Likuneneska pa Nkhani ya Sayansi
Likuneneska pa Nkhani ya Sayansi
‘Asi ndakulembera zintharika makumi ghatatu, zakucenjezga na za umanyi, mwakuti ndikulongore ico nchaurunji na unenesko, kuti iwe uŵawezgere mazgu ghaunenesko awo ŵakakutuma?’—ZINTHARIKA 22:20, 21.
CIFUKWA WULI BAIBOLO NDAPADERA? Kanandi ulongozgi wa mu mabuku ghakale ukuŵa wakovwira yayi ndipo ŵasayansi ŵabowozga kuti zinandi mwa nkhani za mu mabuku agha zikuŵa zautesi. Nanga ni mazuŵa ghano awo ŵakulemba mabuku ŵakusintha fundo zinyake mwakuti ziyane na ivyo ŵabowozga. Kweni Baibolo lili kulembeka na Mlengi ndipo Mazgu ghake “ghakukhalilira muyirayira.”—1 Petrosi 1:25
MWACIYELEZGERO: Dango ilo Ciuta wakapeleka kwizira mwa Mozesi likati Ŵaisrayeli ŵakajovwilirenge “kuwaro kwa msasa” na kuwundira viheni. (Duteronome 23:12, 13) Para ŵakora citanda ŵakeneranga kugeza na kucapa vyakuvwara vyawo. (Leviticus 11:27, 28; Maŵazgo 19:14-16) Ŵavyoni ŵakaŵaŵikanga kwa ŵekha mpaka nthenda yimare.—Leviticus 13:1-8.
IVYO ŴADOKOTALA ŴAKUYOWOYA: Pakulimbana na matenda, mazuŵa ghano napo nchakuzirwa comene kuti viheni vitayikenge ku malo ghakwenelera. Nchakuzirwa kugeza m’mawoko, kweniso kupatura cinthu ico cakoleka na nthenda. Usange pa nyumba palije cimbuzi, Wupu wa ku America wakuwona za matenda ukati: “Mukajovwilirenge pataliko mamita pafupifupi 30 kufuma pa cisimi ca maji na kuwundirapo.” Wupu wakuwona vya umoyo wa ŵanthu ukayowoya kuti para ŵanthu ŵakutaya viheni ku malo ghakwenelera, ciwovwirenge kuti ŵacepeske matenda ghakufumira. Vilimika 200 ivyo vyajumpha, ŵacipatala ŵabowozga kuti ŵakapiranga matenda ŵalwari ŵanandi usange ŵandageze mu mawoko pamanyuma pakukora vitanda. Wupu wa ku America uwu, ukuti kugeza mu mawoko, “kukovwira comene kuti matenda ghaleke kwambukira.” Wuli pa fundo yakuti awo ŵali na vyoni panji matenda ghanyake agho ghakwambukira ŵakhalenge kwaŵekha? Sonosono apa magazini yinyake ya ku Saudi Arabia yikati: “Para nthenda yakwambukira yamba waka, kuŵika kwaŵekha ŵanthu awo ŵali na nthena iyi ndico nchinthu cakovwira comene kuti yileke kwambukira.”
KASI MUKUTI WULI? Kasi lilipo buku lakale ilo mukuwona kuti likukolerana na ivyo ŵasayansi ŵasanga mazuŵa ghano? Panji ni Baibolo pera?
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 6]
“Palije uyo wangaleka kucontheka para wakuŵazga nkhani za mu Dango la Mozesi zakukhwaskana na umo tingajivikililira ku matenda na vinthu vinyake.”—MANUAL OF TROPICAL MEDICINE, BY DRS. ALDO CASTELLANI AND ALBERT J. CHALMERS