Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Kasi Mukumanya?

Kasi Mukumanya?

Kasi Mukumanya?

Kasi jochero ilo pakalembeka kuti “Kwa Ciuta Wambura Kumanyikwa,” ilo mpositole Paulosi wakawona ku Ateni ni vici?Milimo 17:23.

Ŵalembi ŵanandi Ŵacigiriki ŵali kuzunurapo majochero ghanthena agha. Mwaciyelezgero, Pausanias uyo ngwakulemba mdauko wakati ku Olympiya, kukaŵa “jochero la ŵaciuta ŵambura kumanyikwa.” Munthu munyake zina lake Philostratus wakayowoya kuti ku Ateni “ŵakazenganga majochero na cilato ca kucindika nanga mbaciuta ŵambura kumanyikwa.”

Mulembi munyake zina lake Diogenes Laertius uyo wakaŵako mu vilimika vya m’ma 200 wakayowoya nkhani yinyake iyo yikalongosoranga umo “majochero ghambura mazina” ghakambira. Nkhani yinyake yakale comene, yikalongosora umo munthu munyake zina lake Epimenides wakamazgira nthenda yinyake mu Ateni. Diogenes wakalemba kuti: “[Epimenides] wakatora mberere. . . na kwiza nazo ku Areyopaga, na kuzileka waka kuti zilute kulikose uko zakhumba. Wakaphalira awo ŵakazilondezganga kuti malo agho mberere yagonapo ŵaŵikepo cimanyikwiro na kupelekerapo sembe ku ŵaciuta ŵa ku malo agha. Ntheura, ŵakuti nthenda yikamara. Nanga ni mazuŵa ghano mu vigaŵa vinyake vya Attica mukusangika majochero ghambura kulembekapo zina lililose.”

Dikishonare yinyake yikulongosora cifukwa cinyake ico ŵakazengeranga majochero gha ŵaciuta ŵambura kumanyikwa. Yikuti, “ŵakawopanga kuti para ŵaleka kucindika ŵaciuta aŵa, ŵatumbikikenge yayi ndipo ŵasanganenge na soka cifukwa ca ukali wa ŵaciuta aŵa.”

Cifukwa wuli Ŵayuda ŵa mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakatinkhanga ŵamsonkho?

Ŵayuda ŵakatinkhanga comene ŵanthu ŵakusonkheska msonkho. Ŵakaŵawonanga kuti mbanthu ŵaheni comene kweniso ŵapusikizgi.

Ŵawusi Ŵaciroma ŵakakhumbanga kuti ŵanthu ŵapelekenge msonkho unandi. Ŵakalemba ŵanchito kuti ŵapokenge msonkho wa malo, na msonkho wa ŵanthu. Kweni ŵakalembanga munthu uyo wangasonkheska ndalama zinandi. Ntheura ŵenecaru ŵanandi awo ŵakaŵa na mabizinesi ndiwo ŵakalembeka nchito ya kusonkheska msonkho. Buku linyake likuti: “Pakuti ŵanthu aŵa ŵakateŵeteranga Ŵaroma, mtundu uwo ukatinkhikanga na ŵanthu, Ŵayuda ŵanyawo ŵakaŵawonanga kuŵa “ŵakugaluka, na ŵakufipirwa cifukwa ca kukolerana na ŵanthu ŵambura kusopa aŵa.” (M’Clintock and Strong’s Cyclopædia)

Ŵakusonkheska msonkho ŵakaŵa ŵambura kugomezgeka, ndipo ŵakasambazganga cifukwa cakulyera ŵanyawo masuku pa mutu. Ŵanji ŵakalipiskanga dala mtengo ukuru pa katundu na cilato cakuti ndalama zapacanya ŵaŵike mu thumba lawo. Ŵanyake ŵakaŵapanga milandu yautesi ŵakavu kuti ŵaŵalyere ndalama zawo. (Luka 3:13; 19:8) Buku linyake likuti Ŵayuda ŵakawonanga ŵamsonkho na ŵakwananga kuti mbakuyana waka, ntheura “wakusonkheska msonkho wakaŵa wakwenelera yayi kuŵa mweruzgi panji kaboni.”—Mateyu 9:10, 11. (The Jewish Encyclopedia)

[Cithuzithuzi pa peji 18]

Jochero la Ciuta wambura kumanyika, ku Turkey

[Cithuzithuzi pa peji 18]

Cithuzithuzi ca wa nchito wa Ŵaroma wakutolera msonkho mu vilimika vya m’ma 200 panji 300 C.E.

[Kulongosora Cithuzithuzi]

Erich Lessing/Art Resource, NY