Kasi Imwe Mukulongora Mzimu Wuli?

“Lusungu lukuru lwa Fumu Yesu Khristu luŵe na mzimu uwo imwe mwaŵanthu mukulongora.”—FILE. 25.

KASI MUNGAZGORA?

Cifukwa wuli tikwenera kuŵikapo mahara pa mzimu uwo tikulongora?

Kasi ni nkharo wuli izo tikwenera kugega, ndipo tingacita wuli nthena?

Kasi tingacita wuli kuti tilongore mzimu wakukhozga mu mpingo?

1. Kasi nchigomezgo wuli ico Paulosi wakaŵa naco apo wakalembanga makalata ku Ŵakhristu ŵanyake?

 APO mpositole Paulosi wakalembanga makalata ku Ŵakhristu ŵanyake, nyengo zose wakalongoranga kuti wali na cigomezgo kuti Ciuta na Khristu ŵakakondwanga na mzimu uwo mipingo iyi yikalongoranga. Mwaciyelezgero, ku Ŵagalatiya wakalemba kuti: “Lusungu lukuru lwa Fumu yithu Yesu Khristu luŵe na mzimu uwo imwe ŵabali mukulongora. Ameni.” (Gal. 6:18) Kasi wakang’anamuranga vici pakuyowoya kuti, “mzimu uwo . . . mukulongora”?

2, 3. (a) Pakuyowoya lizgu lakuti “mzimu,” kasi nyengo zinyake Paulosi wakayowoyanga vya vici? (b) Kasi tingajifumba mafumbo wuli pa nkhani ya mzimu uwo tikulongora?

² Pakuyowoya mazgu ghakuti “mzimu” pa nkhani iyi, Paulosi wakayowoyanga vya nkhongono iyo yikutipangiska kuti tiyowoye panji ticite vinthu mu nthowa yinyake. Munthu munyake wangaŵa wakuzika, walusungu, wakughanaghanira ŵanyake, wambura kukwiya luŵiro, wakupa panji wakugowokera. Baibolo likuyowoya uwemi wa “mzimu wakufwasa na wakuzika.” (1 Pet. 3:4; Zinth. 17:27) Kweni munthu munyake wangaŵa wakutemwa kuyowoya mwamsinjiro, kutemwa vinthu vyakuthupi, kukwiya luŵiro, panji wa mtima wakujiyimira. Kweniso ŵanthu ŵanji ŵangaŵa ŵakazuzi, ŵambura kupulikira, panji ŵakugaluka.

³ Ntheura apo Paulosi wakayowoyanga mazgu nga ghakuti “Fumu yiŵe na mzimu uwo ukulongora,” wakaciskanga ŵabali ŵake kuti ŵalongorenge mzimu uwo ukukolerana na khumbo la Ciuta na wunthu wa Khristu. (2 Tim. 4:22; ŵazgani Ŵakolose 3:9-12.) Mazuŵa ghano tingacita makora kujifumba kuti: ‘Kasi ine nkhulongora mzimu wuli? Kasi ningacita wuli kuti nilongorenge comene mzimu  uwo ukukondweska Ciuta? Kasi ningacita wuli kuti nikhozgere comene mzimu uwemi wa mpingo?’ Tiyelezgere ntheura, mu munda wa mbewu ya sanifulawa (mpendazuŵa), luŵa lililose likovwira kuti munda uŵe wakutowa. Kasi nase tili nga ndimoza mwa “maluŵa” agho ghakovwira kuti mpingo uŵe wakutowa? Tikwenera kuyezgayezga kuti tiŵe nga ni maluŵa agha. Tiyeni sono tiwone ivyo tingacita kuti tilongorenge mzimu uwo Ciuta wakukondwa nawo.

GEGANI MZIMU WA CARU

4. Kasi “mzimu wa caru” ni vici?

⁴ Malemba ghakutiphalira kuti: “Tili kupokera mzimu wa caru cara, kweni mzimu uwo ngwakufuma kwa Ciuta.” (1 Kor. 2:12) Kasi “mzimu wa caru” ni vici? Mzimu uwu ni uwo ukuzunulika pa lemba la Ŵaefeso 2:2, ilo likuti: “Nyengo yinyake mukendangamo mwakuyana na mgonezi wa caru ici, mwakuyana na muwusi wa mazaza gha mphepo, mzimu uwo sono ukugwira nchito mu ŵana ŵambura kupulikira.” “Mphepo” iyi ni mzimu wa caru, panji nkharo, ndipo yili palipose nga ni mphepo zanadi. Munthu wakulongora mzimu uwu para wali na nkharo nga njakuti, palije munthu uyo wanganiphalira cakucita panji nkhwenera kulwera wanangwa wane, iyo yazara comene pakati pa ŵanthu mazuŵa ghano. Ŵanthu aŵa ni “ŵana ŵambura kupulikira” ŵa caru ca Satana.

5. Kasi ni mzimu wuli uheni uwo Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakalongora?

⁵ Nkharo izi zamba sono yayi. Mu nyengo ya Mozesi, Kora wakawukira awo ŵakalongozganga mu mpingo wa Israyeli. Wakalata comene pa Aroni na ŵana ŵake, awo ŵakaŵa na mwaŵi wa kuŵa ŵasofi. Panji wakawona maubudi ghawo. Panji wakatenge Mozesi wakatemweranga, kung’anamura kuti wakapelekanga maudindo ku ŵabali ŵake pera. Mulimose umo vikaŵira, kweni vikulongolerathu kuti Kora wakamba kuwona vinthu mwa wunthu ndipo wakayowoyera uheni awo ŵakimikika na Yehova. Mwamuyuyuro wakaŵaphalira kuti: “Mwajitolera comene pa imwe mwekha . . . nchifukwa wuli imwe mukujikwezga mwekha pacanya pa wumba?” (Maŵa. 16:3) Datani na Abiramu nawo ŵakasinginikira Mozesi, ŵakamuphalira kuti wakuyezga kuti ‘wajizgore yekha fumu pacanya pawo.’ Ŵakati ŵacemeka kuti ŵalute kwa Mozesi, mwakujikuzga ŵakazgora kuti: “Ntha titizeko.” (Maŵa. 16:12-14) Ivi vikamukondweska yayi Yehova, ndipo wakaŵakoma ŵanthu ŵakugaluka aŵa.—Maŵa. 16:28-35.

6. Kasi ŵanyake mu mpingo wakwambilira ŵakalongora wuli nkharo yiheni, ndipo ŵakwenera kuti ŵakacita nthena pa cifukwa wuli?

⁶ Ŵanyake mu mpingo wakwambilira nawo ŵakaŵa ŵanonono ku awo ŵakapika mazaza mu mpingo, ndipo ‘ŵakayuyuranga ŵakuwusa.’ (Yuda 8) Ŵanalume aŵa ŵakwenera kuti ŵakakhorwanga yayi na mauteŵeti ghawo, ndipo ŵakayezganga kucicizga ŵanji kuti ŵawukire ŵanalume ŵakwimikika awo ŵakacitanga na mtima wose milimo iyo Ciuta wakaŵapa.—Ŵazgani 3 Yohane 9, 10.

7. Kasi ni nkharo wuli iyo tikwenera kucenjera kuti tileke kuŵa nayo mu mpingo mazuŵa ghano?

⁷ Mzimu wanthena uwu ngwakuzomerezgeka yayi mu mpingo waunenesko. Ndico cifukwa tikukhumbikwira kucenjera pa nkhani iyi. Ŵanalume ŵalara mu mpingo mbakufikapo yayi, nga umo vikaŵira mu nyengo ya Mozesi na ya mpositole Yohane. Ŵalara ŵangacita vinthu ivyo vingatikhuŵazga. Usange ivi vyacitika, nchambura kwenelera comene kuti munthu waliyose mu mpingo wacite vinthu mwakuyana na mzimu wa caru, na kuyowoya mwaukali kuti “urunji ukwenera kucitika” panji, “tikwenera kucitapo kanthu pa mubali uyu.” Nyengo zinyake Yehova wakusankha kusulako waka tumaubudi tunyake tucokotucoko. Kasi nase tingacita yayi nthena? Cifukwa ca kuwona nga ni para ŵalara ŵali na tumasuzgo,  ŵanthu ŵanyake awo ŵacita kwananga kukuru mu mpingo ŵakana kuwonana na komiti ya ŵalara iyo yasankhika kuti yiŵawovwire. Para munthu wacita nthena, ndikuti wakuyana waka na mulwari uyo wakukana munkhwala cifukwa cakuti wakupulikana nayo yayi dokotala pa vinthu vinyake.

8. Ni malemba wuli agho ghangatovwira kuti tilutilire kuŵawona mwakwenelera awo ŵakulongozga mu mpingo?

⁸ Kuti tigege mzimu uwu, tikwenera kukumbuka kuti mu Baibolo Yesu wakuyowoyeka kuti wali na “nyenyezi zinkhondi na ziŵiri mu woko lake lamalyero.” “Nyenyezi” izi zikwimira ŵalara ŵakuphakazgika, kweniso zingimiraso ŵalara wose mu mipingo. Yesu wangalongozga “nyenyezi” izo zili mu woko lake umo iyo wakukhumbira. (Uvu. 1:16, 20) Ntheura, pakuŵa Mutu wa mpingo waunenesko, Yesu wali na mazaza ghose pa mawupu gha ŵalara. Usange mulara munyake wakukhumbikwira nadi ulongozgi, Uyo “maso ghake [ghali] nga ni dimi la moto” wazamuwoneseska kuti ulongozgi uwu wapelekeka pa nyengo yake. (Uvu. 1:14) Pa nyengo yasono, tiyeni tilutilire kucindika awo ŵali kwimikika na mzimu utuŵa, cifukwa Paulosi wakalemba kuti: “Pulikirani awo ŵakulongozga pakati pinu ndipo mujilambike, cifukwa ŵakulinda umoyo winu nga ni awo ŵamupatawura; mwakuti ŵacite ici na cimwemwe na kukwenyelera cara, cifukwa ici cingaŵa cakupweteka kwa imwe.”—Heb. 13:17.

9. (a) Kasi Mkhristu wangayezgeka wuli usange wapika ulongozgi panji wacenyeka? (b) Kasi Mkhristu wakwenera kucita wuli para wacenyeka?

⁹ Kweniso mzimu wa Mkhristu ungayezgeka usange wapika ulongozgi panji wapokeka mauteŵeti mu mpingo. Mubali munyake  muwukirano wakapika ulongozgi mwaluso na ŵalara pa nkhani ya kuseŵera maseŵero ghambembe gha pa vidiyo. Cacitima nchakuti wakawupokelera yayi ulongozgi uwu ndipo wakapokeka uteŵeti wakovwira cifukwa cakuti wakaŵaso wakwenelera yayi mwakuyana na ivyo Malemba ghakuyowoya. (Sal. 11:5; 1 Tim. 3:8-10) Nyengo yikati yajumphapo, mubali uyu wakamba kuphalira ŵanyake kuti wakakana ulongozgi wa ŵalara, ndipo mwakuwerezgawerezga wakalembanga makalata ku ofesi ya munthavi ghakunena ŵalara ndiposo wakaciskanga ŵanji kuti nawo ndimo ŵacitirenge. Kweni nchambura candulo kwa ise kuti tiŵike pa ngozi mtende wa mpingo wose cifukwa ca kuyezga kujirunjiska. Cingaŵa ciwemi comene kuwona nchenyo kuŵa nthowa yiwemi yakuwonera ivyo tikubuda vyeneivyo tikavimanyanga yayi, na kupulikira mwacisisi.—Ŵazgani Citengero ca Yeremiya 3:28, 29.

10. (a) Longosorani ivyo tikusambirapo pa lemba la Yakobe 3:16-18 vyakukhwaskana na mzimu uwemi na mzimu uheni. (b) Kasi cikucitika nchivici para tikulongora “vinjeru vyakufuma kucanya”?

¹⁰ Lemba la Yakobe 3:16-18 lili na ulongozgi uwemi pa nkhani ya mzimu wakwenelera na wambura kwenelera mu mpingo. Likuti: “Apo pali sanji na mphindano, paliso utimbanizgi na uheni uliwose. Kweni vinjeru vyakufuma kucanya, cakwamba ni vituŵa, pamanyuma vyamtende, vyakupulikiska, vyakupulikira luŵiro, vyakuzura na cisungusungu na vipambi viwemi, vikutemwera cara, vikupusikizga cara. Kweniso cipambi ca urunji, mbuto yake yikuseŵeka mu mtende cifukwa ca awo ŵakusungilira mtende.” Apo tikucita vinthu mwakuyana na “vinjeru vyakufuma kucanya,” mikhaliro yithu yiwemi yizamutovwira kuti tikhozgere mzimu uwemi pakati pa ŵabali.

LONGORANI MZIMU WA NCHINDI MU MPINGO

11. (a) Kasi para tikusungilira mzimu uwemi tigegenge vici? (b) Kasi tikusambirako vici kwa Davide?

¹¹ Nyengo zose tikwenera kukumbuka kuti Yehova wali kutuma ŵalara kuti ‘ŵaliske mpingo wa Ciuta.’ (Mil. 20:28; 1 Pet. 5:2) Para tikucita nthena, tikumanya kuti cinthu camahara ico tingacita nkhucindika ndondomeko ya Ciuta, kwali tili na mwaŵi wa kuteŵetera nga mbalara panji yayi. Para tikusungilira mzimu uwemi tigegenge kuŵika mahara pa udindo. Themba Sauli la Israyeli likati lamanya kuti Davide ndiyo wazamuhara uthemba wake, ‘likamukhazganga Davide,’ panji kumulaŵiska na jiso liheni. (1 Sam. 18:9) Themba likamba kuŵa na mzimu uheni ndipo likakhumbanga na kumukoma wuwo Davide. M’malo mwa kuŵika mahara pa udindo nga ni Sauli, cingaŵa ciwemi kuti tiŵe nga ni Davide. Nangauli Sauli wakamucitira vinthu vinandi vyambura urunji, kweni munyamata uyu wakalutilira kucindika ŵanthu awo ŵakapika mazaza na Ciuta.—Ŵazgani 1 Samuel 26:23.

12. Kasi nchivici ico cingawovwira kuti umoza ulutilire mu mpingo?

¹² Para mwapambana maghanoghano na ŵanji mu mpingo mungakwenyelera. Ivi vikucitika nanga mphakati pa ŵalara. Ulongozgi wa mu Baibolo ungatovwira pa nkhani iyi. Baibolo likuti: “Pakulongora nchindi kwa yumoza na munyake, yambani ndimwe,” kweniso likuti: “Mungaŵanga ŵakucenjera mu maso ghinu cara.” (Rom. 12:10, 16) M’malo mwa kukosera kuti ise ndise tikuneneska, tikwenera kumanya kuti kanandi pali nthowa zinandi zakuzomerezgeka zakucitira cinthu. Usange tikuyezga kuwona vinthu umo ŵanji ŵakuviwonera, tingawovwira kuti umoza ulutilire mu mpingo.—Fil. 4:5.

13. Kasi tikwenera kughawona wuli maghanoghano ghithu, ndipo nchiyelezgero wuli ca mu Baibolo ico cikulongora makora nkhani iyi?

¹³ Kasi fundo iyi yikung’anamura kuti tileke kuyowoya usange tawona cinthu cinyake mu mpingo ico cikukhumbikwira kunozgeka? Yayi. Mu mpingo wakwambilira mukawuka  suzgo ilo likapangiska kuti paŵe kususkana kukuru. Ŵabali “ŵakanozga vyakuti Paulosi na Baranaba na ŵanji ŵa iwo ŵakwelere ku ŵapositole na ŵanalume ŵalara ku Yerusalemu pa kususkana uku.” (Mil. 15:2) Nchakukayikiska yayi kuti ŵabali aŵa ŵakaŵa na maghanoghano ghawo pa nkhani iyi, na kumanya umo panji nkhani iyi yingamalira. Ndipouli, waliyose wakati wayowoya maghanoghano ghake ndiposo ŵabali ŵakati ŵadumura nkhani iyi mwakulongozgeka na mzimu, ŵabali ŵakalutilira yayi kugwagwamira pa maghanoghano ghawo. Kalata iyo pakalembeka ivyo wupu wakulongozga ukadumura yikati yafika ku mipingo, “ŵakasekelera na cikhwimisko” kweniso ‘ŵakakhozgeka mu cipulikano.’ (Mil. 15:31; 16:4, 5) Mazuŵa ghano napo, usange nkhani tayipeleka ku ŵabali ŵakwenelera, tikwenera kukhorwa kuti ŵalombenge na kuyisanda.

LONGORANI MZIMU UWEMI PAKUCITA VINTHU NA ŴANJI

14. Kasi tingalongora wuli mzimu uwemi patekha?

¹⁴ Pali nthowa zinandi izo tingalongolera mzimu uwemi patekha. Waliyose wa ise wangacita makora comene usange wangaŵa na mzimu wa kugowokera ŵanji usange ŵamubudira. Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira kuti: “Lutilirani kuzizipizgirana yumoza na munyake na kugowokerana na mtima wose usange munthu wali na cifukwa cakudandawulira munyake. Nga ni umo Yehova wakagowokelera imwe na mtima wose, ndimo namweso mucitirenge.” (Kol. 3:13) Mazgu ghakuti “usange munthu wali na cifukwa cakudandawulira” ghakulongora kuti pangaŵa vifukwa vyakwenelera vyakudandawulira. Ndipouli, m’malo mwa kughanaghanira comene ivyo ŵanji ŵatibudira na kutimbanizga mtende wa mpingo, tikufwilirapo kuyezga Yehova na kuŵagowokera na mtima wose, ndiposo kulutilira kuteŵetera lumoza.

15. (a) Kasi kwa Yobu tingasambirako vici pa nkhani ya kugowokera? (b) Kasi lurombo lungatovwira wuli kuti tilongore mzimu uwemi?

¹⁵ Pa nkhani ya kugowokera tingasambirako kwa Yobu. Ŵabwezi ŵake ŵatesi ŵatatu ŵakamupweteka na mazgu ghanandi ghambura lusungu. Ndipouli, Yobu wakaŵa wakugowokera. Mwawuli? ‘Wakaŵalombera ŵanase ŵake.’ (Job 16:2; 42:10) Para tikulombera ŵanji, tingasintha umo tikuŵawonera. Para tikulombera Ŵakhristu ŵanyithu, tiŵenge na mzimu nga ngwa Khristu. (Yoh. 13:34, 35) Padera pa kulombera ŵabali ŵithu, tikwenera kulomba mzimu utuŵa. (Luka 11:13) Mzimu wa Ciuta utovwirenge kuti tilongore mikhaliro Yacikhristu pakucita vinthu na ŵanji.—Ŵazgani Ŵagalatiya 5:22, 23.

KHOZGERANI MZIMU UWEMI MU GULU LA CIUTA

16, 17. Pa nkhani ya ‘mzimu uwo tikulongora,’ kasi imwe pamwekha mwaŵikapo mtima kucita vici?

¹⁶ Vinthu vingaŵa makora comene mu mpingo usange waliyose wakuŵikapo mtima kuti wakhozgere mzimu uwemi wa mpingo. Panyake nkhani iyi yatovwira kuwona kuti tikukhumbikwira kusintha nkharo yithu na kuŵa ŵakukhozga. Usange ni nthena, tijisande mwaluŵiro na Mazgu gha Ciuta. (Heb. 4:12) Paulosi, uyo wakaŵikangapo mtima comene pa ivyo wakacitanga mu mpingo, wakati: “Nkhumanya kanthu kalikose cara ako nkhususkika nako. Ndipouli, na ici kuti nkhupimika murunji cara, kweni uyo wakuneruzga ni Yehova.”—1 Kor. 4:4.

¹⁷ Apo tikufwilirapo kucita vinthu mwakuyana na vinjeru vyakufuma kucanya, kwambura kujikuzga panji kuwona kuti udindo withu ngwakuzirwa comene, tikhozgerenge mzimu uwemi mu mpingo. Para tikuŵa na mzimu wa kugowokera, na wa kughanaghanira ŵanji viwemi, tiŵenge pa mtende na ŵasopi ŵanyithu. (Fil. 4:8) Para tikucita vinthu ivi timanye kuti Yehova na Yesu ŵakukondwa na ‘mzimu uwo tikulongora.’—File. 25.

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 12]

[Cithuzithuzi pa peji 14]

Kasi muwuwonenge wuli ulongozgi para mukughanaghanirapo pa udindo wa Yesu?