1, 2. (a) Kasi mukasankha kuteŵetera Ciuta mukati mwacita vici? (b) Kasi ni mafumbo wuli agho tingafumba ghakukhwaskana na ciharo cithu cauzimu?

 TAŴANTHU mamiliyoni ghanandi tili kusankha vinthu mwavinjeru cifukwa cakuti tili kusankha kuteŵetera Yehova Ciuta na kulondezga mendero gha Yesu Khristu mwakugomezgeka. (Mat. 16:24; 1 Pet. 2:21) Kujipatulira kwithu kwa Ciuta nchinthu cakuzirwa comene kwa ise. Tikasankha kuteŵetera Ciuta tikati tamanya mwapatalipatali malemba ghacoko waka yayi, kweni tikati tasambira mwakufwilirapo Mazgu gha Ciuta. Pa cifukwa ici, tikasambira fundo zinandi zakukhozga cipulikano zakukhwaskana na ciharo ico Yehova wapeleka kwa awo ‘ŵakumanya iyo, na Yesu Khristu, mweneuyo wakamutuma.’—Yoh. 17:3; Rom. 12:2.

² Kuti tilutilire kuŵa Ŵakhristu ŵakugomezgeka, tikwenera kusankha vinthu ivyo vikukondweska Adada ŵithu ŵa kucanya. Ntheura, nkhani iyi yizgorenge mafumbo ghakuzirwa agha: Kasi ciharo cithu nchivici? Kasi tikwenera kuciwona wuli? Kasi tingacita wuli kuti tizakasange ciharo cithu? Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tisankhenge vinthu mwavinjeru?

3. Kasi nchiharo wuli ico ŵakulindilira (a) ŵakuphakazgika na (b) ŵa “mberere zinyake”?

³ Ŵakhristu ŵacoko waka ŵakulindilira kuzakapokera “ciharo cambura kuvunda, cambura kufipirwa ndiposo cambura kuchujuka,” ico ni mwaŵi wapadera comene wa kukawusa na Khristu kucanya. (1 Pet. 1:3, 4) Kuti ŵapokere ciharo ici, ŵanthu aŵa ŵakwenera ‘kubabikaso.’ (Yoh. 3:1-3) Kasi ŵa “mberere zinyake” za Yesu awo ŵakukwana  mamiliyoni ghanandi, ŵeneawo ŵakupharazgira lumoza makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta na ŵakuphakazgika, ŵali na ciharo wuli? (Yoh. 10:16) Ŵa mberere zinyake ŵazamupokera ciharo ico Adamu na Eva ŵakatondeka kucipokera, ceneico mbumoyo wamuyirayira mu paradiso pa caru capasi, umo muzamuŵavya masuzgo, nyifwa nesi kulira. (Uvu. 21:1-4) Ntheura Yesu wakalayizga munthu wakwananga uyo wakapayikika pafupi nayo kuti: “Nadi pano nkhukuphalira muhanya uno, Uzamuŵa na ine mu Paradiso.”—Luka 23:43.

4. Kasi pasono tikusangwa na vitumbiko wuli?

⁴ Nanga ni sono nthena, tikusangwa na vigaŵa vinyake vya ciharo cithu. Cifukwa cakuti tili na cipulikano mu “ciwombolero cakupelekeka na Khristu Yesu,” tili na mtende wa mu mtima ndiposo tili paubwezi na Ciuta. (Rom. 3:23-25) Tikupulikiska makora malayizgo ghakuzirwa agho ghali mu Mazgu gha Ciuta. Kweniso tikukondwa comene cifukwa tili cigaŵa ca ubali wa pa caru cose. Ni mwaŵi ukuru comene kuŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Lekani tikuzirwiska comene ciharo cithu.

5. Kasi Satana wakuyezgayezga kucita vici na ŵanthu ŵa Ciuta, ndipo kasi nchivici ico cingatovwira kuti tichinthe pakwimikana na mauryarya ghake?

⁵ Ndipouli, kuti tikoleske ciharo cithu tikwenera kuŵa maso na vipingo vya Satana. Nyengo zose Satana wakuyezgayezga kupuluska ŵanthu ŵa Ciuta kuti ŵacite vinthu ivyo vingaŵatayiska ciharo cawo. (Maŵa. 25:1-3, 9) Pakuti Satana wakumanya kuti umaliro wake uli pafupi, sono ndipo wakufwilirapo comene kuti watipuluske. (Ŵazgani Uvumbuzi 12:12, 17.) Usange tikukhumba “kuchintha pakwimikana na mauryarya gha Dyabulosi,” tikwenera kulutilira kuzirwiska comene ciharo cithu. (Efe. 6:11) Pa nkhani iyi, ciyelezgero cakuticenjezga ca Esau mwana wa Yisake cili na masambiro agho tikwenera kukumbuka.

6, 7. Kasi Esau wakaŵa njani, ndipo nchiharo wuli ico cikamulindiranga?

⁶ Vyaka pafupifupi 4,000 ivyo vyajumpha, Yisake na Rabeka ŵakababa ŵana ŵamaphaska, Esau na Yakobe. Apo ŵana aŵa ŵakakuranga, ŵakapambananga comene pa nkhani ya wunthu ndiposo pa ivyo ŵakasankhanga. “Esau wakaŵa ciŵinda wakucenjera, munthu wa mu thengere,” apo “Yakobe wakaŵa munthu wakuzika, wakukhala mu mahema.” (Gen. 25:27) Wakung’anamura Baibolo munyake zina lake Robert Alter wakayowoya kuti lizgu la Cihebere ilo lili kung’anamulika kuti “wakuzika,” lingang’anamuraso “kugomezgeka panji kuŵavya mulandu.”

⁷ Apo Esau na Yakobe ŵakaŵa na vyaka 15, Abrahamu uyo wakaŵa sekuru wawo wakafwa, kweni layizgo ilo Yehova wakalayizga Abrahamu likafwa yayi. Pati pajumpha nyengo, Yehova wakawerezgapo layizgo ili kwa Yisake, wakati mitundu yose ya caru capasi yitumbikikenge cifukwa ca mphapu ya Abrahamu. (Ŵazgani Genesis 26:3-5.) Layizgo ili likavumbura kuti Mesiya, uyo ni “mphapu” yakugomezgeka iyo yikuzunulika pa Genesis 3:15, wazamubabikira mu ŵana ŵa Abrahamu. Pakuti Esau wakaŵa mwana wakwamba wa Yisake, mwakuyana na dango ndiyo wakaŵa wakwenelera layizgo ili. Ici cikaŵa ciharo capadera comene ico cikalindiranga Esau. Kasi iyo wakacizirwiska?

8, 9. (a) Kasi Esau wakasankha vici pa nkhani ya ciharo? (b) Pakati pajumpha vyaka, kasi Esau wakamanya vici, ndipo wakacita wuli?

⁸ Zuŵa linyake apo Esau wakaweranga ku thengere, wakawona Yakobe ‘wakuphika sima.’ Esau wakati: “Ndipeko ndirye sima iyo yiswesi, cifukwa ndalepweteka!” Yakobe wakati kwa Esau: “Udange undiguliske muhanya uno uŵere wako.” Kasi Esau wakasankha vici? Wakati: “Kasi uŵere weneuwu  tiundandulireci ine?” Enya, Esau wakasankha sima m’malo mwa ulara wake. Kuti ivyo ŵakacita visimikizgike mwakuyana na dango, Yakobe wakaphalira Esau kuti: “Lapa danga.” Esau wakaguliska ulara wake. Ivi vyati vyacitika, “Yakobe wakamupa cingwa Esau na sima ya mphonda, ndipo wakarya wakamwa, wakawuka, wakaluta. Ntheura ndimo Esau wakanyozera uŵere wake.”—Gen. 25:29-34.

⁹ Vyaka vinandi vikati vyajumphapo, apo Yisake wakaghanaghananga kuti wali pafupi kufwa, Rabeka wakawoneseska kuti Yakobe wapokera ulara uwo Esau wakawutaya. Esau wakati wamanya kuti wakasankha vinthu mwambura vinjeru wakapempha Yisake kuti: “Nditumbikeni ine naneso, ŵadada! . . . Kasi mulije kundisungirako thumbiko ine?” Yisake wakati wamuphalira kuti wangasintha yayi vitumbiko ivyo wakaŵa kuti wamupa kale Yakobe, “Esau wakatumphuska mazgu ghake, wakalira.”—Gen. 27:30-38.

10. Kasi Esau na Yakobe, Yehova wakaŵawonanga wuli, ndipo cifukwa wuli?

¹⁰ Kasi mu nkhani iyi tikusambiramo vici vyakukhwaskana na nkharo ya Esau? Wakalongora kuti kukhorweska makhumbiro ghake gha thupi ndico cikaŵa cakuzirwa comene kuluska vitumbiko ivyo wakatenge wasangenge cifukwa ca ciharo cake. Esau wakawuzirwiskanga yayi ulara wake ndipo ici cikulongora kuti wakamutemwanga viŵi yayi Ciuta. Kweniso Esau wakatondeka kumanya umo ŵana ŵake ŵakhwaskikirenge na ivyo wakacita. Mwakupambana na Esau, Yakobe wakazirwiska comene ciharo cake. Mwaciyelezgero, Yakobe wakapulikira ulongozgi wa ŵapapi ŵake pakusankha mwanakazi. (Gen. 27:46–28:3) Cifukwa cakuti Yakobe wakasankha ivi, vyeneivyo vikakhumbanga kuti wazikire na kujipata, wakaŵa sekuru wa Mesiya. Kasi Esau na Yakobe Ciuta wakaŵawonanga wuli? Kwizira mwa nchimi Malaki, Yehova wakati: “Nkhatemwa Yakobe kweni nkhatinkha Esau.”—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Cifukwa wuli nkhani ya Esau yikutikhwaska Taŵakhristu? (b) Cifukwa wuli Paulosi wakayaniska ivyo Esau wakacita na uzaghali?

¹¹ Kasi ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na Esau vikuŵakhwaska Ŵakhristu mazuŵa ghano? Enya. Mpositole Paulosi wakacenjezga Ŵakhristu ŵanyake kuti “paŵavye muzaghali nesi wambura kucindika vinthu vyakupatulika, nga ni Esau, uyo pakusinthiska na mbale yimoza ya cakurya, wakataya wanangwa wake wa kuŵa mwana wakwamba kubabika.” (Heb. 12:16) Cenjezgo ili likukhwaskaso Ŵakhristu mazuŵa ghano. Tikwenera kulutilira kuzirwiska vinthu vyakupatulika mwakuti tileke kuthera ku makhumbiro gha thupi na kutaya ciharo cithu cauzimu. Kweni cifukwa wuli Paulosi wakayaniska ivyo Esau wakacita na uzaghali? Cifukwa cakuti para munthu wangaŵa na nkharo ya Esau cingaŵa cipusu kuti  waleke vinthu vyakupatulika cifukwa ca vyakusanguluska viheni, nga mbuzaghali.

12. (a) Kasi Satana wakutiyezga wuli? (b) Yowoyani viyelezgero vya mu Malemba ivyo vingatovwira pakusankha cakucita.

¹² Pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova, tikucita vyose ivyo tingafiska kuti tigege vinthu ivyo vingatiyezga kuti ticite uzaghali. M’malo mwake, tikulomba kuti Yehova Ciuta waleke kuzomerezga kuti tithere para munyake wakutiyezga kuti tigalukire Yehova. (Mat. 6:13) Kweni nyengo zose Satana wakuyezga kuti wanange umoyo withu wauzimu apo tikufwilirapo kuti tilutilire kuŵa ŵakugomezgeka mu caru ciheni ici. (Efe. 6:12) Pakuti Dyabulosi ni ciuta wa mgonezi uheni uwu, wakumanya umo wangatimbanizgira makhumbiro ghithu mwa kutiyezga na viyezgo ivyo vikuwira ŵanthu wose. (1 Kor. 10:8, 13) Mwaciyelezgero, yelezgerani kuti mwasanga mpata wakuti mukhorweske khumbo linu linyake mu nthowa yiheni. Kasi mungasankha vici? Kasi muŵenge nga ni Esau na kuyowoya kuti: ‘Nipeko’? Panji mugegenge ciyezgo na kucimbira, nga umo wakacitira Yosefe mwana wa Yakobe, uyo wakayezgeka na muwoli wa Potifara?—Ŵazgani Genesis 39:10-12.

13. (a) Kasi mazuŵa ghano ŵanandi ŵacita wuli vinthu nga ni Yosefe, kweni kasi ŵanji ŵacita wuli vinthu nga ni Esau? (b) Kasi viyelezgero vya awo ŵakacita vinthu nga ni Esau vikutovwira kumanya kuti nchakukhumbikwa kucita vici?

¹³ Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi nawo nyengo yinyake ŵakakhumbikwiranga kusankha kuti ŵacite nga ni Esau panji nga ni Yosefe. Ŵanandi ŵasankha mwavinjeru na kukondweska mtima wa Yehova. (Zinth. 27:11) Ndipouli Ŵakhristu ŵanji ŵakati ŵayezgeka ŵakasankha vinthu nga ni Esau, na kuŵika pa ngozi ciharo cawo cauzimu. Nakuti, ŵanandi awo ŵakucenyeka panji kusezgeka caka cilicose ni awo ŵakacita uzaghali. Lekani nchakukhumbikwa comene kuti tinozge mtima withu sono pambere tindakumane na vinthu ivyo vikutiyezga usange tili ŵakugomezgeka. (Sal. 78:8) Sono tisambirenge vinthu viŵiri ivyo vingatovwira kuti tigege ciyezgo ndiposo kuti tisankhe vinthu mwavinjeru.

14. Kasi tikwenera kughanaghanirapo mafumbo wuli kuti ‘tinyanyare ico nchiheni’ na ‘kudemelera ku ico nchiwemi’?

¹⁴ Cinthu cakwamba ico tingacita nkhughanaghanira ivyo vingacitika cifukwa ca vyakucita vithu. Para tikutemwa comene Yehova, Mupi wa ciharo cithu cauzimu, ciŵenge cipusu kuzirwiska ciharo ici. Nakuti, usange tikutemwa munthu munyake tikukhumba yayi kumukhuŵazga. M’malo mwake tikufwilirapo kuti timukondweske. Pakuti vili nthena, tingacita makora para tingaghanaghanirapo pa vinthu ivyo vingacitika kwa ise na ku ŵanji usange tingathera ku makhumbiro ghaukazuzi. Tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi para ningacita vinthu viheni ivi ubwezi wane na Yehova uŵenge wuli? Kasi para ningacita vinthu viheni ivi mbumba yane yikhwaskikenge wuli? Kasi vingakhwaska wuli ŵabali na ŵadumbu mu mpingo? Kasi nikhuŵazgenge ŵanji?’ (Fil. 1:10) Tingajifumbaso kuti: ‘Kasi nyengo yicoko iyo ningasangwira na vinthu vyawakawaka ivi yiyanenge na masuzgo agho nisangenge paumaliro? Kasi nkhukhumba kuti vinthu viŵe nga ni umo vikaŵira kwa Esau, kuti nizakalire para namanya kuti ivyo nkhacita ni vyawakawaka?’ (Heb. 12:17) Para tingaghanaghanirapo pa mafumbo agha, tovwirikenge kuti ‘tinyanyare ico nchiheni’ na ‘kudemelera ku ico nchiwemi.’ (Rom. 12:9) Para tikutemwa Yehova ticiskikenge kuti tidemelere ku ciharo cithu.—Sal. 73:28.

15. Kasi nchivici ico cingakhozga civikiliro cithu kuti citovwirenge kugega vinthu ivyo vingananga umoyo withu wauzimu?

¹⁵ Cinthu caciŵiri nkhukhozga civikiliro cithu.  Yehova watipa vinthu vinandi ivyo vingatovwira kuti tikhozge civikiliro cithu kuti citovwirenge kugega vinthu ivyo vingananga umoyo withu wauzimu. Vinthu ivi ni sambiro la Baibolo la taŵene, maungano, uteŵeti wa m’munda, na lurombo. (1 Kor. 15:58) Nyengo yiliyose para tikulomba kufumira pasi pa mtima kwa Yehova na kupharazga mwamwamphu, tikukhozga civikiliro cithu ico cikutovwira kuti tikane viyezgo. (Ŵazgani 1 Timote 6:12, 19.) Kuti tijivikilire mwakukwana vikuthemba pa ise. (Gal. 6:7) Fundo iyi yalongosoreka makora mu cipaturo caciŵiri ca Zintharika.

16, 17. Kasi tingacita wuli kuti tisankhenge vinthu mwavinjeru?

¹⁶ Buku la Zintharika cipaturo 2 likuticiska kuti tisange vinjeru ndiposo kuti tiŵe na luso lwa kughanaghana. Vyawanangwa ivi vikutovwira kuti tisankhenge pakati pa ciwemi na ciheni, kujikora na kujikondweska. Kweni kuti ticite makora tikukhumbikwira kufwilirapo. Pakukhozgera fundo iyi, Baibolo likuti: “Mwana wane, usange ukupokelera mazgu ghane na kusungiska comene malango ghane, mwakuti utegherezge khutu lako ku vinjeru, na kulazga mtima wako ku umanyi; enya, usange ukulilira mahara na kutumphuska mazgu ghako kuti uŵenge na umanyi, usange ukughapenja nga ndi siliva na kupenjisiska nga mbusambazi wakubisika; ntheura utimanyiske kumopa Yehova na kusanga mahara ghakumanyira Ciuta. Pakuti Yehova wakupa vinjeru; mu mulomo wake mukufuma mahara na umanyi.”—Zinth. 2:1-6.

¹⁷ Ntheura kuti tisankhenge vinthu mwavinjeru tikwenera kucita ivyo vikuyowoyeka mu buku la Zintharika. Tikanenge viyezgo usange tikuzomerezga kuti mazgu gha Yehova ghawumbe wunthu withu wamukati, usange tikulomba ulongozgi wa Ciuta mwakufwilirapo, ndiposo usange tikulutilira kupenja mahara gha Ciuta nga umo tikupenjera usambazi wakubisika.

18. Kasi mwaŵikapo mtima kuti mulutilire kucita vici, ndipo cifukwa wuli?

¹⁸ Yehova wakupeleka mahara, kupulikiska, umanyi, na vinjeru ku awo ŵakufwilirapo kupenja vinthu ivi. Para tikuvipenjisiska comene vinthu ivi na kuvigwiliskira nchito, tikusendelera comene kwa Yehova, Mupi wa vinthu ivi. Ndipo ubwezi withu na Yehova Ciuta utivikilirenge para tasangana na viyezgo. Para tikusendelera kwa Yehova na kumopa tigegenge kucita kwananga. (Sal. 25:14; Yak. 4:8) Mphanyi ubwezi withu na Yehova na kulondezga vinjeru vyake vyaticiska tose kuti tilutilire kusankha vinthu mwavinjeru, ivyo vikondweskenge mtima wa Yehova na kutovwira kuti tivikilire ciharo cithu.