Chinthani na Kugega Vipingo vya Satana
Chinthani na Kugega Vipingo vya Satana
“[Chinthani] pakwimikana na mauryarya gha Dyabulosi.”—EFE. 6:11.
KASI MUNGAZGORA WULI?
Kasi muteŵeti wa Yehova wangagega wuli kukoleka na cipingo ca kutemwa vinthu vyakuthupi?
Kasi nchivici ico cingawovwira Ŵakhristu ŵakutorana kuti ŵaleke kuwira mu mbuna ya uleŵi?
Cifukwa wuli mukugomezga kuti nchakuzirwa kuchintha pakwimikana na cipingo ca kutemwa vinthu vyakuthupi ndiposo mbuna ya uleŵi?
1, 2. (a) Cifukwa wuli Satana wakuŵatemwa yayi ŵakuphakazgika na ŵa “mberere zinyake”? (b) Kasi ni vipingo wuli vya Satana ivyo tidumbiskanenge mu nkhani iyi?
SATANA DYABULOSI wakuŵatinkha ŵanthu, comenecomene awo ŵakuteŵetera Yehova. Nakuti Satana wakurwa nkhondo na ŵakuphakazgika awo ŵacali pa caru capasi. (Uvu. 12:17) Ŵakhristu ŵakukhora aŵa ŵakudangilira pa mulimo wa kupharazga Ufumu uwo ukucitika mazuŵa ghano ndipo ŵavumbura kuti Satana ni fumu ya caru ici. Kweniso Dyabulosi wakuŵatemwa yayi ŵa “mberere zinyake,” ŵeneawo ŵakovwira ŵakuphakazgika ndipo ŵakulindilira umoyo wamuyirayira, cilindizga ico Satana walije. (Yoh. 10:16) Lekani Satana ni mukali. Kwali tili na cigomezgo ca kuluta kucanya panji ca kuzakakhala pa caru capasi, Satana wakukondwa navyo yayi. Cilato cake nchakuti watikore.—1 Pet. 5:8.
2 Kuti wafiske cilato cake, Satana wathya vipingo vyakupambanapambana. Pakuti “wabulumutizga maghanoghano” gha ŵambura kugomezga, iwo ŵakuzomera yayi makani ghawemi ndipo ŵangaviwona yayi vipingo ivi. Ndipouli, Dyabulosi wakukoraso ŵanji awo ŵali kuzomera uthenga wa Ufumu. (2 Kor. 4:3, 4) Nkhani iyo yajumpha yikalongosora umo tingagegera vipingo vitatu vya Satana: (1) kuyowoya kwambura kujikora, (2) wofi ndiposo kucicizgika na ŵanji, na (3) kuŵa na citima cakujumphizga. Sono tiyeni tiwone umo tingachinthira pakwimikana na vipingo vinyake viŵiri vya Satana, ivyo ni kutemwa vinthu vyakuthupi ndiposo ciyezgo cakuti mucite uleŵi.
KUTEMWA VINTHU VYAKUTHUPI NCHIPINGO ICO CIKUKHINYA KUSINGO
3, 4. Kasi vyenjezgo vya mgonezi uno vingapangiska wuli munthu kutemwa vinthu vyakuthupi?
3 Mu ntharika yinyake, Yesu wakayowoya za mbuto iyo yikaseŵeka pakati pa minga. Wakayowoya kuti munthu wangapulika mazgu, “kweni vyenjezgo vya mgonezi uno na nkhongono yakupusika ya usambazi vikufyolonganiska mazgu, ndipo wakuŵa wambura vipambi.” (Mat. 13:22) Enya, kutemwa vinthu vyakuthupi nchipingo cimoza ico mulwani withu Satana wakugwiliskira nchito.
4 Pali vinthu viŵiri ivyo para vyasazgika pamoza vikufyolonganiska mazgu. Cinthu cakwamba ni “vyenjezgo vya mgonezi uno.” Mu “nyengo zinonono na zakusuzga” izi, pali vinthu vinandi ivyo vingatipangiska kuti tenjerwenge. (2 Tim. 3:1) Pakuti vinthu vikudura comene ndiposo nchito zikusoŵa, mungawona kuti nchakusuzga kuti musange vinthu pa umoyo. Mungambaso kwenjerwa na vinthu vyamunthazi na kujifumba kuti: ‘Kasi nizamuŵa na ndalama zakukwana para napumura pa nchito?’ Cifukwa ca kwenjerwa uku, ŵanji ŵakupenja usambazi, kughanaghana kuti ndalama ziŵavikilirenge.
5. Kasi “nkhongono ya usambazi” yingatipusika wuli?
5 Yesu wakayowoyaso cinthu cinyake ico cikufyolonganiska mazgu ico ni “nkhongono yakupusika ya usambazi.” Cinthu ici cingafyolonganiska mazgu para casazgika pamoza na vyenjezgo. Baibolo likuzomerezga kuti ‘ndalama nchivikiliro.’ (Muph. 7:12) Ndipouli, nchamahara yayi kupenja usambazi. Ŵanandi ŵasanga kuti para ŵakupenja comene usambazi ndipo ŵakukoleka comene mu cipingo ca kutemwa vinthu vyakuthupi. Ŵanji ŵazgoka ŵazga ŵa usambazi.—Mat. 6:24.
6, 7. (a) Kasi para munthu wakutemwa comene vinthu vyakuthupi wangaŵa pa ngozi wuli ku nchito? (b) Kasi ni vinthu wuli ivyo Mkhristu wakwenera kughanaghanirapo para wapika mwaŵi wa kugwira nchito kwa maora ghanandi?
6 Khumbo la usambazi lingamba pacokopacoko. Mwaciyelezgero, wonani cakucitika ici. Bwana winu wamufikani na kuyowoya kuti: “Nili na nkhani yiwemi yakuti nikuphalire. Kampani yithu yasanga nchito yikuru. Ici cikung’anamura kuti mu myezi yicoko waka iyo yikwiza, kanandi uzamugwiranga nchito kwa maora ghanandi. Kweni nkhukusimikizgira kuti uzamupokeranga ndalama zinandi.” Kuti ndimwe mwapika mwaŵi uwu, kasi mungacita wuli? Mbunenesko kuti mulimo wa kupenjera mbumba yinu vinthu vyakuthupi ngwakuzirwa, kweni mulimo uwu ndiwo pera yayi uwo muli nawo. (1 Tim. 5:8) Pali vinthu vinyake vinandi ivyo mukwenera kughanaghanira. Kasi ni maora ghalinga agho ghakhumbikwenge? Kasi nchito yinu yitimbanizgenge milimo yinu yauzimu, nga ni kuwungana na mpingo ndiposo kuŵa na Nyengo Yakusopera ya Mbumba?
7 Ghanaghanirani ico nchakuzirwa comene kwa imwe. Kasi ni ndalama zakusazgikira panji ni ubwezi winu na Yehova? Kasi mulekenge kuŵika vinthu vya Ufumu pa malo ghakwamba mu umoyo winu cifukwa ca kukhumba ndalama zinandi? Kasi mukuwona umo mungakhwaskikira cifukwa ca kutemwa comene vinthu vyakuthupi na kusulako umoyo winu wauzimu ndiposo wa mbumba yinu? Usange ivi ndivyo vikumucitikirani pasono, kasi mungachintha wuli na kugega kukhinyika kusingo cifukwa ca kutemwa vinthu vyakuthupi?—Ŵazgani 1 Timote 6:9, 10.
8. Kasi ni viyelezgero wuli vya mu Malemba ivyo vingatovwira kuti tisande umoyo withu?
8 Kuti mugege kukhinyika kusingo cifukwa ca kutemwa vinthu vyakuthupi, nyengo na nyengo sandani umoyo winu. Lekani kuŵa nga ni Esau, uyo wakalongora kwizira mu vyakucita vyake kuti wakuyuyura vinthu vyauzimu. (Gen. 25:34; Heb. 12:16) Kweniso lekani kuŵa nga ni munthu musambazi uyo wakapempheka kuti waguliske vinthu vyake na kupeleka ku ŵakavu, ndipo walondezge Yesu. M’malo mwa kucita nthena, munthu uyu “wakafumapo wacitima, pakuti wakaŵa na vinthu vinandi comene.” (Mat. 19:21, 22) Pakuti wakakoleka na cipingo ca usambazi, mwanalume uyu wakataya mwaŵi ukuru wa kulondezga munthu mukuru kuluska wose awo ŵali kuŵako. Cenjerani kuti muleke kutaya mwaŵi wa kuŵa msambiri wa Yesu Khristu.
9, 10. Kasi Malemba ghakuti wuli pa nkhani ya vinthu vyakuthupi?
9 Kuti muleke kwenjerwa na vinthu vyakuthupi, pulikirani ulongozgi wa Yesu wakuti: “Kwenjerwa cara napacoko na kuyowoya kuti, ‘Tiryengeci?’ panji, ‘Timwengeci?’ panji, ‘Tivwarengeci?’ Cifukwa vyose ivi ni vinthu ivyo mitundu yikupenjisiska. Pakuti Ŵawiskemwe ŵakucanya ŵakumanya kuti mukusoŵerwa vinthu vyose ivi.”—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.
10 M’malo mwa kukoleka na nkhongono yakupusika ya usambazi, fwiliranipo kuti muŵe na maghanoghano nga gha Agur, uyo wakalembako Baibolo, mweneuyo wakati: “Mungandipanga ukavu panji usambazi; mundiliske vyakurya vyakundenelera.” (Zinth. 30:8) Nchakuwonekerathu kuti Agur wakamanya kuti ndalama nchivikiliro kweniso wakamanya nkhongono yakupusika ya usambazi. Manyani kuti vyenjezgo vya mgonezi uno ndiposo nkhongono yakupusika ya usambazi vingatimbanizga umoyo winu wauzimu. Para mukwenjerwa comene na vinthu vyakuthupi mukumara nyengo na nkhongono zinu pawaka, ndipo mungaŵavya nkhongono zakucitira vinthu vya Ufumu. Ntheura, fwiliranipo kuti muleke kukoleka na cipingo ca Satana ca kutemwa vinthu vyakuthupi.—Ŵazgani Ŵahebere 13:5.
ULEŴI NI MBUNA YAKUBISIKA
11, 12. Kasi Mkhristu wangawira wuli mu cipingo ca uleŵi ku nchito?
11 Ŵaciŵinda awo ŵakukhumba kukora nyama yikuru ŵakujima mbuna pa mukwara apo kanandi nyama zikwenda. Pa mbuna ŵakujarapo na tumakuni tucokotucoko kweniso na dongo. Ciyezgo ca Satana ico cikumwendera comene cili nga nchipingo ici. Ciyezgo ici ni uzaghali. (Zinth. 22:14; 23:27) Ŵakhristu ŵanandi ŵawira mu mbuna iyi cifukwa ca kuŵa pa malo agho ghangapangiska kuti ciŵe cipusu kucita uleŵi. Ŵakhristu ŵanyake awo ŵali kutora panji kutengwa ŵacita uleŵi cifukwa ca kwamba kudokera munthu uyo ni mfumu panji muwoli wawo yayi.
12 Ku nchito ndiko mungamba kudokerana na munthu uyo ni mfumu panji muwoli winu yayi. Nakuti pa kusanda uko kukacitika vikulongora kuti pa ŵanakazi ŵaleŵi wose, ŵakujumpha pa hafu ŵakacita uleŵi na uyo ŵakugwira nayo nchito. Kweniso ŵanalume ŵaleŵi pafupifupi ŵatatu pa ŵanayi ŵaliwose, ŵakacita uleŵi na uyo ŵakugwira nayo nchito. Kasi nchito yinu yikukhumba kuti mugwirenge lumoza na ŵanthu awo mbanalume panji ŵanakazi ŵanyinu yayi? Usange ni nthena, kasi mukucita wuli vinthu na iwo? Kasi muli kujiŵikira mphaka zakuti zimuvikilirani mwakuti mugwirenge waka nchito kwambura kucita vinyake? Mwaciyelezgero, pamanyuma pa kucezga mwakuwerezgawerezga na mwanalume uyo wakugwira nayo nchito, mudumbu wangamba kumugomezga mwanalume uyu, nanga nkhumuphalira masuzgo gha mu nthengwa yake. Kweniso vingacitika kuti pamanyuma pa kucezga na mwanakazi uyo wakugwira nayo nchito, mubali wangaghanaghana kuti: “Mwanakazi uyu wakuzirwiska comene maghanoghano ghane ndipo wakutegherezga para nkhuyowoya nayo. Ndipo wakuniwonga. Muwoli wane waŵenge nthena, mphanyi nkhukondwa comene.” Kasi mwawona umo cingaŵira cipusu kuti Ŵakhristu aŵa ŵacite uleŵi?
13. Kasi ŵanthu ŵangamba wuli kudokerana mwambura kwenelera mu mpingo?
13 Mu mpingo namo ŵanthu ŵangamba kudokerana mwambura kwenelera. Wonani ciyelezgero ici ceneico cikacitika nadi. Daniel na muwoli wake, Sarah, a ŵakaŵa ŵapayiniya ŵanyengozose. Daniel wakaŵaso mulara uyo wakazomeranga mulimo uliwose uwo wapika mu mpingo. Daniel wakasambiranga Baibolo na ŵanalume ŵankhondi ndipo pa ŵanalume aŵa ŵatatu ŵakabapatizika. Ŵabali ŵaphya aŵa ŵakakhumbikwiranga kuŵawovwira. Para Daniel watangwanika na milimo yinyake ya mpingo, kanandi Sarah ndiyo wakaŵawovwiranga. Ivyo vikamba kucitika vikaŵa vyakuti: Masambiro gha Baibolo gha Daniel ghakakhumbanga wovwiri, ndipo Sarah wakaghawovwiranga. Sarah nayo wakakhumbanga wovwiri, ndipo masambiro gha Baibolo gha Daniel ndigho ghakamovwiranga. Apa cipingo cakofya cikathyeka. Daniel wakuti: “Cifukwa cakuti muwoli wane kwa myezi yinandi wakawovwiranga waka ŵanji, wakalopwa mwauzimu. Pa nyengo iyi nkhamovwiranga yayi, ndipo ivi vikapangiska kuti wacite vinthu viheni. Muwoli wane wakacita uleŵi na yumoza wa masambiro ghane gha Baibolo. Wakalopwa mwauzimu uku ine nilipo, ndipo nkhaŵa wakutangwanika comene na milimo ya mpingo mwakuti nkhatondeka kumanya kuti wakulopwa.” Kasi mungagega wuli suzgo ili?
14, 15. Kasi ni fundo wuli izo zingawovwira Ŵakhristu ŵakutorana kugega mbuna ya uleŵi?
14 Kuti tigege mbuna ya uleŵi, tikwenera kughanaghanira ico kugomezgeka kwa munyithu wa mu nthengwa cikung’anamura. Yesu wakati: “Ico Ciuta wagumanya pamoza munthu waleke kupatura.” (Mat. 19:6) Lekani kughanaghana kuti milimo yinu mu mpingo njakuzirwa comene kuluska munyinu wa mu nthengwa. Kweniso, manyani kuti para kanandi mukumalira nyengo pa vinthu vyambura kuzirwa m’malo mwa kucezga na muwoli panji mfumu winu, cingalongora kuti nthengwa yinu yili na suzgo ndipo cingapangiska kuti muyezgeke na kucita zakwananga zikuru.
15 Ndipouli, usange ndimwe mulara, kasi mskambo mutenge nawo wuli? Mpositole Petrosi wakalemba kuti: “Liskani mskambo wa Ciuta uwo mukupwelelera, mwakucicizgika cara, kweni mwakukhumbisiska; nesi cifukwa ca kutemwa kusanga candulo mu uryarya, kweni mwamwamphu.” (1 Pet. 5:2) Mukwenera yayi kusulako mulimo wa kupwelelera mberere mu mpingo. Ndipouli, para mukucita mulimo winu wa ulara lekani kuluwa mulimo winu pakuŵa mfumu. Cingaŵa cambura mahara panji cakofya kuŵika mtima winu wose pa kulyeska mpingo apo muwoli winu “wakufwa na njara” ku nyumba. Daniel wakuti: “Lekani kuluwa mbumba yinu cifukwa ca milimo iyo muli nayo.”
16, 17. (a) Kasi ni vinthu wuli ivyo Ŵakhristu awo ŵali mu nthengwa ŵakwenera kucita ku malo gha nchito kuti ŵalongore kuti vyawakawaka ŵakwenderamo yayi? (b) Yowoyani nkhani iyo yili kulembeka mu mabuku ghithu iyo yingawovwira Ŵakhristu kuti ŵagege uleŵi.
16 Mu Gongwe la Mulinda na Galamukani! muli ulongozgi unandi uwemi, uwo ungawovwira Ŵakhristu kuti ŵagege kuwira mu cipingo ca uleŵi. Mwaciyelezgero, Gongwe la Mulinda la Okutobala 1, 2006, likapeleka ulongozgi uwu: “Ku malo gha nchito na kunyake, cenjerani na ivyo vingacitiska kuti mwambe kukhumbana. Mwaciyelezgero, kukhala nyengo yitali na mwanakazi panji mwanalume cingaŵa ciyezgo. Pakuŵa mwanalume wakutora panji mwanakazi wakutengwa, longorani kwizira mu kayowoyero na vyakucita vinu kuti vyawaka mukwenderamo yayi. Pakuŵa munthu uyo ngwakujipeleka kwa Ciuta, cenjerani kuti muleke kukopa ŵanthu cifukwa ca kuvwara mwambura kwenelera. . . . Kuŵika vithuzithuzi vya mfumu [panji muwoli] winu na ŵana pakweru mu malo ghinu gha nchito vingamukumbuskani kuti muli na mbumba. Simikizgani kuti muleke kukhuŵilizga panji kulekelera munthu uyo wakutemwa kukopa ŵanyake.”
17 Nkhani ya mutu wakuti “Kodi Kukhulupirika M’banja N’kutani?” iyo yili mu Galamukani! ya Epulero 2009 yikacenjezga za kughanaghana vya kugonana na munthu uyo ni mfumu panji muwoli winu yayi. Nkhani iyi yikalongosora kuti para mukughanaghana vya kugonana na munthu munyake mungacita uleŵi. (Yak. 1:14, 15) Usange muli pa nthengwa, cingaŵa camahara kuti imwe na munyinu wa mu nthengwa muwelerengemo nkhani izi nyengo na nyengo. Yehova ndiyo wali kwambiska nthengwa, ndipo njakupatulika. Kupatura nyengo yakuti mudumbiskanenge na munyinu wa mu nthengwa vinthu vyakukhwaskana na nthengwa yinu ni nthowa yiwemi yakulongolera kuti mukuzirwiska vinthu vyakupatulika.—Gen. 2:21-24.
18, 19. (a) Kasi awo ŵakucita uleŵi ŵakukumana na masuzgo wuli? (b) Kasi awo ŵakugomezgeka mu nthengwa ŵakusanga vyandulo wuli?
18 Usange mukuyezgeka kuti mwambe kudokerana na munthu munyake, ghanaghanirani viheni ivyo vingacitika cifukwa ca kucita uzaghali panji uleŵi. (Zinth. 7:22, 23; Gal. 6:7) Awo ŵakucita uzaghali panji uleŵi ŵakukwiyiska Yehova ndiposo ŵakupweteka munyawo wa mu nthengwa kweniso ŵakujipweteka ŵekha. (Ŵazgani Malaki 2:13, 14.) Mwakupambana na ivi, ghanaghanirani vyandulo ivyo ŵakusanga awo ŵakulutilira kuŵa na nkharo yiwemi. Awo ŵakulutilira kuŵa na nkharo yiwemi ŵakulindilira umoyo wamuyirayira kweniso nanga ni sono ŵakusangwa na umoyo uwemi ndiposo ŵali na njuŵi yituŵa.—Ŵazgani Zintharika 3:1, 2.
19 Wamasalimo wakimba kuti: “Awo ŵakutemwa dango linu [la Ciuta] ŵali na cimango cikuru; palije kanthu kangamanya kuŵakhuŵazga.” (Sal. 119:165) Ntheura temwani unenesko, ndipo “muŵe maso comene na umo mukwendera, nga mbambura vinjeru cara, kweni nga mbanthu ŵavinjeru” mu nyengo ziheni izi. (Efe. 5:15, 16) Nthowa iyo tikwendamo yili na vipingo vinandi ivyo Satana wathya mwakuti wakore awo ŵakusopa mwaunenesko. Kweni tingajivikilira. Yehova watipa vyose ivyo tikukhumbikwira mwakuti ‘tichinthe’ na ‘kuzimwa mivwi yose yakugolera ya muheni.’—Efe. 6:11, 16.
[Mazgu ghamusi]
a Mazina ghasinthika.
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Para munthu wakutemwa vinthu vyakuthupi wangafyolonganiskika mwauzimu. Lekani kuzomerezga kuti ici cimucitikirani imwe
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Para tikukopana panji tikuzomerezga para munthu wakutikopa, vingatipangiska kuti ticite uleŵi
