‘Mwana Wakukhumba Kuŵavumbura Awiske’
‘Mwana Wakukhumba Kuŵavumbura Awiske’
“Palije uyo . . . wakumanya Ŵadada, kweni Mwana na waliyose uyo Mwana wakukhumba kuŵavumbura kwa iyo.”—LUKA 10:22.
KASI MUNGAZGORA WULI?
Cifukwa wuli Yesu wakaŵa wakwenelera comene kuvumbura Awiske?
Kasi Yesu wakavumbura wuli Awiske ku ŵanji?
Ni nthowa zini izo mungayezgera Yesu pa kuvumbura Awiske?
1, 2. Ni fumbo wuli ilo lazizika ŵanthu ŵanandi, ndipo cifukwa wuli?
‘KASI Ciuta ni njani?’ Fumbo ili likuzizika ŵanthu ŵanandi. Mwaciyelezgero, nangauli ŵanthu ŵanandi awo ŵakujicema kuti Mbakhristu ŵakugomezga kuti kuli ŵaciuta ŵatatu mwa Ciuta yumoza, kweni ŵanandi ŵakuzomerezga kuti cisambizgo ici nchakuti munthu wangacipulikiska yayi. Munthu munyake, uyo wali na luso lwa kulemba mabuku, kweniso uyo ni muliska, wakalemba kuti, cisambizgo cakuti kuli ŵaciuta ŵatatu mwa Ciuta yumoza nchakuti munthu wangacilongosora yayi cifukwa pali vinthu vinyake ivyo munthu wangapulikiska yayi. Kweniso, ŵanandi awo ŵakugomezga kuti vinthu vili kucita kusinthika ŵakugomezga kuti Ciuta kulije. Ŵakuti vinthu vyose vili kuŵako mwangozi waka. Nangauli vili nthena, m’malo mwa kuyowoya kuti Ciuta kulije, Charles Darwin wakati: “Nkhuwona kuti tingateta cara usange tingayowoya kuti nanga munthu wangaŵa na vinjeru wuli, wangapulikiska yayi vinthu vyakukhwaskana na Ciuta.”
2 Ŵanthu ŵanandi ŵa vigomezgo vyakupambanapambana ŵali na mafumbo ghakukhwaskana na Ciuta. Ndipouli, para ŵatondeka kusanga mazgoro ghakukhorweska, ŵanandi ŵakuleka waka kupenja Ciuta. Nadi, Satana “wabulumutizga maghanoghano gha ŵambura kugomezga.” (2 Kor. 4:4) Ntheura nchakuzizika yayi kuti ŵanandi ŵakumanya yayi unenesko wakukhwaskana na Dada withu wa kucanya, uyo ni Mlengi wa vinthu vyose.—Yes. 45:18.
3. (a) Kasi ni njani uyo wali kutivumbulira Mlengi? (b) Kasi tisangenge mazgoro gha mafumbo wuli?
3 Kweni, nchakuzirwa kuti ŵanthu ŵamumanye comene Ciuta. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti wose awo ŵakucema “pa zina la Yehova” wazamuponoskeka. (Rom. 10:13) Kuti munthu waceme pa zina la Ciuta wakwenera kumanya Yehova kuŵa Munthu wanadi. Yesu Khristu wakavumbura fundo yakuzirwa iyi ku ŵasambiri ŵake. Wakavumbura Awiske ku ŵasambiri ŵake. (Ŵazgani Luka 10:22.) Cifukwa wuli Yesu wakavumbura Awiske mu nthowa yapadera comene iyo palije munthu munyake wali kuŵavumburapo? Kasi Yesu wakacita wuli nthena? Ndipo ise tingamuyezga wuli Yesu pa kuvumbura Adada ŵithu ŵa kucanya ku ŵanji? Tiyeni tiwone mazgoro gha mafumbo agha.
YESU KHRISTU NDIYO WAKAŴA WAKWENELERA COMENE KUVUMBURA AWISKE
4, 5. Cifukwa wuli Yesu wakaŵa wakwenelera comene kuvumbura Adada ŵake?
4 Yesu wakaŵa wakwenelera comene kuvumbura Awiske. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti pambere vinthu vyose vindalengeke, Yesu wakaŵa cilengiwa cakwamba cauzimu, ndipo wakakhalanga kucanya. Iyo wakaŵa “Mwana wapadera yekha wa Ciuta.” (Yoh. 1:14; 3:18) Uwu ukaŵa mwaŵi wapadera comene. Kukaŵavya cilengiwa cinyake, kweni Mwana uyu wakasangwanga na Awiske ndipo wakasambira mikhaliro yawo. Adada na Mwana wawo ŵakwenera kuti ŵakadumbiskananga vinthu vinandi ndipo ŵakamba kutemwana comene mu vilimika vinandi comene ivyo ŵakaŵira lumoza. (Yoh. 5:20; 14:31) Mwana wakwenera kuti wakasambira vinthu vinandi comene vyakukhwaskana na mikhaliro ya Awiske.—Ŵazgani Ŵakolose 1:15-17.
5 Dada wakimika Mwana wake kuti waŵe muyowoyeri wake, enya “Mazgu gha Ciuta.” (Uvu. 19:13) Ntheura Yesu ndiyo wakaŵa wakwenelera nadi kuvumbura Awiske ku ŵanji. Yohane, uyo wakalembako Makani Ghawemi wakati Yesu, uyo ni “Mazgu,” wali “mu cifuŵa ca Ŵawiske.” (Yoh. 1:1, 18) Apa Yohane wakazunura kaluso ako kale ŵanthu ŵakatemwanga kucita pa nyengo ya cakurya. Mulendo waliyose wakakhalanga panthazi pa munyake. Pakuti ŵakakhalanga pafupi na pafupi, cikaŵanga cipusu kudumbiskana yumoza na munyake. Ntheura pakuti Mwana wakaŵa “mu cifuŵa ca Ŵawiske,” ndikuti ŵakadumbiskananga.
6, 7. Kasi ubwezi wa pakati pa Dada na Mwana ukalutilira wuli kukura?
6 Ubwezi pakati pa Dada na Mwana ukakuranga nyengo na nyengo. “Zuŵa na zuŵa,” Mwana uyu ‘wakamukondweskanga Ciuta.’ (Ŵazgani Zintharika 8:22, 23, 30, 31.) Nchakupulikikwa kuyowoya kuti ubwezi pakati pa Dada na Mwana ukalutilira kukura apo Mwana wakamba kutolera mikhaliro ya Awiske. Ciuta wakati walenga vilengiwa vinyake vyamahara, Mwana wakawonanga umo Yehova wakacitiranga na cilengiwa cilicose, ndipo wakamba kuŵatemwa comene Awiske.
7 Nanga ni apo Satana wakawukira muwuso wa Yehova, Mwana wakasambirapo umo Yehova wakulongolera citemwa, urunji, vinjeru na nkhongono pa nyengo ya suzgo. Ivi vikawovwira Yesu kuti wanozgekere masuzgo agho wakakumana nagho apo wakacitanga uteŵeti wake wa pa caru capasi.—Yoh. 5:19.
8. Kasi nkhani za mu mabuku gha Makani Ghawemi zikutovwira wuli kuti timanye mikhaliro ya Adada ŵithu ŵa kucanya?
8 Cifukwa cakuti Mwana wakatemwananga comene na Yehova, wakaŵalongosora makora comene Awiske kuluska umo munyake waliyose wangacitira. Palije nthowa yinyake yiwemi iyo tingaŵamanyira Adada ŵithu ŵa kucanya padera pa kuwona ivyo Mwana wawo wapadera yekha wakasambizga na kucita. Mwaciyelezgero, ghanaghanirani waka umo mphanyi cikaŵira cakusuzga kuti timanye makora ico lizgu lakuti “citemwa” likung’anamura, mwa kuŵazga waka mu dikishonare. Para tingaghanaghanira ivyo ŵakulemba mabuku gha Makani Ghawemi ŵakalemba vyakukhwaskana na uteŵeti wa Yesu na ivyo wakacita kuti wapwelelere ŵanji, tingamanya makora ng’anamuro la mazgu ghakuti “Ciuta nchitemwa.” (1 Yoh. 4:8, 16) Tingamanyaso mikhaliro yinyake ya Ciuta iyo Yesu wakavumbura ku ŵasambiri ŵake apo wakaŵa pa caru ca pasi.
UMO YESU WAKAVUMBULIRA AWISKE
9. (a) Kasi ni nthowa wuli ziŵiri izo Yesu wakavumbulira Awiske? (b) Yowoyani ciyelezgero cakulongora umo Yesu wakavumbulira Awiske kwizira mu ivyo wakasambizganga.
9 Kasi Yesu wakavumbura wuli Awiske ku ŵasambiri ŵake ŵakwambilira na ŵa munthazi? Wakacita ivi mu nthowa ziŵiri: yakwamba, kwizira mu ivyo wakasambizganga, yaciŵiri, kwizira mu ivyo wakacitanga. Cakwamba, tiyeni tiwone ivyo Yesu wakasambizganga. Ivyo Yesu wakasambizganga ŵalondezgi ŵake vikalongoranga kuti wakumanya maghanoghano gha Awiske, umo ŵakujipulikira, ndiposo umo ŵakucitira vinthu. Mwaciyelezgero, Yesu wakayaniska Awiske na muliska uyo wakusida mberere zinyake na kukapenja mberere yimoza yakuzgeŵa. Yesu wakati para muliska wayisanga mberere yakuzgeŵa, “wakusekelera kwakuluska cifukwa ca iyo kuluska makumi ghankhondi na ghanayi pacanya zinkhondi na zinayi (99) izo zindazgeŵe.” Kasi Yesu wakang’anamurangaci apo wakayowoya ciyelezgero ici? Yesu wakalongosora kuti: “Mwakuyana waka, Ŵadada awo ŵali kucanya ŵakukhumba cara kuti yumoza wa ŵacoko aŵa watayike.” (Mat. 18:12-14) Kasi pa ciyelezgero ici mungasambirapo vici vyakukhwaskana na Yehova? Nyengo zinyake mungajiwona nga ndimwe ŵambura kuzirwa ndiposo kuti mwaluwika, kweni Adada ŵinu ŵa kucanya ŵakumutemwani na kumupwelelerani. Iwo ŵakumuwonani kuti muli yumoza wa “ŵacoko aŵa.”
10. Kasi Yesu wakavumbura wuli Awiske kwizira mu ivyo wakacitanga?
10 Nthowa yaciŵiri iyo Yesu wakavumbulira Awiske ku ŵasambiri ŵake yikaŵa kwizira mu vyakucita vyake. Ntheura apo mpositole Filipu wakafumba Yesu kuti: “Tilongorani Ŵawiskemwe,” Yesu wakazgora kuti: “Uyo wawona ine wawona na Ŵadada wuwo.” (Yoh. 14:8, 9) Wonani viyelezgero vinyake vya umo Yesu wakalongolera mikhaliro ya Awiske. Apo wavyoni wakalomba Yesu kuti wamucizge, Yesu wakakhwaska munthu uyu, uyo wakaŵa “wakuzura na vyoni” ndipo wakati kwa iyo: “Nkhukhumba. Tozgeka.” Munthu uyu wakati wacizgika, wakawona kuti Yehova wakaŵa na Yesu. (Luka 5:12, 13) Kweniso, pa nyengo iyo Lazaro wakafwa, ŵasambiri ŵakwenera kuti ŵakawona lusungu lwa Awiske apo Yesu “wakatampha mu mzimu ndipo wakakweŵeka” na ‘kuthiska masozi.’ Nangauli Yesu wakamanya kuti wawuskenge Lazaro, kweni nayo wakaŵa na citima ico ŵa mbumba ya Lazaro na ŵabwezi ŵake ŵakaŵa naco. (Yoh. 11:32-35, 40-43) Mukwenera kuti muli nazo nkhani zinyake za pamtima winu za mu Baibolo izo zikulongora umo Yesu wakalongolera mikhaliro ya Awiske kwizira mu ivyo wakacitanga.
11. (a) Apo Yesu wakatozganga tempile, kasi wakavumbura vici vyakukhwaskana na Awiske? (b) Cifukwa wuli nkhani ya Yesu yakutozga tempile yikutikhozga?
11 Kweni, kasi mukusambirapo vici pa umo Yesu wakatozgera tempile? Ŵani nga mukuwona ivyo vikacitika: Yesu wakapanga cikoti ca vingwe, ndipo wakacimbizga awo ŵakaguliskanga ng’ombe na mberere. Wakakhufulira pasi ndalama za ŵakusintha ndalama na kugadabura mathebulu ghawo. (Yoh. 2:13-17) Ivyo wakacita Yesu vikawovwira ŵasambiri wake kuti ŵakumbukire mazgu gha ucimi gha Themba Davide, ghakuti: “Phamphu lakwa nyumba yinu landirya.” (Sal. 69:9) Cifukwa cakuti wakacitapo kanthu, Yesu wakalongora kuti wakukhumba comene kuvikilira kusopa kwaunenesko. Kasi mukuwona mu nkhani iyi umo Awiske ŵaliri? Yikutikumbuska kuti Ciuta wali na nkhongono zakuparanyira ŵaheni pa caru capasi kweniso kuti wakukhumbisiska kuti waŵaparanye. Umo Yesu wakalongolera kuti wakutinkha viheni, nchilongolero ciwemi comene ca umo Awiske ŵakujipulikira na vinthu viheni ivyo vyazara pa caru capasi mazuŵa ghano. Fundo iyi njakukhozga comene kwa ise para tikulimbana na vinthu vyambura urunji.
12, 13. Kasi mungasambira vici vyakukhwaskana na Yehova pa umo Yesu wakacitiranga na ŵasambiri ŵake?
12 Ciyelezgero cinyake ico tiwonenge ncha umo Yesu wakacitiranga na ŵasambiri ŵake. Ŵakalutilira kugazgana pa nkhani ya uyo wakaŵa mukuru. (Mrk. 9:33-35; 10:43; Luka 9:46) Pakuti wakakhala nyengo yitali na Awiske, Yesu wakamanya umo Yehova wakuwonera kujikuzga. (2 Sam. 22:28; Sal. 138:6) Kweniso Yesu wakawona kuti Satana Dyabulosi wali na nkharo iyi. Cilengiwa ciheni cauzimu ici cikukhumba comene kumanyikwa na kuŵa pa malo ghapacanya. Ntheura, Yesu wakwenera kuti wakaŵa na citima apo wakawonanga kuti ŵasambiri awo waŵasambizga ŵakulutilira kulongora nkharo yiheni iyi. Nkharo iyi yikaŵaso pakati pa awo wakaŵasankha kuti ŵaŵe ŵapositole. Ŵakalongora mzimu wa kukhumba kuwusa ŵanyawo mpaka pa zuŵa laumaliro la uteŵeti wa Yesu wa pa caru capasi. (Luka 22:24-27) Kweni, Yesu wakalutilira kucita nawo vinthu mwalusungu, ndipo wakalutilira kugomezga kuti ŵazamusintha na kuŵa na nkharo yake ya kujiyuyura.—Fil. 2:5-8.
13 Kasi mungawona umo Ŵadada ŵithu ŵa kucanya ŵaliri mwa kuwona umo Yesu wakawovwiliranga ŵasambiri ŵake mwakuzika kuti ŵaleke nkharo ziheni? Kwizira mu ivyo Yesu wakacita na kuyowoya, kasi mukuwona mukhaliro wa Awiske wa kuleka kujowora ŵanthu ŵawo nangauli ŵakubuda kanandi waka? Pakuti tamanya mikhaliro iyi ya Ciuta, kasi tikuciskika yayi kulongora kuti tapera para tabuda?
MWANA WAKAVUMBURA AWISKE MWAKUKHUMBISISKA
14. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakakhumbisiskanga kuvumbura Awiske?
14 Ŵawusi ŵanandi ŵankhaza ŵakuyezgayezga kuti ŵanthu ŵalutilire kuŵa pasi pawo na kuŵa ŵabulu mwa kuŵabisira fundo zakuzirwa. Kweni Yesu wakaŵa nthena yayi. Wakaŵa wakukhumbisiska kuphalirako ŵanji ivyo wakamanyanga vyakukhwaskana na Awiske, ndipo wakaŵavumbura kwa iwo. (Ŵazgani Mateyu 11:27.) Kweniso, Yesu wakaŵapa ŵasambiri ŵake ‘mahara mwakuti ŵamumanye uyo ngwaunenesko,’ uyo ni Yehova Ciuta. (1 Yoh. 5:20) Kasi fundo iyi yikung’anamuraci? Yesu wakajura maghanoghano gha ŵasambiri ŵake mwakuti ŵapulikiske visambizgo vyake vyakukhwaskana na Awiske. Yesu wakavumbura makora Awiske ku ŵasambiri ŵake. Wakasambizgapo yayi kuti iyo nchigaŵa ca ŵaciuta ŵatatu mwa Ciuta yumoza.
15. Cifukwa wuli Yesu wakaŵaphalira vyose yayi ŵasambiri ŵake vyakukhwaskana na Awiske?
15 Kasi Yesu wakavumbura cilicose ico wakamanyanga cakukhwaskana na Awiske? Yayi. Pakuti wali na vinjeru, wakaŵaphalira vinthu vyose yayi ivyo wakamanyanga. (Ŵazgani Yohane 16:12.) Cifukwa wuli? Cifukwa pa nyengo iyi, ŵasambiri ŵake ŵakaŵa kuti ‘ŵangavipulikiska’ yayi vinthu ivi. Kweni Yesu wakalongosora kuti ŵazamumanya vinandi para “movwiri” wiza, uwo ni mzimu utuŵa, ndipo uzamuŵalongozgera ku “unenesko wose.” (Yoh. 16:7, 13) Nga umo mupapi wavinjeru wakulekera dankha kuphalira fundo zinyake ŵana ŵake mpaka ŵafike dankha pa msinkhu wakuti ŵangapulikiska, ntheura Yesu wakalindizga dankha, mpaka ŵasambiri ŵafike pa kukhwima mwakuti ŵangapulikiska fundo zinyake zakukhwaskana na Awiske. Yesu wakaghanaghaniranga ivyo ŵasambiri ŵake ŵakatondekanga.
YEZGANI YESU MWA KOVWIRA ŴANJI KUMANYA YEHOVA
16, 17. Cifukwa wuli muli ŵakwenelera kuvumbura Adada ŵithu ŵa kucanya ku ŵanji?
16 Para mwamumanya makora munthu munyake ndipo nkharo yake yamukondweskani, kasi mukuciskika yayi kuti muphalireko ŵanji vyakukhwaskana na iyo? Apo wakaŵa pa caru capasi, Yesu wakayowoyanga vinthu vyakukhwaskana na Awiske. (Yoh. 17:25, 26) Kasi nchamacitiko kwa ise kuti timuyezge mwa kuvumbura Yehova ku ŵanji?
17 Nga umo tawonera, Yesu wakamanyanga vinandi vya Awiske kuluska waliyose. Kweni, wakakhumbisiskanga kuphalirako ŵanji ivyo wakumanya, nanga mbasambiri ŵake wakaŵapa mahara mwakuti ŵamanye mikhaliro ya Ciuta. Na wovwiri wa Yesu, ise taŵamanya makora Adada ŵithu ŵa kucanya kuluska umo ŵanthu ŵanandi ŵakuŵamanyira. Tikuwonga comene kuti Yesu wakakhumbisiska kuvumbura Awiske kwa ise kwizira mu ivyo wakasambizganga na ivyo wakacitanga. Nakuti tinganotha nadi cifukwa ca kumanya Adada ŵithu ŵa kucanya. (Yer. 9:24; 1 Kor. 1:31) Cifukwa cakuti ise tayezgayezga kusendelera kwa Yehova, nayo wasendelera kwa ise. (Yak. 4:8) Ntheura, tili ŵakwenelera kuphalirako ŵanji unenesko uwo tamanya. Kasi tingacita wuli nthena?
18, 19. Kasi mungaŵavumbura mu nthowa wuli Adada ŵithu ŵa kucanya ku ŵanji? Longosorani.
18 Tikwenera kuyezga Yesu mwa kuvumbura Adada ŵithu ŵa kucanya kwizira mu mazgu na mu vyakucita vithu. Kumbukani kuti ŵanthu ŵanandi awo tikukumana nawo mu uteŵeti wa m’munda ŵakumumanya yayi Ciuta. Visambizgo vyautesi vingaŵatimbanizga kuti ŵaleke kumumanya Ciuta. Tingaŵaphalirako ivyo tikumanya vyakukhwaskana na zina la Ciuta, khumbo lake ku ŵanthu, na mikhaliro yake iyo yikulongosoreka mu Baibolo. Kweniso, tingalongosora nkhani zinyake za mu Baibolo ku Ŵakhristu ŵanyithu izo zikuvumbura mikhaliro ya Ciuta mu nthowa iyo tindaghanaghanirepo nakale. Para tingacita nthena nawo ŵangasanga candulo.
19 Wuli pa nkhani ya kuvumbura Adada ŵithu ŵa kucanya kwizira mu vyakucita vithu apo tikuyezgayezga kulondezga Yesu? Para ŵanthu ŵawona citemwa cakuyana na ca Khristu mu vyakucita vithu, ŵazamuciskika kuti ŵasendelere kwa Adada ŵithu ŵa kucanya na kwa Yesu. (Efe. 5:1, 2) Mpositole Paulosi wakaticiska kuti ‘tiŵe ŵakuyezga iyo, umo iyo wakaŵira wakuyezga Khristu.’ (1 Kor. 11:1) Ni mwaŵi ukuru comene uwo tili nawo wa kovwira ŵanthu kumanya Yehova kwizira mu vyakucita vithu. Mphanyi tose talutilira kuyezga Yesu pa nkhani ya kuvumbura Adada ŵithu ŵa kucanya ku ŵanji.
[Mafumbo]
