Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Baibolo la Chingelezi la 2013 la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya

Baibolo la Chingelezi la 2013 la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya

BAIBOLO la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lanozgekapo kanandi waka. Kweni ilo likafuma mu 2013, lanozgeka makora chomene. Mwachiyelezgero, mavesi ghanyake mu Baibolo ili ghali na mazgu ghachoko waka. Mazgu ghanyake gha Chihebere na Chigiriki agho kale ŵanthu ŵanyake ŵakatondekanga kughapulikiska ghalembeka makora. Machaputara ghanyake ghalembeka nga ni mapowemu, ndipo liliso na mazgu ghamusi. Baibolo la Chitumbuka la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lang’anamurika mwakuyana na fundo za mu Baibolo la Chingelezi ilo likafuma mu 2013. Mu nkhani iyi tiwonenge vinyake ivyo vili mu Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.

Mazgu ghanyake agho ghalembeka makora. Nga umo tikawonera mu nkhani iyo yajumpha, mazgu nga ni “Sheole,” “Hadesi,” na “mzimu,” ghalembeka munthowa yakuti ng’anamuro lake lipulikikwe makora. Kweniso pali mazgu ghanyake agho ghalembeka makora.

Mwachiyelezgero, mazgu ghakuti “kumupayika,” mu Baibolo ili ghalembeka kuti “kumupayika pa khuni” panji ‘kumukhoma pa khuni’ kuti ghapeleke ng’anamuro leneko. (Mat. 20:19; 27:31) Mazgu agho kale ghalembeka kuti “kukhomezga,” ghalembeka kuti “kuzikira.” “Kupoma vyongo mu viphikiro,” ghalembeka kuti “kwenda mu viphikiro ivyo mukuŵa vyongo.” (Gal. 5:19-22) Lizgu ilo kale likalembeka kuti “chifundu,” lalembeka kuti “lusungu.”—Sal. 36:5; 89:1.

Mazgu ghanyake ghang’anamurika mwakuyana na nkhani m’malo mwa kung’anamura waka lizgu pa lizgu. Chiyelezgero ni lizgu linyake la Chihebere (ʽoh·lamʹ) ilo pa Salimo 90:2 lang’anamurikira kuti “kufuma muyirayira m’paka muyirayira,” kweni pa Mika 5:2 lang’anamurikira kuti “mazuŵa ghakale chomene.”

Mazgu gha Chihebere na Chigiriki agho ghali kung’anamurika kuti “mphapu,” usange ghangang’anamurika lizgu pa lizgu ghakupeleka ng’anamuro la mbuto iyo ŵalimi ŵakupanda. (Gen. 3:15) Ntheura pa Genizesi 3:15 na mu mavesi ghanyake, lizgu ili lang’anamurika mwakuyana na ng’anamuro lake.—Gen. 22:17, 18; Chivu. 12:17; Gen. 1:11; Sal. 22:30; Yes. 57:3.

Mazgu ghanandi ghandalembeke lizgu pa lizgu. “Para fundo yingapulikikwa makora yayi chifukwa cha kung’anamura lizgu pa lizgu” Baibolo ilo lang’anamurika makora “likuŵa waka na fundo iyo yikukhumbikwa.” (Wonani Vyakusazgirapo A1) Mazgu ghanyake mu Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ghalembeka lizgu pa lizgu, chifukwa fundo yake yikupulikikwa. Kweni usange fundo yake yikupulikikwa yayi, palembeka waka ng’anamuro lake. Lizgu lakuti ‘mtima’ pa Chivumbuzi 2:23, lalembeka lizgu pa lizgu chifukwa ng’anamuro lake likupulikikwa. Kweni lizgu lakuti “ziso” panji kuti “figho” mu vesi lenelili, lang’anamurika mwakuyana na ng’anamuro lake lakuti “mukati mu maghanoghano.” Mazgu ghakuti “tirigu muwemi chomene” agho ghali pa Dotoronome 32:14, para ghangang’anamurika lizgu pa lizgu, ghakupeleka ng’anamuro lakuti “ziso wa mafuta gha tirigu.” Mwakuyana waka, mazgu agho ghang’anamurika kuti “nkhuyowoya mwakusuzgikira” pa Ekisodo 6:12, para ghang’anamurika lizgu pa lizgu ghakupulikikwa kuti “milomo yambura kukotola.”

Chaputara icho chalembeka nga ni powemu

Machaputara ghanyake ghalembeka nga ni mapowemu. Vigaŵa vinandi vya mu Baibolo vikalembeka nga ni mapowemu. Mazuŵa ghano, mapowemu ghakuyana waka na umo ŵakulembera sumu. Pakulongosora vinthu, mapowemu ghakuŵa na mazgu ghakukozgana panji ghakususkana.

Mabuku gha Yobu na Masalimo mu Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ghalembeka nga ni sumu. Kalembero aka kakovwira kudidimizga fundo kweniso kuti munthu wakumbukirenge ivyo wakuŵazga. Mabuku ghanyake agho ghalembeka munthowa iyi ni Zintharika, Sumu ya Solomoni, na machaputara ghanandi mu mabuku ghanyake. Chiyelezgero ni lemba la Yesaya 24:2 ilo mzere uliwose uli na mazgu ghakususkana. Ghalembeka munthowa iyi kuti ghadidimizge fundo yakuti palije uyo wangagwentha cheruzgo cha Chiuta. Para munthu wakuŵazga Baibolo wakumanya kuti awo ŵakalemba Baibolo, ŵakalemba nthena kuti ŵadidimizge uthenga wa Chiuta.

Ntchakusuzga kumanya mabuku agho mu Chihebere ghakalembeka nga ni mapowemu, lekani Mabaibolo ghakupambana kalembekero. Ntheura awo ŵakung’anamura Baibolo ŵakwenera kusanda kuti ŵamanye usange chigaŵa icho ŵakung’anamura chikalembeka nga ni powemu. Mavesi ghanyake gha mu Baibolo ghali kulembeka nga ni mapowemu na chilato cha kudidimizga fundo.

Mu Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya muli chigaŵa cha Ivyo Vili mu Buku Ili. Chigaŵa ichi chikovwira kumanya uyo wakuyowoya pa chigaŵa chilichose. Wonani buku la Sumu ya Solomoni.

Kusanda mipukutu yakale kwawovwira pakunozga Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya. Awo ŵakang’anamura Baibolo la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ŵakagwiliskira ntchito mipukutu ya Chihebere iyo ŵakakopera Ŵamasoreti na mipukutu ya Chigiriki iyo Westcott na Hort ŵakakopera. Kusanda mipukutu yinyake yakale chomene ya Baibolo kwawovwira pa ntchito yakunozga mavesi ghanyake mu Baibolo liphya la Chingelezi. Yinyake mwa mipukutu yakale chomene ni mipukutu ya ku Nyanja Yakufwa. Mipukutu yinandi ya Chigiriki yikawovwira chomene pa kung’anamura Baibolo. Mazuŵa ghano mipukutu yinandi yakale chomene ŵayiŵika pa kompyuta. Ivi vikovwira kuti ntchito yakupenjerezga mazgu mu mipukutu yakale yiŵe yipusu. Komiti Yakung’anamura Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya nayo yikasanda mipukutu iyi, ndipo ivi vyawovwira chomene pakunozga Baibolo liphya la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya.

Mwachiyelezgero, mu Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, pa lemba la 2 Samuyeli 13:21, pali mazgu ghakuti: “Kweni themba likakhumba yayi kumukwiyiska Amunoni chifukwa wakaŵa mwana wake wakwamba ndipo likamutemwanga.” Mu Baibolo lakale la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, mulije mazgu agha chifukwa ŵakalondezga waka mipukutu iyo ŵakakopera Ŵamasoreti. Kweni mazgu agha ghalimo mu mipukutu yakale chomene ya ku Nyanja Yakufwa. Komiti Yakung’anamura Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya yasanga kuti mu mipukutu yakale iyi, zina la Chiuta likusangikaso mu malo ghanyake 5 mu buku lakwamba la Samuyeli. Kusanda mipukutu ya Chigiriki kwawovwiraso kuti lemba la Mateyu 21:29-31 lipulikikwenge makora.

Ivi ni vinyake ivyo vyawovwira kuti Baibolo liphya la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lipulikikwenge makora. Tikuwonga chomene kuti Chiuta wakuyowoya nase mwakupulikikwa makora.

Vyakupimira

Kalendara Yachihebere