ŵazgani vipaturo 13 mpaka 20 vya buku la Milimo, na kuwona umo Paulosi pamoza na ŵamishonale ŵanyake ŵakapharazgira mu vigaŵa vyakutali na kwambiska mipingo. Paulosi wakazizipizga masuzgo ghanandi pakuteŵetera Ciuta, ndipo mbanthu ŵacoko waka awo ŵakusuzgika nga ndiyo. (2 Kor. 11:23-27, 32, 33) Kweni wakaŵa na cimwemwe cikuru cifukwa cakuti wakawovwira ŵanji kuŵa ŵasambiri. (1 Tes. 1:2-7, 9; 2:19) Kasi mukughanaghana kuti Paulosi waŵenge na mwanakazi na ŵana, mphanyi wakafiska mulimo uwu? Cara nadi.
7. Kasi ŵadumbu ŵanyake ŵakacita wuli vinandi mu mulimo wa Fumu cifukwa cakuti ŵakaŵa ŵambura kutengwa?
7 Ŵakhristu ŵanandi awo ŵandanjire mu nthengwa, ŵakucita vinandi mu mulimo wa Fumu. Sara na Limbania, awo mbapayiniya ŵambura kutengwa ŵa ku Bolivia, ŵakasamira ku muzi unyake uko ŵapharazgi ŵakatora nyengo yitali kwambura kupharazgako. Ku malo uku kukaŵavya magesi, kweni kasi ili likaŵa suzgo? Iwo ŵakati: “Cifukwa cakuti kulije wayilesi panji TV, ŵanthu ŵakutemwa comene kuŵazga.” Ŵanthu ŵanyake mu muzi uwu ŵakalongora ŵapayiniya aŵa mabuku ghakale gha Ŵakaboni ŵa Yehova, kweni ŵakaŵa kuti ŵacali kughaŵazga. Ŵadumbu aŵa cikaŵaŵira cakusuzga kuwelerako, cifukwa pafupifupi pa nyumba yiliyose pakaŵanga munthu wakunweka. Mwanakazi munyake mucekuru wakaphalira ŵadumbu aŵa kuti: “Umaliro ukwenera kuti uli pafupi cifukwa Ŵakaboni ŵa Yehova nase ŵatifika.” Ŵanthu ŵanji ŵa mu muzi uwu ŵakamba kuwungana.
8, 9. (a) Kasi fundo ya Paulosi yikaŵa yakuti wuli apo wakayowoyanga za uwemi wakuleka kunjira mu nthengwa? (b) Kasi Ŵakhristu awo ŵandanjire mu nthengwa ŵakusanga vyandulo wuli?
8 Mbunenesko kuti Ŵakhristu ŵakutorana nawo ŵakwandula para ŵakupharazga makani ghawemi mu vigaŵa vyakusuzga. Kweni mauteŵeti ghanyake agho ŵapayiniya ŵambura kutora panji kutengwa ŵakucita, ghangaŵa ghapusu yayi ku awo ŵali mu nthengwa panji awo ŵali na ŵana. Paulosi wakawona kuti wangacita vinandi mu Fumu para wangalutilira kuŵa wambura kutora. Wakakhumbanga kuti ŵanji wose ŵaŵe na cimwemwe nga ndiyo. Lekani wakati nchiwemi kuteŵetera Yehova kwambura kutora panji kutengwa.
9 Mudumbu munyake wa ku United States uyo ni mupayiniya wakalemba kuti: “Ŵanthu ŵanji ŵakugomezga kuti para munthu wandatore panji kutengwa wangaŵa wakukondwa yayi. Kweni nawona kuti munthu wakuŵa na cimwemwe canadi para wali paubwezi na Yehova. Kuŵa wambura kutora panji kutengwa nchawanangwa capadera comene para munthu wakucigwiliskira nchito mwamahara.” Mudumbu uyu wakatiso: “Munthu wangatondeka kukondwa cifukwa cakuti wandatore panji kutengwa yayi. Nkhumanya kuti Yehova wakutemwa waliyose, kwali wali mu nthengwa panji yayi.” Pasono mudumbu uyu wakuteŵetera mwakukondwa uko kukukhumbikwira ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵanandi. Usange ndimwe wambura kutora panji kutengwa, kasi mungajipeleka mwakukwana pa mulimo wa kusambizga ŵanji unenesko? Namwe muwonenge kuti kuŵa wambura kutora panji kutengwa nchawanangwa capadera cakufuma kwa Yehova.
Awo Ŵakukhumba Kutora Panji Kutengwa
10, 11. Kasi awo ŵandasange munyawo wakwenelera kutorana nayo, ŵakwenera kucitaci kuti Yehova waŵawovwire?
10 Pamanyuma pakuti ŵateŵeterapo Yehova, ŵateŵeti ŵanandi ŵakugomezgeka ŵangamba kupenja munthu wakuti ŵatorane nayo. Ntheura, ŵakulomba ulongozgi kwa Yehova kuti waŵawovwire kusanga munyawo wakwenelera.—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 7:36.
11 Usange mukukhumba kutorana na munthu uyo wakukhumba kuteŵetera Yehova na mtima wose nga ndimwe, conde lombani kwa Yehova pa nkhani iyi. (Fil. 4:6, 7) Nangauli nyengo zinyake mungalindilira kwa nyengo yitali, kweni lekani kuthika lusoko. Gomezgani Ciuta withu wacitemwa kuti wamovwiraninge mwakuyana na khumbo linu.—Heb. 13:6.
12. Cifukwa wuli Mkhristu wakwenera kusanda makora munthu uyo wakukhumba kutorana nayo?
12 Nyengo zinyake Mkhristu uyo wakukhumba comene kunjira mu nthengwa wangasonga panji kusongeka na munthu wakukayikiska mwauzimu panji uyo ni Kaboni yayi. Kumbukani kuti kupuvya kwanthena, kumunjizganinge mu suzgo yikuru kuluska umo mukaŵira pambere mundanjire mu nthengwa. Para mwatengwa waka, manyani kuti mwakakilirika kwa munthu uyo umoyo winu wose, kwali ngwakwenelera panji yayi. (1 Kor. 7:27) Lekani kucita vinthu mwakucimbilira cifukwa ca kujiwona nga kuti mwang’ong’wa.—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 7:39.
Nozgekerani Nthengwa
13-15. Kasi ni vinthu wuli ivyo vingiziska masuzgo mu nthengwa ivyo awo ŵakukhumba kutorana ŵakwenera kudumbiskana?
13 Nangauli Paulosi wakati munthu wambura kutora panji kutengwa wangateŵetera makora Yehova, kweni wakawonanga kuti wakuluska awo ŵasankha kunjira mu nthengwa yayi. Ulongozgi uwo wakayowoya ukawovwira ŵakutorana kuti ŵamanye masuzgo agho ŵangakumana nagho ndiposo umo ŵangakhozgera nthengwa yawo kuti yileke kumara.
14 Ŵakutorana ŵanji ŵakukhumbikwira kusintha kaghanaghaniro kawo pa ivyo ŵakulindilira munthazi. Para ŵanthu ŵali pacibwezi, ŵakutemwana mwapadera, ndipo ŵakuwona kuti para ŵatorana ŵazamuŵa ŵakukondwa nyengo zose. Ntheura, ŵakunjira mu nthengwa na maghanoghano ghakuti palije ico cingatimbanizga cimwemwe cawo. Maghanoghano ghanthena ngaunenesko yayi. Mbunenesko kuti citemwa cikovwira kuti ŵakutorana ŵaŵe ŵakukondwa, kweni cikung’anamura kuti ŵalekenge kukumana na masuzgo yayi.—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 7:28. *
15 Ŵanandi awo ŵatorana waka ŵakuzizwa panji kukhuŵara para munyawo wa mu nthengwa wakukolerana nawo yayi pa nkhani zakuzirwa. Ŵangapambana maghanoghano pa nkhani ya kugwiliskira nchito ndalama mwakwenelera, nyengo yakucitira vyakusanguluska, uko ŵamukhala, na nyengo iyo ŵakwenera kukawonera ŵabali ŵawo. Ndipo waliyose wakuŵa na tunkharo tunyake twambura kukondweska kwa munyake. Pa nyengo iyo ŵali pacibwezi, ŵanji ŵakuŵikako mahara yayi ku nkhani zakuzirwa nga ni izi, kweni pamasinda ndizo zikutimbanizga nthengwa. Kweni cikuŵa ciwemi kumazgirathu ivyo ŵakwenjerwa navyo pambere ŵandatorane.
16. Cifukwa wuli ŵakutorana ŵakwenera kukolerana pakumazga masuzgo?
16 Kuti ŵakutorana ŵalutilire kuŵa ŵakukondwa, ŵakwenera kumazga masuzgo mwakukolerana. Ŵakwenera kukolerana pa umo ŵalelerenge ŵana ŵawo kweniso umo ŵapwelelerenge ŵapapi ŵawo para ŵacekura. Masuzgo agho ŵakukumana nagho ghaleke kuŵapatuska. Para ŵakutorana ŵakulondezga ulongozgi wa mu Baibolo ŵamazgenge masuzgo ghanandi na kuzizipizga agho ghatondeka kumara, ndipo ŵalutilirenge kuŵa ŵakukondwa.—1 Kor. 7:10, 11.
17. Kasi ni vinthu wuli “vya caru” ivyo ŵakutorana ŵakwenjerwa navyo?
17 Paulosi wakazunura suzgo linyake la mu nthengwa pa 1 Ŵakorinte 7:32-34. (Ŵazgani.) Ŵakutorana ‘ŵakwenjerwa na vinthu vya caru,’ nga cakurya, vyakuvwara, nyumba, na vinthu vinyake ivyo ni vyauzimu yayi. Cifukwa wuli? Mwaciyelezgero, para mbali wandatore wangaŵa kuti wakumalira nyengo yinandi mu uteŵeti. Kweni para watora, wakukhumbikwira kugaŵa nyengo iyi na nkhongono zake kuti wapwelelere na kukondweska muwoli wake. Muwoli nayo ntheura pera. Yehova wakumanya kuti ivi ndivyo ŵakutorana ŵakukhumbikwira kucita. Wakumanya kuti nthengwa kuti yende makora kanandi ŵakutorana ŵakucepeskako nyengo iyo ŵakamuteŵeteranga apo ŵakaŵa kuti ŵandanjire mu nthengwa.
18. Para munthu wanjira mu nthengwa, kasi wakwenera kukumbuka vici?
18 Paliso sambiro linyake. Usange ŵakutorana ŵacepeskengeko nyengo iyo ŵakateŵeteranga Yehova mwakuti ŵakhozge nthengwa yawo, ipo nyengo iyo ŵakacitiranga vyakusanguluska nayo ŵakwenera kucepeskako. Kasi muwoli wangajipulika wuli usange mfumu wangalutilira kucezga comene na ŵanyake awo wakacezganga nawo pambere wandatore? Panji kasi mfumu wangajipulika wuli usange muwoli wake wakumalira nyengo yinandi pa vinthu ivyo wakatemwanga kucita na ŵabwezi ŵake ŵakale? Uyo wakujowoleka wambenge kucita phukwa, kuŵa wambura kukondwa, ndipo wawonenge kuti citemwa palije. Kuti masuzgo agha ghaleke kuŵapo, wose mfumu na muwoli ŵakwenera kukhozga nthengwa yawo.—Efe. 5:31.
Yehova Wakukhumba Kuti Tiŵe na Nkharo Yakutowa
19, 20. (a) Cifukwa wuli nthengwa payekha yikuvikilira munthu ku uzaghali yayi? (b) Kasi pakuŵa ngozi wuli usange ŵakutorana ŵakutalikirana kwa nyengo yitali?
19 Ŵateŵeti ŵa Yehova mbakusimikizga kuti ŵalutilirenge kuŵa ŵatuŵa. Ŵanji ŵakutora panji kutengwa kuti ŵaŵambare uzaghali. Ndipouli, nthengwa payekha yikuvikilira munthu ku uzaghali yayi. Mu nyengo zakale, misumba yakukhora yikavikiliranga ŵanthu ŵekha awo ŵakaŵanga mukati mwa malinga. Usange munthu wafumira kuwaro kwa linga panyengo yakuti kuli ŵalwani, ŵakaphangikanga vinthu panji kukomeka. Ŵakutorana nawo ŵakuvikilirika ku uzaghali pekha para ŵakuleka kufumira kuwaro kwa nthengwa.
20 Fundo iyi ndiyo Paulosi wakalongosora pa 1 Ŵakorinte 7:2-5. Mfumu wakwenera kugonana na muwoli wake pera, ndipo muwoli nayo wakwenera kugonana na mfumu wake pera. Waliyose mu nthengwa wakwenera kumupa munyake ico “cikumwenelera,” kung’anamura cawanangwa ca kugonana ico cikuŵa pakati pa ŵanthu ŵakutorana pera. Kweni ŵakutorana ŵanyake ŵakupatukana kwa nyengo yitali cifukwa ca nchito yakulembeka, ivyo vikupangiska kuti ŵanorane ico ‘nchakwenelera.’ Ghanaghanirani waka ngozi iyo yingaŵapo para munyake mu nthengwa wacita uleŵi cifukwa ca “kutondeka kujikora.” Yehova wakutumbika mitu ya mbumba izo zikumanya kuzirwa kwa nthengwa.—Sal. 37:25.
Vyandulo Vyakupulikira Ulongozgi wa mu Baibolo
21. (a) Cifukwa wuli nkhani ya kunjira mu nthengwa panji kuleka kunjira mu nthengwa njakusuzga kusankha? (b) Cifukwa wuli ulongozgi wa pa 1 Ŵakorinte cipaturo 7 ngwakuzirwa?
21 Kuleka kunjira mu nthengwa panji kunjira mu nthengwa njimoza mwa nkhani zakusuzga kusankha. Munthu waliyose ngwambura kufikapo ndipo ili ni suzgo likuru comene. Ntheura, nanga ŵaŵe ŵateŵeti ŵa Yehova nawo ŵakukhuŵara kwali ŵali mu nthengwa panji yayi. Kweni mungacepeskako masuzgo agha para mungalondezga ulongozgi uwo wuli mu cipaturo 7 ca kalata yakwamba ya ku Ŵakorinte. Tose tingakondweska Yehova, kwali tili mu nthengwa panji yayi. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 7:37, 38.) Cinthu cakuzirwa comene ico tingacita nkhukondweska Ciuta. Cifukwa ca lusungu lwake, muzamulutilira kuŵa na umoyo mu caru ciphya. Mu caru ciphya ŵakutorana ŵazamukwenyeleraso yayi na masuzgo agho ghazara mazuŵa ghano.
[Mazgu ghamusi]
^ ndime 14 Wonani buku lakuti Umo Mbumba Yingaŵira Yacimwemwe, cipaturo 2, ndime 16-19.
Kasi Mungazgora?
• Cifukwa wuli tikwenera cara kucicizga ŵanyithu kuti ŵanjire mu nthengwa?
• Kasi mungacita wuli mwamahara apo mucali mundatore panji kutengwa?
• Kasi awo ŵakukhumba kutorana ŵanganozgekera wuli masuzgo gha mu nthengwa?
• Cifukwa wuli nthengwa payekha yikuvikilira munthu yayi ku uzaghali?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 14]
Ŵambura kutora panji kutengwa ŵakuŵa na cimwemwe para ŵasazgirako uteŵeti
[Cithuzithuzi pa peji 16]
Kasi para munthu watora panji kutengwa wakwenera kukumbuka vici?
