Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Vyaka 50 mu Uteŵeti Wanyengozose Pafupi na Arctic Circle

Vyaka 50 mu Uteŵeti Wanyengozose Pafupi na Arctic Circle

Tikaphalira mubwezi withu munyake uyo wakacitanga uteŵeti wanyengozose, tikati: “Nchipusu kwa iwe kucita upayiniya. Ŵapapi ŵako wose ŵali mu unenesko, ndipo ŵangakovwira.” Iyo wakati: “Pulikani! Tose tili na Dada yumoza.” Zgoro lake likaŵa na sambiro lakuzirwa comene, lakuti: Adada ŵithu ŵa kucanya ŵakupwelelera ŵateŵeti ŵawo na kuŵakhozga. Nadi, ivyo vyacitika pa umoyo withu vyalongora kuti fundo iyi njaunenesko.

TIKABABIKIRA mu mbumba iyo yikatemwanga kulima, yeneiyo yikakhalanga kumpoto kwa Ostrobothnia, ku Finland. Mu mbumba iyi, taŵana tikaŵamo khumi. Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose yikatikhwaska apo tikaŵa ŵanici. Nangauli tikakhalanga kutali comene na uko kukacitikiranga nkhondo, kweni tikuluwa yayi vinthu vyakofya ivyo vikacitika pa nkhondo iyi. Apo misumba yapafupi ya Oulu na Kalajoki ŵakayibwangandura na mabomba, tikawona cimoto cikuru comene mucanya usiku. Ŵapapi ŵithu ŵakatiphalira kuti tibisamenge para tawona waka ndege za nkhondo zikujumpha mucanya. Ntheura apo mudumbu withu mulara zina lake Tauno wakatiphaliranga vyakuti mu caru ca paradiso muzamuŵavya kuwura urunji, mitima yithu yikacontheka.

Tauno wakasambira unenesko apo wakaŵa na vyaka 14 mu mabuku gha Ŵasambiri ŵa Baibolo. Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose yikati yamba, wakakana kunjira usilikari cifukwa ca njuŵi yake yakusambizgika Baibolo ndipo wakajalirika mu jele. Ku jele ŵakamucitira nkhaza zinandi. Ivi vikapangiska waka kuti waŵikepo mtima comene pa kuteŵetera Yehova, ndipo wakati wafumiskika mu jele wakaŵa wamwamphu comene mu uteŵeti. Ciyelezgero ciwemi ca mudumbu withu cikaticiska kuti nase tilutenge ku maungano agho Ŵakaboni ŵakacitanga pa muzi wapafupi. Kweniso tikalutanga ku maungano ghakuru, nangauli pakakhumbikwiranga kufwilirapo comene kuti tisunge ndalama zakukwana za ulendo uwu. Tikasonanga malaya gha ŵazengezgani ŵithu, kupanda hanyezi, na kutonthora vipambi. Pakuti tikaŵa na nchito zinandi pa munda, kanandi tose tikalutiranga lumoza yayi ku ungano, ntheura tikasinthananga.

Kwambira kumazere: Matti (dada), Tauno, Saimi, Maria Emilia (mama), Väinö (bonda), Aili, na Annikki mu 1935

Unenesko uwo tikasambira wakukhwaskana na Yehova na vilato vyake, ukatovwira kuti timutemwe comene, ndipo tikasankha kuti tipatulire umoyo withu kwa iyo. Mu 1947, tose taŵaŵiri tikalongora kujipatulira kwithu mwa kubapatizika mu maji, Annikki na vyaka 15 ndipo Aili na vyaka 17. Mukuru withu, Saimi, nayo wakabapatizika mu caka cenecici. Kweniso tikasambiranga Baibolo na mukuru withu munyake zina lake Linnea, uyo wakaŵa kuti watengwa kale. Iyo na mbumba yake nawo ŵakazgoka Ŵakaboni ŵa Yehova. Tikati tabapatizika, tikajiŵikira cilato cakuti ticitenge upayiniya pa holide (panji, upayiniya wakanyengo) nyengo na nyengo.

UMO TIKACITIRA KUTI TAMBE UTEŴETI WANYENGOZOSE

Kwambira kumazere: Eeva Kallio, Saimi Mattila-Syrjälä, Aili, Annikki, na Saara Noponen mu 1949

Mu 1955, tikasamira ku Kemi, msumba wa kumpoto. Nangauli tose tikagwiranga nchito ya maora ghanandi, kweni tikakhumbanga kucita upayiniya. Nangauli vikaŵa nthena, tikaghanaghananga kuti titondekenge kujipwelelera tekha. Tikaghanaghana kuti cakwamba tisunge dankha ndalama. Pakaŵa pa nyengo iyi apo tikadumbiskana na mupayiniya uyo wazunulika pakwambilira. Cidumbirano ici cikatovwira kumanya kuti kuteŵetera Yehova mu uteŵeti wanyengozose vikuthemba pa wovwiri wa ise tekha yayi, nesi wa mbumba yithu pera. Cakuzirwa comene nchakuti tigomezgenge Ŵadada ŵithu ŵa kucanya.

Pa ulendo wa ku ungano wa cigaŵa ku Kuopio mu 1952. Kwambira kumazere: Annikki, Aili, Eeva Kallio

Pa nyengo iyi, tikaŵa kuti tasunga kale ndalama zakuti zingatovwira kwa myezi yiŵiri. Ntheura mu Meyi 1957, mwawofi tikapempha kuti tikacite upayiniya kwa myezi yiŵiri mu tawuni ya Pello, ku Lapland, pacanya pa Arctic Circle. Myezi yiŵiri yikati yajumphapo, ndalama zithu zose izo tikasunga tikaŵa kuti ticali nazo, ntheura tikapemphaso kuti ticiteso upayiniya kwa myezi yinyake yiŵiri. Pakati pajumphaso myezi yiŵiri, tikaŵa kuti ticali na ndalama zithu zose. Pa nyengo iyi tikasimikizga kuti Yehova watipwelelerenge. Sono pajumpha vyaka 50 ticali kucita upayiniya, kweni ndalama izo tikasunga zicali waka. Para tikukumbuka ivyo vikacitika kumasinda, tikuwona kuti vikaŵa nga ni para Yehova wakatikoranga pa woko na kutiphalira kuti: “Ungopanga, ndine tindikovwire.”—Yes. 41:13.

Sono pajumpha vyaka 50 ticali kucita upayiniya, kweni ndalama izo tikasunga zicali waka

Kaisu Reikko na Aili mu uteŵeti wa m’munda

Mu 1958, mulaŵiliri wa dera wakasacizga kuti tikateŵetere nga mbapayiniya ŵapadera mu Sodankylä, Lapland. Panyengo iyi, ku malo agha kukaŵa Kaboni yumoza pera, ndipo wakaŵa mudumbu. Wakasambira unenesko mu nthowa yakukondweska comene. Mwana wake munyamata wakaluta ku Helsinki, msumba ukuru wa caru ca Finland, lumoza na ŵana ŵa sukulu ŵanyake. Apo ŵakendanga mu msumba uwu, mudumbu munyake mucekuru wakamugaŵira Gongwe la Mulinda munyamata uyu, mweneuyo wakaŵa kumasinda, ndipo wakamuphalira kuti wakape amama ŵake. Munyamata uyu wakacita ivyo wakatumika, ndipo nyengo yeneyiyo amama ŵake ŵakamanya kuti ŵasanga unenesko.

Tikacitanga lenti cipinda camucanya ca nyumba iyo mukaŵa makina ghakucekera mathabwa. Tikacitirangamo maungano mu cipinda ici. Pakwamba, ŵanthu awo ŵakizanga pa maungano agha, tikaŵa ise taŵaŵiri, na mudumbu wa ku malo agha lumoza na mwana wake msungwana. Tikaŵazgiranga lumoza nkhani zakuti zisambirike sabata iyo. Pamasinda, munthu uyo wakasambiranga Baibolo na Ŵakaboni wakiza kuzakagwira nchito pa fakitare ya mathabwa. Iyo na mbumba yake ŵakamba kuwungana nase. Nyengo yikati yajumphapo, iyo na muwoli wake ŵakabapatizika. Mubali uyu ndiyo wakalongozganga pa maungano ghithu. Kweniso ŵanalume ŵanji awo ŵakagwiranga nchito pa fakitare iyi ŵakamba kwiza ku maungano ndipo ŵakazomera unenesko wa mu Baibolo. Vyaka vikati vyajumphapo gulu lithu likakura comene mwakuti mpingo ukapangika.

MASUZGO AGHO TIKASANGANANGA NAGHO PAKUPHARAZGA

Kwenda mitunda yitali pakuluta kukapharazga likaŵa suzgo likuru. Mu cihanya, tikendanga pasi, kwenda pa njinga zithu, panji kukwera boti kuti tikafike ku cigaŵa cithu cakupharazgako. Njinga zikawovwiranga comene. Kweniso tikakweranga njinga izi pakuluta ku maungano ghakuru ndiposo pakukawona ŵapapi ŵithu, awo ŵakakhalanga kutali. Mu nyengo yakuzizima, tikakweranga basi mulenji comene kuluta uko tikapharazganga ndipo para tafika tikendanga nyumba na nyumba. Para tamalizga kupharazga muzi umoza tikalutanga mu muzi unyake. Ciwuvi cikaŵanga cinandi ndipo ni nyengo zose yayi apo cikawuskikangamo mu misewu. Kanandi tikendanga mu tunthowa twa mu ciwuvi, twakujulika na vileyi ivyo mahaci ghakaguzanga. Nyengo zinyake ciwuvi cikabenekeleranga tunthowa uto ŵanthu ŵakendangamo, ndipo mu myezi yinyake ciwuvi cikaŵanga cakukhoma pacoko ndiposo camajimaji comene mwakuti pakwenda tikacitanga kuguguzika waka.

Lumoza mu uteŵeti pa zuŵa lakuzizima

Cifukwa ca kuzizima kwa ciwuvi tikasambira kuvwara vinthu vyakuthukira. Tikavwaranga masitoking’i ghakupangika kufuma ku thonje kweniso masokosi ghaŵiri panji ghatatu, na majombo. Ndipouli, kanandi majombo ghithu ghakazuranga na ciwuvi. Para tafika pa nyumba, tikavulanga majombo na kukhung’untha ciwuvi. Kweniso, vyamphepo vithu vikazumbwanga para tikwenda mu ciwuvi. Para kwazizima comene, vyamphepo ivi vikawomiranga na mphepo mwakuti vikaŵanga nga ni lata. Mama munyake wakati, “Mukwenera kuti muli na cipulikano canadi, cifukwa cakuti mwajipeleka comene kuti munjireko ku mphepo iyi.” Tikenda makilomita 11 kuti tifike pa nyumba ya mama uyu.

Cifukwa ca utali wa mitunda, kanandi tikagonanga mu nyumba za ŵanthu ŵa ku malo agha. Para kwamba kufipa tikapemphanga malo kuti tigone. Nyumba zikaŵanga zicokozicoko, kweni ŵanthu ŵa ku malo agha ŵakaŵa ŵakupokelera ŵalendo ndipo ŵakatipanga malo ghakuti tigoneko kweniso cakurya. Kanandi tikagonanga pa vikumba vya mbaŵala panji nkhalamira. Nyengo yinyake, tikagona pa malo ghawemi comene. Mwaciyelezgero, mama munyake uyo wakaŵa na nyumba yikuru, wakatipa cipinda ca mucanya ca ŵalendo. Cipinda ici cikaŵa na bedi lakutowa comene na salu ziwemi zakugonapo. Kanandi tikadumbiskananga fundo za mu Baibolo na ŵeneko ŵa nyumba mpaka usiku comene. Kunyake uko, mbumba iyo yikakhalanga mu nyumba iyo tikafikiramo yikagona kulwande lunyake lwa cipinda, ndipo ise tikagona ku lunyake. Tikalutilira kudumbiskana vya mu Malemba mpaka ku matandakuca. Kufuma apo, dada uyu na muwoli wake ŵakasinthananga pakufumba mafumbo.

UTEŴETI WAKUKHORWESKA

Lapland ncharu cacinkhamwa kweni cakutowa, ndipo kutowa kwake kukusintha mwakuyana na nyengo. Ndipouli ŵanthu awo ŵakasambiranga vya Yehova ŵakaŵa ŵakutowa comene kwa ise. Ŵanji mwa ŵanthu awo tikaŵapharazgira ŵakaŵa ŵanalume awo ŵakiza ku Lapland kuti ŵazakaceke mathabwa. Nyengo zinyake mu kanyumba kamoza mukaŵanga ŵanalume ŵanandi kweni ise tikaŵanga ŵaŵiri pera pakuŵapharazgira. Ŵanalume aŵa ŵakategherezganga uthenga wa mu Baibolo na kupokelera mabuku.

Vinthu viwemi vinandi vikaticitikira. Zuŵa linyake nyengo ya pa malo ghakukwelera basi yikadangiranga na maminiti ghankhondi, ntheura basi yikatileka. Tikasankha kuti tikwere basi yakuluta ku muzi unyake. Tikaŵa kuti tindapharazgemo mu cigaŵa ici nakale. Pa nyumba yakwamba tikakumana na mwanakazi munyake uyo wakayowoya kuti, “Mwiza ŵasungwana, nthe pano nalindiliranga imwe.” Tikasambiranga Baibolo na mukuru wake. Mama uyu wakaphalira mukuru wake kuti watipemphe kuti timupharazgireko pa zuŵa ili. Ndipouli, tikapokera yayi uthenga uwu. Tikamba kusambira nayo Baibolo ndipo tikambaso kusambira na ŵabali ŵake awo ŵakakhalanga mu nyumba yapafupi. Nyengo yicoko waka yikati yajumphapo, tikasazga masambiro ghose agha na kupanga sambiro limoza la ŵanthu 12. Kwambira waka apa, ŵanthu ŵanandi mu mbumba iyi ŵazgoka Ŵakaboni ŵa Yehova.

Mu 1965, ŵakatituma ku mpingo uphya mu tawuni ya Kuusamo, musi mwa Arctic Circle. Pa nyengo iyi, mu mpingo uwu mukaŵa ŵapharazgi ŵacoko waka. Pakwamba, ŵanthu ŵakakhumbanga yayi kutegherezga uthenga withu mu cigaŵa ici. Ŵanthu ŵa ku malo agha ŵakatemwanga comene visopa vyawo ndipo ise ŵakatitinkhanga comene. Ndipouli, ŵanandi ŵakazirwiskanga Baibolo, ndipo ici cikawovwira kuti tisange pakwambira cidumbirano. Ntheura, pacoko na pacoko, tikaŵamanya ŵanthu ŵa ku malo agha, ndipo vyaka viŵiri vikati vyajumphapo, cikaŵa cipusu kwambiska masambiro gha Baibolo.

TICALI ŴAMWAMPHU MU UTEŴETI

Aŵa ni ŵanji mwa awo tikasambiranga nawo Baibolo

Mazuŵa ghano, tilije nkhongono zakucitira uteŵeti kwa maora ghanandi, kweni ticali kunjira mu uteŵeti pafupifupi zuŵa lililose. Mulimo wa kupharazga makani ghawemi mu cigaŵa cithu cikuru ukaŵa upusu apo Aili, wakasambira udilayivala na kutora layisensi mu 1987 apo wakaŵa na vyaka 56. Wakacita nthena wati waciskika na musengezgana withu. Tikawovwirikaso comene apo Nyumba ya Ufumu yiphya yikazengeka, ndipo tikasamira mu kanyumba ka pa Nyumba ya Ufumu iyi.

Tawona ŵanthu ŵanandi awo ŵasazgikirako ku gulu la Yehova ndipo ivi vikutipa cimwemwe cikuru. Apo tikambiranga uteŵeti wanyengozose, kumpoto kwa Finland, mu cigaŵa cikuru ici mukaŵa ŵapharazgi ŵacoko waka awo ŵakaŵa patalipatali. Panyengo yasono dera limoza lili na mipingo yinandi. Mu maungano gha dera na gha cigaŵa vyacitikapo kanandi waka kuti yunji wakutiphalira zina lake na kutifumba usange tikumukumbukira. Nyengo zinyake, uyo wakatifumbanga wakaŵanga uyo tikacitanga sambiro la Baibolo mu nyumba yakwake apo iyo wakaŵa mwanici. Mbuto iyo yikapandika vyaka vinandi kumasinda yikapambika vipambi.—1 Kor. 3:6.

Tikusangwa na uteŵeti wa m’munda nanga ni para kukuwa vula

Mu 2008, tikamalizga vyaka 50 mu uteŵeti wa upayiniya wapadera. Tikuwonga Yehova cifukwa cakuti wakatovwira kuti ticiskanenge yumoza na munyake kuti tilutilire kucita mulimo wake wakuzirwa. Tikakhumbanga vinandi yayi pa umoyo, kweni tindasoŵerwepo kanthu. (Sal. 23:1) Ntheura, cikaŵa cambura kwenelera comene kuti pakwamba tikagongowanga. Cakukondweska nchakuti, mu vyaka vyose ivi, Yehova watikhozga mwakuyana na layizgo lake ilo lili pa Yesaya 41:10, ilo likuti: “Tindikukhozge na kukovwira, enya, tindikufighilire na woko lane la malyero ilo ndakutonda vyose.”