1, 2. Cifukwa wuli Salmo 45 ndakuzirwa kwa ise?

THEMBA laucindami lakwera haci ndipo likuluta kukatonda ŵalwani ŵake na kuvikilira unenesko na urunji. Pamanyuma pa kutonda, likutorana na mwali wake wakutowa. Themba likukumbukika na kulumbika miwiro na miwiro. Iyi ndiyo ni fundo yikuru ya Salmo 45.

² Padera pa kuŵa nkhani yakukondweska, cipaturo 45 ca buku la Masalmo cili na ng’anamuro lapadera comene. Vinthu ivyo vikuzunulika mu salimo ili vikutikhwaska. Vinthu ivi vikukhwaska umoyo withu sono na munthazi. Ntheura, tiyeni tisande salimo ili mwakupwelelera.

3, 4. (a) Kasi “makani ghawemi” ngakuti wuli, ndipo ghakukhwaska wuli mtima withu? (b) Kasi sumu yithu njakukhwaskana na “themba,” ndiposo lulimi lwithu lukuŵa nga nchakulembera ca “mulembi wakumanyiska” pa fundo wuli?

³ Ŵazgani Salmo 45:1. “Makani ghawemi” agho ghakucontha na ‘kufuluka’ mu mtima wa wamasalimo, ngakukhwaskana na themba. Lizgu la Cihebere ilo lili kung’anamulika kuti “ukufuluka,” likung’anamura “kubwibwituka” panji “kubwata.” Nkhani iyi yikapangiska kuti mtima wa wamasalimo ubwate na  cimwemwe ndiposo kuti lulimi lwake luŵe nga nchakulembera ca “mulembi wakumanyiska.”

⁴ Ise ke? Makani ghawemi gha Ufumu wa Mesiya ni nkhani yiwemi iyo yikucontha mitima yithu. Uthenga wa Ufumu ukazgoka ‘uwemi’ comene mu 1914. Kwambira waka pa nyengo iyi, tikupharazga uthenga wa Ufumu wa kunthazi yayi, kweni wa boma ilo pasono likuwusa kucanya. Agha ndigho “makani ghawemi . . . gha ufumu” agho tikupharazga “mu caru cose kuti uŵe ukaboni ku mitundu yose.” (Mat. 24:14) Kasi mtima withu ‘ukufuluka’ na uthenga wa Ufumu? Kasi tikupharazga makani ghawemi gha Ufumu mwamwamphu? Nga ngwamasalimo, tikuyowoya mazgu panji kwimba sumu yakukhwaskana na “themba” lithu, Yesu Khristu. Tikupharazga kuti Yesu ni Mesiya Themba la Ufumu wa Ciuta, ilo lili kwimikika kucanya. Kweniso tikucema wose, ŵawusi na awo ŵakuwusika, kuti ŵajilambike ku muwuso wake. (Sal. 2:1, 2, 4-12) Ndipo lulimi lwithu lukuŵa nga nchakulembera ca “mulembi wakumanyiska,” mu fundo yakuti tikufwilirapo kugwiliskira nchito Mazgu ghakulembeka gha Ciuta pa mulimo withu wa kupharazga.

5. (a) Kasi Yesu wakaŵa “muwemi kwakuluska” pa fundo wuli? (b) Kasi mazgu ‘ghaucizi ghakupungulika mu milomo ya Themba’ pa fundo wuli, ndipo tingaliyezga wuli?

⁵ Ŵazgani Salmo 45:2. Malemba ghakuyowoya vinandi yayi pa umo Yesu wakawonekeranga. Pakuŵa munthu wakufikapo, wakwenera kuti wakaŵa “muwemi kwakuluska [panji kuti wakuwoneka makora].” Ndipouli, ciwemi comene nchakuti wakaŵa wakugomezgeka kweniso wakupulikira Yehova. Cinyake nchakuti pakupharazga uthenga wa Ufumu, Yesu wakayowoyanga “mazgu ghawemi.” (Luka 4:22; Yoh. 7:46) Tingamuyezga Yesu usange mu upharazgi tikufwilirapo kuti tiyowoyenge mazgu ghawemi ghakuti ghaconthe mitima ya ŵanthu.—Kol. 4:6.

6. Kasi Ciuta wakatumbika Yesu ‘kwamuyirayira’ mu nthowa wuli?

⁶ Cifukwa cakuti Yesu wakaŵa wakujipeleka na mtima wose, Yehova wakamutumbika apo wakacitanga uteŵeti wa pa caru capasi. Kweniso wakamupa njombe wakati wapeleka umoyo wake kuŵa sembe. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “[Yesu] wakati waŵa wakuyana na munthu, wakajiyuyura na kuŵa wakupulikira mpaka nyifwa, enya, nyifwa pa khuni lakusuzgikirapo. Pa cifukwa ici, Ciuta nayo wakamukwezga pa malo ghapacanya ndipo mwalusungu wakamupa zina ilo lili pacanya pa zina linyake lililose, mwakuti mu zina la Yesu, khongono lililose lijikame, la ŵakucanya na ŵa pa caru capasi ndiposo la awo ŵali kusi ku caru, ndipo lulimi lulilose luzomere pakweru kuti Yesu Khristu ni Fumu, kuti Ciuta Ŵadada wapike ucindami.” (Fil. 2:8-11) Yehova wakatumbika Yesu ‘kwamuyirayira’ apo wakamuwuskira ku umoyo wambura kufwa.—Rom. 6:9.

7. Cifukwa wuli tikuti Ciuta wakaphakazga Yesu kuluska ‘ŵanyake’?

⁷ Ŵazgani Salmo 45:6, 7. Yehova wakaphakazga Yesu kuŵa Mesiya Themba, cifukwa cakuti Yesu wakutemwa urunji na kutinkha cilicose ico cikuyuyura Awiske. Yesu wakaphakazgika na “mafuta ghakukondwelera”  kuluska ‘ŵanyake,’ awo ni mathemba gha Ciyuda gha mu mzere wa Davide. Cifukwa wuli? Cifukwa cakwamba nchakuti, Yehova iyomwene ndiyo wakaphakazga Yesu. Caciŵiri nchakuti, Yehova wakamuphakazga kuti waŵe Themba ndiposo Musofi Mukuru. (Sal. 2:2; Heb. 5:5, 6) Cacitatu nchakuti, Yesu wakaphakazgika na mzimu utuŵa, ndiposo muwuso wake ngwa pano pasi yayi kweni ngwa kucanya.

8. Cifukwa wuli ‘citengo ca Yesu ncha kwa Ciuta,’ ndipo cifukwa wuli tikusimikizga kuti ufumu wake ngwaurunji?

⁸ Yehova wakimika Mwana wake kuŵa Mesiya Themba kucanya mu 1914. ‘Ndodo ya ufumu wake njaukongorekwa,’ ntheura, muwuso wake ngwaurunji kweniso wambura kutemwera. Iyo ngwakwenelera nadi kuwusa cifukwa ‘citengo cake ncha kwa Ciuta.’ Fundo iyi yikung’anamura kuti Yehova ndiyo lufura lwa ufumu wake. Kweniso cizumbe ca Yesu “nchandanda.” Kasi mukukondwa yayi kuti mukuteŵetera Yehova mwakulongozgeka na Themba lakwimikika na iyo, ilo ndankhongono?

9, 10. (a) Kasi mphawuli apo Khristu wakakakilira lupanga lwake, ndipo wakacita vici? (b) Kasi Khristu wacitenge nalo vici lupanga lwake munthazi?

⁹ Ŵazgani Salmo 45:3. Yehova wakulangura Themba lake kuti ‘likakilire lupanga lwake mu cigha cake,’ kung’anamura kuti Yesu warwe nkhondo na kweruzga wose awo ŵakususka muwuso wa Ciuta. (Sal. 110:2) Cifukwa cakuti Khristu ni Themba la Nkhondo lambura kuthereskeka, wakucemeka kuti: “’We mukurukuru iwe!” Wakakakilira lupanga lwake mu 1914, ndipo wakatonda Satana na viŵanda vyake, ŵeneawo wakaŵapondomoskera pa caru capasi.—Uvu. 12:7-9.

¹⁰ Apa Themba likambapo kutonda. Ndipouli, likwenera “kumalizga kutonda kwake.” (Uvu. 6:2) Yehova wadumura kuti weruzge vigaŵa vyose vya mgonezi wa Satana pa caru capasi, ndipo Satana na viŵanda vyake ŵakwenera kupokeka nkhongono. Cigaŵa ico cizamwamba kweruzgika, ni Babuloni Mukuru, uwo mbufumu wa pa caru cose wa cisopa cautesi. Yehova wazamutuma maboma gha ndyali kuti ghaparanye “mwanakazi muzaghali” uyu. (Uvu. 17:16, 17) Kufuma apo, Themba la Nkhondo lizamuparanya maboma gha ndyali, agho mweneko ni Satana. Paumaliro, Khristu, uyo wakucemekaso kuti “mungelo wa cizongwe,” wazamumalizga kutonda kwake mwa kujalira Satana na viŵanda vyake mu cizongwe. (Uvu. 9:1, 11; 20:1-3) Tiyeni tiwone ivyo Salmo 45 likacima pa nkhani iyi.

11. Kasi Khristu wakuvikilira “unenesko” pa fundo wuli?

¹¹ Themba likurwa nkhondo cifukwa ca kukhumba kupoka malo panji kutora ŵanthu kuti ŵaŵe ŵazga yayi. Ilo likurwa nkhondo yaurunji ndipo lili na vilato viwemi. Likuvikilira ‘unenesko, kujiyuyura, na urunji.’ (Sal. 45:4, NW) Unenesko wakuzirwa comene uwo likuvikilira, ngwakukhwaskana na muwuso wa cilengiwa cose wa Yehova. Satana wakasuska muwuso wa Yehova apo wakamugalukira. Kwambira waka pa nyengo iyi, viŵanda na ŵanthu nawo, ŵakususka muwuso wa Yehova. Sono nyengo yili pafupi kukwana, yakuti Themba lakuphakazgika la Yehova lirwe na kukhozgera unenesko wakukhwaskana na muwuso wa Yehova.

12. Kasi Themba nchiyelezgero ciwemi pa nkhani wuli?

¹² Kweniso Themba nchiyelezgero ciwemi pa nkhani ya kujiyuyura. Pakuŵa Mwana wapadera yekha wa Ciuta, Yesu wakalongora ciyelezgero ciwemi comene pa nkhani ya  kujiyuyura kweniso kujilambika ku muwuso wa Awiske. (Yes. 50:4, 5; Yoh. 5:19) Ŵanthu wose ŵa Themba ili nawo ŵakwenera kuŵa ŵakujiyuyura, kweniso ŵakujilambika ku muwuso wa Yehova mu vinthu vyose. Ŵekha awo ŵakucita nthena, ndiwo ŵazamukhala mu caru ciphya ico Ciuta walayizga.—Zek. 14:16, 17.

13. Kasi Khristu wakuvikilira ‘urunji’ mu nthowa wuli?

¹³ Kweniso Khristu wakuvikilira ‘urunji.’ Themba likuvikilira ‘urunji wa Ciuta,’ izo ni fundo za Yehova pa nkhani ya ciwemi na ciheni. (Rom. 3:21; Dute. 32:4) Yesaya wakacima vya Themba Yesu Khristu, kuti: “Themba tiliwusenge mu urunji.” (Yes. 32:1) Muwuso wa Yesu wizenge na “macanya ghaphya” ndiposo “caru capasi ciphya,” umo “muzamukhala urunji.” (2 Pet. 3:13) Mu caru ciphya, munthu waliyose wakwenera kuzakalondezga fundo za Yehova.—Yes. 11:1-5.

14. Kasi woko lamalyero la Khristu lizamucita wuli “milimo yakofya”? (Wonani cithuzithuzi cakwamba.)

¹⁴ Apo Themba likuluta kukarwa, lakakilira lupanga lwake mu cigha cake. (Sal. 45:3) Kweni nyengo yikukwana apo likutora na kugwiliskira nchito lupanga ulu na woko lake lamalyero. Wamasalimo wakacima vya Yesu kuti woko lake lamalyero lizamucita “milimo yakofya.” (Sal. 45:4) Apo Yesu Khristu wazamweruzgira ŵanthu pa Haramagedoni, wazamucitira ŵalwani ŵake “milimo yakofya.” Tikumanya yayi nthowa iyo wazamuparanyira mgonezi wa Satana. Kweni ivyo wazamucita vizamofya ŵanthu awo ŵakakana kupulikira cenjezgo la Ciuta lakuti ŵajilambike kwa Themba. (Ŵazgani Salmo 2:11, 12.) Mu ucimi wake wakuyowoya vya mazuŵa ghaumaliro, Yesu wakati ŵanthu “ŵazamupuzuka cifukwa ca wofi na kulindilira vinthu ivyo vikwiza pa caru; pakuti nkhongono za kucanya zizamusunkhunyika.” Wakayowoyaso kuti: “Ndipo penepapo ŵazamuwona Mwana wa munthu wakwiza mu bingu pamoza na nkhongono na ucindami ukuru.”—Luka 21:26, 27.

15, 16. Kasi “ŵankhondo” awo ŵazamulondezganga Khristu mbanjani?

¹⁵ Pakuyowoya vya Themba ilo likwiza “pamoza na nkhongono na ucindami ukuru” kuzakeruzga, buku la Uvumbuzi likuti: “Nkhawona kucanya kwajulika, ndipo wonani! haci lituŵa. Ndipo uyo wakakhalapo wakucemeka Wakugomezgeka na Waunenesko, ndipo wakweruzga na kucita nkhondo mu urunji. Kweniso ŵankhondo awo ŵakaŵa kucanya ŵakamulondezganga pa mahaci ghatuŵa, ndipo ŵakavwara salu ziwemi zituŵa na zakutowa. Ndipo mu mulomo wake mukufuma lupanga lutali lwakuthwa, mwakuti wahete nalo mitundu, ndipo wazamuyiliska na ndodo ya cisulo. Iyo wakukandaso mu cakukamiramo mpheska ca ukali wa kutukutwa kwa Ciuta Wankhongonozose.”—Uvu. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Kasi “ŵankhondo” ŵa kucanya awo ŵazamulondezganga Khristu mbanjani? Pa nyengo iyo Yesu wakacimbizganga Satana na viŵanda vyake kucanya, wakaŵa na “ŵangelo ŵake.” (Uvu. 12:7-9) Ipo nchakwenelera kuyowoya kuti pa nkhondo ya Haramagedoni, ŵangelo ŵatuŵa ŵazamuŵa mu gulu la ŵankhondo ŵa Khristu. Kasi pazamuŵaso ŵanyake padera pa aŵa? Yesu wakalayizga ŵabali ŵake ŵakuphakazgika kuti: “Uyo wakutonda na kusungilira milimo yane mpaka ku umaliro nizamumupa mazaza pa mitundu, ndipo wazamuliska ŵanthu na ndodo yacisulo mwakuti ŵazamusweka tucokotucoko nga ni viŵiya vyadongo, umo nane napokelera mazaza kwa Ŵadada.” (Uvu. 2:26, 27) Ntheura, gulu la ŵankhondo ŵa kucanya ŵa Khristu, lizamuŵaso na ŵabali ŵake ŵakuphakazgika awo pa nyengo iyo, ŵazamuŵa  kuti ŵapokera kale njombe yawo ya kucanya. Ŵakuphakazgika ŵazamuŵa pamoza na Yesu apo wazamucita “milimo yakofya” pakuparanya mitundu.

17. (a) Kasi haci lituŵa ilo Khristu wakwerapo likwimira vici? (b) Kasi lupanga na uta vikwimira vici?

¹⁷ Ŵazgani Salmo 45:5. Themba lakwera pa haci lituŵa, kwimira nkhondo iyo njiwemi kweniso yaurunji kwa Yehova. (Uvu. 6:2; 19:11) Padera pa lupanga, Themba liliso na uta. Tikuŵazga kuti: “Nkhalaŵiska, ndipo wonani! haci lituŵa; ndipo uyo wakakhalapo wakaŵa na uta; ndipo mphumphu yikapika kwa iyo, ndipo wakaluta kukatonda na kumalizga kutonda kwake.” Lupanga na uta, vikwimira ivyo Khristu wazamugwiliskira nchito kuti weruzge ŵalwani ŵake.

18. Kasi “mivwi” ya Khristu yizamuŵa “yakuthwa” pa fundo wuli?

¹⁸ Wamasalimo wakacima kuti Themba lili na ‘mivwi yakuthwa mu mitima ya ŵalwani ŵake’ ndipo yikupangiska kuti ‘ŵamitundu ŵawe pasi musi mwake.’ Kasi fundo iyi yikung’anamuraci? Ŵanthu ŵanandi ŵazamukomeka pa caru capasi. Yeremiya wakacima kuti: “Ŵakukomeka ŵa Yehova pa zuŵa ilo ŵati ŵaŵepo kufumira ku mphelerekezgo kuyakafika ku mphelerekezgo ya caru capasi.” (Yer. 25:33) Ucimi unyake wakuyana na uwu ukuti: “Nkhawonaso mungelo wakwimilira mu dazi, ndipo wakacemerezga na lizgu likuru ndipo wakaphalira viyuni vyose ivyo vikuwuluka mu mlengalenga kuti: ‘Zani kuno, wunganani pamoza ku ciphikiro cikuru ca mise ca Ciuta, mwakuti murye minofu ya mathemba na minofu ya ŵalongozgi ŵa ŵankhondo na minofu ya ŵanthu ŵankhongono na minofu ya mahaci na ya awo ŵakukhalapo, ndiposo minofu ya wose, ŵanthu ŵanangwa na ŵazga wuwo kweniso ya ŵacoko na ŵakuru.’”—Uvu. 19:17, 18.

19. Kasi Khristu ‘wazamugara na kusakata,’ na kumalizga kutonda kwake mu nthowa wuli?

¹⁹ Para Khristu wazakaparanya mgonezi uheni wa Satana, ‘mu ufumunkhuru wake wazamugara na kusakata.’ (Sal. 45:4) Wazamumalizga kutonda kwake mwa kujalira Satana na viŵanda vyake mu cizongwe kwa nyengo yose ya Muwuso wa Vyaka Cikwi. (Uvu. 20:2, 3) Pa nyengo iyo, Dyabulosi na ŵangelo ŵake ŵazamuŵa nga ŵafwa, ntheura pazamuŵavya cakutimbanizga ŵanthu ndipo cizamuŵa cipusu kwa iwo kujilambika kwa Themba lawo lakutonda kweniso laucindami. Kweni pambere caru capasi cindazgoke paradiso, pazamucitika cinthu cinyake ico cizamukondweska ŵanthu pamoza na Themba lawo na ŵa 144,000. Tizamusambira vinandi pa nkhani iyi mu nkhani yakulondezgapo.