Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose yikati yamara pa Novembala 11, 1918, ŵanthu ŵakaleka nchito zawo na kuthilimukira mu misewu na kugiya comene. Kweni ŵakagiya kwa nyengo yicoko waka, cifukwa cikhoso cakucemeka Spanish flu cikapulura ŵanthu ŵanandi kuluska awo ŵakafwa pa nkhondo iyi.

Mu Juni 1918 cikhoso cakofya ici cikapulura ŵasilikari awo ŵakaŵa ku France. Pakajumpha na nyengo yayi, ŵakamanya kuti ni muliri wakofya. Mwaciyelezgero, kwa myezi yicoko waka, cikakoma ŵasilikari ŵanandi comene ŵa ku America kujumpha awo ŵakafwa pa nkhondo. Apo ŵasilikari ŵakaweleranga kwawo, ŵakayegha cikhoso ici, ntheura cikathandazgika luŵiro pa caru cose.

Nkhondo yati yamara waka mu 1918, kukaŵa njara yazanimuwone kweniso cuma cikanjira pasi. Ŵanthu ŵanandi ku Europe ŵakasuzgika na njara. Kuzakafika mu 1923, ndalama ya German yikaceperathu nkhongono. Pakati pajumpha vyaka 6, pa caru cose cuma cikanjilirathu pasi. Ndipo mu 1939, nkhondo yaciŵiri ya caru cose yikamba. Kweni kasi ni njani uyo wakacitiska masuzgo ghose agha?

Baibolo likutovwira kumanya ico cikambiska masuzgo agha, nanga ni Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose. Yesu Khristu wakayowoyerathu kuti ‘mtundu uzamuwuka kwimikana na mtundu,’  kuzamuŵa njara na nthenda zakwambukira. (Mateyu 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Ndipo wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti masoka agha ghazamuŵa cimanyikwiro ca mazuŵa ghaumaliro. Fundo zinandi pa nkhani iyi tikuzisanga mu buku la Uvumbuzi. Buku ili likuti pali kukolerana pakati pa masoka gha pa caru capasi na nkhondo iyo yikacitika kucanya.—Wonani bokosi lakuti,  “Nkhondo ya pa Caru na ya Kucanya.”

Buku ili likulongosoraso ŵanthu ŵanayi awo ŵakwera pa mahaci. Ŵatatu mwa ŵanthu aŵa ŵakwimira masoka agho Yesu wakayowoyerathu: nkhondo, njara, na nthenda zakwambukira. (Wonani bokosi lakuti,  Kasi Ucimi wa Ŵanthu Ŵanayi awo Ŵakwera pa Mahaci Ukufiskika?) Nkhondo iyi, yikaŵa kwamba kwa masoka ndipo ghacalipo mpaka sono. Nakuti Baibolo likuvumbura kuti Satana ndiyo wakambiska masuzgo agha. (1 Yohane 5:19) Kasi walipo uyo wangamukanizga?

Buku la Uvumbuzi likutiphaliraso kuti Satana wali na “nyengo yifupi.” (Uvumbuzi 12:12) Lekani ni mukali comene ndiposo wakucitiska masuzgo ghanandi pa caru. Masuzgo agha ghakulongoraso kuti Satana wali nadi na kanyengo kacoko.

Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose yikati yacitika, vinthu vikasintha comene pa caru. Nkhondo zikakatanga yayi, kweniso ŵanthu ŵakaleka kugomezga ŵalongozgi ŵawo. Nkhondo iyi yikaŵa cimanyikwiro cakuti Satana wacimbizgika kucanya. (Uvumbuzi 12:9) Ntheura wakaŵa na ukali ukuru comene pakumanya kuti nyengo yake njicoko. Para nyengo iyo yamukhalira yamara, masu zgo ghose ghazamumara.

Mwakuyana na ivyo Baibolo likuyowoya, mphake kugomezga kuti Yesu Khristu, uyo ni Themba kucanya, sonosono apa ‘waparanyenge milimo ya Dyabulosi.’ (1 Yohane 3:8) Nakuti ŵanthu ŵanandi ŵakulomba kuti Ufumu wa Ciuta wize. Imwe ke? Manyani kuti ŵanthu ŵakugomezgeka ŵazamuwona kuti Ufumu wa Ciuta ukufiska khumbo lake pa caru capasi. (Mateyu 6:9, 10) Mu Ufumu uwu, muzamuŵavya nkhondo. (Salmo 46:9) Sambirani vinandi vya Ufumu uwu, kuti muzakaŵepo pa nyengo iyo pa caru cose pazamuŵa mtende.—Yesaya 9:6, 7.