Cenjerani na Vipingo vya Dyabulosi

“[Fumaniko] ku cipingo ca Dyabulosi.”—2 TIM. 2:26.

KASI MUNGAZGORA WULI?

Cifukwa wuli nchakukhumbikwa kujisanda usange mukutemwa kughanaghanira ŵanji viheni?

Kasi pa ivyo Pilato na Petrosi ŵakacita, tikusambirapo vinthu wuli ivyo vingatovwira kuti tileke kopa ŵanthu na kucicizgika na ŵanji?

Kasi mungagega wuli kuŵa na citima cakujumphizga para mwacita kwananga?

1, 2. Kasi ni vipingo wuli vya Dyabulosi ivyo tiwonenge mu nkhani iyi?

 DYABULOSI wakuŵenda ŵateŵeti ŵa Yehova. Cilato cake nchakuti waŵakome yayi, nga umo wakucitira ciŵinda uyo wakukoma nyama. M’malo mwake, cilato cikuru ca Dyabulosi nchakuti waŵakore ŵamoyo na kuŵagwiliskira nchito umo iyo wakhumbira.—Ŵazgani 2 Timote 2:24-26.

² Kuti ciŵinda wayikore yamoyo nyama, wangathya cipingo ico cingaleka kuyikoma. Wangayezga kuyisokora nyama kuti yivutupuke uko yabisama na kwiza pakweru apo wangayikora na cipingo. Panji wangathya cipingo cakubisika ico cili na kakhuni kacoko waka ako kakucitiska kuti cipingo civwamphuke na kukora nyama mwamabuci. Dyabulosi wakugwiliskira nchito vipingo vyakuyana na ivi kuti waŵakore ŵamoyo ŵateŵeti ŵa Ciuta. Usange tikukhumba yayi kukoleka, tikwenera kuŵa maso na kucitapo kanthu para tawona vimanyikwiro ivyo vikulongora kuti cipingo ca Satana cili pafupi. Mu nkhani iyi tiwonenge umo tingagegera vipingo vitatu vya Dyabulosi ivyo wakukolera comene ŵanthu. Vipingo ivi ni (1) kuyowoya kwambura kujikora, (2) wofi ndiposo kucicizgika na ŵanji, na (3) kuŵa na citima cakujumphizga. Mu nkhani yakulondezgapo tizamuwona vipingo vinyake viŵiri vya Satana.

ZIMWANI MOTO WA KUYOWOYA KWAMBURA KUJIKORA

3, 4. Nchivici ico cingacitika usange tingatondeka kukora lulimi lwithu? Yowoyani ciyelezgero.

³ Kuti wasokore nyama, ciŵinda wangabuska moto ku cigaŵa cinyake, ndipo para zikucimbira, zikukoleka mu vipingo vyake. Mwakuyana waka, Dyabulosi wangabuska moto mu mpingo waunenesko. Usange vyamwendera, wakufumiska ŵateŵeti ŵa Ciuta mu mpingo umo muli civikiliro na kuŵakora mu vipingo vyake. Kasi mwambura kumanya tingamovwira wuli Satana?

⁴ Msambiri Yakobe wakayaniska lulimi na moto. (Ŵazgani Yakobe 3:6-8.) Usange tingatondeka kukora lulimi  lwithu, tingabuska moto mu mpingo. Kasi tingabuska wuli moto? Wonani ciyelezgero ici: Pa maungano gha mpingo, pangaŵa cipharazgo cakuti mudumbu munyake wimikika kuŵa mupayiniya wanyengozose. Pamanyuma pa maungano, ŵapharazgi ŵaŵiri ŵangamba kudumbiskana za cipharazgo ici. Munyake wasangwa ndipo wakumukhumbira viwemi mupayiniya muphya. Munyake wakukayikira cilato ca mupayiniya uyu ndipo wakuwona kuti wakukhumba waka kumanyikwa mu mpingo. Pa ŵapharazgi ŵaŵiri aŵa, ni nju uyo mungatemwa kuti waŵe mubwezi winu? Nchambura kusuzga kumanya pa ŵapharazgi aŵa uyo wakukhumba kubuska moto mu mpingo kwizira mu kayowoyero kake.

5. Kuti tizimwe moto wa kuyowoya kwambura kujikora, kasi tikwenera kujisanda wuli?

⁵ Kasi tingazimwa wuli moto wa kuyowoya kwambura kujikora? Yesu wakati: “Mulomo ukuyowoya ivyo vili kuzara mu mtima.” (Mat. 12:34) Ntheura cakwamba tikwenera kusanda mtima withu. Kasi tikusurako maghanoghano ghaheni agho ghangananga kayowoyero kithu? Mwaciyelezgero, para tapulika kuti mubali wakukhumba kucita uteŵeti unyake, kasi tikuwona kuti wakuwukhumba na cilato ciwemi, panji tikughanaghana kuti wakuwukhumba cifukwa ca uryezi? Usange tili na cizgoŵi ca kukayikira ŵanyithu, nchiwemi kukumbuka kuti Dyabulosi wakakayikira vilato vya muteŵeti wakugomezgeka wa Ciuta, Yobu. (Job 1:9-11) M’malo mwa kukayikira mubali withu, tingacita makora kusanda cifukwa ico tikumughanaghanira vinthu viheni. Kasi tili nadi na vifukwa vyakupulikikwa vyakucitira nthena? Panji kasi mtima withu wanangika na poyizoni wa mzimu wambura citemwa uwo wathandazgika comene mu mazuŵa ghaumaliro agha?—2 Tim. 3:1-4.

6, 7. (a) Kasi ni vifukwa wuli vinyake ivyo vingapangiska kuti ŵanyithu tiŵaghanaghanirenge viheni? (b) Kasi tikwenera kucita wuli para tatukika?

⁶ Wonani vifukwa vinyake ivyo vingapangiska kuti ŵanyithu tiŵaghanaghanirenge viheni. Cifukwa cimoza cingaŵa cakuti tikukhumba kuti ivyo ise tikucita ndivyo vimanyikwenge comene. Nakuti, tingakhumba kuti ise ndise tiwonekenge ŵapacanya mwa kukandilizgira ŵanji pasi. Panji tingajigowokera pa ivyo tikuleka kucita makora. Kwali ivyo vikuticitiska nthena nkhujikwezga, sanji, panji wofi, kweni umaliro wake nguheni.

⁷ Nyengo zinyake vingaŵa kuti tikujigowokera para tikusesa munyithu. Panji munyithu ndiyo wali kutiyowoyera uheni. Usange ndimo viliri, kuwezgera ndiyo ni nthowa yakumazgira nkhani yayi. Para tingacita nthena tingaŵa nga ni para tikuthira mafuta pa moto ndipo tingaŵa kuti tikukolerana na khumbo la Dyabulosi, la Ciuta yayi. (2 Tim. 2:26) Tingacita makora kuyezga Yesu pa nkhani iyi. Apo wakatukikanga, “wakawezgera kutuka cara.” M’malo mwake, “wakajipelekanga kwa uyo wakweruzga mwaurunji.” (1 Pet. 2:21-23) Yesu wakasimikizga  kuti Yehova wamazgenge nkhani izi mu nthowa yake na yake ndiposo pa nyengo yake. Nase tikwenera kuŵa na cigomezgo canthena ici mwa Ciuta. Para tikuyowoya mazgu ghakucizga, tikovwira pakusungilira “cakukakira ca mtende” mu mpingo withu.—Ŵazgani Ŵaefeso 4:1-3.

GEGANI CIPINGO CA WOFI NA KUCICIZGIKA NA ŴANJI

8, 9. Cifukwa wuli Pilato wakalangura kuti Yesu wakomeke?

⁸ Nyama iyo yakoleka pa cipingo yikutondeka kwenda. Mwakuyana waka, munthu uyo wali na wofi ndiposo wakucicizgika na ŵanji wakutondeka kuti wacite makora vinthu. (Ŵazgani Zintharika 29:25.) Tiyeni tiwone viyelezgero vya ŵanthu ŵaŵiri awo ŵakathera cifukwa ca kucicizgika ndiposo wofi na kuwona ivyo tingasambirapo pa ivyo ŵakacita.

⁹ Kazembe wa boma la Romu Pontiyo Pilato wakamanya kuti Yesu walije mulandu ndipo vikulongora kuti wakakhumba yayi kuti Yesu wakomeke. Nakuti Pilato wakayowoya kuti Yesu wandacite “kanthu kakwenelera nyifwa.” Ndipouli, Pilato wakalangura kuti Yesu wakomeke. Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti Pilato wakacicizgika na wumba wa ŵanthu. (Luka 23:15, 21-25) Ŵakususka aŵa ŵakati: “Usange umufwaturenge munthu uyu, ndiwe mubwezi wa Kesare cara.” Apa ŵakamucicizganga kuti wacite ivyo iwo ŵakakhumbanga. (Yoh. 19:12) Pilato wakwenera kuti wakawopanga kuti usange waŵenge ku cigaŵa ca Khristu, ŵamupokenge udindo wake, panji nanga nkhumukoma. Ntheura wakazomera kucita khumbo la Dyabulosi.

10. Kasi nchivici ico cikapangiska Petrosi kukana Khristu?

¹⁰ Mpositole Petrosi wakaŵa yumoza wa ŵasambiri awo Yesu wakaŵatemwanga comene. Wakayowoya pakweru kuti Yesu wakaŵa Mesiya. (Mat. 16:16) Petrosi wakalutilira kuŵa wakugomezgeka apo ŵasambiri ŵanji ŵakatondeka kumanya ng’anamuro la ivyo Yesu wakayowoya ndipo ŵakamuleka. (Yoh. 6:66-69) Ndipo apo ŵalwani ŵakiza kuti ŵakore Yesu, Petrosi wakaheta munthu na lupanga kuti wavikilire Fumu yake. (Yoh. 18:10, 11) Ndipouli, pamanyuma Petrosi wakawopa ŵanthu ndipo wakakana kuti wakumumanya Yesu Khristu. Kwa nyengo yifupi waka, mpositole uyu wakakoleka na cipingo ca kopa ŵanthu ndipo wakazomerezga kuti wofi umutondeske kuŵa na cikanga.—Mat. 26:74, 75.

11. Kasi ni vinthu wuli viheni ivyo tikwenera kukana?

¹¹ Pakuŵa Ŵakhristu, tikwenera kukana para ŵanthu ŵakuticicizga kucita vinthu ivyo vingakwiyiska Ciuta. Mabwana ghithu panji ŵanji ŵangaticicizga kuti ticite mwambura kugomezgeka panji ŵangatikopa kuti ticite uzaghali. Ŵana ŵa sukulu ŵakwenera kukana para ŵanyawo ku sukulu ŵakuyezga kuŵacicizga kuti ŵibire mayeso, kuti ŵawonelere vithuzithuzi vyamuziro, kukhweŵa, kumwa minkhwala yakuzweteska wongo, kumwa comene phere, panji kucita uzaghali. Ntheura, nchivici ico cingatovwira kuti tigege cipingo ca wofi ndiposo ca kucicizgika kucita vinthu ivyo vikukwiyiska Yehova?

12. Kasi tikusambirako vici kwa Pilato na Petrosi?

¹² Tiyeni tiwone ivyo tikusambirapo pa ivyo Pilato na Petrosi ŵakacita. Pilato wakamanyanga vicoko vyakukhwaskana na Khristu. Ndipouli, wakamanya kuti Yesu wakaŵavya mulandu ndipo wakaŵa munthu bweka yayi. Kweni Pilato wakatondeka kujiyuyura na kutemwa Ciuta waunenesko. Dyabulosi wakamukora wamoyo kwambura suzgo. Petrosi wakamumanyanga makora Ciuta kweniso wakamutemwanga. Ndipouli, nyengo zinyake, wakatondekanga kujiyuyura, wakaŵa na wofi, ndipo wakathera cifukwa ca kucicizgika. Pambere Yesu wandakakike, Petrosi wakati: “Nanga ŵanji wose ŵangakhuŵara, kweni ine nikhuŵarenge cara.” (Mrk. 14:29) Mpositole uyu wakate waŵenge wakunozgekera makora viyezgo vyamunthazi usange waŵikengepo mtima kucita vinthu nga ngwamasalimo  uyo wakaŵika cigomezgo cake mwa Ciuta ndipo wakimba kuti: “Yehova wakwimira ine; kuti ndopenge cara. Kasi munthu wangacitaci kwa ine?” (Sal. 118:6) Pa usiku waumaliro wa umoyo wake wa pa caru capasi, Yesu wakatora Petrosi na ŵapositole ŵanyake ŵaŵiri na kuluta nawo mukati mu munda wa Getisemane. Kweni, m’malo mwa kulutilira kuŵa maso, Petrosi na ŵanyake ŵakagona. Yesu wakaŵawuska ndipo wakati: “Mwaŵanthu, muŵenge maso na kulomba, mwakuti muleke kunjira mu ciyezgo.” (Mrk. 14:38) Kweni Petrosi wakagonaso ndipo pamanyuma wakakoleka mu cipingo ca wofi ndiposo kucicizgika na ŵanji.

13. Kasi tingakana wuli para tikucicizgika kuti ticite cinthu cinyake ciheni?

¹³ Ivyo Pilato na Petrosi ŵakacita vikutisambizgaso sambiro linyake lakuzirwa, lakuti: Kuti tikane kucicizgika, pakukhumbikwira vinthu nga nkhumanya makora, kujiyuyura, kutemwa Ciuta, ndiposo kopa Yehova, ŵanthu yayi. Usange cipulikano cithu nchakuzengeka pa kumanya makora, tiyowoyenge mwacikanga vigomezgo vithu. Ici citovwirenge kuti tikane kucicizgika na ŵanji ndiposo kuti tileke kopa ŵanthu. Tikwenera kuthemba nkhongono zithu yayi. M’malo mwake, tikwenera kumanya kuti tikukhumbikwira nkhongono za Ciuta kuti tikane kucicizgika na ŵanji. Tikukhumbikwira kulomba mzimu wa Yehova ndipo tikwenera kukhozgera zina lake na malango ghake cifukwa cakuti tikumutemwa. Kweniso, tikwenera kunozgekerathu cipingo ca kucicizgika na ŵanji pambere tindakumane na ciyezgo. Mwaciyelezgero, kunozgekerathu kweniso lurombo vingawovwira ŵana kuti ŵakazgore mwakwenelera para ŵanji ŵakuŵacicizga kuti ŵacite viheni.—2 Kor. 13:7. a

GEGANI CIPINGO ICO CIKUTEKENYURA CENEICO NI CITIMA CAKUJUMPHIZGA

14. Pakuyowoya za maubudi agho tikacita kumasinda, kasi Dyabulosi wakukhumba kuti tighanaghanenge vici?

¹⁴ Nyengo zinyake cipingo cakukolera nyama cikuŵa na cikhuni cikuru panji cilibwe ndipo ŵakuthya cipingo ici pa mukwara apo kanandi nyama zikutemwa kwenda. Nyama iyo yikwenda mwakufwasa yikukhwaska kanthu ako kakucitiska kuti diŵa livwamphuke, ndipo nyama yikutekenyurika. Para tacita kwananga, kucita citima mwakujumphizga kungaŵa nga ni diŵa ilo likutekenyura. Para tikughanaghanira za maubudi agho tikacita kumasinda, ‘tingateketeka comene.’ (Ŵazgani Salmo 38:3-5, 8.) Satana wakukhumba kuti tighanaghanenge kuti Yehova wangatilengera lusungu yayi ndipo tingafiska yayi ivyo iyo wakukhumba.

15, 16. Kasi mungacita wuli kuti mugege cipingo ico cikutekenyura?

¹⁵ Kasi mungacita wuli kuti mugege cipingo ici ceneico cikutekenyura? Usange mwacita kwananga kukuru, citanipo kanthu mwaluŵiro kuti muŵeso paubwezi na Yehova. Kumanani na ŵalara, ndipo ŵapemphani wovwiri. (Yak. 5:14-16) Citani vyose ivyo mungafiska kuti munyoloske cakubudika. (2 Kor. 7:11) Usange mwapokera cilango, lekani kuthika lusoko. Cilango nchilongolero cakuti Yehova wakumutemwani. (Heb. 12:6) Ŵikanipo mtima comene kuti muleke kucitaso vinthu ivyo vikamulongozgerani ku kwananga, ndipo citanipo kanthu. Pamanyuma pakuti mwapera na kusintha, ŵani na cipulikano kuti sembe yakuwombora ya Yesu Khristu yingabenekelera zakwananga zinu.—1 Yoh. 4:9, 14.

¹⁶ Ŵanji ŵakulutilira kuŵa na citima cifukwa ca kwananga uko ŵali kugowokereka kale. Usange ndimo viliri kwa imwe, kumbukani kuti Yehova wakagowokera Petrosi na ŵapositole ŵanyake awo ŵakacimbira Mwana wake wakutemweka pa ora ilo Yesu wakakhumbanga comene cikhwimisko cawo. Yehova wakagowokera mwanalume uyo wakasezgeka mu mpingo wa Korinte  uyo wakacita uleŵi kweni pamanyuma wakapera. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:6-8) Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya za ŵanthu awo ŵakacita zakwananga zikuru ŵeneawo ŵakapera ndipo Ciuta wakaŵagowokera.—2 Mid. 33:2, 10-13; 1 Kor. 6:9-11.

17. Kasi sembe yakuwombora yingaticitira vici?

¹⁷ Yehova wamugowokeraninge na kuluwa zakwananga zinu zakale usange mwapera zanadi na kuzomera lusungu lwake. Lekani kughanaghana kuti sembe yakuwombora ya Yesu yingabenekelera yayi zakwananga zinu. Usange mungacita nthena ndikuti mwawira mu cipingo ca Satana. Nanga ni para Dyabulosi wakukhumba kuti mugomezge vinyake, kweni manyani kuti sembe yakuwombora yingabenekelera zakwananga za ŵanthu wose awo ŵacita kwananga ndipo ŵapera. (Zinth. 24:16) Usange muli na cipulikano mu sembe yakuwombora muŵenge na citima cakujumphizga yayi para mwacita kwananga. Kweniso muŵenge na nkhongono zakuti zimovwirani kuteŵetera Ciuta na mtima winu wose, maghanoghano ghinu ghose, na umoyo winu wose.—Mat. 22:37.

TILI ŴALEMWA CARA NA NJOMBA ZA SATANA

18. Kasi tingagega wuli vipingo vya Dyabulosi?

¹⁸ Satana wangatikora na cipingo cilicose. Pakuti tili ŵalemwa yayi na njomba za Satana, tingakana kuti Dyabulosi waticenjelere. (2 Kor. 2:10, 11) Tikolekenge yayi na vipingo vya Satana, usange tikulomba vinjeru pakulimbana na viyezgo. Yakobe wakalemba kuti: “Usange yumoza wa imwe wakupeleŵera mu vinjeru, walombenge Ciuta, pakuti iyo wakupeleka mwawanangwa ku wose, nakuti wakutombozga cara; ndipo vipikenge kwa iyo.” (Yak. 1:5) Tikwenera kucita vinthu mwakuyana na malurombo ghithu. Tingacita nthena mwa kuŵa na sambiro la taŵene nyengo zose ndiposo kulondezga Mazgu gha Ciuta. Mabuku ghakulongosora Baibolo agho ghakupelekeka na muzga wakugomezgeka na wakucenjera ghakutovwira kuti tiwone vipingo vya Dyabulosi na kuvigega.

19, 20. Cifukwa wuli tikwenera kutinkha ico nchiheni?

¹⁹ Lurombo na kusambira Baibolo vikutovwira kuti titemwenge ico nchiwemi. Kweniso nchakuzirwa comene kutinkha ico nchiheni. (Sal. 97:10) Para tikughanaghanirapo pa masuzgo agho ghakuŵapo cifukwa ca makhumbiro ghaheni vingatovwira kuti tigege makhumbiro ghaheni. (Yak. 1:14, 15) Para tikusambira kutinkha ico nchiheni na kutemwa ico nchiwemi, nyambo izo Satana wakuŵika pa vipingo vyake zingatikopa yayi.

²⁰ Tikuwonga comene Ciuta cifukwa cakuti wakutovwira kuti Satana waleke kuticenjelera. Kwizira mu mzimu wake, Mazgu ghake, ndiposo gulu lake, Yehova wakutiwombora “kwa muheni.” (Mat. 6:13) Mu nkhani yakulondezgapo, tizamusambira umo tingagegera vipingo vinyake viŵiri ivyo Dyabulosi wakuwona kuti vikovwira comene pa kuŵakora ŵamoyo ŵateŵeti ŵa Ciuta.

[Mazgu ghamusi]

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 21]

Para munthu wakuyowoya kwambura kujikora wangambiska masuzgo ghakuru mu mpingo

[Cithuzithuzi pa peji 24]

Mungathura nthundu ya kuŵa na citima cakujumphizga para mwacita kwananga