Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Cifukwa Wuli Ŵakaboni ŵa Yehova Ŵakugwiliskira Nchito Mphinjika Yayi mu Kusopa Kwawo?

Cifukwa Wuli Ŵakaboni ŵa Yehova Ŵakugwiliskira Nchito Mphinjika Yayi mu Kusopa Kwawo?

Ivyo Ŵaŵazgi Ŵithu Ŵakufumba

Cifukwa Wuli Ŵakaboni ŵa Yehova Ŵakugwiliskira Nchito Mphinjika Yayi mu Kusopa Kwawo?

Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakugomezga kuti nyifwa ya Yesu Khristu yili kujura nthowa ya umoyo wamuyirayira kwa awo ŵakupulikana nayo. (Mateyu 20:28; Yohane 3:16) Ndipouli, iwo ŵakugomezga kuti Yesu wakafwira pa mphinjika yayi nga ni umo ŵanji ŵakumujambulira mu vithuzithuzi. Iwo ŵakugomezga kuti Yesu wakafwira pa khuni ilo likaŵavya khuni linyake lakupinjika.

Kugwiliskira nchito mphinjika kukambira ku Mesopotamiya, vilimika 2000, pambere Khristu wandize pa caru capasi. Vilimika vinandi pambere Khristu wandababike, pa malibwe ghakulembeka gha ku Scandinavia napo ŵakaŵikangapo mphinjika. Mu buku lake la Symbols Around Us (Vimanyikwiro Ivyo Vili Pakati Pithu) munthu wakumanya mdauko kweniso nkhwantha yakumanya vimanyikwiro, zina lake Sven Tito Achen, wakalemba kuti, “ŵanthu aŵa, ŵeneawo ŵakaŵa Ŵakhristu yayi ŵakagwiliskiranga nchito mphinjika pa vinthu vya mizimu . . . kuti ziŵavikilirenge ndiposo kuti ŵaŵenge na mwaŵi.” Ntheura nchambura kuzizika kuti buku la New Catholic Encyclopedia likuti: “Mphinjika yikaŵako pambere Cikhristu cindize, kweniso ŵanthu awo Mbakhristu yayi nawo ŵakugwiliskira nchito mphinjika. Kwa iwo mphinjika yikwimira vinthu vya mu mlengalenga.” Ipo nchifukwa wuli machalichi ghasankha mphinjika kuŵa cimanyikwiro cawo cakupatulika?

Munthu wakusambira wa ku Britain zina lake W. E. Vine, wakati: “Pakatikati pa vilimika vya 200 na 300 A.D. . . . ŵanthu ŵambura kusopa Ciuta ŵakapokelereka mu machalichi . . . ndipo ŵakaŵa ŵakuzomerezgeka kulutilira kugwiliskira nchito vimanyikwiro vyawo ivyo ŵakagwiliskiranga nchito pambere ŵandaŵe Ŵakhristu.” Mwantheura, fundo iyi ndiyo yikapangiska kuti ŵamachalichi ŵatolere mphinjika.—Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words.

Vine wakalutizga kuti mu Cigiriki cakwambilira, mazgu agho ghali kung’anamurika kuti mphinjika ghakung’anamura “cikhuni cimoza . . . ceneico nchakupambana na mphinjika ya machalichi iyo yikuŵa na cikhuni cinyake cakupinjika. Mwakukolerana na fundo iyi, buku lakulembeka na Oxford University likuti: “Ukaboni ngwakuti, . . . Fumu yikafwira pa khuni limoza, kuti pakaŵa pa mathabwa ghaŵiri yayi.” (Companion Bible) Mwaunenesko, ŵamachalichi ŵali kutolera mutheto uwo ngwa mu Baibolo yayi.

Achen, uyo wazunurika mu ndime yaciŵiri, wakati: “Nchakukayikiska usange Ŵakhristu ŵakagwiliskiranga nchito mphinjika mu vilimika 200 kufuma apo Yesu wakafwira.” Iyo wakalutizga kuti ku Ŵakhristu ŵakwambilira, mphinjika “yikang’anamuranga nyifwa ndiposo viheni nga ni umo ciliri cisulo cakunyongera ŵanthu awo ŵeruzgika kuti ŵakomeke.”

Cakuzirwa comene nchakuti, mwambura kupwelerako za cinthu cilicose ico ŵanthu ŵakagwiliskira nchito pa kutambuzga ndiposo kukoma Yesu, paŵavye cikozgo panji cimanyikwiro ca vinthu ivyo, ico Ŵakhristu ŵakwenera kucigwiliskira nchito pakusopa. Baibolo likulangura kuti: “Cimbirani kusopa vikozgo.” (1 Ŵakorinte 10:14) Yesu iyomwene wakayowoya cimanyikwiro ceneko ca ŵalondezgi ŵake ŵaunenesko. Iyo wakati: “Na ceneici ndico ŵanthu ŵose ŵati ŵamanyirenge kuti muli ŵasambiri ŵane, para mukutemwana.”—Yohane 13:35.

Mwakuyana na Ŵakhristu ŵakwambilira, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakulondezga Baibolo, m’malo mwa kulondezga waka mitheto. (Ŵaroma 3:4; Ŵakolose 2:8) Ntheura, iwo ŵakugwiliskira nchito mphinjika yayi mu kusopa kwawo.

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Themba Lambura Kusopa Ciuta la Asiriya Lavwara Mphinjika, mu 800 B.C.E.

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Photograph taken by courtesy of the British Museum