Nkhani Yakulongosora Umoyo wa Munthu

“Cisisi” Ico Tamanya mu Uteŵeti Wakupatulika

Yikayowoyeka na Olivier Randriamora

“Nkhumanya nadi umo ningakhalira na tucoko waka, nkhumanya nadi umo ningaŵira na vinandi. Mu vyose ndiposo mwakuyana na umo vinthu vyaŵira, namanya cisisi ca vyose, kuŵa wakukhuta na kuŵa wanjara . . . Mu vinthu vyose, nili na nkhongono mwa uyo wakunipa nkhongono.”—Fil. 4:12, 13.

MAZGU gha mpositole Paulosi agha ghanikhozga comene ine na muwoli wane, Oly. Nga ni Paulosi, tamanya “cisisi” cifukwa ca kuthemba comene Yehova apo tikumuteŵetera mu Madagascar.

Apo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamba kusambira Baibolo na amama ŵa Oly mu 1982, Oly na ine tikaŵa kuti tili pa cibwezi kale. Nane nkhamba kusambira Baibolo, ndipo nyengo yikati yajumphapo, Oly nayo wakamba kusambira. Tikatorana mu 1983, tikabapatizika mu 1985, ndipo pakati pajumpha nyengo yicoko waka tikamba kucita upayiniya wakanyengo. Mu Julayi 1986, tikamba upayiniya wanyengozose.

Mu Seputembala 1987, tikamba kucita upayiniya wapadera. Uko tikatumizgika kakwamba, kukaŵa ku tawuni yicoko iyo yili kumpoto ca kumanjiliro gha dazi kwa Madagascar. Ku malo agha kukaŵavya mpingo. Ku Madagascar kuli mitundu 18 ya ŵanthu, kweniso kuli mafuko ghanyake ghanandi, ndipo vyakucita na mitheto yawo ni vyakupambana comene. Mu caru ici, Cimalagase ndico nchiyowoyero ca ku malo gha nchito, kweni paliso viyowoyero vinyake vinandi. Ntheura tikaŵikapo mtima kuti tisambire viyowoyero ivyo vikayowoyekanga ku malo agho tikatumikako, ndipo ici cikawovwira kuti ŵanthu ŵatipokelerenge makora.

Pakwamba, nkhayowoyanga nkhani zuŵa la Sabata lililose, mwakuti Oly wakamba kukuŵa mapi mwadango waka. Pa maungano tikaŵanga tekha. Kweniso tikacitanga tekha Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta, ndipo pakudumba nkhani, Oly wakayezgeleranga nga ni para pali mweneko wa nyumba. Tikakondwa comene apo mulaŵiliri wa dera wakasacizga kuti tisinthe kacitiro ka maungano.

Pakuti makalata ghakizanga nyengo zose yayi ku malo agha, nyengo zinyake tikapokeranga yayi ndalama yakugulira vyakukhumbikwa ya mwezi na mwezi. Ntheura tikamanya umo tingakhalira na tucoko. Nyengo yinyake, tikaŵavya ndalama zakukwana zakukwelera basi pakuluta ku ungano wa dera, uwo ukacitikira ku malo agho pakaŵa mtunda wa makilomita pafupifupi 130. Tikakumbuka ulongozgi uwemi wakufuma kwa Kaboni munyithu munyake, wakuti: “Muphalirani Yehova masuzgo ghinu. Nakuti mulimo uwo mukucita ngwake.” Ntheura tikalomba na kusankha kuti tende waka wapasi. Ndipouli, pambere tindanyamuke, mubali munyake wakiza kuzakatiwona ndipo wakatipa cawanangwa ico zikaŵa ndalama zakukwana zakukwelera basi.

MULIMO WA KWENDERA DERA

Mu Febuluwale 1991, nkhimikika kuŵa mulaŵiliri wa dera. Pa nyengo iyi, gulu lithu licoko ili likakura  kufika pa ŵapharazgi ŵankhondi na ŵanayi, ndipo pa ŵapharazgi aŵa, ŵatatu ŵakaŵa ŵakubapatizika. Pa maungano tikafikangapo ŵanthu 50. Tati tasambizgika, tikamba kuteŵetera mu dera ilo likaŵa mu msumba wa Antananarivo. Mu 1993, tikatumika kuti tikateŵeterenge mu dera ilo lili ku mafumiro gha dazi gha caru ici. Mu dera ili vinthu vikaŵa vyakupambana comene na umo vinthu vikaŵira mu msumba.

Kuti tikafike ku mipingo panji ku magulu ghakutali, tikendanga wapasi. Nyengo zinyake tikendanga makilomita 145 mu mapiri agho ghakaŵa na makuni ghanandi. Tikayezgayezganga kuyegha katundu mucoko. Kweni para nkhani ya mulaŵiliri wa dera yili na cigaŵa ca kuwoneska vithuzithuzi, nga umo kale vikaŵiranga nyengo zinyake, ndipo katundu withu wakaŵanga muzito. Oly wakayeghanga cakuwoneskera sinema apo ine nkhayeghanga batiri la galimoto.

Kanandi tikendanga makilomita pafupifupi 40 pa zuŵa kuti tikafike ku mpingo wakulondezgapo. Mu nthowa, tikakweranga na kukhira mapiri, tikakhupukanga madambo, na kwenda mu mathipa. Nyengo zinyake tikagonanga waka pa nthowa, kweni kanandi tikayezgayezganga kuti tifike pa muzi kuti tipempheko malo ghakugona. Nyengo zinyake tikapemphanga malo ghakugona ku ŵanthu ŵakuti tikuŵamanya na kuŵamanya wuwo yayi. Para tasanga malo ghakugona, tikambanga kuphika cakurya. Oly wakabwerekanga poto na kuluta ku dambo lapafupi panji ku nyanja kukateka maji, ndipo ine nkhabwerekanga mbavi na kudumura nkhuni zakuphikira. Pakajumphanga nyengo kuti ticite milimo iyi. Nyengo zinyake tikagulanga nkhuku yamoyo ndipo tikakomanga na kukunyura.

Para tamara kurya, tikatekanga maji ghakugeza. Nyengo zinyake tikagonanga mu khicini. Para kuli vula, nyengo zinyake tikagonanga cakukhala na kwegamira ku ciliŵa kuti tileke kuzumbwa.

Nyengo zose tikapharazgiranga awo ŵatipokelera. Para tafika ku malo uko tapukwa, tikakondwanga comene cifukwa cakuti Ŵakhristu ŵanyithu ŵakatipokeleranga makora na kutilongora lusungu. Cifukwa cakuti ŵakatipokeleranga makora, tikaluwanga masuzgo agho tikakumananga nagho mu nthowa.

Apo tikakhalanga mu nyumba za Ŵakaboni ŵanyithu, tikaŵawovwirangako milimo ya pa nyumba. Ici cikawovwira kuti ŵaŵe na mpata wakuti tipharazgirenge lumoza. Tikalindizganga kuti ŵabali ŵithu awo ŵatipokelera ŵatipenge vinthu vyapacanya yayi, nesi vyakurya vyapadera, ivyo ŵangatondeka kuvisanga.

KWENDERA MAGULU GHAKUTALI

Tikakondwanga kwendera magulu ghakutali, ndipo ŵabali ŵakanozgerangathu milimo yakuti ticite. Kanandi tikaŵavyanga nyengo ya “kupumulapo pacoko.” (Mrk. 6:31) Ku malo ghanyake, mbumba yinyake yikacemera kunyumba kwawo ŵanthu wose awo yikasambiranga nawo Baibolo, mwakuti nase tiŵepo pa masambiro ghawo. Ŵanthu aŵa ŵakaŵa 40. Oly wakawovwirana na mudumbu pakusambizga Baibolo ŵanthu 20, ndipo ine nkhaŵa na mubali pakusambizga ŵanthu ŵanyake 20. Para tamara kusambira na yumoza, nyengo yeneyiyo tikambangaso kusambira na munyake. Pa nyengo yinyake tikapumura dankha kuti ticite maungano gha mpingo, ndipo tikalutizga kusambira Baibolo na ŵanthu aŵa pamanyuma pa maungano. Tikwenera kuti tikamara kusambira Baibolo na ŵanthu aŵa nyengo ya 8 koloko usiku yikati yajumpha.

Apo tikendera gulu linyake, ca m’ma 8 koloko mulenji, tose tikanyamuka kuluta ku muzi wapafupiko kukapharazga. Tose tikavwara malaya ghadala. Tikenda ulendo utali mu thondo, ndipo tikafika ku muzi uwu ca m’ma 12 koloko muhanya. Tikavwara vyakuvwara viwemi ndipo nyengo yeneyiyo tikamba kupharazga  ku nyumba na nyumba. Nyumba zikaŵa zicoko kweni ŵapharazgi ŵakaŵa ŵanandi. Ntheura tikamalizga kupharazga mu muzi wose uwu kwa maminiti pafupifupi 30. Kufuma apo tikaluta ku muzi unyake. Tikati tamara kupharazga mu muzi uwu, tikendaso ulendo utali kuwelera uko tikafikira. Pakwamba, tikagongowanga kwenda ulendo uwu. Tikamalira nyengo yinandi kwenda kweni tikapharazga nyumba na nyumba pafupifupi ora limoza pera. Ndipouli, ŵabali na ŵadumbu ŵa ku malo agha ŵakadandawurapo yayi. Ŵakalutilira kuŵa ŵakukondwa.

Gulu linyake lakutali ku Taviranambo likaŵa pacanya pa phiri. Ku malo agha kukaŵa mbumba yinyake ya Ŵakaboni iyo yikakhalanga mu nyumba yambura cipinda. Nyumba yinyake yicoko iyo yikaŵa pafupi na nyumba yawo ndiyo ŵakawunganangamo. Mweneko wa nyumba wakamba kucema mwakukwezga kuti: “Ŵabali!” Munthu wakathanika pacanya pa phiri lapafupi wakati: “Ho!” Mweneko wa nyumba wakacemerezgaso kuti: “Mulaŵiliri wa dera wafika!” Wakazgoraso kuti: “Oho!” Vikulongora kuti uthenga ukatumizgikaso ku ŵanji awo ŵakakhalanga kutaliko. Mwaluŵiro ŵanthu ŵakamba kwiza, ndipo apo maungano ghakambanga, pakaŵa ŵanthu ŵakujumpha 100.

MASUZGO GHA MENDERO

Mu 1996 tikatumika kuti tikateŵetere mu dera lakufupi na msumba wa Antananarivo. Dera ili nalo likaŵa na masuzgo ghake. Kukaŵavya galimoto izo zikendanga nyengo zose kuluta ku vigaŵa vyakutali. Tikatumika kuti tikendere gulu linyake ku Beankàna (Besakay), ilo likaŵa pa mtunda wa makilomita pafupifupi 240 kufuma ku Antananarivo. Tikakwera galimoto iyo yikalutanga ku malo agha tati tadumbiskana na dilayivala. Mu galimoto iyi mukaŵa ŵanthu 30, ŵanyake ŵakakhala pa mutu wa galimoto, apo ŵanji ŵakakhala kumasinda kwake.

Tikati tenda mtunda ucoko waka, galimoto yikanangika, ndipo tikambaso kwenda wapasi. Tikati tenda kwa maora ghanandiko, galimoto yikuru yikafika. Nangauli yikayegha ŵanthu ŵanandi na katundu munandi kweni galimoto iyi yikayima. Tikakwera, ndipo tikazomera kwimilira waka. Tikafika pa dambo, kweni galimoto yikatondeka kujumpha cifukwa ŵanthu ŵakanozganga buriji. Tikambaso kwenda wapasi ndipo tikafika pa muzi ucoko apo ŵapayiniya ŵapadera ŵakakhalanga. Nangauli tikeneranga kuyima yayi pa malo agho pakaŵa ŵapayiniya aŵa, kweni tikapharazgira lumoza na ŵapayiniya aŵa uku tikulindizga kuti buriji linozgeke kweniso kulindilira galimoto zinyake izo zijumphenge.

Galimoto yikiza pakati pajumpha sabata yimoza, ndipo tikalutilira ulendo withu. Msewu ukaŵa wakujimikajimika comene. Kanandi waka tikawovwiranga kututuzga galimoto kuti yijumphe mu maji ghakufika mu makongono. Nyengo zinyake tikawanga  pakututuzga galimoto. Tikafika namulenjilenji pa muzi unyake ucoko apo tikakhilira. Tikati tawuleka msewu ukuru, tikalutilira kwenda wapasi kuluta uko tikapukwa. Tikendanga mu minda ya mpunga, ndipo tikakuvuranga mu maji ghamathipa agho ghakafikanga mu ciwuno.

Kakaŵa kakwamba kufika ku malo agha, ntheura tikasankha kuti tipharazgire ŵanthu ŵanyake awo ŵakagwiranga nchito mu minda ya mpunga ndiposo kuti ŵatilongozge uko Ŵakaboni ŵakukhala. Tikakondwa comene kumanya kuti ŵanthu aŵa ŵakaŵa ŵabali ŵithu ŵauzimu.

KUCISKA ŴANJI KUTI ŴACITE UTEŴETI WANYENGOZOSE

Mu vilimika ivyo taŵira mu uteŵeti wanyengozose, takondwa comene pakuwona vinthu viwemi ivyo vyaŵapo cifukwa ca kuciska ŵanji kuti ŵacite uteŵeti wanyengozose. Apo tikenderanga mpingo unyake uwo ukaŵa na ŵapayiniya ŵankhondi na ŵanayi, tikaciska mupayiniya waliyose kuti wawovwire mupharazgi yumoza kuti wambe upayiniya. Tikati talutaso ku mpingo uwu pati pajumpha myezi yinkhondi na umoza, ciŵelengero ca ŵapayiniya cikasazgikira kufika pa 22. Ŵadumbu ŵaŵiri ŵapayiniya ŵakaciska adada ŵawo, awo wose ŵakaŵa ŵalara mu mpingo, kuti ŵambe upayiniya wanyengozose. Ŵabali aŵa ŵakaciska mubali mulara wacitatu kuti nayo wambe upayiniya. Pati pajumpha nyengo yicoko waka, mulara wacitatu uyu wakimikika kuŵa mupayiniya wapadera. Pamanyuma, iyo na muwoli wake ŵakamba kucita mulimo wa kwendera dera. Wuli pakuyowoya za ŵalara ŵanyake ŵaŵiri? Yumoza ni mulaŵiliri wa dera, ndipo munyake wakucita mulimo wa kuzenga Nyumba za Ufumu.

Zuŵa lililose tikuwonga Yehova cifukwa ca wovwiri uwo wakutipa. Tikumanya kuti mu nkhongono zithu tingacita kalikose yayi. Mbunenesko kuti nyengo zinyake tikuvuka na kulwara, kweni tikukondwa para tikughanaghanira viwemi ivyo vyaŵapo cifukwa ca uteŵeti withu. Yehova wakovwira kuti mulimo wake wende makora. Tili ŵakukondwa kuti nase tikucitako mulimo wake, ndipo sono ndise ŵapayiniya ŵapadera. Nadi, tacimanya “cisisi” cifukwa ca kuthemba Yehova, ‘uyo wakutipa nkhongono.’

[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 6]

Tacimanya “cisisi” cifukwa ca kuthemba Yehova

[Mapu/Vithuzithuzi pa peji 4]

Caru ca Madagascar, cikucemeka kuti Cirwa Cikuru ca Katondo, ndipo nchirwa cacinayi pa virwa vikuru comene pa caru cose capasi. Dongo la pa cirwa ici ndiswesi, ndipo kuli vinyama vinandi comene

[Cithuzithuzi pa peji 5]

Kwenda likaŵa suzgo likuru comene

[Vithuzithuzi pa peji 5]

Tikusangwa kusambira Baibolo na ŵanthu