Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

‘Muzeleza Wakugomezga Mazgu Ghalighose’

‘Muzeleza Wakugomezga Mazgu Ghalighose’

Munthu munyake wakati: “Munthu uyo wakuleka kuŵazga nyuzipepara ni muzeleza. Kweni muzeleza chomene ni uyo wakugomezga chilichose icho waŵazga mu nyuzipepara.”—August von Schlözer, wa ku German (uyo wakaŵako mu 1735-1809).

MU VYAKA 200 ivyo vyajumpha, ŵanthu ŵakagomezganga vyose yayi ivyo vyalembeka mu nyuzipepara. Mazuŵa ghano napo, tileke kugomezga vyose ivyo taŵazga panji kuwona pa intaneti. Pa intaneti pali nkhani zinandi chomene, zaunenesko, zakovwira, na ziwemi, kweniso pali zautesi, zambura kovwira, na ziheni. Ntheura tikwenera kusankha mwamahara ivyo tikuŵazga pa intaneti. Ŵanyake awo nkhakwamba kugwiliskira ntchito intaneti, ŵangaghanaghana kuti nkhani yiliyose njaunenesko chikuru yili pa intaneti panji chifukwa chakuti mubwezi wawo ndiyo waŵatumira nkhani iyo pa imelo. Ŵanyake ŵakugomezga vinthu vyakuti vingachitika chara. Baibolo likuti: ‘Munthu muzeleza wakugomezga mazgu ghalighose, kweni wakuchenjera wakulanguruka pa mendero ghake ghose.’—Zinth. 14:15.

Muzeleza wakugomezga chilichose icho wasanga pa intaneti, kweni wakuchenjera ndimo wakuchitira yayi. Ntheura tikwenera kuŵa ŵakuchenjera kuti tileke kupuluskika na nkhani zautesi izo zikuŵa pa intaneti, kwali zitchuke wuli. Kasi ntchivichi icho chingatovwira kuti tiŵe ŵakuchenjera? Chakwamba, tikwenera kujifumba kuti, ‘Kasi webusayiti iyo pasangika nkhani iyi njakugomezgeka? Kasi yafuma pa webusayiti iyo munthu waliyose wakulembapo ivyo wakughanaghana? Kasi webusayiti yinyake yakugomezgeka yayowoyapo nkhani iyi?’ * Mafumbo agha ghangatovwira kuchita vinthu ‘mwamahara.’ (Zinth. 7:7) Kanandi nkhani iyo tikukayikira yikuŵa yautesi. Usange taŵazga nkhani iyo yikuyowoya viheni vya ŵanthu ŵanyake, tikwenera kughanaghanira ivyo vingachitika para nkhani iyi yathandazgika.

KASI MUKUTEMWA KUTUMIZGA MAUTHENGA?

Ŵanyake ŵakutemwa kutumira mauthenga ŵanyawo kwambura kughawona dankha usange ngaunenesko. Iwo ŵakughanaghanira yayi ivyo vingachitika para ŵatumizga uthenga uwo. Panyake ŵakuchita nthena kuti ŵamanyikwe. (2 Sam. 13:28-33) Kweni munthu wakuchenjera wakughanaghanira ivyo vingachitika pambere wandatumizge uthenga uliwose. Mwachiyelezgero, nkhani zinyake zingananga mbiri yiwemi ya munthu panji gulu.

Nyengo zinyake munthu wakutumizga uthenga wautesi chifukwa chakuti walije nyengo yakusandira uthenga uwo. Iyo wangaŵa waka na maghanoghano ghakuti waliyose wamujiwonera yekha. Kweni awo ŵamuŵazga nawo ŵali na nthangwanika zawo. (Efe. 5:15, 16) Ntheura tileke kutumizga mauthenga agho tikughakayikira.

Ntchiwemi kujifumba kuti: ‘Ka nyengo zose nkhupokera mauthenga na kutumira ŵanyane kwambura kughasanda? Kasi zuŵa linyake nkhaphepiska ŵanyane chifukwa cha kuŵatumira uthenga wakubudika panji wautesi? Kasi munthu munyake wali kuniphalirapo kuti nileke kutumizga mauthenga ghambura kwenelera agho ghafuma kunyake?’ Manyani kuti para ŵabwezi ŵinu ŵali na imelo, ndikuti nawo ŵakuyimanya intaneti. Nakuti nawo ŵangasanga ŵekha pa intaneti ivyo vingaŵakondweska. Ŵanyake ŵakukhumba yayi kuti ŵapokerenge mauthenga ghanandi agho ghali na nkhani zakusekeska waka, mavidiyo, panji vithuzi. Kweniso ntchiwemi yayi kutumizgirana nkhani izo mwajambura panji fundo izo mwalemba pa maungano. Munthu wakupindula chomene usange wakupenjerezga yekha fundo, wakuŵazga yekha mavesi gha mu Baibolo, na kusanga yekha mazgoro ghakuti wakazgore pa maungano, kuluska kuchita kumutumizgira.

Kasi nkhwenera kutumira munthu munyake uthenga uwu?

Kasi mukwenera kuchita wuli usange mwawona nkhani yinyake pa intaneti iyo yikuyowoya vinthu vyautesi vyakukhwaskana na gulu la Yehova? Mwaluŵiro, lekani kuŵazga nkhani za ntheura ndipo ntchiwemi yayi kuzigomezga. Kweniso chingaŵa chakwenelera yayi kuphalira ŵanji nkhani zanthena chifukwa namwe mungamba kuthandazga waka mautesi. Usange ivyo mwaŵazga pa intaneti vikumusuzgani maghanoghano, lombani vinjeru kwa Yehova ndipo pemphani ŵabali ŵakukhwima mwauzimu kuti ŵamovwirani. (Yak. 1:5, 6; Yuda 22, 23) Tileke kuzizwa para ŵanthu ŵakuyowoyera viheni gulu la Yehova. Yesu nayo ŵanthu ŵakamuyowoyeranga viheni. Nakuti Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti ŵalwani ŵawo ŵazamuŵasuzga na ‘kuŵatetera uheni wa mtundu uliwose.’ (Mat. 5:11; 11:19; Yoh. 10:19-21) Ntheura usange tili na ‘kaghanaghaniro kawemi,’ timanyenge kuti ivyo munthu munyake wakutiphalira ni vyautesi ndipo wakukhumba kutipusika waka.—Zinth. 2:10-16.

CHINDIKANI ŴANYINU

Tikweneraso kuchenjera na nkhani izo tapulika zakukhwaskana na ŵabali ŵithu. Nyengo zinyake chikuŵa chiwemi yayi kuphalira ŵanji nkhani yinyake nanga yingaŵa yaunenesko. (Mat. 7:12) Mwachiyelezgero, para tikuthandazga mauthenga agho ghakuyowoya viheni vya ŵanyithu, ndikuti tikuŵatemwa yayi. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Nkhani zinyake zikuŵa za chisisi. Panji ŵeneko ŵakukhumba kuzakaziyowoya nyengo yinyake ndiposo munthowa yinyake. Ntheura ise tikwenera chara kuvumbura nkhani zaŵene. Kweniso para tikuvumbura nkhani zaŵene tingambiska masuzgo ghakuru.

Mazuŵa ghano, nkhani zikuthandazgika mwaluŵiro chomene. Zinyake mwa nkhani izi zikuŵa zaunenesko, ziwemi, na zakovwira, ndipo zinyake zikuŵa zautesi, ziheni, na zambura kovwira. Nanga ni para mungatumizgira nkhani munthu yumoza, kweni mu kanyengo kachoko waka charu chose chingamanya nkhani iyo. Ntheura lekani kuŵa na mtima wa, ‘Ka mwapulika?’ Nangauli chitemwa chikutovwira kugomezga “vinthu vyose,” kweni tileke kuŵa nga ni muzeleza uyo wakugomezga nkhani yiliyose. (1 Kor. 13:7) Ndiposo tileke kugomezga mautesi ghose agho ŵanthu ŵakuyowoyera gulu la Yehova na ŵabali ŵithu awo tikuŵatemwa. Kumbukani kuti awo ŵakuyowoya na kuthandazga mautesi ŵakukondweska Satana uyo ni “wiske wa utesi.” (Yoh. 8:44) Nyengo zose munthu wamahara wakusanda nkhani izo wakusanga pa intaneti. Baibolo likuti: ‘Ŵazeleza ŵaharenge uchindere, kweni ŵakuchenjera ŵakuvwalikika mphumphu yaumanyi.’—Zinth. 14:18.

^ ndime 4 Kanandi, ŵanthu ŵanyake ŵakulembaso nkhani izo kumasinda zikamanyikwa kuti ni zautesi. Ŵakuzisintha pachoko waka kuti ziwoneke nga ni zaunenesko.