Nkhani Yakulongosora Umoyo wa Munthu

“Mu Woko Linu la Malyero Muli Vyakukondweska Vyamuyirayira”

Nga umo Yikayowoyekera na Lois Didur

Kasi muli kuyowoyapo kalinga mazgu ghakuti, ‘Nimanyenge mphanyi nkhacita nthena yayi’? Pamanyuma pakuti nateŵetera Yehova kwa vilimika 50, nawona kuti palije vinthu viheni ivyo vikwiza cifukwa ca kuŵa mu woko la malyero la Yehova. Lekani nimuphalirani cifukwa ico nkhuyowoyera nthena.

NKHABABIKA mu 1939 ndipo nkhakulira mu cigaŵa ca ku mizi ca Saskatchewan, ku Canada, pamoza na ŵakuru ŵane ŵatatu, munung’una wane yumoza na mudumbu wane yumoza. Tikakhalanga makora ku cigaŵa ici. Zuŵa linyake, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakiza panyumba na kudumbiskana na adada, ndipo nkhaŵafumba usange Ciuta wali na zina. Ŵakatilongora zina lakuti Yehova pa Salmo 83:18. Ici cikanovwira kuti nikhumbe kumanya vinandi vyakukhwaskana na Ciuta ndiposo Mazgu ghake.

Mu nyengo iyi, ŵana ŵa ŵanthu ŵakavu ŵakalutanga ku sukulu izo zikaŵanga na cipinda cimoza ndipo ŵakasambiranga mpaka giredi 8. Pakuluta ku sukulu ŵakakweranga pa mahaci panji ŵakendanga pasi mitunda yitali. Mbumba za mu cigaŵa ici ndizo zikapweleleranga msambizgi. Cilimika cinyake cikaŵa cakuti ŵapapi ŵane ndiwo ŵapwelelere msambizgi muphya zina lake John Didur.

Nkhamanyanga yayi kuti munthu uyu nayo wakatemwanga Mazgu gha Ciuta. Kumasinda uku nkhalumbanga boma lakupeleka mazaza ku ŵanthu, ilo adada nawo ŵakalilumbanga. John wakati: “Palije munthu uyo wangawusa makora ŵanthu ŵanyake. Ni Ciuta pera uyo wangawusa makora.” Ici cikapangiska kuti tidumbiskanenge nkhani zinandi zakukondweska.

Pakuti wakababika mu 1931, John wakaŵa kuti wapulikapo kale za masuzgo agho ghakuŵapo cifukwa ca nkhondo. Nkhondo yikati yacitika ku Korea mu 1950, John wakafumba ŵaliska ŵa machalichi ghakupambanapambana usange nchakwenelera kuti Mkhristu warwengeko nkhondo. Wose ŵakazgora kuti nchiwemi waka kuti Mkhristu warwengeko nkhondo. Pamanyuma wakafumba Ŵakaboni ŵa Yehova fumbo lenelili.  Ŵakamulongora ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na umo Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakawoneranga nkhondo. John wakabapatizika mu 1955. Cilimika cakulondezgapo, nane nkhabapatizika. Tose tikamanya kuti tikukhumba kuteŵetera Yehova na umoyo withu wose ndiposo nkhongono zithu zose. (Sal. 37:3, 4) Mu Julayi 1957, ine na John tikatorana.

Kanandi zuŵa ilo tikatolerana likatikwaniranga pa ungano wa cigaŵa. Tikakondwanga kuŵa lumoza na ŵanthu masauzandi ghanandi awo ŵakacindikanga nthengwa. Tikaluta ku ungano wa mitundu yose kakwamba mu 1958. Taŵanthu ŵankhondi tikendera lumoza pa galimoto kufuma ku Saskatchewan kuluta ku Msumba wa New York. Sabata yose yikatimalira mu nthowa ndipo usiku uliwose tikagonanga mu mahema. Ghanaghanirani waka umo tikakondwera apo mubali munyake uyo tikakumana nayo ku Bethlehem, Pennsylvania, wakaticema kuti tikagone mu nyumba yake. Tikafika mu Msumba wa New York tili ŵakutowa comene cifukwa cakuti wakatipwelelera makora. Ungano ukuru uwu ukatovwira kuti timanye kuti para munthu wakuteŵetera Yehova wakuŵa na cimwemwe cikuru. Vikaŵa nga umo wamasalmo wakalembera kuti, “mu woko linu la malyero muli vyakukondweska vyamuyirayira.”—Sal. 16:11.

KUCITA UPAYINIYA

Mu 1959, tikamba kucita upayiniya ndipo tikakhalanga mu kanyumba kacoko ako kakaŵa pacanya pa phiri la ku Saskatchewan, uko kukaŵavya makuni ghanandi. Para muli pa malo agha mungawona patali, ndipo malo ghanyake agho mungawona ndigho ghakaŵa cigaŵa cithu cakupharazgako.

Zuŵa linyake tikapokera kalata yakukondweska comene yakufuma ku ofesi ya munthavi. Mwaluŵiro nkhaluta uko John wakanozgeranga thirakita. Mu kalata iyi mukaŵa uthenga wakutipempha kuti tikambe upayiniya wapadera ku tawuni ya Red Lake, ku Ontario. Pakuti malo agha tikaghamanyanga yayi, mwaluŵiro tikamba kuwona pa mapu kuti timanye uko ghali.

Malo agha ghakaŵa ghakupambana comene na malo ghambura makuni agho tikakhalangako. Malo agha ghakaŵa na makuni ghanandi ndiposo matawuni ghacokoghacoko agho ghakaŵa kufupi na migodi ya golide. Zuŵa lakwamba apo tikapenjanga nyumba, kamsungwana kanyake kakapulikako ivyo tikadumbiskananga na mzengezgani wake. Kamsungwana aka kakaphalira amama ŵake kuti tikupenja malo ghakugona, ndipo mwalusungu amama ŵake ŵakatipa malo ghakuti tigoneko usiku umoza. Cipinda ico mukaŵa bedi cikaŵa na fuvu linandi. Zuŵa lakulondezgapo, tikasanga nyumba ya makuni iyo yikaŵa na vipinda viŵiri. Nyumba iyi yikaŵavya bafa na cimbuzi ca mu nyumba ndiposo mipando, kweni mukaŵa waka mbawura. Tikagura vinthu vicoko waka mu sitoro ya kaunjika ndipo mwaluŵiro tikaŵa ŵakukhorwa na ivyo tikaŵa navyo.

Kukaŵavya mpingo ku cigaŵa ici. Pakaŵa mtunda wa makilomita 209 kukafika uko kukaŵa mpingo. Ŵanthu ŵanandi awo ŵakagwiranga nchito ku migodi ŵakafumanga ku Europe, ndipo ŵakatipemphanga usange tingaŵapenjerako Baibolo la ciyowoyero cawo. Mu nyengo yicoko waka, tikamba kusambira Baibolo na ŵanthu 30. Mu myezi yinkhondi na umoza pera, mpingo ucoko ukapangika.

Mfumu wa mwanakazi munyake uyo tikasambiranga nayo Baibolo wakimbira foni wasembe wake kuti wize wazakalongosolere muwoli wake cifukwa ico ivyo ise tikamusambizganga vikaŵira vyautesi. Vinyake mwa ivyo wasembe uyu wakayowoya vikaŵa vyakuti tisambizgenge kuti kuli ŵaciuta ŵatatu. Mwanakazi uyo tikasambiranga nayo wakatora Baibolo lawo, la Ŵakatolika, ndipo wakamupempha wasembe kuti wapeleke ukaboni wa mu Baibolo wa ivyo wakayowoyanga. Wakaliponya pasi Baibolo, na kuyowoya kuti cikaŵa cakwenelera yayi kulongora ukaboni. Apo wakafumangapo, wakayowoya mu ciyowoyero ca ku Ukraine kuti ŵatifumiske mu nyumba ndipo ŵangatizomerezgangaso yayi kuti tizakanjireso mu nyumba iyi. Wakamanya yayi kuti John wakapulikanga ciyowoyero ici.

Nyengo yicoko waka yikati yajumphapo, tikafumako ku Red Lake cifukwa John wakacemeka kuti wakasambire mulimo wa kwendera dera. Kweni, cilimika cimoza  cikati cajumphapo, apo John wakayowoyanga nkhani ya ubapatizo pa ungano wa cigaŵa, dada uyo wakacema wasembe wakaŵa yumoza wa ŵanthu awo ŵakaŵa pafupi kubapatizika. Ivyo wasembe wake wakacita vikamupangiska kuti wambe kuŵazga yekha Baibolo.

KUTANGWANIKA NA MULIMO WA KWENDAKWENDA

Apo tikenderanga dera, tikaŵa na mwaŵi wa kukhala na mbumba zakupambanapambana. Tikamba kutemwana comene na awo ŵakatipanga malo ghakugona ndiposo awo tikacezganga nawo. Nyengo yinyake tikagonanga mu cipinda ca mucanya ca nyumba yakudikanya ico cikazizimanga comene. Mulenjilenji, tikapulikanga mudumbu mucekuru wakunjira mwakacetecete mu cipinda cithu kuti wapembe moto pa sitovu yicoko. Pamanyuma, wakizanga na maji ghakuthukira kuti tigeze. Nkhasambira vinandi kwa mudumbu uyu.

Mulimo wa kwendakwenda ukanovwira kuti nisendelere comene kwa Yehova. Dera linyake ilo tikenderanga likaŵa ku Alberta ukoso kukaŵa tawuni ya migodi iyo yikaŵa ku Far North, uko kukakhalanga mudumbu. Kasi gulu la Yehova likamuwonanga wuli mudumbu uyu, mweneuyo wakakhalanga kwayekha? Nyengo zose para pajumpha myezi yinkhondi na umoza, tikalutanga ku malo agha. Sabata yose yikatimaliranga kwenekuku ndipo tikapharazganga nayo na kucita maungano, nga umo tikacitiranga na mpingo ukuru uwo ukaŵa mu msumba. Ivi vikatikumbuskanga umo Yehova wakupwelelelera mwacitemwa mberere yake yiliyose.

Tikalutilira kuyowoyeskana na awo ŵakatipanga malo ghakugona. Ici cikunikumbuska cawanangwa cakwamba ico John wakanipa. Wakanipa kabokosi kakutowa ako mukaŵa mapepara ghanandi ghakulembapo. Tikakondwanga comene kulemberana makalata na ŵabwezi ŵithu. Makalata agha tikalembanga pa mapepara agha. Nicali kucizirwiska comene cawanangwa ici.

Apo tikenderanga dera ku Toronto, mubali wa ku Beteli ya Canada wakatiyimbira foni kutipempha usange tingatemwa kukateŵetera ku Beteli. Kasi zgoro wakalikhumbanga pawuli? Zgoro wakalikhumbanga “macero” ghake. Namacero ghake tikazgora ndipo tikazomera.

UTEŴETI WA PA BETELI

Nyengo yiliyose iyo tikasinthanga uteŵeti tikaŵanga na mwaŵi wa kuwona vinthu vyakupambanapambana vyakukondweska ivyo vikufuma mu woko la Yehova. Tikalutilira kuwona vinthu vyakukondweska ivi apo tikamba kuteŵetera pa Beteli mu 1977. Apo tikacezganga na ŵakuphakazgika tikawovwirika kuwona nkharo yawo yiwemi, kweniso umo ŵakuzirwiskira Mazgu gha Ciuta.

Umoyo wa pa Beteli ukaŵa uwemi comene. Mwaciyelezgero, vyakuvwara vithu vikakhalanga mu dilowara m’malo mwa mu sutikesi, ndiposo tikaŵa mu mpingo umoza. Padera pa mulimo uwo nkhacitanga, nkhakondwangaso comene kulongora malo ŵanthu awo ŵiza kuzakawona Beteli. Nkhaŵalongosoleranga umo nchito yikwendera pa Beteli, nkhategherezganga ivyo ŵakuyowoya na kuzgora mafumbo ghawo.

Vilimika vikenda mwaluŵiro comene, ndipo mu 1997, John wakacemeka kuti wakacite Sukulu ya Awo Ŵali mu Komiti ya Munthavi ku Patterson, ku New York. Pamanyuma tikapempheka usange tingakateŵetera ku Ukraine. Ŵakaticiska kuti tighanaghanirepo comene na kulomba. Mise yeneyiyo tikadumura kuti tilute.

TIKAMBA KUTEŴETERA KU UKRAINE

Tikaluta ku ungano wa mitundu yose ku St. Petersburg, ku Russia, mu 1992, ndipo pamanyuma tikalutaso ku ungano unyake ku Kiev, ku Ukraine, mu 1993. Maungano agha ghakatovwira kuti titemwenge ŵabali ŵithu ŵa ku Eastern Europe. Ku Lviv, ku Ukraine, tikagonanga mu nyumba yaciŵiri yakudikanya. Pa mawindo gha nyumba iyi tikalaŵiskanga makora luŵaza ulo lukaŵa na munda ucoko waka, ulo pakatemwanga kwenda tambala mukuru muswesi, ndiposo twana tunandi twa nkhuku. Nkhawonanga nga ni para nili ku Saskatchewan. Mu nyumba iyi tikakhalangamo taŵanthu 12. Mulenji uliwose tikajumphanga mu msumba kuti tikateŵetere ku Beteli.

Kasi tikajipulika wuli kuŵa ku Ukraine? Tikakondwa  comene kukhala na ŵabali na ŵadumbu ŵanandi awo ŵakaŵa kuti ŵajumpha mu viyezgo, kukanizgika na boma kuti ŵaleke kucita mulimo wawo, ndiposo kujalirika mu jele. Kweni ŵakalutilira kuŵa na cipulikano cakukhora. Para tikuŵalumba, ŵakatenge, “Tikazizipizga cifukwa ca Yehova.” Ŵakajipulikapo yayi kuti ŵajoworeka. Nanga ni sono, para ukuwonga munthu munyake cifukwa ca lusungu lwake, wangazgora kuti, “Wongani Yehova,” kulongora kuti vinthu vyose viwemi vikufuma kwa Ciuta.

Ku Ukraine, ŵabali na ŵadumbu ŵanandi ŵakwenda pasi pakuluta ku maungano, ntheura ŵakuŵa na nyengo yakucezgera na kukhozgana yumoza na munyake. Ŵangenda kwa ora limoza panji kujumpha apa. Kuli mipingo yakujumpha 50 ku Lviv. Pa mazuŵa gha Sabata, cikuŵa cakukondweska comene kuwona ŵabali na ŵadumbu ŵanandi ŵakwiza ku maungano.

Mwaluŵiro tikamba kufwatuka na ŵabali na ŵadumbu. Ŵabali na ŵadumbu aŵa ŵakaŵa na nkharo yiwemi ndiposo ŵakaŵa ŵakunozgeka kupwelelera ŵanji. Para natondeka kupulikiska ciyowoyero, suzgo ilo nicali nalo mpaka sono, ŵakuzikira nane. Kalaŵiskiro kawo pera kakulongora kuti ŵakunifipira mtima.

Kuti nimanye kuti taŵabali tikugomezgana nadi pakaŵa pa ungano wa mitundu yose mu 2003 uwo ukacitikira ku Kiev. Tikaŵa kuti tafika waka pa siteji ya sitima, peneapo ŵanthu ŵakaŵa ŵanandi comene, apo mwana mucoko msungwana wakiza kwa ise na kutiphalira kuti, “Nasoŵa. Nkhuŵawona yayi abuya.” Msungwana wakawona mabaji ghithu ndipo wakamanya kuti ndise Ŵakaboni. Wakaŵa na cikanga ndipo wakalira yayi. Muwoli wa mulaŵiliri wa dera uyo wakaŵa nase wakamutora mwana uyu na kuluta nayo ku Ofesi ya Vyakuzgeŵa Ivyo Vyasangika pa malo gha ungano. Mwaluŵiro msungwana uyu wakakumana na abuya ŵake. Nkhakhwaskika comene na cigomezgo ico msungwana uyu wakaŵa naco pa ise nangauli pakaŵa pakati pa mzinda wa ŵanthu.

Ŵabali na ŵadumbu ŵakufuma mu vyaru vinandi ŵakiza ku Ukraine mu Meyi 2001 apo tikajuliranga ofesi yiphya ya munthavi. Pamanyuma pa nkhani yapadera iyo yikayowoyeka pa Sabata mulenji, nkhawona mzinda ukuru wa ŵabali ukwenda mu msewu kuti uzakawone Beteli yiphya. Nkhuluwa yayi ivyo nkhawona! Nkhacontheka comene kuwona ŵabali aŵa cifukwa ŵakaŵa ŵakuzika ndiposo ŵankharo yiwemi. Vikanovwira kuwonga comene vyakukondweska ivyo vikwiza cifukwa ca kuteŵetera Ciuta.

VINTHU VIKASINTHA

Cacitima nchakuti mu 2004, John wakakoleka na kansa. Tikaluta ku Canada kuti wakapokere munkhwala. Munkhwala wakwamba ukamuyana yayi, ndipo wakakhala mu cipinda ca ŵanthu ŵalwari comene kwa masabata ghanandi. Mwamwaŵi, wakaŵako makora. Nangauli wakatondekanga kuyowoya, kweni cisko cake cikalongoranga kuti wakawonganga ŵabali na ŵadumbu awo ŵakizanga kuzakamuwona.

Kweni wakacira yayi, ndipo wakafwa pa Novembala 27, 2004. Nkhakweŵeka comene. John na ine tikakondwanga comene pakuteŵetera Yehova lumoza. Nkhajifumba kuti, ‘Kasi nicite vici?’ Nkhasankha kuwelera ku Ukraine. Nkhuwonga comene citemwa ico mbumba ya Beteli na ŵabali na ŵadumbu mu mpingo ŵakunilongora.

Mu umoyo wane wose nindadandawulepo cifukwa ca ivyo nkhasankha. Nakondwa comene pa umoyo wane, ndipo nacezga na ŵanthu ŵawemi ŵakupambanapambana. Nkhumanya kuti pacali vinandi vyakuti nisambire vyakukhwaskana na uwemi wa Yehova, ndipo nkhusimikizga kuti nilutilirenge kumuteŵetera kwamuyirayira cifukwa nasanga nadi ‘vyakukondweska mu woko lamalyero la Yehova.’

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 6]

“Mu umoyo wane wose nindadandawulepo cifukwa ca ivyo nkhasankha”

[Cithuzithuzi pa peji 3]

Apo nkhatengweranga kwa John

[Cithuzithuzi pa peji 4]

Apo nkhaŵa mupayiniya wapadera ku Red Lake, ku Ontario

[Cithuzithuzi pa peji 5]

Ine na John ku Ukraine, mu 2002