“Ndisambizgani Kucita Khumbo Linu”
“Ndisambizgani Kucita Khumbo Linu”
“Ndisambizgani kucita khumbo linu cifukwa Imwe ndimwe Ciuta wane.”—SAL. 143:10.
FUNDO ZIKURU IZO TIKWENERA KUKUMBUKA
Kasi ni vinthu wuli ivyo vikacitikira Davide ivyo vikulongora kuti wakawonanga vinthu umo Yehova wakuviwonera?
Kasi nchivici ico cikawovwira Davide kumanya khumbo la Ciuta?
Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tilutilire kutemweka na Yehova?
1, 2. Kasi tingasanga wuli candulo para tikucita vinthu mwakuyana na khumbo la Ciuta, ndipo tisambirengeko vici kwa Themba Davide?
KASI pa ulendo muli kugwiliskirapo nchito mapu panji pulogiramu ya pa kompyuta yakukhwaskana na mapu kuti muwone malo agho mukuyako? Para mwawonerathu malo agho mukuyako vingamovwirani kuti mumanye nthowa yiwemi iyo mungenda. Fundo iyi yingatovwira para tikusankha vyakucita pa vinthu vyakuzirwa. Para tikuwona vinthu umo Mlengi withu wakuviwonera tovwirikenge ‘kwenda mu nthowa’ iyo Yehova wakuzomerezga cifukwa iyo vinthu wakuviwona makora comene kuluska ise.—Yes. 30:21.
2 Pafupifupi umoyo wake wose, Davide, Themba la Israyeli wakaŵa cakuwonerapo ciwemi pakucita vinthu mwakuyana na khumbo la Ciuta. Tiyeni tiwone vyakucitika vinyake ivyo vikacitika pa umoyo wa Davide na cilato cakuti tisambireko kwa iyo, munthu uyo mtima wake ukaŵa wakunyoloka pamaso pa Yehova Ciuta.—1 Mathe. 11:4.
DAVIDE WAKACINDIKANGA COMENE ZINA LA YEHOVA
3, 4. (a) Kasi nchivici cikapangiska Davide kuti warwe na Goliyati? (b) Kasi Davide wakaliwonanga wuli zina la Ciuta?
3 Ghanaghanirani nyengo iyo Davide wakakumana na Goliyati, cinkhara ca Ŵafilisiti. Kasi nchivici ico cikapangiska Davide kuti wayowoye kuti wangacitonda cinkhara ici, ico utali wake ukaŵa pafupifupi mikono yinkhondi na umoza na cikufi cimoza (mamita 2.9)? (1 Sam. 17:4) Kasi cikaŵa cifukwa cakuti Davide wakaŵa na cikanga? Kasi cikaŵa cifukwa cakuti wakaŵa na cipulikano mwa Ciuta? Vyose viŵiri vikaŵa vyakuzirwa kuti walongore cikanga ici. Ndipouli, Davide wakarwa na cinkhara ici cifukwa cakuti wakacindikanga comene Yehova na zina lake likuru. Mwaukali, Davide wakafumba kuti: “Ndi njani kasi uyu Mufilisiti wambura kukotora, kuti welure nkhondo za Ciuta wamoyo?”—1 Sam. 17:26.
4 Pakukumana na Goliyati, muwukirano Davide wakati: “Iwe wiza kwa ine na lupanga, na mkondo, na nguru; kweni ine ndiza kwa iwe na zina la Yehova wa mipingo, Ciuta wa nkhondo za Israyeli, mweneuyu wamwelura.” (1 Sam. 17:45) Cifukwa ca kuthemba Ciuta waunenesko, Davide wakakoma cinkhara ca Ŵafilisiti na libwe limoza. Pakaŵa pa nyengo iyi pera yayi apo Davide wakathemba Yehova, kweni wakamuthemba umoyo wake wose, ndipo wakalicindikanga comene zina la Ciuta. Nadi, Davide wakaciska Ŵaisrayeli kuti ‘ŵacindike zina lituŵa la Yehova.’—Ŵazgani 1 Midauko 16:8-10.
5. Kasi nchakucitika wuli ico mungakumana naco, ceneico cingayana na umo Goliyati wakanyozera Ŵaisrayeli?
5 Kasi mukunotha kuti Yehova ni Ciuta winu? (Yer. 9:24) Kasi mukucita wuli para ŵazengezgani ŵinu, ŵanyinu ŵa ku nchito, awo mukusambira nawo sukulu, panji ŵabali ŵinu ŵakuthupi ŵakuyowoyera viheni Yehova ndiposo ŵakunyoza Ŵakaboni ŵake? Kasi mukulivikilira zina la Yehova usange likutukika, na kugomezga kuti iyo wamovwiraninge? Mbunenesko kuti pali “nyengo ya kukhala cete,” kweni kucita soni yayi kuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova ndiposo ŵalondezgi ŵa Yesu. (Muph. 3:1, 7; Mrk. 8:38) Nangauli tikwenera kuŵa ŵaluso na ŵanchindi para tikuyowoya na ŵakususka, kweni tileke kuŵa nga Mbaisrayeli awo “ŵakawa nkhumbi na kofiwa comene” apo ŵakapulika mazgu ghakunyoza gha Goliyati. (1 Sam. 17:11) M’malo mwake, tiyeni ticite mwacikanga mwakuti tituŵiske zina la Yehova Ciuta. Khumbo lithu ndakuti tovwire ŵanthu kuti ŵamanye umo Yehova Ciuta waliri nadi. Kuti ticite nthena, tikugwiliskira nchito Mazgu ghake kuti tovwire ŵanji kuti ŵamanye kuzirwa kwa kusendelera kwa Ciuta.—Yak. 4:8.
6. Kasi cilato cikuru ca Davide cikaŵa cakuti vici pakurwana na Goliyati, ndipo cilato cithu cikuru cikwenera kuŵa cakuti wuli?
6 Nkhani ya Davide na Goliyati yikutisambizgaso sambiro linyake lakuzirwa. Apo Davide wakacimbilira ku nkhondo, wakati: “Kasi kutikucitikeci ku munthu uyo wakoma Mufilisiti yura na kufumyako kwa Israyeli kulengeska soni kwake?” Pakuzgora, ŵanthu ŵakayowoyaso ivyo ŵakayowoya pakwamba kuti: “Munthu uyo tiwamukome [Goliyati], themba tilimusambazge na usambazi ukuru, na kumupa mwana wake mwanakazi.” (1 Sam. 17:25-27) Kweni cilato cikuru ca Davide cikaŵa cakuti wapokepo njombe yayi. Wakaŵa na cilato cinyake cakuzirwa comene. Davide wakakhumbanga kucindika Ciuta waunenesko. (Ŵazgani 1 Samuel 17:46, 47.) Ise ke? Kasi cilato cithu cikuru nkhujipangira zina mwa kujiwunjikira usambazi na kuŵa ŵakumanyikwa mu caru? M’malo mwa kucita nthena, tikwenera kuŵa nga ni Davide, uyo wakimba kuti: “Kuzgani Yehova ’mwe, pamoza na ine! tiyeni, titumphuske pamoza zina lake!” (Sal. 34:3) Ntheura tiyeni tigomezge Ciuta, na kuzirwiska comene zina lake m’malo mwa lithu.—Mat. 6:9.
7. Kasi tingacita wuli kuti tiŵe na cipulikano cakukhora ico cikukhumbikwa para takumana na ŵakususka?
7 Kuti Davide waŵe na cikanga pakwimikana na Goliyati nchifukwa cakuti wakathembanga comene Yehova. Davide wakaŵa na cipulikano cakukhora. Nthowa yimoza iyo wakakhozgera cipulikano cake yikaŵa ya kuthemba Ciuta apo wakaŵa muliska. (1 Sam. 17:34-37) Nase tikukhumbikwira kuŵa na cipulikano cakukhora mwakuti tilutilire kucita uteŵeti withu, comenecomene para takumana na ŵakususka. Tingaŵa na cipulikano ici para tikuthemba Ciuta mu milimo yithu ya zuŵa na zuŵa. Mwaciyelezgero, tingadumbiskana vya mu Baibolo na ŵanthu awo takhala nawo pafupi mu galimoto. Kweniso tikwenera kudumbiskana na ŵanthu awo tikukumana nawo mu msewu pa nyengo iyo tikupharazga ku nyumba na nyumba.—Mil. 20:20, 21.
DAVIDE WAKALINDILIRA YEHOVA
8, 9. Pakucita vinthu na Themba Sauli, kasi Davide wakalongora wuli kuti wakacitanga vinthu mwakukolerana na khumbo la Yehova?
8 Ciyelezgero cinyake ico cikulongora kuti Davide wakagomezganga comene Yehova nchakukhwaskana na Sauli, themba lakwamba la Israyeli. Katatu kose Sauli uyo wakaŵa na sanji wakayezga kulasa Davide na mkondo, kuti wamunyekezgere ku cimati, kweni nyengo yiliyose Davide wakaŵekanga, ndipo wakakana kuwezgera. Paumaliro Davide wakamucimbira Sauli. (1 Sam. 18:7-11; 19:10) Pamanyuma Sauli wakatora ŵanalume 3,000 awo wakaŵasankha pakati pa Ŵaisrayeli wose na kuluta kukapenja Davide mu mapopa. (1 Sam. 24:2) Kweni mwambura kumanya Sauli wakanjira mu mphanji iyo Davide na ŵanalume ŵake ŵakabisama. Davide mphanyi wakagwiliskira nchito mwaŵi uwu kukoma themba ilo likapenjanga umoyo wake. Nakuti likaŵa khumbo la Ciuta kuti Davide waŵe themba la Israyeli kunjira m’malo gha Sauli. (1 Sam. 16:1, 13) Nadi, usange Davide wapulikirenge ulongozgi wa ŵanthu ŵake, themba likatenge likomekenge. Kweni Davide wakati: “Yehova kuti wangandizomerezga cara kuti ndimucitire ntheura sekuru wane, mweneuyo ngwakuphakazgika na Yehova.” (Ŵazgani 1 Samuel 24:4-7.) Sauli wakaŵa kuti wacali themba lakuphakazgika la Ciuta. Davide wakakhumba yayi kupoka Sauli uthemba pakuti Yehova wakaŵa kuti wandamuwuskepo. Pakudumurako mpendero pera wa munjilira wa Sauli, Davide wakalongora kuti wakaŵavya maghanoghano gha kukoma Sauli.—1 Sam. 24:11.
9 Davide wakalongoraso kuti wakacindikanga wakuphakazgika wa Ciuta apo wakaliwona kaumaliro themba. Pa nyengo iyi, Davide na Abishayi ŵakafika pa malo apo Sauli wakazenga misasa ndipo ŵakamusanga kuti wagona. Nangauli Abishayi wakayowoya kuti Ciuta wakapeleka mulwani uyu mu woko la Davide ndipo wakapempha kuti wamugwaze Sauli na mkondo kuporoska na pasi, kweni Davide wakamuzomerezga yayi. (1 Sam. 26:8-11) Pakuti Davide wakalutilira kupenja ulongozgi wa Ciuta, wakasunkhunyika yayi pa kucita vinthu mwakuyana na khumbo la Yehova nangauli Abishayi wakamukoserezganga kuti wakome themba.
10. Kasi nyengo zinyake nchivici ico cingaticitikira, ndipo nchivici ico citovwirenge kuti tichinthe?
10 Nase ŵabwezi ŵithu ŵangaticicizga kuti tilondezge maghanoghano ghawo m’malo mwa kutovwira pakucita khumbo la Yehova. Nga ni Abishayi, ŵanji ŵangaticiska kuti ticite vinthu kwambura kughanaghanira khumbo la Ciuta pa nkhani yinyake. Kuti tichinthe, tikwenera kukumbuka umo Yehova wakuwonera nkhani iyo, na kudemelera comene ku nthowa zake.
11. Kasi mwasambiraci kwa Davide vyakukhwaskana na kuŵika khumbo la Ciuta pakwamba mu maghanoghano ghinu?
11 Davide wakalomba kwa Yehova Ciuta kuti: “Ndisambizgani kucita khumbo linu.” (Ŵazgani Salmo 143:5, 8, 10.) M’malo mwa kuthemba fundo zake panji kucicizgika na munthu munyake, Davide wakaŵa wakukhumbisiska kusambizgika na Ciuta. ‘Wakalanguruka na vyose ivyo Yehova wakavicita na vyose ivyo Ciuta wakawumba na mawoko ghake.’ Nase tingamanya khumbo la Ciuta para tikusanda Malemba na kughanaghanirapo pa nkhani zinandi za mu Baibolo za umo Yehova wakacitira vinthu na ŵanthu.
DAVIDE WAKAPULIKISKANGA FUNDO ZENEKO ZA DANGO
12, 13. Cifukwa wuli Davide wakathira pasi maji agho ŵanthu ŵake ŵatatu ŵakiza nagho kwa iyo?
12 Paliso cinthu cinyake ico tingasambirako kwa Davide. Davide wakamanyanga makora umo wangalondezgera fundo ndipo wakakhumbanga kuzilondezga mu umoyo wake. Ghanaghanirani ico cikacitika apo Davide wakakhumbanga ‘kumwa maji gha mu cisimi ca ku Betelehemu.’ Ŵanthu ŵatatu ŵa Davide ŵakasolota mu msumba, uwo pa nyengo iyi mukaŵa Ŵafilisiti, ndipo ŵakiza nagho maji. Ndipouli, “Davide wakakana kughamwa, wakaghathilira kwa Yehova.” Cifukwa wuli? Davide wakalongosora kuti: “Ciuta wane wandikanizge kuti ndileke kucita ici. Kasi ningamwa ndopa za ŵanthu awo ŵaŵika umoyo wawo mu ulwani ukuru? Cifukwa na kutaya umoyo wawo mu ulwani ndimo ŵizira nagho.”—1 Mid. 11:15-19.
13 Davide wakamanyanga kuti Dango likatenge ndopa ŵakwenera kuthilira kwa Yehova, kurya yayi. Wakapulikiskaso cifukwa ico ŵakeneranga kucitira nthena. Davide wakamanyanga kuti “ndopa ndi umoyo wa thupi.” Ndipouli, agha ghakaŵa maji, zikaŵa ndopa yayi. Cifukwa wuli Davide wakakana kumwa maji agha? Wakamanyanga fundo yeneko ya dango ili. Kwa Davide, maji agha ghakaŵa ghakuzirwa nga umo ndopa za ŵanthu ŵake ŵatatu zikaŵira zakuzirwa. Ntheura, cikaŵa cambura kwenelera kwa iyo kumwa maji agha. M’malo mwa kumwa, wakathira pasi.—Lev. 17:11; Dute. 12:23, 24.
14. Kasi nchivici ico cikawovwira Davide kuti wawonenge vinthu umo Yehova wakuviwonera?
14 Dango la Ciuta likaŵa lakuzirwa comene kwa Davide. Wakimba kuti: “Nkhuca kucita khumbo linu A Ciuta wane; dango linu lili mukati mwa mtima wane.” (Sal. 40:8) Davide wakasambiranga dango la Ciuta ndipo wakaghanaghanirangapo comene. Wakagomezganga vinjeru vya mu malango gha Yehova. Ntheura, Davide wakakhumbanga kulondezga malango gha mu Dango la Mozesi kweniso fundo za malango agha. Para tikusambira Baibolo, tikwenera kughanaghanirapo pa ivyo tikuŵazga na kuvisunga mu mtima withu mwakuti timanye vinthu ivyo vikukondweska Yehova pa nkhani yiliyose.
15. Kasi Solomoni wakalongora wuli kuti wakatondeka kucindika Dango la Ciuta?
15 Yehova Ciuta wakamutemwanga comene Solomoni, mwana wa Davide. Ndipouli, nyengo yikati yajumphapo, Solomoni wakatondeka kucindika Dango la Ciuta. Wakatondeka kupulikira dango la Yehova lakuti themba la Israyeli ‘lingajiwunjikiranga ŵanakazi’ yayi. (Dute. 17:17) Nakuti, Solomoni wakatora ŵanakazi ŵanandi ŵalendo. Wakati wacekura, “ŵawoli ŵake ŵakapatuska mtima wake kulondezga ŵaciuta ŵanyake.” Vilije kanthu kuti wakaŵa na vifukwa wuli vyakucitira nthena, kweni “Solomoni wakacita uheni pamaso pa Yehova, ntha wakamulondezga Yehova fwanthu, nga ndi Davide wiske.” (1 Mathe. 11:1-6) Nchakuzirwa comene kuti tilondezgenge malango agho ghakusangika mu Mazgu gha Ciuta kweniso fundo zake. Mwaciyelezgero, ici nchakuzirwa comene para tikughanaghana vya kunjira mu nthengwa.
16. Kasi ŵanthu awo ŵakukhumba kutora panji kutengwa ŵacitenge wuli vinthu para ŵamanya fundo yeneko ya dango la kutora panji kutengwa “mu Fumu pera”?
16 Usange munthu wakuwaro wakukhumba kuti tiŵe nayo pacibwezi, kasi ivyo tikuzgora vikukolerana na maghanoghano gha Davide panji Solomoni? Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuphalirika kuti ŵakwenera kutora panji kutengwa “mu Fumu pera.” (1 Kor. 7:39) Usange Mkhristu wasankha kutora panji kutengwa, wakwenera kutorana na Mkhristu munyake. Ndipo usange tikumanya fundo yeneko ya dango la mu Malemba ili, tigegenge kutorana na munthu wakuwaro kweniso tigegenge para munthu wakuwaro wakulongora kuti wakutikhumba.
17. Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tigege kuwira mu cipingo ca kulaŵilira vithuzithuzi vyamuziro?
17 Kweniso, ghanaghanirani umo ciyelezgero ca Davide ca kufwilirapo kupenja ulongozgi wa Ciuta cingatovwilira kuti tigege ciyezgo ca kulaŵilira vithuzithuzi vyamuziro. Ŵazgani malemba ghakulondezgapo agha, ghanaghanirani fundo zake, ndipo yezgayezgani kumanya khumbo la Yehova pa nkhani iyi. (Ŵazgani Salmo 119:37; Mateyu 5:28, 29; Ŵakolose 3:5.) Para tikughanaghanirapo pa fundo zake zapacanya tovwirikenge kuti tigege cipingo ca kulaŵilira vithuzithuzi vyamuziro.
NYENGO ZOSE WONANI VINTHU NGA UMO CIUTA WAKUVIWONERA
18, 19. (a) Kasi nchivici ico cikawovwira Davide kuti walutilire kutemweka na Ciuta nangauli wakaŵa wambura kufikapo? (b) Kasi mwaŵikapo mtima kucita vici?
18 Nangauli Davide wakaŵa cakuwonerapo ciwemi pa nkhani zinandi, kweni wakacita zakwananga zikuru zinandi. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 22-27; 1 Mid. 21:1, 7) Ndipouli, nyengo zose, Davide wakaperanga para wananga. Wakenda na Ciuta na ‘mtima waunenesko.’ (1 Mathe. 9:4) Cifukwa wuli tikuyowoya nthena? Cifukwa Davide wakayezgayezga kucita vinthu mwakukolerana na khumbo la Yehova.
19 Nangauli tili ŵambura kufikapo, kweni Yehova wangalutilira kutitemwa. Uku tili na fundo iyi mu maghanoghano, tiyeni tifwilirepo kusambira Mazgu gha Ciuta, tighanaghanirengepo comene pa ivyo tikusambira, na kucitapo kanthu pa ivyo tikusunga mu mtima withu. Para ticitenge nthena, tilombenge kwa Yehova nga ni wamasalimo uyo mwakujiyuyura wakalomba kuti: “Ndisambizgani kucita khumbo linu.”
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 3]
[Cithuzithuzi pa peji 5]
Kasi nchivici ico cikatondeska Davide kukoma Sauli apo wakaŵa na mwaŵi wa kumukoma?
[Cithuzithuzi pa peji 6]
Kasi tingasambirapo vici pa umo Davide wakakanira kumwa maji agho ŵanthu ŵake ŵakiza nagho kwa iyo?
