‘Ŵikani Maghanoghano Ghinu pa Vinthu vya Kuchanya’
‘Ŵikani maghanoghano ghinu pa vinthu vya kuchanya, pa vinthu vya charu chapasi chara.’—KOL. 3:2.
1, 2. (a) Ntchivichi icho chikulongora kuti mpingo wakwambilira wa Kolose ukaŵa pa ngozi? (b) Kasi mpositole Paulosi wakaŵapa ulongozgi wuli?
MPINGO wakwambilira wa Kolose ukaŵa pa ngozi. Ŵanji ŵakambiska mphatukano mu mpingo, ŵakakoseranga pa Dango la Mozesi. Ŵanji ŵakasambizganga vinjeru vya ŵanthu ŵambura kusopa Chiuta. Mwachiyelezgero ŵakatenge Ŵakhristu ŵajinorenge mwakujumphizga. Kuti wasuske visambizgo vyautesi ivi, mpositole Paulosi wakaŵalembera kalata Ŵakhristu ŵa mu Kolose ya kuŵakhozga na kuŵachenjezga. Iyo wakati: ‘Chenjerani kuti paŵavye munthu wamukorani nga ni nyama, kwizira mu vinjeru vya charu na upusikizgi wawaka, kwakuyana na maluso gha ŵanthu, kwakuyana na vinthu vyakwambilira vya charu, kuti kwakuyana na Khristu chara.’—Kol. 2:8.
2 Usange Ŵakhristu ŵakuphakazgika aŵa ŵaŵikenge maghanoghano ghawo pa ‘vinthu vyakwambilira vya charu,’ mphanyi ŵakalongora kuti ŵakusulako chiponosko cha Yehova. (Kol. 2:20-23) Kuti waŵawovwire kuvikilira ubwezi wawo na Chiuta, Paulosi wakaŵachiska kuti: ‘Ŵikani maghanoghano ghinu pa vinthu vya kuchanya, pa vinthu vya charu chapasi chara.’ (Kol. 3:2) Nadi, ŵabali ŵa Khristu aŵa ŵakeneranga kukumbuka chiharo chawo chambura kwanangika icho ‘chikasungikira iwo kuchanya.’—Kol. 1:4, 5.
3. (a) Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵali na chigomezgo wuli? (b) Kasi mu nkhani iyi tidumbiskanenge mafumbo wuli?
3 Lero napo, Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakuŵika maghanoghano ghawo pa Ufumu wa Chiuta ndiposo pa chigomezgo chawo cha kuŵa “ŵahaliri ŵamoza na Khristu” kuchanya. (Rom. 8:14-17) Kasi mazgu gha Paulosi ghakuŵakhwaska awo ŵali na chigomezgo cha kuzakakhala pano pa charu chapasi? Kasi ŵa “mberere zinyake” ŵangaŵika wuli maghanoghano ghawo pa ‘vinthu vya kuchanya’? (Yoh. 10:16) Kasi tingasanga vyandulo wuli para tingaghanaghanirapo chiyelezgero cha ŵanthu ŵakugomezgeka ŵakale nga ni Abrahamu na Mozesi, awo nangauli ŵakasuzgikanga kweni ŵakaŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vya kuchanya?
KASI KUŴIKA MAGHANOGHANO GHITHU PA VINTHU VYA KUCHANYA CHIKUNG’ANAMURACHI?
4. Kasi ŵa mberere zinyake ŵangalongora wuli kuti ŵakuŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vya kuchanya?
4 Nangauli ŵa mberere zinyake ŵalije chigomezgo cha kuluta kuchanya, kweni ŵangaŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vya kuchanya. Kasi ŵangachita wuli nthena? Ŵakwenera kuŵika Yehova Chiuta na vinthu vya Ufumu pakwamba mu umoyo wawo. (Luka 10:25-27) Pa nkhani iyi, Khristu ntchakuwonerapo chiwemi. (1 Pet. 2:21) Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakazingilizgika na visambizgo vyautesi, vinjeru vya ŵanthu, na kutemwa vinthu vyakuthupi. Mazuŵa ghano napo, tazingilizgika na vinthu ivi mu charu cha Satana. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 10:5.) Nga ni Yesu, tikwenera kuchenjera chomene na vinthu ivi ivyo vingananga umoyo withu wauzimu.
5. Kasi tingajisanda wuli kuti timanye umo tikuwonera vinthu vyakuthupi?
5 Kasi nase tamba kuwona vinthu vyakuthupi nga umo charu chikuviwonera? Ivyo tikughanaghana ndiposo kuchita vikulongora ivyo tikutemwa. Yesu wakati: “Uko kuli usambazi wako, ndiko mtima wako uŵengeso.” (Mat. 6:21) Tikwenera kujisanda nyengo zose kuti timanye ivyo tamba kutemwa. Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhughanaghana waka vinthu vyakukhwaskana na ndalama? Kasi kanandi nkhughanaghana waka vya kendeskero ka bizinesi panji ivyo ningachita kuti niryenge makora? Kasi nkhufwilirapo kuŵika maghanoghano pa vinthu vyauzimu?’ (Mat. 6:22) Yesu wakalongora kuti awo ŵakughanaghana chomene vya ‘kujiŵikira usambazi pa charu chapasi’ umoyo wawo wauzimu ukuŵa pa ngozi.—Mat. 6:19, 20, 24.
6. Kasi tingachita wuli kuti titonde makhumbiro gha thupi?
6 Thupi lithu lambura kufikapo lingatichiska kuti tichitenge vinthu ivyo ise tikuwona kuti ni vyakukondweska. (Ŵazgani Ŵaroma 7:21-25.) Usange mzimu utuŵa wa Chiuta ungaleka kugwira ntchito mu umoyo withu, tingamba kuchita ‘milimo ya chisi.’ Yinyake mwa milimo iyi ni “kupoma vyongo mu viphikiro na kugubulizga . . . mauzaghali na ukwakwa.” (Rom. 13:12, 13) Kuti titonde ‘vinthu vya charu chapasi,’ vyeneivyo vikukondweska thupi, tikwenera kuŵika maghanoghano ghithu pa vinthu vya kuchanya. Kuti tichite nthena pakukhumbikwira kufwilirapo. Lekani mpositole Paulosi wakati: ‘Nkhutchaya thupi lane ndipo nkhulilongozga nga ni muzga.’ (1 Kor. 9:27) Nadi, tikwenera kuŵikapo mtima kuti tilutilire kuŵa pa chiphalizgano cha ku umoyo. Tiyeni tiwone ivyo ŵanthu ŵaŵiri ŵakugomezgeka ŵa mu nyengo yakale ŵakachita kuti ‘ŵakondweske’ Chiuta.—Heb. 11:6.
ABRAHAMU “WAKAPULIKANA NA YEHOVA”
7, 8. (a) Kasi Abrahamu na Sara ŵakakumana na masuzgo wuli? (b) Kasi Abrahamu wakaŵika maghanoghano ghake pa vichi?
7 Abrahamu wakapulikira apo Yehova wakamuphalira kuti iyo na mbumba yake ŵasamire ku Kenani. Chifukwa chakuti Abrahamu wakaŵa na chipulikano kweniso wakapulikira, Yehova wakachita nayo phangano. Wakati: “Tindikuzgore iwe uŵenge mtundu ukuru, ndikutumbikenge.” (Gen. 12:2) Ndipouli, pakajumpha vyaka vinandi pambere Abrahamu na muwoli wake, Sara, ŵandaŵe na mwana. Kasi Yehova wakaluwa layizgo lake kwa Abrahamu? Chinyakeso ntchakuti umoyo mu Kenani ukaŵa wakusuzga chomene. Abrahamu na ŵamunyumba yake ŵakasida nyumba na ŵabali ŵawo mu msumba usambazi wa Uri, ku Mesopotamiya. Ŵakenda mtunda wa makilomita 1,600 kuti ŵafike ku Kenani. Ku malo agha ŵakakhalanga mu mahema, kuzizipizga njara, na kulimbana na ŵalwani. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Ndipouli ŵakakhumba yayi kuwelera ku Uri.—Ŵazgani Ŵahebere 11:8-12, 15.
8 M’malo mwa kuŵika maghanoghano pa ‘vinthu vya charu chapasi,’ Abrahamu “wakapulikana mwa Yehova.” (Gen. 15:6) Nadi, wakaŵika maghanoghano ghake pa vinthu vya kuchanya chifukwa chakuti wakaghanaghaniranga chomene malayizgo gha Chiuta. Ntheura, Chiuta Wapachanya Nkhanira wakatumbika Abrahamu chifukwa cha chipulikano chake. Wakawoneka kwa iyo na kumuphalira kuti: ‘“Laŵiska sono kuchanya, upende nyenyezi, usange ungamanya kuzipenda.” Ndipo wakati kwa iye, “Ntheura ndimo tiyiŵirenge mphapu yako.”’ (Gen. 15:5) Mazgu agha ghakwenera kuti ghakamukhozga chomene. Nyengo yiliyose para Abrahamu walaŵiska nyenyezi wakakumbukanga layizgo la Yehova lakuti wandaniskenge mphapu yake. Ndipo nyengo ya Chiuta yikati yakwana, Abrahamu wakababa muhaliri, nga umo wakalayizgikira.—Gen. 21:1, 2.
9. Kasi Abrahamu tingamuyezga wuli apo tikuteŵetera Chiuta?
9 Nase tikulindilira kuti malayizgo gha Chiuta ghafiskike nga umo vikaŵira na Abrahamu. (2 Pet. 3:13) Usange tikuŵika maghanoghano ghithu pa vinthu vya kuchanya chara, tiwonenge nga kuti malayizgo gha Chiuta ghakuchedwa ndipo tingamba kusulako milimo yithu yauzimu. Mwachiyelezgero, kasi kumanyuma mukasida vinthu vinyake kuti muchite upayiniya panji uteŵeti unyake wakusazgikira? Usange ni nthena, mukuwongeka chomene. Kweni kasi panyengo yasono mukuchita vichi? Kasi mukuchita vinthu nga ni Abrahamu, uyo wakachitanga vyose ivyo vikakondweskanga Yehova na kulindilira vitumbiko vya munthazi? (Heb. 11:10) Iyo “wakapulikana mwa Yehova, ndipo kwa iyo kukapimika kuti mburunji.”—Rom. 4:3.
MOZESI WAKAWONANGA “UYO NGWAMBURA KUWONEKA”
10. Kasi Mozesi wakaŵa wuli apo wakaŵa muwukirano?
10 Munyake uyo wakaŵika maghanoghano ghake pa vinthu vya kuchanya wakaŵa Mozesi. Apo wakaŵa muwukirano, “wakasambizgika mu vinjeru vyose vya Ŵaeguputo.” Agha ghakaŵa masambiro bweka chara. Mozesi wakakhalanga mu nyumba ya Faro, themba la Eguputo. Pa nyengo iyi, Eguputo ukaŵa ufumu wankhongono chomene pa charu chose chapasi. Mphake kuti chifukwa cha masambiro agha, Mozesi “wakaŵa wankhongono mu mazgu ghake na milimo.” (Mil. 7:22) Ghanaghanirani waka mwaŵi uwo iyo wakaŵa nawo. Ndipouli, Mozesi wakaŵika maghanoghano ghake pa chinthu chakuzirwa chomene, icho nkhuchita khumbo la Chiuta.
11, 12. Kasi ni masambiro wuli agho Mozesi wakazirwiska chomene? Kasi tikumanya wuli?
11 Anyina, a Yokebedi, ŵakamusambizga za Chiuta wa Ŵahebere apo wakaŵa mwanichi. Mozesi wakazirwiskanga chomene mwaŵi wake wa kumanya Yehova kuluska usambazi. Mwantheura, wakasida usambazi wose uwo wakate wawusangenge chifukwa cha kukhala mu nyumba ya Faro. (Ŵazgani Ŵahebere 11:24-27.) Nadi, chifukwa chakuti wakasambizgika vinthu vyauzimu na kuŵa na chipulikano mwa Yehova, Mozesi wakaŵika maghanoghano ghake pa vinthu vya kuchanya.
12 Mozesi wakasambira masambiro ghapachanya chomene gha ku charu. Kweni kasi wakaghagwiliskira ntchito kuti wasange ntchito yapachanya, kumanyikwa, na usambazi mu Eguputo? Yayi. Wachitenge nthena, mphanyi wakakana chara ‘kuchemeka mwana wa mwana mwanakazi wa Faro, wakasankha kuyuzgika pamoza na ŵanthu ŵa Chiuta, m’malo mwa vyakukondweska vya nyengo yichoko waka vya kwananga.’ Apa vikulongolerathu kuti Mozesi wakagwiliskira ntchito masambiro ghake ghauzimu kuti wachite khumbo la Yehova.
13, 14. (a) Kasi ntchivichi icho chikawovwira Mozesi kuti waŵe wakwenelera kuchita mulimo uwo Yehova wakamupa? (b) Nga ni Mozesi, kasi nase tikukhumbikwira kuchita vichi?
13 Mozesi wakatemwanga chomene Yehova na ŵanthu ŵake. Apo wakaŵa na vyaka 40, Mozesi wakaghanaghananga kuti ngwakunozgeka kufwatura ŵanthu ŵa Chiuta ku wuzga ku Eguputo. (Mil. 7:23-25) Ndipouli, pambere Yehova wandamupe mulimo uwu, Mozesi wakakhumbikwiranga kuti wasambire kujiyuyura, kuzika, na kujikora. (Zinth. 15:33) Mozesi wakeneranga kusambizgika kuti waŵe wakunozgeka kuzizipizga viyezgo na masuzgo. Wakati waŵa muliska kwa vilimika 40, wakasambira mikhaliro yakukondweska Chiuta iyi.
14 Kasi Mozesi wakasambizgika nadi apo wakaŵa muliska? Enya. Mazgu gha Chiuta ghakuti Mozesi ‘wakaŵa wakuzika chomene kwakuluska wose awo ŵakaŵa pa charu.’ (Maŵa. 12:3) Wakasambira kujiyuyura. Mukhaliro uwu ukamovwira kuti wachitenge vinthu mwakuzika na ŵanthu ŵakupambanapambana ndiposo masuzgo ghawo. (Ex. 18:26) Nase tikukhumbikwira kuŵa na mikhaliro yauzimu iyo yingatovwira kuti tizakapone pa “suzgo yikuru” na kunjira mu charu chiphya chaurunji cha Chiuta. (Uvu. 7:14) Kasi nase tikuchita vinthu mwakuzika na ŵanthu awo ŵali na kamtima kakunjoŵe panji awo ŵakukhuŵara luŵiro? Tingachita makora usange tikupulikira ulongozgi uwo mpositole Petrosi wakapeleka ku Ŵakhristu, wakuti: ‘Chindikani ŵanthu ŵa mtundu uliwose, muŵe na chitemwa pa ŵabali wose mu chipulikano.’—1 Pet. 2:17.
UMO TINGAŴIKIRA MAGHANOGHANO GHITHU PA VINTHU VYA KUCHANYA
15, 16. (a) Chifukwa wuli ntchakukhumbikwa kuŵika maghanoghano ghithu pa vinthu vyakwenelera? (b) Chifukwa wuli Ŵakhristu ŵakwenera kuŵa na nkharo yiwemi?
15 Tikukhala mu “nyengo zinonono na zakusuzga.” (2 Tim. 3:1) Ntheura, kuti tilutilire kuŵa maso mwauzimu, tikwenera kuŵika maghanoghano ghithu pa vinthu vyakwenelera. (1 Tes. 5:6-9) Tiyeni tiwone nthowa zitatu izo tingachitira nthena mu umoyo withu.
16 Nkharo yithu: Petrosi wakamanyanga kuti ntchakukhumbikwa kuŵa na nkharo yiwemi. Iyo wakati: ‘Sungilirani makhaliro ghinu ghawemi pakati pa mitundu, kuti ŵapeleke uchindami kwa Chiuta chifukwa cha milimo yinu yiwemi yeneiyo iwo mbakaboni ŵakuwona na maso.’ (1 Pet. 2:12) Kwali tili pa nyumba, ku ntchito, ku sukulu, tikuseŵera, kwali tili mu upharazgi, tikuchita vyose ivyo tingafiska kuti tipeleke uchindami kwa Yehova kwizira mu nkharo yithu yiwemi. Mbunenesko kuti chifukwa chakuti tili ŵambura kufikapo, tose tikubudiska nyengo zinyake. (Rom. 3:23) Kweni usange tikulutilira ‘kurwa nkhondo yiwemi ya chipulikano,’ tingatonda thupi lithu lambura kufikapo.—1 Tim. 6:12.
17. Kasi tingachita wuli kuti tiŵe na kaghanaghaniro ako Khristu Yesu wakaŵa nako? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.)
17 Kaghanaghaniro kithu: Chinyake icho chikuyanako chomene na kuŵa na nkharo yiwemi nkhuŵa na kaghanaghaniro kawemi. Mpositole Paulosi wakati: “Muŵenge na kaghanaghaniro aka, keneako Khristu Yesu nayo wakaŵa nako.” (Fil. 2:5) Kasi Yesu wakaŵa na kaghanaghaniro wuli? Wakaŵa wakujiyuyura. Chifukwa chakuti wakaŵa wakujiyuyura, wakaŵa wakujipeleka pakuchita uteŵeti wake. Mulimo wa kupharazgira ŵanji makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta ndiwo ukaŵa wakuzirwa chomene kwa iyo. (Mrk. 1:38; 13:10) Yesu wakazirwiskanga chomene Mazgu gha Chiuta. (Yoh. 7:16; 8:28) Wakasambiranga Malemba Ghakupatulika mwakufwilirapo, ntheura wakaghazunuranga, kughavikilira, na kughalongosora. Usange tili ŵakujiyuyura kweniso ŵamwamphu mu uteŵeti withu ndiposo pakusambira Baibolo patekha, tiŵenge na kaghanaghaniro ka Khristu.
Mulimo wa kupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta ndiwo ukaŵa wakuzirwa chomene kwa Yesu (Wonani ndime 17)
18. Kasi tingakhozgera wuli ntchito ya Yehova?
18 Kukhozgera ntchito ya Yehova: Chilato cha Yehova ntchakuti ‘mu zina la Yesu, khongono lililose lijikame, la ŵakuchanya na ŵa pa charu chapasi.’ (Fil. 2:9-11) Nangauli Yesu wali na udindo ukuru, wakuchita khumbo la Awiske. Nase ndimo tikwenera kuchitira. (1 Kor. 15:28) Kasi tingachita wuli nthena? Tikwenera kuchita na mtima withu wose mulimo uwo tapika wa kuzgora “ŵanthu ŵa mitundu yose kuŵa ŵasambiri.” (Mat. 28:19) Kweniso tikwenera ‘kuchita icho ntchiwemi kwa wose,’ ku ŵazengezgani na ku ŵabali ŵithu ŵauzimu.—Gal. 6:10.
19. Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi?
19 Tili ŵakukondwa chomene kuti Yehova wakutikumbuska kuti tiŵikenge maghanoghano ghithu pa vinthu vya kuchanya. Kuti tichite nthena tikwenera ‘kuchimbira na chizizipizgo chiphalizgano icho chaŵikika panthazi pithu.’ (Heb. 12:1) Mphanyi tose tachita vinthu “na umoyo wose nga nkhwa Yehova,” ndipo Adada ŵithu ŵa kuchanya ŵazamutipa njombe.—Kol. 3:23, 24.
