1. (a) Kasi ŵanthu ŵakucita wuli para ŵacenyeka panji para ŵapika ulongozgi, ndipo cifukwa wuli ŵakupambana? (b) Kasi munthu wakujikuzga wangamba kuwuwona wuli ulongozgi?

 ŴANTHU ŵakupambana pa umo ŵakucitira para ŵapika ulongozgi. Ŵangapulikira luŵiro ulongozgi wakufuma kwa munthu wamazaza, kweni ŵangakana ulongozgi wakufuma kwa munthu uyo ni nthanga yawo panji uyo wali na udindo wapasi. Kweniso ŵanthu ŵakupambana comene pa umo ŵakujipulikira mu mtima para ŵacenyeka panji para ŵapika ulongozgi. Ŵanji ŵangacita citima, kukhuŵara, na kukhozgeka soni. Kweni ŵanji ŵangawona kuti ŵaciskika, ndipo ŵangaŵikapo mtima kuti ŵacite makora. Cifukwa wuli ŵanthu ŵakupambana? Cifukwa cimoza nkhujikuzga. Nadi, munthu wakujikuzga wangatimbanizgika maghanoghano, ndipo wangamba kusulako ulongozgi kweniso fundo zakuzirwa.—Zinth. 16:18.

2. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuzirwiska comene ulongozgi wakufuma mu Mazgu gha Ciuta?

² Kweni Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuzirwiska ulongozgi, comenecomene para ngwakufuma mu Mazgu gha Ciuta. Vikumbusko vya Yehova vikutipa mahara, vikutisambizga, na kutovwira kuti tigege vipingo, nga ncha kutemwa vinthu vyakuthupi, ca uzaghali, ca kugwiliskira nchito minkhwala yakutimbanizga wongo, na ca kumwa comene phere. (Zinth. 20:1; 2 Kor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Kweniso tikuŵa na “mitima ya cimwemwe” cifukwa ca kupulikira vikumbusko vya Ciuta.—Yes. 65:14.

3. Kasi wamasalimo wakaŵa na kaghanaghaniro wuli ako ise tikwenera kutolerako?

³ Kuti tisungilire ubwezi withu na Adada ŵithu ŵa kucanya, tikwenera kulutilira kulondezga ulongozgi wa Yehova. Cingaŵa ciwemi usange tingatolera kaghanaghaniro ka wamasalimo, uyo wakalemba kuti: “Visimikizgo [vikumbusko]  vinu vili nga ndi ciharo cane muyirayira; enya, ndivyo cikondwero ca mtima wane.” (Sal. 119:111) Kasi nase tikukondwa na malango gha Yehova, panji nyengo zinyake tikughawona nga ngazito? Nangauli nyengo zinyake tingakondwa yayi para tapokera ulongozgi, kweni tingagongowanga yayi. Tingakhozga cigomezgo cithu mu vinjeru vya Ciuta. Tiyeni tiwone nthowa zitatu izo zingatovwira kucita nthena.

4. Kasi Davide wakacitanga wuli nyengo zose?

⁴ Nyengo zinyake Themba Davide likakumananga na masuzgo, nyengo zinyake likaŵanga pa mtende, kweni nyengo zose likagomezganga comene Mlengi wake. Themba ili likati: “Kwa imwe Yehova nkhwinuska mzimu wane. Ciuta wane ’mwe, nkhutamira imwe.” (Sal. 25:1, 2) Kasi nchivici ico cikawovwira Davide kuti waŵe na cigomezgo ici mwa Adada ŵake ŵa kucanya?

5, 6. Kasi Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira vici vyakukhwaskana na ubwezi uwo ukaŵapo pakati pa Davide na Yehova?

⁵ Ŵanthu ŵanandi ŵakulomba kwa Ciuta pekha para ŵasuzgika. Wuli usange mubwezi panji mubali winu wakumukhumbani pekha para wakukhumba kuti mumupeko ndalama panji cinthu cinyake? Para wakulutilira kucita nthena, mungamba kukayikira vilato vyake. Kweni Davide ndimo wakaŵira yayi. Ubwezi uwo ukaŵapo pakati pa iyo na Yehova, ukulongora kuti wakaŵa na cipulikano mwa Ciuta kweniso kuti wakamutemwanga nyengo zose, pa mtende na pa masuzgo.—Sal. 40:8.

⁶ Wonani mazgu gha Davide gha kulumba na kuwonga Yehova, ghakuti: “A Yehova, Yehova withu; nako nkhuluska kwa zina linu mu caru cose! Imwe ucindami winu wapacanyacanya.” (Sal. 8:1) Kasi mukuwona ubwezi uwo ukaŵa pakati pa Davide na Adada ŵake ŵa kucanya? Cifukwa cakuti Davide wakawona ukuru na ucindami wa Ciuta wakaciskika kulumba Yehova “muhanya wose swii.”—Sal. 35:28.

7. Kasi tikusanga vyandulo wuli para tikusendelera kwa Ciuta mu lurombo?

⁷ Nga ni Davide, tikwenera kuyowoyeskana na Yehova mu lurombo nyengo zose kuti tikhozge cigomezgo cithu mwa iyo. Baibolo likuti: “Sendelerani kwa Ciuta, ndipo iyo wasendelerenge kwa imwe.” (Yak. 4:8) Kweniso para tikusendelera kwa Ciuta kwizira mu lurombo, iyo wakutipa mzimu utuŵa.—Ŵazgani 1 Yohane 3:22.

8. Cifukwa wuli tikwenera kuleka kuwerezgawerezga mazgu para tikulomba?

⁸ Para mukulomba, kasi mukutemwa kuwerezgawerezga mazgu? Usange ni nthena, pambere mundalombe ghanaghanirani dankha ivyo mukukhumba kuyowoya. Usange tingayowoya mazgu ghamoza mwakuwerezgawerezga kwa mubwezi panji mubali withu nyengo yiliyose para takumana nayo, kasi wangakondwa navyo? Wangaleka kutegherezga kwa ise. Mbunenesko kuti Yehova wangakana yayi lurombo lwakufumira pasi pa mtima lwa muteŵeti wake wakugomezgeka, kweni tingacita makora kuleka kuwerezga mazgu para tikulomba kwa iyo.

9, 10. (a) Kasi tikwenera kuzunura vici mu malurombo ghithu? (b) Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tilombenge makora?

⁹ Apa vikulongolerathu kuti para tikukhumba kusendelera kwa Ciuta, malurombo ghithu ghakwenera kuŵa ghapacanyapacanya yayi. Para tikulomba kwa Yehova mwakufumira pasi pa mtima ndipo tikusendelera comene kwa iyo kweniso ndipo tikumugomezga comene. Ndipouli, kasi tikwenera kuzunura vici mu malurombo ghithu? Mazgu gha Ciuta ghakuzgora kuti: “Mu vinthu vyose, mu lurombo na ŵeyelero pamoza na kuwonga, madando ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.” (Fil. 4:6) Fundo njakuti, cilicose ico cikukhwaska ubwezi withu na Ciuta panji ico cikukhwaska umoyo withu pakuŵa ŵateŵeti ŵake, ni nkhani iyo tingazunura mu lurombo.

¹⁰ Nchinthu ciwemi comene kuti tighanaghanirengepo pa mazgu gha ŵanalume na ŵanakazi ŵakugomezgeka awo malurombo ghawo ghali kulembeka mu Baibolo. (1 Sam. 1:10, 11; Mil. 4:24-31) Mu buku la Masalmo muli malurombo  ghakufumira pasi pa mtima na sumu zakulumba Yehova. Mu malurombo na sumu izi muli mazgu agho ghakulongora umo ŵanthu ŵakajipulikiranga para ŵali na citima ndiposo para ŵakondwa. Para tingasanda mwakupwelelera mazgu agho ŵanthu ŵakugomezgeka aŵa ŵakayowoya, tingawovwirika kuti tilombenge makora kwa Yehova.

11. Cifukwa wuli nchiwemi kughanaghanirapo pa ulongozgi wakufuma kwa Ciuta?

¹¹ Davide wakati: “Cisimikizgo ca Yehova nchakukhora, muzeleza cikumuzgora wamahara.” (Sal. 19:7) Nadi, nanga ni para tingaŵa ŵambura mahara, tingaŵa ŵavinjeru para tingapulikira malango gha Ciuta. Ndipouli, ulongozgi unyake wa mu Malemba ukukhumba kuti tighanaghanirengepo comene kuti tisange nawo candulo. Ndimo tikwenera kucitira na ulongozgi wakukhwaskana na kugomezgeka para tikuyezgeka ku sukulu panji ku nchito. Kweniso ndimo tikwenera kucitira na ulongozgi wakuti tikwenera kukhozgera fundo za Ciuta pa nkhani ya ndopa, kuleka kunjilirapo pa vya caru, ndiposo kulondezga fundo za mu Baibolo pa nkhani ya kavwaliro na kujitozga. Para tamanya maghanoghano gha Ciuta pa nkhani izi, tovwirikenge kuti tinozgekerethu pambere suzgo lindize. Timanyirengethu ivyo tingacita para takumana na suzgo. Usange tikughanaghanirapo na kunozgekerathu tingazakasuzgika comene yayi.—Zinth. 15:28.

12. Kasi ‘visimikizgo [vya Ciuta] viŵenge nga ndi ciharo cithu muyirayira,’ para tikughanaghanirapo pa mafumbo wuli?

¹² Apo tikulindilira kufiskika kwa malayizgo gha Ciuta, kasi vyakucita vithu vikulongora kuti tikulutilira kuŵa maso mwauzimu? Mwaciyelezgero, kasi tikugomezga nadi kuti sonosono apa Babuloni Mukuru waparanyikenge? Kasi vitumbiko vya munthazi, nga ni umoyo wamuyirayira mu paradiso pa caru capasi, ticali kuviwona kuti ni vyanadi kwa ise nga umo tikaviwoneranga apo tikasambiranga waka unenesko? Kasi tikulutilira kuŵa ŵamwamphu mu upharazgi panji tamba kuzomerezga vyakukhumba vithu kuti ndivyo viŵe pakwamba mu umoyo withu? Kasi cigomezgo ca ciwuka, kutuŵiskika kwa zina la Yehova, ndiposo kulongora kuti muwuso wa Yehova ndiwo ngwakwenelera kuwusa, zicali nkhani zakuzirwa kwa ise? Para tikughanaghanirapo pa mafumbo agha, ‘visimikizgo [vya Ciuta] viŵenge nga ndi ciharo cithu muyirayira,’ nga umo wamasalimo wakayowoyera.—Sal. 119:111.

13. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakapulikiska yayi vinthu vinyake? Yowoyani ciyelezgero.

¹³ Vinthu vinyake ivyo vikuzunulika mu Baibolo tingavipulikiska comene yayi pasono cifukwa cakuti nyengo ya Yehova yakuti wavivumbure yindakwane. Yesu wakaphalira ŵapositole ŵake kanandi waka kuti cikaŵa cakwenelera kuti wasuzgike na kukomeka. (Ŵazgani Mateyu 12:40; 16:21.) Kweni ŵapositole ŵakapulikiska yayi ivyo wakang’anamuranga. Ŵakapulikiska fundo iyi, iyo wati wafwa na kuwuskika, na kuwonekera ku ŵasambiri ŵake, ndiposo apo “wakajura maghanoghano ghawo kuti ŵapulikiske ng’anamuro la Malemba.” (Luka 24:44-46; Mil. 1:3) Kweniso ŵalondezgi ŵa Khristu ŵakapulikiskanga yayi kuti Ufumu wa Ciuta ukeneranga kukhazikiskika kucanya, mpaka apo mzimu utuŵa ukapungulika pa iwo pa Pentekoste mu 33 C.E.—Mil. 1:6-8.

14. Kasi ŵabali ŵakacita wuli ivyo ŵakalindizganga vikati vyatondeka kufiskika kukwambilira kwa vyaka vya m’ma 1900?

¹⁴ Mwakuyana waka, kukwambilira kwa vyaka vya m’ma 1900, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakaghanaghananga mwakubudika pa nkhani ya “mazuŵa ghaumaliro.” (2 Tim. 3:1) Mwaciyelezgero, mu 1914, ŵanji ŵakaghanaghananga kuti ŵali pafupi kutolekera kucanya. Ivyo ŵakalindizganga vikati vyatondeka kufiskika, ŵakasandaso Malemba mwakupwelelera ndipo ŵakamanya kuti mulimo ukuru wa kupharazga ukeneranga kucitika dankha. (Mrk. 13:10) Ntheura, mu 1922, mubali J.F. Rutherford, uyo pa nyengo iyi wakalongozganga mulimo wa kupharazga, wakaphalira awo ŵakiza pa ungano wa mitundu yose ku Cedar Point, Ohio, U.S.A., kuti: “Wonani, Themba likuwusa! Imwe ndimwe  ŵapharazgi ŵake. Ntheura pharazgani, pharazgani, pharazgani, Themba na ufumu wake.” Kufuma waka pa nyengo iyo, mulimo wa kupharazga “makani ghawemi gha ufumu” ndiwo caŵa cimanyikwiro ca ŵateŵeti ŵa Yehova ŵa mazuŵa ghano.—Mat. 4:23; 24:14.

15. Kasi tikusanga vyandulo wuli para tikughanaghanirapo pa umo Ciuta wacitira vinthu na ŵanthu ŵake?

¹⁵ Para tikughanaghanirapo pa umo Yehova wacitira vinthu na ŵateŵeti ŵake, kale na sono wuwo, tikugomezga kuti munthazi wazamufiska khumbo lake. Kweniso vikumbusko vya Ciuta vikutovwira kuti tikumbukenge maucimi agho ghafiskikenge munthazi. Para tikughanaghanirapo pa umo Yehova wacitira vinthu na ŵateŵeti ŵake, tikhozgenge cigomezgo cithu mu malayizgo ghake.

16. Kasi para tikucita vyose ivyo tingafiska pakuteŵetera Ciuta pakuŵa vitumbiko wuli?

¹⁶ Ciuta withu Yehova, ni Ciuta wankhongono ndipo wakugwira nchito nyengo zose. Wamasalimo wakafumba kuti: “A Yehova, . . . kasi wankhongono wakuŵa nga ndimwe ndi njani?” Wakasazgirapo kuti: “Woko linu ndankhongono ndipo woko linu la malyero ndakutumphuskika.” (Sal. 89:8, 13) Mwakuyana na fundo izi, Yehova wakuzirwiska na kutumbika kuyezgayezga uko tikucita pakukhozgera vinthu vya Ufumu. Wakuwona kuti ŵateŵeti ŵake, kwali mbanalume kwali mbanakazi, ŵana panji ŵalara ŵakurya “vyakurya vya ukata cara.” Ŵakugwira nchito na nkhongono zawo zose. (Zinth. 31:27) Cifukwa cakuti tikukhumba kuyezga Mlengi withu tikulimbikira uteŵeti. Para tikucita vyose ivyo tingafiska pakuteŵetera Ciuta, tikukondwa, ndipo Yehova nayo wakukondwa na kutumbika uteŵeti withu.—Ŵazgani Salmo 62:12.

17, 18. Cifukwa wuli tikuti milimo ya cipulikano yikutovwira kuti tigomezgenge comene ulongozgi wa Yehova? Yowoyani ciyelezgero.

¹⁷ Kasi para tikucita milimo ya cipulikano tikovwirika wuli kuti timugomezgenge comene  Yehova? Wonani nkhani ya mu Malemba iyo yikuyowoya za kunjira kwa Ŵaisrayeli mu Caru ca Layizgano. Yehova wakaphalira ŵapristi awo ŵakayegha likasa la phangano kuti ŵende na kukanjira mu Mlonga wa Yorodani. Ndipouli, apo ŵanthu ŵakasendeleranga kufupi na mlonga ŵakasanga kuti mlonga wazura. Kasi Ŵaisrayeli ŵakeneranga kucita vici? Kasi ŵakeneranga kujintha mahema ghawo mumphepete mwa mlonga na kulindilira kwa masabata panji kujumphirapo kuti maji ghakamuke dankha? Yayi. M’malo mwake, ŵakagomezga Yehova na kulondezga ulongozgi wake. Kasi nchivici ico cikacitika? Nkhani iyi yikuti: “Para awo ŵayegha Likasa la Phangano ŵafika ku Yorodani ndipo malundi gha ŵapristi ŵakuyegha Likasa ghakabira mu mphepete mwa Yorodani, . . . maji agho ghakikhanga kufumira kunena ghakimilira, . . . Ndipo ŵapristi awo ŵakayegha Likasa la Phangano la Yehova ŵakimilira nganganga pa mtunda womizo mu Yorodani mukati, Ŵaisrayeli wose ŵakambuka pomizo, ŵakasuka ŵambuka Yorodani wose.” (Josh. 3:12-17) Ghanaghanirani waka umo ŵakakhozgekera ŵati ŵawona kuti maji agho ghakacimbiranga na nkhongono ghaleka kwenda. Nadi, cipulikano ca Ŵaisrayeli mwa Yehova cikakhozgeka cifukwa cakuti ŵakagomezga ulongozgi wake.

¹⁸ Mbunenesko kuti mazuŵa ghano Yehova wakucita minthondwe nga ni uwu yayi, kweni wacali kutumbika milimo ya cipulikano ya ŵateŵeti ŵake. Mzimu wa Ciuta ukuŵawovwira kucita mulimo uwo ŵapika wa kupharazga uthenga wa Ufumu pa caru cose. Kweniso Kaboni wa Yehova wakuluska wose, uyo ni Khristu Yesu, mweneuyo wali kuwuskika, wakasimikizgira ŵasambiri ŵake kuti waŵawovwirenge pakucita mulimo wakuzirwa uwu, apo wakati: “Ntheura, lutaninge mukazgore ŵanthu ŵa mitundu yose kuŵa ŵasambiri . . . Ine nili namwe mazuŵa ghose mpaka umaliro wa mgonezi.” (Mat. 28:19, 20) Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi awo pakwamba ŵakaŵa na soni panji wofi, pasono mzimu utuŵa ŵa Ciuta waŵawovwira kuti ŵapharazgenge mwacikanga.—Ŵazgani Salmo 119:46; 2 Ŵakorinte 4:7.

19. Nangauli tingatondeka kucita vinandi cifukwa ca ulwari panji ucekuru, kasi tili na cigomezgo wuli?

¹⁹ Ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ŵakutondeka kucita vinandi cifukwa ca ulwari panji ucekuru. Ndipouli, ŵakwenera kugomezga kuti “Dada wa mtima wacisungusungu na Ciuta wa cisangulusko cose” wakumanya makora masuzgo gha Mkhristu waliyose waunenesko. (2 Kor. 1:3) Wakuzirwiska vyose ivyo tikucita pakukhozgera vinthu vya Ufumu. Tose tikwenera kukumbuka kuti cipulikano cithu mu sembe yakuwombora ya Khristu ndico cikusungilira umoyo withu apo tikucita vyose ivyo tingafiska kuyana na umo ukhaliro withu uliri.—Heb. 10:39.

20, 21. Kasi tikwenera kucitaci kuti tilongore kuti tikugomezga Yehova?

²⁰ Pakusopa Ciuta tikucita vyose ivyo tingafiska kuti tipeleke nyengo, nkhongono, na vinthu vithu vyakuthupi. Nadi, tikukhumba ‘kucita mulimo wa mupharazgi’ na mtima withu wose. (2 Tim. 4:5) Tikukondwa kovwira ŵanji kuti “ŵafike pa kumanya makora unenesko.” (1 Tim. 2:4) Enya, para tikucindika na kulumba Yehova ndipo tikuŵa ŵasambazi mwauzimu. (Zinth. 10:22) Kweniso ndipo tikumugomezga comene Mlengi withu.—Rom. 8:35-39.

²¹ Nga umo tawonera, vikucitika mwamwaŵi waka yayi kuti tambe kugomezga kuti Yehova watipenge ulongozgi wavinjeru, kweni tikwenera kucitapo kanthu kuti tiŵe na cigomezgo ici. Ntheura, mulimose umo vingaŵira, tiyeni tigomezge Yehova kwizira mu lurombo. Tighanaghanirengepo pa umo Yehova wakafiskira khumbo lake kumasinda na umo wafiskirenge khumbo ili munthazi. Ndiposo tilutilire kukhozga cigomezgo cithu mwa Yehova kwizira mu milimo ya kusopa Ciuta. Nadi, vikumbusko vya Yehova vikhalilirenge muyirayira. Ndipo usange tikupulikira vikumbusko ivi, nase tikhalilirenge muyirayira.