Kasi Ciuta Wali na Gulu?

VINTHU ivyo Ciuta wali kulenga ni vyakulinganizgika makora. Mwaciyelezgero, selo la yisiti lili kupangika mwakuzizwiska ndiposo mwakulinganizgika makora. Unandi wa tuvigaŵa uto lili nato ukuyanako waka na vigaŵa vya ndege yikuru yakuyegha ŵanthu yakucemeka Boeing 777. Kweni tuvigaŵa tose utu tuli pa malo ghake agho ngacoko comene. Mwakupambana na ndege iyi, maselo gha yisiti ghangapanga ghanyake. Uku nkhulinganizgika kwamaseŵera yayi.—1 Ŵakorinte 14:33.

Ni vilengiwa vyakuwoneka pera yayi ivyo ni vyakulinganizgika makora. Baibolo likulongora kuti vilengiwa vyakucanya navyo ni vyakulinganizgika makora ndipo vikuteŵetera mwakuyana na khumbo la Mlengi. Mu mboniwoni, nchimi Daniyeli yikawona wumba wa ŵangelo uli kucanya ndipo yikati: “Vikwi na vikwi vikamuteŵetera, na vikwi khumi kwandanya na vikwi khumi vikimilira panthazi pake.” (Daniel 7:9, 10) Ghanaghanani waka ndondomeko iyo yikwenera kuŵapo kuti ŵangelo vikwi khumi kwandanya na vikwi khumi ŵalondezgenge ulongozgi uwo Ciuta wakuŵaphalira kuti ŵateŵeterenge ŵateŵeti ŵake pa caru capasi.—Salmo 91:11.

Nangauli palije uyo wangayana na Yehova pa nkhani ya kulinganizga vinthu, kweni ngwakulekelera yayi nesi wakukhwimiska vinthu. Iyo ni Ciuta wacitemwa ndiposo wakukondwa uyo wakughanaghanira vilengiwa vyake. (1 Timote 1:11; 1 Petrosi 5:7) Ivi vikawoneka umo wakacitiranga na Ŵaisrayeli ndiposo Ŵakhristu ŵakwambilira.

Mtundu wa Israyeli Ukalongozgekanga Makora

Yehova Ciuta wakagwiliskira nchito Mozesi kuti walongozge Ŵaisrayeli pakusopa kwaunenesko. Ghanaghanirani waka umo ŵakajinthikiranga mahema ghawo mu mapopa gha Sinayi, pa nyengo ya ulendo wawo. Waliyose wazomerezgekenge kujinthika hema lake palipose apo wakhumba mphanyi pakaŵa nthimbanizgo yikuru comene. Yehova wakaŵapa ulongozgi wakupulikikwa makora wakuyowoya uko fuko lililose lingajinthika mahema ghawo. (Maŵazgo 2:1-34) Malango agho Ciuta wakapeleka kwizira mwa Mozesi ghakaŵaso na ulongozgi wakukhwaskana na matenda ndiposo utozgi. Mwaciyelezgero, mukaŵa dango lakuyowoya umo munthu wangacitira para wajovwira.—Duteronome 23:12, 13.

Ŵaisrayeli ŵakati ŵanjira mu Caru ca Layizgano ŵakacitanga vinthu mu ndondomeko yiwemi. Ŵakagaŵika mu mafuko 12, ndipo fuko lililose likapika malo ghake. Malango agho Yehova wakapeleka ku Ŵaisrayeli kwizira mwa Mozesi ghakakhwaska vigaŵa vyose vya umoyo wawo, kwali mpha nkhani ya kusopa, nthengwa, mbumba, masambiro, bizinesi, cakurya, ulimi, viŵeto, na vinyake. a Nangauli malango ghanyake ghakaŵa ghakudunjika ndipo ghanyake ghakacita kulongosoreka, kweni ghose ghakalongora kuti Yehova wakupwelelera ŵanthu ŵake ndipo ghakawovwiranga kuti ŵaŵe ŵakukondwa. Para Ŵaisrayeli ŵalondezga malango agha, ŵakaŵanga paubwezi uwemi na Yehova.—Salmo 147:19, 20.

Nangauli Mozesi wakayimanyanga nchito ya kulongozga, kweni kuti vinthu vyende makora, vikathembanga pa maluso ghake yayi kweni pa kuŵa wakugomezgeka ku ndondomeko iyo Ciuta wakanozga. Mwaciyelezgero, kasi Mozesi wakasankha wuli nthowa iyo ŵangenda mu mapopa?  Yehova wakaŵalongozganga na mzati wa bingu namuhanya ndiposo mzati wa moto nausiku. (Exodus 13:21, 22) Nangauli Yehova wakagwiliskira nchito ŵanthu, kweni ndiyo wakaŵalongozganga ŵanthu ŵake. Ndimo vikaŵiraso ku Ŵakhristu ŵakwambilira.

Ŵakhristu Ŵakwambilira Ŵakalongozgekanga Makora

Cifukwa cakuti ŵapositole na ŵasambiri ŵakafwilirapo comene kupharazga, mipingo Yacikhristu yikapangika mu vigaŵa vinandi vya ku Asia na Europe. Nangauli mipingo iyi yikaŵa ku malo ghakupambanapambana, kweni mpingo uliwose ukacitanga vinthu pawekha yayi. Mpingo uliwose ukendanga makora, ndipo yose yikalongozgekanga mwacitemwa na ŵapositole. Mwaciyelezgero, mpositole Paulosi wakatuma Tito ku Kirete ‘kuti wakanozge vinthu vyambura kunozgeka.’ (Tito 1:5) Ndipo Paulosi wakalembera mpingo wa Korinte kuti ŵabali ŵanyake ŵakaŵa na nkhongono ya “kumanya kwendeska vinthu” panji kuti ŵakamanyanga kulinganizga vinthu. (1 Ŵakorinte 12:28) Kweni ni njani wakanozga kuti paŵe ndondomeko yose iyi? Paulosi wakayowoya kuti “Ciuta wakagumanya” panji kuti kulongozga mpingo.—1 Ŵakorinte 12:24.

Ŵalaŵiliri ŵa mu mpingo wa Ŵakhristu ŵakacitanga ufumu yayi pa Ŵakhristu ŵanyawo. Kweni ŵakaŵa ‘ŵanchito ŵanyawo,’ ŵakalongozgekanga na mzimu wa Ciuta, ndipo ŵakeneranga kuŵa “vyakuwonerapo ku mskambo.” (2 Ŵakorinte 1:24; 1 Petrosi 5:2, 3) “Mutu wa mpingo” kuti ni munthu yayi, nesi gulu la ŵanalume ŵambura kufikapo, kweni ni Yesu Khristu.—Ŵaefeso 5:23.

Apo mpingo wa Korinte ukamba kucita vinthu mwakupambana na umo mipingo yinyake yikacitiranga, Paulosi wakaulembera kuti: “Vici? Kasi mazgu gha Ciuta ghakafuma kwa imwe, panji ghakafika kwa imwe pera?” (1 Ŵakorinte 14:36) Paulosi wakafumba fumbo ili kuti liŵawovwire kusintha kaghanaghaniro kawo ndiposo kuŵawovwira kuti ŵamanye kuti ŵakeneranga kucita vinthu vyaŵekha yayi. Para mipingo yalondezga ulongozgi wa ŵapositole, yikakuranga na kusazgikira.—Milimo 16:4, 5.

Ciuta Wacali Kulongozga Ŵanthu Ŵake

Wuli mazuŵa ghano? Ŵanthu ŵanyake ŵangakhumba yayi kuŵa mu gulu la cisopa. Kweni Baibolo likulongora kuti nyengo zose Ciuta wakugwiliskira nchito gulu lake pakucita vinthu ivyo wakukhumba. Ndiyo wakalongozganga Ŵaisrayeli mu nyengo yakale, ndipo ndiyo wakalongozganga Ŵakhristu ŵakwambilira apo ŵakasopanga.

Ipo kasi nchakupulikikwa yayi kuyowoya kuti Yehova Ciuta wacali kulongozga ŵanthu ŵake nga umo wakacitiranga kumanyuma? Enya. Yehova wakulongora kuti wakutemwa ŵanthu awo ŵakumusopa lekani wakuŵalongozga mu nthowa yiwemi na kuŵawovwira kuti ŵaŵe ŵakukolerana. Mazuŵa ghano, Yehova wakugwiliskira nchito gulu lake kuti wafiske cilato cake pa ŵanthu. Kasi tingalimanya wuli gulu lake? Wonani vimanyikwiro vyakulondezgapo ivi.

▪ Ŵakhristu ŵaunenesko ŵali kulinganizgika kuti ŵafiske mulimo unyake. (Mateyu 24:14; 1 Timote 2:3, 4) Yesu wakalangura awo ŵakumulondezga kuti ŵapharazge makani ghawemi gha Ufumu ku mitundu yose, ndipo mulimo uwu ungenda yayi para pangaleka kuŵa gulu lakukolerana pa caru cose. Mwaciyelezgero, pamwekha vingamusuzgani yayi kulyeska munthu yumoza, kweni para mungakhumbikwira kulyeska ŵanthu masauzandi, panji mamiliyoni, mungakhumbikwira kuŵa na gulu lakulinganizgika makora, lakucita vinthu mwakukolerana. Kuti ŵafiske mulimo uwo ŵali kupika, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuteŵetera “na mtima umoza” panji kuti mwakukolerana. (Zefaniya 3:9) Kasi mulimo uwo ukucitika mu vyaru ndiposo viyowoyero vyakupambanapambana, kweniso na ŵanthu ŵa mafuko ghakupambanapambana ungenda kwambura gulu lakukolerana ndiposo lakulinganizgika makora? Zgoro ndakumanyikwirathu.

▪ Gulu la Ŵakhristu ŵaunenesko likovwirana na kukhozgana. Para wali yekha, munthu uyo ni nkhwantha pakukwera mapiri ghatali wangasankha kukwelera palipose apo wakhumba cifukwa waghanaghanirengeko yayi za awo  ŵakuleka kumanya comene. Kweni wangasuzgika para wacita ngozi panji para wali pa malo ghaheni cifukwa paŵavyenge wakumovwira. Nchiwemi nadi yayi kujipatura. (Zintharika 18:1) Kuti Ŵakhristu ŵafiske mulimo uwo Yesu wali kuŵapa, ŵakwenera kovwirana na kukhozgana. (Mateyu 28:19, 20) Mu mpingo wa Cikhristu ŵanthu ŵakusambizgika vinthu vinandi vya mu Baibolo, kulongozgeka, na kukhozgeka kuti ŵaleke kuwelera nyuma. Kasi mphanyi tikukasambizgika na kukasopa nkhu palekenge kuŵa maungano ghakunozgeka makora?—Ŵahebere 10:24, 25.

▪ Gulu la Ŵakhristu ŵaunenesko ndakukolerana pakuteŵetera Ciuta. Apo mberere za Yesu ‘zikupulika mazgu ghake’ zikuŵa “mskambo umoza” ndipo wakuzilongozga. (Yohane 10:16) Mberere za Yesu zili bwekabweka mu machalichi panji magulu ghakupambanapambana yayi, ndipo visambizgo vyawo ni vyakupambana yayi. Kweni zose ‘zikuyowoya mwakuzomerezgana.’ (1 Ŵakorinte 1:10) Kuti ŵanthu ŵakhale mwakukolerana, pakwenera kuŵa ndondomeko yiwemi, ndipo kuti ndondomeko iyi yiŵepo, vinthu vikwenera kulinganizgika makora. Mbanthu ŵakukolerana pera awo Ciuta wangaŵatumbika.—Salmo 133:1, 3.

Ŵanthu ŵanandi ŵiza mu gulu ilo likucita ivyo vyayowoyeka apa ndiposo fundo zinyake za mu Baibolo cifukwa ŵakutemwa Ciuta mwakufumira pasi pa mtima kweniso ŵakutemwa unenesko. Pakuti ni gulu lakukolerana, Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru cose ŵakuyezgayezga kucita khumbo la Ciuta. Iwo ŵakugomezga layizgo lakuti: “Nizamukhala pakati pawo na kwenda pakati pawo, nizamuŵa Ciuta wawo, ndipo iwo ŵazamuŵa ŵanthu ŵane.” (2 Ŵakorinte 6:16) Namwe mungasanga thumbiko ili usange mukusopa Yehova Ciuta pamoza na gulu lake.

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 13]

Ŵaisrayeli ŵakajinthikanga mahema ghawo mu nthowa yakulinganizgika makora

[Vithuzithuzi pa peji 14, 15]

Kuti mulimo wa kupharazga pa caru cose wende makora, pakwenera kuŵa gulu lakulinganizgika makora

Kupharazga nyumba na nyumba

Kovwira awo masoka ghaŵawira

Maungano gha dera

Kuzenga malo ghakusoperapo