Kasi Mukumanya?

Kasi “citengo cakweruzgirapo” ico Paulosi wakatolekerako cikaŵa civici?

▪ Lemba la Milimo 18:12, 13 likuti Ŵayuda ŵa ku Korinte ŵakamupa mulandu Paulosi. Ŵakatenge wakupharazga mwambura kuzomerezgeka. Ntheura “ŵakamutolera ku citengo cakweruzgirapo,” panji kuti beʹma (lizgu la Cigiriki ilo likung’anamura malo “ghakukwera”). Kale ku Korinte kukaŵa pulatifomu pa malo ghakukwera pafupi na msika uwo ukaŵa kutali viŵi yayi na sunagoge. Pakuti malo agha ghakaŵa ghakukwera, ndigho ŵakayimilirangapo pakuyowoya ku ŵanthu ŵanandi. Pulatifomu iyi yikazengeka na malibwe gha kuzirwa ghabluu na ghatuŵa ghakutowa comene. Apo pakayimanga muyowoyi pakaŵa vipinda viŵiri vyakulindizgirapo ivyo vikatozgeka makora.

Pulatifomu iyo pakimiliranga muyowoyi ndiyo yikwenera kuti yikaŵa citengo cakweruzgirapo ico mpositole Paulosi wakimilirapo panthazi pa Galiyo nduna yikuru ya Ŵaroma ku Akaya. Pa malo agha ndipo pakakhalanga ŵamazaza ŵalara pakutegherezga milandu na kuphalira wumba wose ivyo ŵadumura.

Mu misumba ya Ŵagiriki, cikaŵa cacilendo yayi kuti ŵanthu ŵawungane panthazi pa citengo cakweruzgirapo, apo pakacitikiranga vinthu vyakukhwaska ŵanthu ŵanandi. Pa Mateyu 27:19 na pa Yohane 19:13 pakuti Pontiyo Pilato wakayowoyanga ku ŵanthu uku wakhala pa citengo cake cakweruzgirapo.—Wonaniso Milimo 12:21.

Cifukwa wuli Ŵayuda ŵanji ŵakakhuŵara na umo Yesu wakafwira?

▪ Pakuyowoya za Ŵakhristu ŵakwambilira, mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Tikupharazga Khristu uyo wakapayikika; ico ku Ŵayuda nchinthu cakukhuŵazga kweni ku mitundu mbucindere.” (1 Ŵakorinte 1:23) Cifukwa wuli ŵanji ŵakakhuŵara na umo Yesu wakafwira?

Pakuyowoya za umo Yesu wakafwira kweniso mwakuyana na mutheto wa ŵanthu ŵa ku Middle East mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, Ben Witherington III wakati: “Kufwa kwanthena uku kukaŵa kwa kulengeska comene ku cigaŵa ici. Yikaŵa nthowa yakucindikika yayi ya kufwira cipulikano.” Witherington wakalutilira kuyowoya kuti: “Ŵanthu ŵa ku caru ici ŵakagomezganga kuti kanandi kuzirwa kwa munthu kukamanyikwanga na umo wafwira. Mwakuyana na fundo iyi, ŵanthu ŵakawonanga Yesu nga ni munthu wankharo yiheni, wakuwukira boma, kweniso munthu uyo wakwenera kupokera cilango cakuyana na ico ŵakapelekanga ku ŵazga ŵakugaluka.” Nga umo tawonera mu nkhani iyi, nchamahara yayi kuyowoya kuti Ŵakhristu Ŵakwambilira ŵakacita kwata vya nyifwa ya Yesu kweniso kuwuka kwake.