Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Tili Ŵakukhumbisiska Kuteŵetera Yehova Kulikose

Tili Ŵakukhumbisiska Kuteŵetera Yehova Kulikose

Nkhaŵa kuti nindapharazgepo panekha. Nkhacitanga wofi comene mwakuti nyengo zose para naluta mu upharazgi, malundi ghane ghakanjekemeranga. Kweniso cinthu ciheni comene cikaŵa cakuti ŵanthu ŵa mu cigaŵa ici ŵakategherezganga yayi makani ghawemi. Ŵanthu ŵanyake ŵakaŵa ŵakali ndipo ŵakatenge ŵanitimbenge. Mwezi wakwamba uwo nkhambira uteŵeti wa upayiniya, nkhagaŵira kabuku kamoza pera.—Uyo wakayowoya mazgu agha ni Markus.

UMU mukaŵa mu 1949, ndipo sono pajumpha vyaka vyakujumpha 60, kweni nkhani iyo niyowoyenge yikamba mwakutendekera kuluska apa. Adada a Hendrik, ŵakasonanga skapato na kutozga pawaro pa nyumba mu Donderen, muzi ucoko kumpoto kwa Drenthe, mu Netherlands. Nkhababikira ku malo agha mu 1927, ndipo mu nyumba yakwithu ndine wacinayi pa ŵana ŵankhondi na ŵaŵiri. Nyumba yakwithu yikaŵa mumphepete mwa msewu wa cuvu mu cigaŵa ca ku mizi. Ŵazengezgani ŵithu ŵanandi ŵakaŵa ŵalimi, ndipo ine nkhatemwanga comene kulima. Mu 1947, apo nkhaŵa na vyaka 19, nkhasambira unenesko kwa mzengezgani withu munyake, zina lake Theunis Been. Nkhukumbuka kuti nkhamutemwa yayi Theunis nati nakumana nayo kakwamba. Kweni Nkhondo Yaciŵiri ya Caru Cose yikati yamara, wakazgoka Kaboni wa Yehova, ndipo nkhawona kuti wakulongora mtima wa ubwezi kuluska umo wakaŵira pakwamba. Nkhazizwa kuwona kuti wasintha, ntheura nkhapulikizga apo wakaniphaliranga layizgo la Ciuta la caru ca paradiso. Nkhazomera unenesko ndipo taŵa paubwezi umoyo withu wose. *

Nkhamba kupharazga mu Meyi 1948, ndipo mu mwezi wakulondezgapo, pa Juni 20, nkhabapatizika pa ungano wa cigaŵa ku Utrecht. Pa Janyuwale 1, 1949, nkhamba upayiniya ndipo nkhatumika ku Borculo, ku mafumiro gha dazi kwa Netherlands, uko kukaŵa mpingo ucoko. Nkheneranga kwenda makilomita 130 kuti nkhafike ku malo agha, ndipo nkhaghanaghana kuti nende pa njinga. Nkhaghanaghananga kuti nendenge pafupifupi maora 6, kweni cifukwa ca vula na mphepo nkhenda maora 12, nangauli mtunda wa makilomita 90 nkhakwera sitima. Nkhafika usiku pa nyumba ya Ŵakaboni awo nkhakhalanga nawo apo nkhacitanga upayiniya ku malo agha.

Mu vyaka ivi, nkhondo yikaŵa kuti yamara waka, ndipo ŵanthu ŵakaŵa na katundu munandi yayi. Ine nkhaŵa na suti yimoza na buluku limoza. Suti yikaŵa yikuru comene, buluku likaŵa lifupi comene. Nga umo nayowoyera pakwambilira, mwezi wakwamba ku Borculo ukaŵa wakusuzga, kweni Yehova wakanovwira kuti niŵe na masambiro gha Baibolo ghanandi. Myezi 9 yikati yajumphapo, nkhatumika ku Amsterdam.

KUFUMA KU MIZI KULUTA MU MSUMBA

Nangauli nkhakulira ku mizi, kweni pa nyengo iyi nkhiza mu Amsterdam, msumba ukuru comene mu Netherlands. Uteŵeti ukendanga makora comene. Mwezi wakwamba nkhagaŵira mabuku ghanandi kuluska agho nkhagaŵira mu myezi 9 kumasinda. Mwaluŵiro, nkhamba kucitiska masambiro gha Baibolo ghakujumpha 8. Nkhati nimikika kuŵa muteŵeti wa mpingo (uyo panyengo yasono ni mulaŵiliri wa milimo ya wupu wa ŵalara), nkhapika nkhani yacisanisani yakwamba. Nkhalindiliranga mwakunweka cara kuzakadumba nkhani iyi, ntheura nkhawona kuti nawombokwa apo nkhasamuskikira ku mpingo unyake kukati kwakhala mazuŵa ghacoko waka kuti nidumbe nkhani iyi. Pa nyengo iyi nkhamanyanga yayi kuti para vyaka vikujumphapo niyowoyenge nkhani zakujumpha 5,000.

Pacanya: Markus (kumalyero comene) mu upharazgi wa mu msewu pafupi na Amsterdam mu 1950

Mu Meyi 1950, nkhatumika ku Haarlem. Pamasinda nkhapokera kalata yakunimanyiska kuti niŵe mulaŵiliri wa dera. Nkhagona yayi kwa mazuŵa ghatatu. Nkhaphalira Mubali Robert Winkler, uyo wakateŵeteranga pa ofesi ya munthavi, kuti ndine wakwenelera yayi kucita mulimo uwu, kweni iyo wakati: “Lembani waka mafomu. Muzamusambira.” Nyengo yicoko waka yikati yajumphapo, nkhasambizgika uteŵeti uwu kwa mwezi umoza ndipo nkhaŵa muteŵeti wa dera (panji mulaŵiliri wa dera). Apo nkhacezgeranga mpingo unyake, nkhakumana na Janny Taatgen, mupayiniya muwukirano uyo wakatemwanga comene Yehova kweniso wakaŵa na mzimu wa kujipata. Tikatorana mu 1955. Kweni pambere nindalutilire kuyowoya, Janny walongosorenge umo wakambira upayiniya ndiposo umo tikateŵetelera lumoza tikati tatorana.

UMO VIKAŴIRA PAKUTEŴETERA LUMOZA PAKUŴA MBUMBA

Janny: Amama ŵakazgoka Ŵakaboni mu 1945 apo nkhaŵa na vyaka 11. Ŵakamanya luŵiro kuti nchakukhumbikwa kusambira Baibolo na ŵana ŵawo ŵatatu. Kweni adada ŵakasuskanga unenesko, ntheura amama ŵakatisambizganga para adada ŵafumapo pa nyumba.

Ungano uwo ine nkhamba kuyako, ukaŵa wa cigaŵa uwo ukacitikira ku Hague mu 1950. Sabata yimoza yikati yajumphapo, nkhaluta ku maungano gha ku Nyumba ya Ufumu kakwamba, ku Assen (Drenthe). Adada ŵakakwiya comene ndipo ŵakanicimbizga pa nyumba. Amama ŵakati: “Ukumanya uko ungakakhala.” Nkhamanya kuti ŵakanenanga ku ŵabali na ŵadumbu ŵauzimu. Pakwamba nkhakhalanga na Ŵakaboni awo ŵakaŵa pafupi na nyumba yakwithu, kweni adada ŵakalutilira kunisuzga ndipo nkhaluta ku mpingo unyake ku Deventer (Overijssel) uwo ukaŵa pa mtunda wa makilomita pafupifupi 95 kufuma kukaya kwithu. Ndipouli, nkhaŵa mwana mucoko, ntheura adada ŵakasuzgika na ŵalara ŵa boma cifukwa cakuti ŵakanicimbizga pa nyumba. Pa cifukwa ici, ŵakaniphalira kuti niwelere ku nyumba. Nangauli adada ŵakazomera yayi unenesko kweni nyengo yikati yajumphapo ŵakanizomerezga kuti nilutenge ku maungano na mu upharazgi.

Musi: Janny (kumalyero comene) wakucita upayiniya wakanyengo mu 1952

Nyengo yicoko waka nati nawelera ku nyumba, amama ŵakalwara comene ndipo ine ndine nkhagwiranga nchito zose za panyumba. Nangauli vikaŵa nthena, nkhalutilira kukura mwauzimu ndipo nkhabapatizika mu 1951 apo nkhaŵa na vyaka 17. Mu 1952, amama ŵati ŵacira, nkhateŵetera lumoza na ŵadumbu ŵatatu ŵapayiniya kwa myezi yiŵiri. Pa nyengo iyi nkhacitanga upayiniya wakanyengo. Tikakhalanga mu boti ilo likaŵa nga ni nyumba ndipo tikapharazganga mu matawuni ghaŵiri mu Drenthe. Nkhimikika kuŵa mupayiniya wanyengozose mu 1953. Caka cimoza cikati cajumphapo, mulaŵiliri wa dera waciwukirano wakiza pa mpingo withu. Mulaŵiliri wa dera uyu wakaŵa Markus. Tikatorana mu Meyi 1955, ndipo tikawona kuti tingateŵetera makora Yehova pakuŵa mbumba.—Muph. 4:9-12.

Kumalyero: Pa ukwati withu mu 1955

Markus: Tikati takwatiska waka, tikatumika kuti tikacitenge upayiniya ku Veendam (Groningen). Tikakhalanga mu kacipinda kacoko ka mamita pafupifupi ghaŵiri mu ufupi na ghatatu mu utali. Nangauli vikaŵa nthena, Janny wakacitozganga makora cipinda ici mwakuti tikakhalanga mwakufwatuka. Usiku uliwose tikasezganga thebulu na tumipando twithu tuŵiri kuti tiŵikepo bedi, ilo muhanya tikaliyegamikanga ku ciliŵa.

Pakati pajumpha myezi 6, tikatumika kuti tikacitenge uteŵeti wa kwendakwenda ku Belgium. Mu 1955, mu caru ici mukaŵa ŵapharazgi pafupifupi 4,000 pera. Pa nyengo yasono, ciŵelengero ici casazgikirako kankhondi na kamoza. Ku Flanders, kumpoto kwa Belgium, ŵanthu ŵakuyowoya ciyowoyero cakuyana na ca ku Netherlands. Kweni kazunuliro ka mazgu ka ŵanthu ŵa ku Belgium kakupambana comene na ka ŵanthu ŵa ku Netherlands. Ntheura pakwamba tikakhumbikwiranga kusambira kazunuliro ka mazgu.

Janny: Uteŵeti wa kwendakwenda ukukhumba mzimu wa kujipata zanadi. Tikakweranga njinga zithu pakukacezgera mipingo ndipo tikakhalanga mu nyumba za ŵabali na ŵadumbu. Cifukwa cakuti tikaŵavya nyumba yithu, tikakhalanga pa mpingo penepapo mpaka Mande, ndipo tikalutanga ku mpingo wakulondezgapo pa Ciŵiri mulenji. Kweni nyengo zose tikawonanga uteŵeti withu kuŵa thumbiko lakufuma kwa Yehova.

Markus: Pakwamba, tikaŵamanyanga yayi ŵabali na ŵadumbu mu mipingo, kweni ŵakaŵa ŵalusungu comene na ŵakupokelera ŵalendo. (Heb. 13:2) Mu vyaka ivi, tikendera mipingo yose ya ciyowoyero ca Cidatchi mu Belgium kanandi waka. Tikasanga vitumbiko vinandi cifukwa ca mulimo uwu. Mwaciyelezgero, tikamanya pafupifupi ŵabali na ŵadumbu wose mu cigaŵa ca Cidatchi, ndipo tikuŵatemwa comene. Tawona ŵawukirano ŵanandi ŵakukura msinkhu kweniso ŵakukura mwauzimu, ŵakujipatulira kwa Yehova, ndiposo ŵakuŵika vinthu vya Ufumu pakwamba mu umoyo wawo. Tikuŵa na cimwemwe cikuru comene kuwona ŵanandi ŵa ŵawukirano aŵa ŵakuteŵetera Yehova mwakugomezgeka mu uteŵeti wanyengozose. (3 Yoh. 4) Cifukwa cakuti ‘tikakhwimiskananga’ yumoza na munyake, tikawovwirika kuti tilutilire kucita uteŵeti withu na mtima wose.—Rom. 1:12.

SUZGO LIKURU NDIPOSO VITUMBIKO IVYO TIKASANGA

Markus: Kufumira waka pa zuŵa ilo tikatolerana, tikakhumbanga kuti tinjire Sukulu ya Giliyadi. Zuŵa lililose tikasambiranga Cingelezi kwa ora limoza. Kweni cikaŵa cipusu yayi kusambira Cingelezi mu mabuku pera, ntheura tikaghanaghana kuti tilute ku England pa nyengo ya holide kuti tikasambire ciyowoyero pakupharazga ku malo agha. Nyengo yikati yajumphapo, mu 1963 tikapokera nevulupu kufuma ku ofesi yikuru ku Brooklyn. Nevulupu iyi yikaŵa na makalata ghaŵiri, yimoza yane, yimoza ya Janny. Kalata yane yikaŵa ya kunicema kuti nkhasambire masambiro ghapadera gha myezi 10 ku Sukulu ya Giliyadi. Kosi iyi comene yikasambizganga ŵabali kuti ŵamanye kwendeska makora vinthu mu gulu. Ntheura pa ŵasambiri 100 awo ŵakacemeka ku sukulu iyi, 82 ŵakaŵa ŵabali.

Janny: Mu kalata iyo nkhapokera zuŵa ili, ŵakanipempha kuti nilombe na kughanaghanirapo usange ningatemwa kuti nikhale ku Belgium apo Markus wakusambira Sukulu ya Giliyadi. Pakwamba nkhakhuŵara. Vikawoneka nga ni para Yehova wandatumbike kuyezgayezga kwane. Kweni nkhakumbuka kuti cilato ca Sukulu ya Giliyadi nkhovwira awo ŵasambira sukulu iyi kuti ŵafiske mulimo wa kupharazga makani ghawemi pa caru cose. Ntheura nkhazomera kukhala, ndipo nkhatumika kuti nicitenge upayiniya wapadera mu msumba wa Ghent mu Belgium. Nkhateŵeteranga lumoza na Anna kweniso Maria Colpaert, ŵapayiniya ŵapadera ŵaŵiri, ŵeneawo ŵakaŵa kuti ŵateŵetera kwa nyengo yitali.

Markus: Pakuti nkhakhumbikwiranga kuti niyowoyenge makora Cingelezi, nkhacemeka kuti nilute mwakutendekera ku Brooklyn, ndipo nkhatendekera na myezi yinkhondi pambere sukulu yindambe. Nkhateŵetera ku dipatimenti Yakutumizga Mabuku na Yakulaŵilira Uteŵeti. Cifukwa cakuti nkhateŵeteranga pa ofesi yikuru kweniso nkhawovwiranga pakutumizga mabuku ku Asia, Europe, na South America, nkhawovwirika kuti niwumanye makora ubali withu wa pa caru cose. Nkhukumbuka Mubali A. H Macmillan uyo wakaŵa muteŵeti wa kwendakwenda mu nyengo ya Mubali Russell. Pa nyengo iyi wakaŵa mucekuru comene ndipo wakaŵa na suzgo la kupulika, kweni wakafikanga pa maungano ghose. Ici cikaniciska comene ndipo cikanisambizga kuti tikwenera yayi kughawona mwakupepuka maungano ghithu.—Heb. 10:24, 25.

Janny: Ine na Markus tikayowoyeskananga kanandi mu sabata. Tose pamaso pakafipa comene. Kweni Markus wakakondwanga comene na ivyo wakasambiranga ku Giliyadi, ndipo ine nkhasangwanga comene mu uteŵeti wane. Apo Markus wakawerangako ku United States, ine nkhaŵa na masambiro gha Baibolo 17. Kukhala uyu kwayekha uyu kwayekha kwa myezi 15 likaŵa suzgo likuru comene, kweni nkhawona kuti Yehova wakatitumbika cifukwa cakuti tikajipata. Zuŵa ilo Markus wakiziranga, ndege yikacedwa na maora ghanandiko, ntheura wakati wafika, tikakumbatirana ndipo masozi ghakafuma mu maso cifukwa ca cimwemwe ico tikaŵa naco. Kufuma pa nyengo iyi, tindapatukaneposo.

TIKUZIRWISKA UTEŴETI ULIWOSE UWO TAPIKA

Markus: Nkhati nawera ku Giliyadi mu Disembala 1964, tikacemeka kuti tikateŵeterenge pa Beteli. Pa nyengo iyi tikamanyanga yayi kuti uteŵeti uwu usinthenge. Pakati pajumpha myezi yitatu pera, tikatumika kukacita mulimo wa kulaŵilira cigaŵa ku Flanders. Apo Aalzen na Els Wiegersma ŵakatumizgika ku Belgium pakuŵa ŵamishonale, ŵakapika mulimo wa kulaŵilira cigaŵa, ndipo ise tikawelera ku Beteli uko ine nkhateŵeteranga ku Dipatimenti Yakulaŵilira Uteŵeti. Kwambira mu 1968 mpaka mu 1980, uteŵeti withu ukasinthangasinthanga. Tikateŵeteranga pa Beteli na kucita uteŵeti wa kwendakwenda. Paumaliro, kwambira mu 1980 mpaka mu 2005, nkhaŵaso mulaŵiliri wa cigaŵa.

Nangauli kanandi uteŵeti withu ukasinthanga, tikaluwa yayi kuti tikajipatulira kuti titeŵetere Yehova na umoyo withu wose. Tikakondwanga na uteŵeti uliwose uwo tapokera, ndipo tikamanyanga kuti uteŵeti withu ukasinthangasinthanga kuti vinthu vya Ufumu vilutilire kwenda makora.

Janny: Nkhakondwa comene na mwaŵi wa kuluta na Markus ku Brooklyn mu 1977 na ku Patterson mu 1997 apo wakakasambiranga kuti waŵe yumoza wa ŵabali ŵa mu Komiti ya Munthavi.

YEHOVA WAKUMANYA IVYO TIKUKHUMBIKWIRA

Markus: Mu 1982, Janny ŵakamucita opareshoni ndipo wakacira. Vyaka vitatu vikati vyajumphapo, ŵabali ŵa mu mpingo wa Louvain ŵakatipa cipinda ico cikaŵa pacanya pa Nyumba ya Ufumu kuti tikhalengemo. Aka kakaŵa kakwamba mu vyaka 30 kuti tiŵe na malo ghithu. Pa Ciŵiri para tapakira katundu withu kuti tilute ku mpingo unyake, nkhakhumbikwiranga kukhira na kukwera masitepu 54 kanandi waka kuti nikhizge katundu. Nkhakondwa comene kuti mu 2002 ŵakanozga vyakuti cipinda cithu ciŵe pasi. Nkhati nafiska vyaka 78, tikatumika kuti tikacitenge upayiniya wapadera mu tawuni ya Lokeren. Tikukondwa comene kuti tikucita uteŵeti uwu kweniso kuti tikuluta mu uteŵeti zuŵa lililose.

“Tikugomezga kuti cakuzirwa ni uko tikuteŵetera yayi nesi uteŵeti uwo tikucita, kweni uyo tikumuteŵetera”

Janny: Para tasazga vyaka ivyo ine nacitira uteŵeti wanyengozose na ivyo afumu ŵane ŵacitira uteŵeti uwu, vyose pamoza vikujumpha 120. Tawona kufiskika kwa layizgo la Yehova lakuti, ‘watiluwenge cara napacoko’ ndiposo kuti usange tilutilirenge kumuteŵetera mwakugomezgeka, ‘tisaukenge kanthu yayi.’—Heb. 13:5; Dute. 2:7.

Markus: Apo tikaŵa ŵawukirano tikajipatulira kwa Yehova. Tikajipenjeranga vinthu vikuru yayi. Tikaŵa ŵakunozgeka kuzomera uteŵeti uliwose uwo tikapikanga cifukwa tikugomezga kuti cakuzirwa ni uko tikuteŵetera yayi nesi uteŵeti uwo tikucita, kweni uyo tikumuteŵetera.

^ ndime 5 Vyaka vikati vyajumphapo, adada, amama, mudumbu wane mulara, na ŵanung’una ŵane ŵaŵiri, nawo ŵakazgoka Ŵakaboni.