1, 2. Kasi Yehova wakuŵawona wuli ŵateŵeti ŵake ŵa pa caru capasi?

PARA ŵapapi ŵakuwona ŵana ŵawo ŵakuseŵera, ŵakuzizikika comene na luso ulo ŵali nalo. Kasi namwe muli kuzizikikapo na luso lwa ŵana? Mwana munyake wangaŵa kuti wali na luso lwa kucimbira, apo munyake wangaŵa na luso lwa kujambura. Nangauli ŵali kale na luso, kweni ŵapapi ŵakukhumba kuti ŵana ŵawo ŵacite vinandi na luso lwawo.

² Yehova nayo wakulaŵiska ivyo ŵana ŵake ŵa pa caru capasi ŵakucita. Wakuwona kuti ŵateŵeti ŵake ŵa mazuŵa ghano ni ‘vyuma vya mitundu yose.’ (Hag. 2:7) Iwo ni vyuma cifukwa ca cipulikano ndiposo kujipeleka kwawo. Ndipouli, panji mwawona kuti ŵabali na ŵadumbu mazuŵa ghano ŵali na maluso ghanandi ghakupambanapambana. Ŵabali ŵanyake ŵali na luso lwa kuyowoya nkhani zacisanisani, apo ŵabali ŵanyake lwa kulongozga kuti vinthu vyende makora. Ŵadumbu ŵanandi ŵakusambira luŵiro ciyowoyero cinyake, ndipo ŵanyake ŵali na luso lwa kukhozga ŵanji panji kupwelelera ŵalwari. (Rom. 16:1, 12) Tikuwonga comene kuti tili mu mpingo uwo uli na Ŵakhristu awo ŵali na maluso ghakupambanapambana.

3. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli mu nkhani iyi?

 ³ Ndipouli, ŵabali na ŵadumbu ŵanyake, comenecomene ŵawukirano panji awo ŵabapatizika sonosono, ŵangaŵa kuti ŵandambe kucita vinandi mu mpingo. Kasi tingaŵawovwira wuli kuti ŵacite vinandi? Cifukwa wuli tikwenera kuwona viwemi mwa iwo, nga umo Yehova wakucitira?

4, 5. Kasi lemba la Ŵeruzgi 6:11-16, likulongora wuli kuti Yehova wakumanya ivyo ŵateŵeti ŵake ŵangacita makora?

⁴ Baibolo likulongora kuti Yehova wakuwona viwemi mu ŵateŵeti ŵake ndiposo kuti wakumanya ivyo ŵangacita makora. Mwaciyelezgero, apo Gidiyoni wakatumika kuti waponoske ŵanthu ŵa Ciuta apo ŵakayuzgikanga na Ŵamidiyani, wakwenera kuti wakazizwa wakati wapulika mazgu gha mungelo ghakuti: “Yehova wali nawe, wa cinkhara iwe!” Pa nyengo iyi, Gidiyoni wakajiwonanga kuŵa “cinkhara” yayi. Iyo wakajikayikiranga ndipo wakajiwonanga kuti ngwambura kuzirwa. Kweni Yehova wakawonanga viwemi mwa muteŵeti wake, Gidiyoni, kuluska umo iyo wakajiwoneranga.—Ŵazgani Ŵeruzgi 6:11-16.

⁵ Yehova wakagomezga kuti Gidiyoni wathaskenge Ŵaisrayeli cifukwa wakawona maluso ghake. Mwaciyelezgero, mungelo wa Yehova wakawona umo Gidiyoni wakapwanthiranga tirigu na nkhongono zake zose. Kweniso mungelo wakawona cinthu cinyake. Mu nyengo zakale, ŵalimi ŵakapwanthiranga pawaro tirigu kuti mwelero uputenge na mphepo. Kweni Gidiyoni wakapwanthiranga mu cakukamiramo mpheska kuti wabise tirigu wake ku Ŵamidiyani. Apa Gidiyoni wakacita vinthu mwakucenjera. Lekani Yehova wakawona kuti Gidiyoni ni munthu wamahara. Nadi, Yehova wakawona luso lwake ndipo wakamovwira.

6, 7. (a) Kasi pali mphambano wuli pakati pa umo Yehova wakawoneranga Amosi na umo Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakamuwoneranga? (b) Kasi nchivici ico cikulongora kuti Amosi wakamanyanga vinthu vinandi?

⁶ Mwakuyana waka, Yehova wakamanya ivyo nchimi Amosi yingacita makora, nangauli ŵanji ŵakwenera kuti ŵakayiwonanga kuŵa yambura kuzirwa. Amosi wakayowoya kuti wakaŵa muliska wa mberere ndiposo mutontholi wa vikuyu. Vikuyu vikawonekanga kuŵa vyakurya vya ŵakavu. Apo Yehova wakatuma Amosi kuti wakasuske mtundu wa mafuko khumi wa Israyeli, weneuwo ukasopanga vikozgo, panji Ŵaisrayeli ŵanyake ŵakaghanaghananga kuti Yehova wasankha munthu wambura kwenelera.—Ŵazgani Amosi 7:14, 15.

⁷ Nangauli Amosi wakakulira kukaya, kweni wakamanyanga mitheto na mafumu gha mu nyengo yake. Uwu ukaŵa ukaboni wakuti wakamanyanga vinandi. Iyo wakamanyanga ivyo vikacitikanga mu Israyeli ndiposo mu mitundu yapafupi. Ŵanthu awo wakacitanga nawo malonda ŵakwenera kuti ndiwo ŵakamuphaliranga. (Am. 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Mazuŵa ghano, nkhwantha zinyake zakusanda Baibolo zikulumba Amosi kuti wakaŵa na luso lwa kulemba. Nchimi iyi yili kulemba mazgu ghapusu ndiposo ghankhongono. Amosi wakasuska musofi Amaziya mwacikanga. Uwu ukaŵa ukaboni wakuti Yehova wakasora munthu wakwenelera, mweneuyo wakagwiliskira nchito makora luso lwake ulo pakwamba lukawonekanga yayi.—Am. 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) Kasi Yehova wakamusimikizgira fundo wuli Davide? (b) Cifukwa wuli ŵanthu awo ŵakujikayikira panji awo ŵalije maluso ŵangakhozgeka na mazgu gha pa Salmo 32:8?

⁸ Nadi, Yehova wakumanya ivyo muteŵeti wake waliyose wangacita makora. Iyo wakasimikizgira Themba Davide kuti nyengo zose walilongozgenge na ‘jiso lake.’ (Ŵazgani Salmo 32:8.) Cifukwa wuli fundo iyi njakukhozga kwa ise? Nangauli nyengo zinyake  tingajikayikira, kweni Yehova wangatovwira kuti tifiske vilato vithu, nanga ni ivyo tavighanaghaniranga yayi. Munthu uyo wakukwera mapiri kakwamba, wakwenera kuwovwirika na munthu munyake uyo wakumanya makora kukwera mapiri. Mwakuyana waka, Yehova wakutilongozga apo tikukura mwauzimu. Kweniso wangatuma Ŵakhristu ŵanyithu kuti ŵatovwire kuti ticite vinandi. Kasi wakucita wuli nthena?

9. Kasi tingalondezga wuli ulongozgi wa Paulosi wakuti ‘tilaŵiskenge’ pa vyakukhumba vya ŵanji?

⁹ Paulosi wakaciska Ŵakhristu wose kuti ‘ŵalaŵiskenge’ pa vyakukhumba vya Ŵakhristu ŵanyawo. (Ŵazgani Ŵafilipi 2:3, 4.) Ulongozgi uwu ukuticiska kuti tiwonenge maluso agho ŵanji ŵali nagho. Kasi tikucita wuli usange munthu munyake watiwonga para tacita makora? Kanandi tikuciskika kuti ticite makora comene. Mwakuyana waka, para tikuwonga Ŵakhristu ŵanyithu pa luso ulo ŵali nalo, tikuŵawovwira kuti ŵakure na kucita makora comene mwauzimu.

10. Kasi mbanjani comenecomene awo ŵangakhumbikwira kuŵawonga?

¹⁰ Kasi mbanjani comenecomene awo ŵangakhumbikwira kuŵawonga? Tose tikukhumbikwira kuwongeka nyengo na nyengo. Kweni comene tikwenera kuwonga ŵawukirano panji awo ŵabapatizika sonosono, kuti ŵamanyenge kuti nawo ŵangacitako milimo ya mpingo. Para tacita nthena, ŵamanyenge kuti mbakuzirwa mu mpingo. Kweni para tatondeka kuŵawonga, ŵangatondeka kucita ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuŵaciska kuti ŵacitenge mu mpingo.—1 Tim. 3:1.

11. (a) Kasi mulara wakamovwira wuli muwukirano munyake kuti wamazge soni? (b) Kasi mukusambirapo vici pa ivyo vikacitikira Julien?

¹¹ Ludovic ni mulara mu mpingo, ndipo ŵanji ŵakamuwonga apo wakaŵa muwukirano. Iyo wakati: “Para nawonga mubali pa maluso agho wali nagho, wakukura luŵiro mwauzimu.” Yumoza mwa ŵaciwukirano awo Ludovic waŵawovwirapo ni Julien uyo wakaŵa wasoni. Ludovic wakati: “Nyengo zinyake Julien wakajikayikiranga ndipo wakatondekanga kucita makora vinthu. Kweni nkhawona kuti wakaŵa munthu wacisungusungu ndiposo kuti wakaŵa na mtima wa kukhumba kovwira ŵanji mu mpingo. Ntheura, m’malo mwa kumukayikira, nkhaŵika mtima comene pa ivyo wakacitanga makora ndipo nkhamuciskanga kuti walutilire kucita makora.” Nyengo yikati yajumphapo, Julien wakimikika kuŵa muteŵeti wakovwira, ndipo pasono ni mupayiniya wanyengozose.

12. Kasi nchivici ico cikukhumbikwa kuti tovwire munthu kuti wacite vinandi? Yowoyani ciyelezgero.

¹² Usange tikukhumba kovwira ŵanji kuti ŵacite vinandi, tikwenera kuwona umo ŵakucitira vinthu. Nga umo ivyo vikacitikira Julien vikulongolera, tikwenera kusulako ivyo ŵanji ŵakutondeka, kweni tiwonenge ivyo ŵakucita makora ndiposo maluso agho ŵali nagho. Ndimo Yesu wakawoneranga mpositole Petrosi. Nangauli Petrosi nyengo zinyake wakawonekanga kuŵa wambura kukhazikika, kweni Yesu wakamupa zina lakuti Kefase, panji Petrosi, ilo likung’anamura jalawe. Pakucita nthena wakacimanga kuti Petrosi wazamuŵa wakukhazikika nga ni jalawe.—Yoh. 1:42.

13, 14. (a) Kasi Baranaba wakacita wuli vinthu na Mariko uyo wakaŵa muwukirano? (b) Nga ni Mariko, kasi mubali munyake muwukirano wakawovwirika wuli? (Wonani cithuzithuzi cakwamba.)

¹³ Baranaba nayo wakawona viwemi mwa Yohane, uyo wakacemekangaso na zina la Ciroma lakuti Mariko. (Mil. 12:25) Pa ulendo wakwamba wa umishonale wa Paulosi, uwo wakenda na Baranaba, Mariko wakaŵa “muteŵeti.” Wakwenera kuti wakaŵawovwiranga pa vyakuthupi ivyo ŵakakhumbikwiranga. Ndipouli, ŵakati ŵafika mu Pamfuliya, Mariko  wakaŵaleka. Ŵakenda ŵekha kunjilira kumpoto kujumpha mu malo ghakuzara na vigeŵenga. (Mil. 13:5, 13) Kweni vikuwoneka kuti Baranaba wakawona ivyo Mariko wakatondeka kucita makora ndipo pakati pajumpha nyengo wakamovwira. (Mil. 15:37-39) Ivi vikawovwira muwukirano uyu kuti waŵe muteŵeti wakukhwima wa Yehova. Nchakukondweska kuti Mariko wakaŵa mu Rome na Paulosi uyo wakaŵa kuti wakakika, ndipo nayo wakatawuzgako Ŵakhristu ŵa mu mpingo wa mu Kolose. Ndipo Paulosi wakayowoya viwemi vya Mariko. (Kol. 4:10) Baranaba wakwenera kuti wakakondwa comene apo Paulosi wakapempha kuti Mariko wakamovwire.—2 Tim. 4:11.

¹⁴ Alexandre, uyo wimikika sonosono kuŵa mulara mu mpingo, wakukumbuka umo mubali munyake mulara wakamovwilira. Iyo wakati: “Apo nkhaŵa muwukirano nkhasuzgikanga comene kulomba pa gulu. Mulara uyu wakaniphalira ivyo ningacita kuti ninozgekere ndiposo kuti niŵe wakufwatuka. M’malo mwa kuleka kunipempha kuti nilombenge, wakanipemphanga kanandi waka kuti nilombe pa ungano wakunozgekera uteŵeti wa m’munda. Nyengo yikati yajumphapo, nkhamba kulomba makora.”

15. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakazirwiskanga ŵabali ŵake?

¹⁵ Para tawona nkharo yiwemi mwa Mkhristu munyithu, kasi tikumuwonga? MuŴaroma cipaturo 16 ca buku la Ŵaroma, Paulosi wakawonga Ŵakhristu ŵakujumpha 20 cifukwa ca viwemi ivyo ŵakacitanga. (Rom. 16:3-7, 13) Mwaciyelezgero, Paulosi wakawonga Andronika na Yuniya cifukwa cakuti ŵakateŵetera Khristu kwa nyengo yitali kuluska iyo, ndiposo cifukwa ca kuzizipizga kwawo. Kweniso Paulosi wakazunura anyina Rufu, panji cifukwa cakuti pa nyengo yinyake ŵakamupwelelera makora.

16. Kasi pakuŵa vyandulo wuli para muwukirano wawongeka?

¹⁶ Para tikuwonga ŵabali ŵithu kufumira pasi pa mtima, pakuŵa vyandulo. Wonani ivyo vikacitikira Rico, muwukirano wa ku France. Muwukirano uyu wakakhuŵara cifukwa cakuti adada ŵake awo ŵakaŵa Ŵakaboni yayi, ŵakakananga kuti wabapatizike. Rico wakaghanaghananga kuti walindilirenge mpaka wakure dankha kuti wazakambe kuteŵetera Yehova mwakukwana. Kweniso wakaŵa na citima cifukwa cakuti ŵanyake ku sukulu ŵakamugoskanga. Frédéric, mulara mu mpingo, uyo wakapempheka kuti wasambirenge nayo, wakati: “Rico nkhamuwonga ndipo nkhamuphalira kuti ŵanji ŵakamususkanga pakuti wakapharazganga mwacikanga.” Mazgu gha kuwonga agha, ghakamuciska Rico kuti walutilire kuŵa na nkharo yiwemi ndipo ubwezi na adada ŵake ukakhora. Rico wakabapatizika apo wakaŵa na vyaka 12.

17. (a) Kasi tingaŵawovwira wuli ŵabali ŵithu kuti ŵacite vinandi? (b) Kasi mishonale munyake waŵawovwira wuli ŵabali ŵawukirano ndipo paŵa vyandulo wuli?

¹⁷ Para tikuwonga Ŵakhristu ŵanyithu  cifukwa cakuti ŵacita makora mulimo unyake, tikuŵaciska kuti ŵacite vinandi pakuteŵetera Yehova. Sylvie, * uyo wateŵetera pa Beteli ya ku France kwa vyaka vinandi, wakati ŵadumbu nawo ŵangawonga ŵabali. Iyo wakawona kuti ŵanakazi ndiwo ŵakuwona vinandi ivyo munthu wakucita. Ntheura, “mazgu ghawo ghakukhozga ghangasazgikirapo pa mazgu gha kuwonga gha ŵabali ŵakukhwima.” Wakasazgirapo kuti: “Ine nkhuwona kuti kuwonga ŵanji ni mulimo wane.” (Zinth. 3:27) Jérôme, mishonale mu caru ca French Guiana, wawovwira ŵawukirano ŵanandi kuti ŵaŵe ŵamishonale. Iyo wakati: “Nawona kuti para nkhuwonga ŵabali ŵawukirano pa ivyo ŵakucita makora mu uteŵeti panji para ŵazgora makora pa maungano, ŵakwamba kucita vinthu na mtima wose. Ntheura ŵakusazgirako maluso ghawo.”

18. Cifukwa wuli nchakuzirwa kuti ticitenge milimo lumoza na ŵawukirano?

¹⁸ Kweniso para tikucita milimo lumoza na Ŵakhristu ŵanyithu, tingaŵaciska kuti ŵacite vinandi. Mwaciyelezgero, mulara wangapempha mubali muwukirano uyo wali na kompyuta kuti wakapulinte nkhani yinyake yakukhozga ŵacekuru pa Webusayiti yithu ya jw.org, na kukapeleka ku ŵacekuru awo ŵalije kompyuta. Panji pakutozga pa Nyumba ya Ufumu mungapempha muwukirano kuti mugwilire lumoza nchito. Para mucitenge nthena muŵenge na mipata yakuwonera maluso gha ŵawukirano na kuŵawonga ndiposo kuwona umo ŵacitirenge cifukwa cakuti mwaŵawonga.—Zinth. 15:23.

19, 20. Cifukwa wuli tikwenera kovwira ŵanji kuti ŵacite vinandi?

¹⁹ Apo Yehova wakimikanga Joshua kuti walongozge Ŵaisrayeli, wakaphalira Mozesi kuti ‘wamukhwimiske mtima na kumukhomeska.’ (Ŵazgani Duteronome 3:28.) Ŵanthu ŵanandi ŵakwiza mu gulu la Yehova. Ŵalara na Ŵakhristu wose ŵakukhwima, ŵakwenera kovwira ŵawukirano na awo ŵabapatizika sonosono kuti ŵacite vinandi. Para ŵacita nthena, ŵawukirano ŵanandi ŵambenge uteŵeti wanyengozose, ndiposo ŵanandi ŵaŵenge “ŵakwenelera . . . kusambizga ŵanji.”—2 Tim. 2:2.

²⁰ Kwali tikuwungana mu mpingo panji mu kagulu ako kali pafupi kuzgoka mpingo, tingawovwira kuti mpingo uŵe wakukhora. Kuti ticite nthena, nyengo zose tiwonenge viwemi mu ŵanji nga umo wakucitira Yehova.