PETROSI wakati wakana Yesu, wakalira comene. Nangauli mpositole uyu cikamuŵira cakusuzga kuti wambeso kucita makora mwauzimu, kweni Yesu wakakhumbanga kuti Petrosi wawovwire ŵanyake. Wakaŵa kuti wamuphalira kale kuti: “Para wawelera, ukhozge ŵabali ŵako.” (Luka 22:32, 54-62) Nyengo yikati yajumphapo, Petrosi wakaŵa yumoza wa mizati ya mpingo Wacikhristu wakwambilira. (Gal. 2:9) Mwakuyana waka, mwanalume uyo wakacitapo kale mulimo wa ulara, wangateŵeteraso pa mulimo uwu na kukhozga Ŵakhristu ŵanyake mwauzimu.

Ŵanji awo ŵakaŵa ŵalaŵiliri ŵali kulekeskeka mulimo uwu, ndipo ici cingapangiska kuti ŵajiwonenge kuti mbakutondeka. Julio, * uyo wakaŵa mulara kwa vilimika vyakujumpha 20 mu caru ca Bolivia, wakati: “Nkhatemwanga comene kunozgekera nkhani, kwendera ŵabali, na kuliska ŵabali na ŵadumbu mu mpingo. Mwamabuci, vyose ivi vikamara ndipo nkhaŵa na vicoko comene vyakuti nicite pa umoyo wane. Nkhasuzgika comene maghanoghano.” Pa nyengo yasono, Julio wali kwimikikaso kuŵa mulara.

Msambiri Yakobe wakalemba kuti: “Mupime kuti nchimwemwe pera, ŵabali ŵane, para mukukumana na viyezgo ivi na ivi.” (Yak. 1:2) Apa, Yakobe wakayowoyanga za viyezgo ivyo tikusangana navyo cifukwa ca nthambuzgo kweniso kuwura kufikapo. Wakazunurapo makhumbiro gha thupi, kutemwera, na vinyake vyantheura. (Yak. 1:14; 2:1; 4:1, 2, 11) Para Yehova watilanga, vingatiŵinya comene. (Heb. 12:11) Kweni viyezgo vyantheura vikwenera kutipoka cimwemwe yayi.

Nanga ni para tili kulekeskeka udindo mu mpingo, ticali na mwaŵi wa kusanda ukuru wa cipulikano cithu na kulongora kuti tikutemwa Yehova. Kweniso tingaghanaghanira ivyo vikaticiska kuti tiŵe ŵalara. Kasi cikaŵa cifukwa cakuti tikakhumbanga candulo  ca taŵene? Panji cikaŵa cifukwa cakuti tikutemwa Ciuta ndiposo tikusimikizga kuti mpingo ngwake kweniso ukukhumba kupwelelereka mwacitemwa? (Mil. 20:28-30) Ŵanji awo kale ŵakaŵa ŵalara, ŵakulutilira kucita uteŵeti wakupatulika mwakukondwa ndipo ŵakulongora kuti ŵakumutemwa nadi Yehova. Nanga ni Satana wakuwona kuti ŵakutemwa Yehova.

Themba Davide likati lacenyeka cifukwa cakuti likacita zakwananga zikuru, likazomera nchenyo ndipo likagowokereka. Davide wakimba kuti: “Ngwakutumbikika uyo majuvyo ghake ghagowokereka ndipo kwananga kwake kwawundika. Ngwamwaŵi munthu uyo Yehova walije kumukontholera ubendezi, mu mzimu wake mulije uryarya.” (Sal. 32:1, 2) Cilango ico Davide wakapokera cikamovwira kuti waŵe muliska muwemi wa ŵanthu ŵa Ciuta.

Kanandi, ŵabali awo ŵaŵaso ŵalara ŵakuŵa ŵaliska ŵawemi comene kuluska umo ŵakaŵira pakwamba. Mulara munyake wakati: “Sono nkhumanya makora umo ningawovwilira awo ŵapuvya.” Munyake wakati: “Sono nkhuzirwiska comene mulimo wane wa kuteŵetera ŵabali.”

Wamasalimo wakalemba kuti: “[Yehova] tiwacenyenge mazuŵa ghose cara.” (Sal. 103:9) Ntheura, tikwenera yayi kughanaghana kuti Ciuta wazamumugomezgaposo yayi munthu uyo wakacitapo zakwananga zikuru. Ricardo, uyo wakapokeka ulara pamanyuma pakuti waŵa mulara kwa vyaka vinandi, wakati: “Nkhakhuŵara comene na maubudi ghane. Kwa nyengo yitali, ivyo nkhaghanaghananga vyakuti ndine wambura kwenelera vikanitondeskanga kuti nambireso kuteŵetera ŵabali pa udindo wa ulaŵiliri. Nkhaŵavya nkhongono zakulongolera kuti ningaŵaso wakugomezgeka. Kweni cifukwa cakuti nkhutemwa comene kovwira ŵanji, nkhacitiskanga masambiro gha Baibolo, kukhwimiska ŵabali pa Nyumba ya Ufumu, na kuteŵetera nawo mu upharazgi. Ivi vikanovwira kuti niŵeso na nkhongono, ndipo pa nyengo yasono nili kwimikikaso kuŵa mulara.”

Para mubali wakusunga vyakusingo wangatondeka kuŵaso mulara. Nchakuzirwa comene kuŵa nga ni Davide, muteŵeti wa Yehova, uyo wakacimbiranga cifukwa ca Sauli, Themba lasanje. Davide wakakana kuwezgera Sauli. Wakacita nthena nanga ni apo  mwaŵi ukasangika wakuti wawezgere. (1 Sam. 24:4-7; 26:8-12) Sauli wakati wafwa ku nkhondo, Davide wakalira nyifwa yake, ndipo wakati Sauli na Jonatani ŵakaŵa “ŵakutemweka [ndiposo] ŵawemi!” (2 Sam. 1:21-23) Davide wakasunga vyakusingo yayi.

Usange mukughanaghana kuti ŵabali ŵakamupulikiskani yayi panji ŵakamucitirani vinthu kwambura urunji, mungasunganga vyakusingo yayi. Mwaciyelezgero, William wakaŵa mulara kwa vyaka pafupifupi 30 mu Britain. Wakati walekeskeka ulara wakasungira ŵalara ŵanji vyakusingo. Kasi nchivici ico cikamovwira kuti wambeso kucita makora? Iyo wakati: “Nkhaŵazganga buku la Job ndipo nkhakhozgeka comene. Usange Yehova wakawovwira Yobu kuti waŵeso pa mtende na ŵabwezi ŵake ŵatatu ŵara, nane wanganovwira kuti niŵeso pa mtende na ŵalara aŵa.”—Job 42:7-9.

Usange mukaleka mwekha kuliska mskambo wa Ciuta, cingaŵa ciwemi kughanaghanira cifukwa ico mukacitira nthena. Kasi mukaleka cifukwa cakuti mukaŵa na masuzgo ghanandi? Kasi mukawona kuti vinthu vinyake ndivyo vikaŵa vyakuzirwa comene pa umoyo winu? Kasi ŵanji ŵakamukhuŵazgani? Vilije kanthu kuti suzgo likaŵa vici, kweni kumbukani kuti apo mukaŵa mulara, mukawovwiranga comene ŵanji. Nkhani zinu zikaŵakhozganga. Ciyelezgero cinu ciwemi naco cikaŵaciskanga, ndipo maulendo ghinu gha uliska ghakaŵawovwiranga kuti ŵazizipizgenge viyezgo. Mulimo winu pakuŵa mulara wakugomezgeka ukakondweskanga mtima wa Yehova na winu wuwo.—Zinth. 27:11.

Yehova wawovwira ŵanalume ŵanyake kuti ŵaŵeso ŵakukondwa, kweniso kuti ŵaŵeso na khumbo la kudangilira mu mpingo. Usange mukaleka mwekha kuteŵetera pa udindo wa ulara panji mukacita kulekeskeka, mungambiraso ‘kunwekera mulimo wa ulaŵiliri.’ (1 Tim. 3:1) Paulosi wakaleka cara ‘kulomba’ kuti Ŵakhristu ŵa ku Kolose ŵafike pa kumanya makora khumbo la Ciuta ‘mwakuti ŵendenge mwakwenelera Yehova na kumukondweska fikepo.’ (Kol. 1:9, 10) Usange muli kwimikikaso kuŵa mulara, thembani Yehova kuti ndiyo wamupani nkhongono, mtima wa kuzikira, na cimwemwe. Ŵanthu ŵa Ciuta ŵakukhumbikwira wovwiri wauzimu wa ŵaliska ŵacitemwa mu mazuŵa ghaumaliro agha. Kasi muli ŵakunozgeka ndiposo ŵakukhumbisiska kukhozga ŵabali ŵinu?